|
2002
|
|
|
Estatuak lan harremanen araupeketan atzera egin zuen, eta aurretiklegediaren menpe zeuden hainbat eduki hitzarmen kolektiboen esku utzi ziren. Ondorