|
2023
|
|
|
Ez da erronka makala 100 urte betetzera iristea eta Martina Tolosa Goikoetxeak duela gutxi lortu
|
zuen
. Azkaraten jaioarren, Lekunberrin gustura igaro du bere bizitzako zatirikhandiena.
|
|
|
Ez da erronka makala 100 urte betetzera iristea eta Martina Tolosa Goikoetxeak duela gutxi lortu zuen. Azkaraten jaioarren, Lekunberrin gustura igaro
|
du
bere bizitzako zatirikhandiena.
|
|
|
Bere haurtzaroan Atalluko eskolara joaten ziren Azkaratekoak. Zapata pare bakarra izango
|
zuen
orduan Martinak eta ongi zaintzeko, hanka hutsik jaisten zen oinez Atalluraino. Bertara iristean janzten zituen zapatak.
|
|
|
Zapata pare bakarra izango zuen orduan Martinak eta ongi zaintzeko, hanka hutsik jaisten zen oinez Atalluraino. Bertara iristean janzten
|
zituen
zapatak. Dena den, etxean egin beharreko lanak tarteko, egun batzuetan ezin izaten zen eskolara joan.
|
|
|
13 urte ingururekin estraperlora joan ohi zen bere aitarekin, eta 18 urte ingururekin etorri zen Lekunberrira neskame, erdaraz hitzik jakin gabe eta lana gogor egitea tokatu zitzaion. Bertan ezagutu
|
zuen
bere senarra izango zen Lekunberriko Ildefonso Mariñelarena. Ildefonsok berak baino 13 urte gehiago zituen eta gaur egungo industrialdetik gertu zegoen Aizpurua enpresarentzat egiten zuen lan meategian.
|
|
|
Bertan ezagutu zuen bere senarra izango zen Lekunberriko Ildefonso Mariñelarena. Ildefonsok berak baino 13 urte gehiago zituen eta gaur egungo industrialdetik gertu zegoen Aizpurua enpresarentzat egiten
|
zuen
lan meategian.
|
|
|
1948an ezkondu eta Plazaolako trenean Zarautzera joan ziren eztei bidaian. Itsasoan hainbeste ur ikustean Martinak ezin zuen hori guztia gazia zegoela sinetsi, bertaratu eta probatu
|
zuen arte
.
|
|
|
Lekunberriko Pastanea baserrian bizi izan ziren eta Ildefonsoren gurasoak zaintzen lan handia egin
|
zuen
Martinak. Horretaz gain, 7 seme alaba izan zituzten, 3 seme eta 4 alaba.
|
|
|
Lekunberriko Pastanea baserrian bizi izan ziren eta Ildefonsoren gurasoak zaintzen lan handia egin zuen Martinak. Horretaz gain, 7 seme alaba izan
|
zituzten
, 3 seme eta 4 alaba. Martinak eta Ildefonsok euskaraz hitz egin arren, frankismo garaia izanik, eskolan gazteleraz aritu behar izaten zuten umeek eta esanak zorrotz bete ezean, egurrezko erregela eta bestelakoekin zigor gogorrak jartzen zizkieten.
|
|
|
Horretaz gain, 7 seme alaba izan zituzten, 3 seme eta 4 alaba. Martinak eta Ildefonsok euskaraz hitz egin arren, frankismo garaia izanik, eskolan gazteleraz aritu behar izaten
|
zuten
umeek eta esanak zorrotz bete ezean, egurrezko erregela eta bestelakoekin zigor gogorrak jartzen zizkieten.
|
|
|
Horretaz gain, 7 seme alaba izan zituzten, 3 seme eta 4 alaba. Martinak eta Ildefonsok euskaraz hitz egin arren, frankismo garaia izanik, eskolan gazteleraz aritu behar izaten zuten umeek eta esanak zorrotz bete ezean, egurrezko erregela eta bestelakoekin zigor gogorrak jartzen
|
zizkieten
.
|
|
|
Bizi gogorra izan
|
zuen
Martinak. Etxean ez zuten urik eta arropa garbitzera errekara edo labaderora joaten zen.
|
|
|
Etxean ez zuten urik eta arropa garbitzera errekara edo labaderora joaten zen. Luis Urriagaren harategiko lanak ere egiten
|
zituen
. Etxean egin zitzakeen lanak aurreratzen zizkion bereziki harakinari eta besteak beste tripakiak garbitzen, gaueko hirurakarte aritzen zen etxeko sukaldean behin baino gehiagotan.
|
|
|
Luis Urriagaren harategiko lanak ere egiten zituen. Etxean egin zitzakeen lanak aurreratzen
|
zizkion
bereziki harakinari eta besteak beste tripakiak garbitzen, gaueko hirurakarte aritzen zen etxeko sukaldean behin baino gehiagotan. Trukeandirua beharrean, haragia ematen zion harakinak eta horri esker etxeanez zitzaien sekula janaririk falta izan.1970ean bizi aldaketa etorri zitzaien.
|
|
|
Etxean egin zitzakeen lanak aurreratzen zizkion bereziki harakinari eta besteak beste tripakiak garbitzen, gaueko hirurakarte aritzen zen etxeko sukaldean behin baino gehiagotan. Trukeandirua beharrean, haragia ematen
|
zion
harakinak eta horri esker etxeanez zitzaien sekula janaririk falta izan.1970ean bizi aldaketa etorri zitzaien. Beheko su ondoan zegoen katuaribrasaren bat erantsi eta ganbarako lastoetara joan ostean, Pastaneabaserria erre zitzaien.
|
|
|
Igande gau horren ostean, jateko tenedorerik ere gabe, esku hutsik gelditu zen familia. Gaur egungo udaletxe ondoan, irakasleentzako etxebizitzak zeuden eta bertako bi pisu utzi
|
zizkioten
familiari, etxe berria egin artean han bizitzeko. 1972an pasa ziren Iturritak kaleko euren pisu berrian bizitzera.
|
|
|
Bere 4 anai arreba bizi dira oraindik eta haiekin telefonoz hitz egitean, hika aritzen da. Bere zaletasunetarako ez du tarte handirik izan Martinak, baina baratzean aritzeaz gain, pilota partiduak ikustea gustuko izan
|
du
. Behinjubilatuta, Lekunberriko jubilatuetan ere asko gozatu zuen karta jokoetanbesteak beste.
|
|
|
Bere zaletasunetarako ez du tarte handirik izan Martinak, baina baratzean aritzeaz gain, pilota partiduak ikustea gustuko izan du. Behinjubilatuta, Lekunberriko jubilatuetan ere asko gozatu
|
zuen
karta jokoetanbesteak beste. 1991n alargun gelditu eta dolua gainditzean, jubilatuetakolagunekin txango ezberdinak egiten ere hasi zen eta Benidormera zenbaitbidaia egina da besteak beste.
|
|
|
Martinak, oraindik ere ez du inongo minik eta apetitua berriz izugarria. Lo ere asko egiten
|
du
. Seme alaben artean txandaka zaintzen dute amaeta asteburuetarako berriz langile bat dute kontratatua.
|
|
|
Lo ere asko egiten du. Seme alaben artean txandaka zaintzen
|
dute
amaeta asteburuetarako berriz langile bat dute kontratatua. Urtebetetze egunean, Pilar alabak amari 100 urtera iritsi zela aipatu eta “bai, ni iritsi naiz! ” erantzun zion.
|
|
|
Seme alaben artean txandaka zaintzen dute amaeta asteburuetarako berriz langile bat dute kontratatua. Urtebetetze egunean, Pilar alabak amari 100 urtera iritsi zela aipatu eta “bai, ni iritsi naiz! ” erantzun
|
zion
.
|
|
|
Eguna etxean lasai lasai ospatu, seme alabekin bazkaldu eta iloben zein biloben bisitarekin poz pozik amaitu
|
zuen
bere eguna Martinak.
|
|
|
Esker oneko hitzak txandakatzen dira guztion ahotan: Larraungo Udalari, egindako ahaleginagatik; Nafarroako Gobernuari, emandako erraztasunengatik; Ondare taldeari eta beste norbanako batzuei, egitasmoari hasieratik eman
|
dioten
bultzadagatik eta Satorrak taldeari, egindako lan guztiagatik. Pozik daude guztiak, Apezteguíak esan duen moduan, erakusketa dagozkion koordenatuetan ikusita.
|
|
|
Larraungo Udalari, egindako ahaleginagatik; Nafarroako Gobernuari, emandako erraztasunengatik; Ondare taldeari eta beste norbanako batzuei, egitasmoari hasieratik eman dioten bultzadagatik eta Satorrak taldeari, egindako lan guztiagatik. Pozik daude guztiak, Apezteguíak esan
|
duen
moduan, erakusketa dagozkion koordenatuetan ikusita.
|
|
|
1988an, Satorrak espeleologo taldeak Baraibarretik gertu dagoen Amutxateko leizearen AM3 zuloa aurkitu
|
zuen
. Arturo Hermoso de Mendoza espeleologo berak kontatu du nolako esperientzia izan zen hura:
|
|
|
1988an, Satorrak espeleologo taldeak Baraibarretik gertu dagoen Amutxateko leizearen AM3 zuloa aurkitu zuen. Arturo Hermoso de Mendoza espeleologo berak kontatu
|
du
nolako esperientzia izan zen hura: zulo horretatik ateratzen zen haize lasterrak iragartzen zien barruan bazela espazio ireki handi bat, ganbera moduko bat eta, horrenbestez, “deskubritzeko mundu bat”.
|
|
|
zulo horretatik ateratzen zen haize lasterrak iragartzen zien barruan bazela espazio ireki handi bat, ganbera moduko bat eta, horrenbestez, “deskubritzeko mundu bat”. Sei urte eman
|
zituzten
zirrikitua zabaltzen. 1995ean, bide estu estua ireki zutela, lortu zuten, azkenean, duela 50.000 urte hartzek baliatu zuten aretora heltzea.
|
|
|
Sei urte eman zituzten zirrikitua zabaltzen. 1995ean, bide estu estua ireki
|
zutela
, lortu zuten, azkenean, duela 50.000 urte hartzek baliatu zuten aretora heltzea. Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak.
|
|
|
Sei urte eman zituzten zirrikitua zabaltzen. 1995ean, bide estu estua ireki zutela, lortu
|
zuten
, azkenean, duela 50.000 urte hartzek baliatu zuten aretora heltzea. Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak.
|
|
|
Sei urte eman zituzten zirrikitua zabaltzen. 1995ean, bide estu estua ireki zutela, lortu zuten, azkenean, duela 50.000 urte hartzek baliatu
|
zuten
aretora heltzea. Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak.
|
|
|
1995ean, bide estu estua ireki zutela, lortu zuten, azkenean, duela 50.000 urte hartzek baliatu zuten aretora heltzea. Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu
|
du
espeleologoak. Ez omen dago hitzik “denboraren kapsula” hori aurkitzeak eragin ziena azaltzeko, baina nolabaiteko kezka ere sentitu zuela adierazi du Hermoso de Mendozak:
|
|
|
Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak. Ez omen dago hitzik “denboraren kapsula” hori aurkitzeak eragin
|
ziena
azaltzeko, baina nolabaiteko kezka ere sentitu zuela adierazi du Hermoso de Mendozak: “Espeleologook kaltea eragiten dugu, bideak zabaltzean eta abar, eta pentsatu behar dugu gure ekintzen inpaktuan.
|
|
|
Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak. Ez omen dago hitzik “denboraren kapsula” hori aurkitzeak eragin ziena azaltzeko, baina nolabaiteko kezka ere sentitu
|
zuela
adierazi du Hermoso de Mendozak: “Espeleologook kaltea eragiten dugu, bideak zabaltzean eta abar, eta pentsatu behar dugu gure ekintzen inpaktuan.
|
|
|
Oso bide meharra zen, “tarteka aire guztia bota behar zen” kabitu ahal izateko, gogoratu du espeleologoak. Ez omen dago hitzik “denboraren kapsula” hori aurkitzeak eragin ziena azaltzeko, baina nolabaiteko kezka ere sentitu zuela adierazi
|
du
Hermoso de Mendozak: “Espeleologook kaltea eragiten dugu, bideak zabaltzean eta abar, eta pentsatu behar dugu gure ekintzen inpaktuan.
|
|
|
Ez omen dago hitzik “denboraren kapsula” hori aurkitzeak eragin ziena azaltzeko, baina nolabaiteko kezka ere sentitu zuela adierazi du Hermoso de Mendozak: “Espeleologook kaltea eragiten
|
dugu
, bideak zabaltzean eta abar, eta pentsatu behar dugu gure ekintzen inpaktuan. Oso gauza garrantzitsua aurkitu dugu, bai, baina horren ardura dugu orain”.
|
|
|
“Espeleologook kaltea eragiten dugu, bideak zabaltzean eta abar, eta pentsatu behar dugu gure ekintzen inpaktuan. Oso gauza garrantzitsua aurkitu
|
dugu
, bai, baina horren ardura dugu orain”.
|
|
|
Hurrengo urratsa aditu bat engaiatzea zen. Jesus Altuna Etxabe antropologo eta paleontologo gipuzkoarrarekin hitz egin
|
zuten
eta horrek leize hartza ikertzen zebilen “zoro” batekin jarri zituen harremanetan. Zoro horren izena:
|
|
|
Hurrengo urratsa aditu bat engaiatzea zen. Jesus Altuna Etxabe antropologo eta paleontologo gipuzkoarrarekin hitz egin zuten eta horrek leize hartza ikertzen zebilen “zoro” batekin jarri
|
zituen
harremanetan. Zoro horren izena:
|
|
|
Trinok hiru baldintza jarri
|
zizkion
Satorrak taldeari: ez zezatela ezer uki, “denboraren kapsula” hura bere horretan ikertu nahi baitzuen; sarrera zabal zezatela, Trino bera kabitzen ez zelako eta piezak ateratzeko ezinbestekoa izango zutelako, eta finantzaketa lor zezatela.
|
|
|
Trinok hiru baldintza jarri zizkion Satorrak taldeari: ez zezatela ezer uki, “denboraren kapsula” hura bere horretan ikertu nahi baitzuen; sarrera zabal zezatela, Trino bera kabitzen ez zelako eta piezak ateratzeko ezinbestekoa izango
|
zutelako
, eta finantzaketa lor zezatela. Lehenengoa erraza zen betetzen, bigarrenak lan handia eman zuen, eta hirugarrena Nafarroako Gobernuak jarri zuen.
|
|
|
ez zezatela ezer uki, “denboraren kapsula” hura bere horretan ikertu nahi baitzuen; sarrera zabal zezatela, Trino bera kabitzen ez zelako eta piezak ateratzeko ezinbestekoa izango zutelako, eta finantzaketa lor zezatela. Lehenengoa erraza zen betetzen, bigarrenak lan handia eman
|
zuen
, eta hirugarrena Nafarroako Gobernuak jarri zuen.
|
|
|
ez zezatela ezer uki, “denboraren kapsula” hura bere horretan ikertu nahi baitzuen; sarrera zabal zezatela, Trino bera kabitzen ez zelako eta piezak ateratzeko ezinbestekoa izango zutelako, eta finantzaketa lor zezatela. Lehenengoa erraza zen betetzen, bigarrenak lan handia eman zuen, eta hirugarrena Nafarroako Gobernuak jarri
|
zuen
.
|
|
|
50.000 urtez, “denboraren kapsula” honek 22.000 pieza inguru gorde
|
ditu
. Askotariko animalien aztarnen artean, deigarriena azken kuadrikulan topatu zuten hezurdura izan zen.
|
|
|
50.000 urtez, “denboraren kapsula” honek 22.000 pieza inguru gorde ditu. Askotariko animalien aztarnen artean, deigarriena azken kuadrikulan topatu
|
zuten
hezurdura izan zen. “Hartz oso bat ateratzen ari gara! ”, abisatu zuten Trino.
|
|
|
Askotariko animalien aztarnen artean, deigarriena azken kuadrikulan topatu zuten hezurdura izan zen. “Hartz oso bat ateratzen ari gara! ”, abisatu
|
zuten
Trino. Ilunpetan, eta aurkikuntzaren ezohikotasunak liluratuta, Mari jarri zioten izena, emea zelakoan.
|
|
|
“Hartz oso bat ateratzen ari gara! ”, abisatu zuten Trino. Ilunpetan, eta aurkikuntzaren ezohikotasunak liluratuta, Mari jarri
|
zioten
izena, emea zelakoan. Handik gutxira, baina, ikusi zuten Mari arra zela.
|
|
|
Ilunpetan, eta aurkikuntzaren ezohikotasunak liluratuta, Mari jarri zioten izena, emea zelakoan. Handik gutxira, baina, ikusi
|
zuten
Mari arra zela. Mariri, besteak beste, eskuineko hanka biak, belaunezurrak, bularrezurrak eta omoplatoak falta zaizkio.
|
|
|
Orno batzuek ere hortz markak dituzte. Hienen bisita izan omen
|
zuen
erakusgarri.
|
|
|
Trino Torresek azaldu
|
duenez
, leize hartzek, negua heldu aurretik, 40 kilo gantz pilatzen dituzte gorputzean hibernatu ahal izateko. Zenbaitetan, baina, ez dute negu osoa pasatzeko lain jaten edo zaharregiak dira udaberrira heltzeko, eta, elurra desagertzen denean, hienek gorpuak usaindu, sartzen dira eta hezurrak ere jaten dituzte.
|
|
|
Trino Torresek azaldu duenez, leize hartzek, negua heldu aurretik, 40 kilo gantz pilatzen
|
dituzte
gorputzean hibernatu ahal izateko. Zenbaitetan, baina, ez dute negu osoa pasatzeko lain jaten edo zaharregiak dira udaberrira heltzeko, eta, elurra desagertzen denean, hienek gorpuak usaindu, sartzen dira eta hezurrak ere jaten dituzte.
|
|
|
Trino Torresek azaldu duenez, leize hartzek, negua heldu aurretik, 40 kilo gantz pilatzen dituzte gorputzean hibernatu ahal izateko. Zenbaitetan, baina, ez dute negu osoa pasatzeko lain jaten edo zaharregiak dira udaberrira heltzeko, eta, elurra desagertzen denean, hienek gorpuak usaindu, sartzen dira eta hezurrak ere jaten
|
dituzte
. Barre artean, Trinoren hitzetan, “Amutxate pleistozenoko janari lasterreko sukurtsal bat izan zen”, nolabait.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, zientziaren ikuspuntutik, Mariren hezurdura ikusgarriak ez
|
du
ekarpen handirik egin. Amutxatek ez dio bere garrantzi paleontologikoa hiru metroko garaiera omen zuen hartzari zor.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, zientziaren ikuspuntutik, Mariren hezurdura ikusgarriak ez du ekarpen handirik egin. Amutxatek ez
|
dio
bere garrantzi paleontologikoa hiru metroko garaiera omen zuen hartzari zor. Leizea berezi egiten duena “kapsula” izaera hori da, zeinari esker, besteak beste, jakin daitekeen nola hazten ziren hartzak, nolakoa zen emeen eta arren arteko aldea etapa horietan zehar eta zer presentzia zuten hienek testuinguru horretan.
|
|
|
Amutxatek ez dio bere garrantzi paleontologikoa hiru metroko garaiera omen zuen hartzari zor. Leizea berezi egiten
|
duena
“kapsula” izaera hori da, zeinari esker, besteak beste, jakin daitekeen nola hazten ziren hartzak, nolakoa zen emeen eta arren arteko aldea etapa horietan zehar eta zer presentzia zuten hienek testuinguru horretan. Gainera, Amutxaten topatutako fauna guztiaren aztarnei esker, garai hartako ekosistemaren inguruan ere asko ondoriozta daiteke; gaur egun orkatzak eta basurdeak ikus daitezkeen eremuetan, duela milaka urte, errinozero iletsuak, mamutak eta leizeetako lehoiak baitzebiltzan, besteak beste.
|
|
|
Horren harira, Hermoso de Mendozak adierazi
|
du
zirkulua ez dela itxi. “Dibulgazioa egin ostean, orain zer?
|
|
|
“Dibulgazioa egin ostean, orain zer? Kobazuloa hor dago, eta jendea hurbiltzen da, batzuk asmo onez, baina…”, esan
|
du
espeleologoak ondarearen babesaren garrantziaz ohartarazteko. Gobernuaren laguntza ez ezik, bertako biztanleena ere du ezinbestekotzat Satorrak taldeko kideak.
|
|
|
Gobernuaren laguntza ez ezik, bertako biztanleena ere du ezinbestekotzat Satorrak taldeko kideak. Ildo berari jarraiki, Trino Torresek gaineratu
|
du
Spelaeus bezalako erakusketak beharrezkoak direla jendeak inguruan daukanaren garrantziaz jabetu dadin. Eta ideia hori bera zuen buruan Trinok, 2021eko ekaineko egun hartan, Mikel Uharterekin hitz egin zuenean.
|
|
|
Ildo berari jarraiki, Trino Torresek gaineratu du Spelaeus bezalako erakusketak beharrezkoak direla jendeak inguruan daukanaren garrantziaz jabetu dadin. Eta ideia hori bera zuen buruan Trinok, 2021eko ekaineko egun hartan, Mikel Uharterekin hitz egin
|
zuenean
.
|
|
|
Gabarin aurkituko
|
duguna
ez da, baina, Amutxatera mugatzen; Mari hartzak Uitziko Mainean topatu ziren oreinaren, mamutaren eta bost errinozero iletsuen konpainia baitu erakusketan. 250 pieza inguru eman zituen, 1996an, Otxola taldeak topatutako aztarnategian Paco Etxeberria forentse eta antropologo ospetsuak zuzendutako indusketak.
|
|
|
Gabarin aurkituko duguna ez da, baina, Amutxatera mugatzen; Mari hartzak Uitziko Mainean topatu ziren oreinaren, mamutaren eta bost errinozero iletsuen konpainia baitu erakusketan. 250 pieza inguru eman
|
zituen
, 1996an, Otxola taldeak topatutako aztarnategian Paco Etxeberria forentse eta antropologo ospetsuak zuzendutako indusketak. Mainearen datu harrigarrienetakoa bildu ziren aztarna gehienak fauna hotzari dagozkiola da.
|
|
|
Fauna hotza topatzea ez da arraroa inguru honetan,% 99 fauna mota horrekin lotuta izatea, ordea, bai. Asier Gómez Olivencia paleontologoak azaldu
|
du
litekeena dela dolinak tranpa natural bezala funtzionatu izana, non ugaztun handi horiek erori ziren, handik ateratzeko inolako modurik gabe ez zutela. Bertan, gosez hiltzen ziren.
|
|
|
Bertan, gosez hiltzen ziren. Lekuaren helezintasunak Amutxatera hurbiltzen ziren hienak bezalako sarraskijale handien bisitak galarazten
|
zituen
eta, horrenbestez, nahiko egoera onean kontserbatu ahal izan dira aztarnak. Duela 45.000 urteko hezurrek garai hartako klimaz hitz egiten digute eta, informazio horri esker, Neandertal gizakiak bizi zituen aldaketa klimatikoen inguruko informazioa deduzitu daiteke.
|
|
|
Lekuaren helezintasunak Amutxatera hurbiltzen ziren hienak bezalako sarraskijale handien bisitak galarazten zituen eta, horrenbestez, nahiko egoera onean kontserbatu ahal izan dira aztarnak. Duela 45.000 urteko hezurrek garai hartako klimaz hitz egiten
|
digute
eta, informazio horri esker, Neandertal gizakiak bizi zituen aldaketa klimatikoen inguruko informazioa deduzitu daiteke.
|
|
|
Aranzadiko Jexux Tapia arkeologoak aurreratu
|
du
, inaugurazioaren biharamunean, leize hartzarekin lotura duen aztarnategi bat topatu dutela, Ondare talderekin elkarlanean. Xehetasunik ez du eman, lekua babestea baita lehentasuna, baina aurkikuntza garrantzitsua izan daitekeela aurreratu du arkeologoak.
|
|
|
Aranzadiko Jexux Tapia arkeologoak aurreratu du, inaugurazioaren biharamunean, leize hartzarekin lotura duen aztarnategi bat topatu
|
dutela
, Ondare talderekin elkarlanean. Xehetasunik ez du eman, lekua babestea baita lehentasuna, baina aurkikuntza garrantzitsua izan daitekeela aurreratu du arkeologoak.
|
|
|
Aranzadiko Jexux Tapia arkeologoak aurreratu du, inaugurazioaren biharamunean, leize hartzarekin lotura duen aztarnategi bat topatu dutela, Ondare talderekin elkarlanean. Xehetasunik ez
|
du
eman, lekua babestea baita lehentasuna, baina aurkikuntza garrantzitsua izan daitekeela aurreratu du arkeologoak. Datozen hilabeteetan datu gehiago emateko asmoa dutela jakinarazi du.
|
|
|
Aranzadiko Jexux Tapia arkeologoak aurreratu du, inaugurazioaren biharamunean, leize hartzarekin lotura duen aztarnategi bat topatu dutela, Ondare talderekin elkarlanean. Xehetasunik ez du eman, lekua babestea baita lehentasuna, baina aurkikuntza garrantzitsua izan daitekeela aurreratu
|
du
arkeologoak. Datozen hilabeteetan datu gehiago emateko asmoa dutela jakinarazi du.
|
|
|
Xehetasunik ez du eman, lekua babestea baita lehentasuna, baina aurkikuntza garrantzitsua izan daitekeela aurreratu du arkeologoak. Datozen hilabeteetan datu gehiago emateko asmoa dutela jakinarazi
|
du
. Aztarnategi hori ez ezik, beste bost inguru aztertzea ere aurreikusten dute, baina ez dute lan makala izango, Tapiak azaldu bezala, berrehun kobatik gora baitaude Larraunen.
|
|
|
Datozen hilabeteetan datu gehiago emateko asmoa dutela jakinarazi du. Aztarnategi hori ez ezik, beste bost inguru aztertzea ere aurreikusten
|
dute
, baina ez dute lan makala izango, Tapiak azaldu bezala, berrehun kobatik gora baitaude Larraunen. Ikusteko dago zer altxor gordetzen dituzten.
|
|
|
Datozen hilabeteetan datu gehiago emateko asmoa dutela jakinarazi du. Aztarnategi hori ez ezik, beste bost inguru aztertzea ere aurreikusten dute, baina ez
|
dute
lan makala izango, Tapiak azaldu bezala, berrehun kobatik gora baitaude Larraunen. Ikusteko dago zer altxor gordetzen dituzten.
|
|
|
Aztarnategi hori ez ezik, beste bost inguru aztertzea ere aurreikusten dute, baina ez dute lan makala izango, Tapiak azaldu bezala, berrehun kobatik gora baitaude Larraunen. Ikusteko dago zer altxor gordetzen
|
dituzten
.
|
|
|
Martxoaren 17tik apirilaren 23ra, Gabarin izango da ikusgai Amutxaten eta Mainean topatu ziren aztarna interesgarrienak biltzen
|
dituen
erakusketa: Spelaeus.
|
|
|
Duela 50.000 urteko Aralar aurrez aurre ezagutzeko aukera ezin hobea. Larraungo Udalak, Nafarroako Gobernuak, Aranzadi zientzia elkarteak eta Ondare Kultur Taldeak ondu
|
dute
, besteak beste.
|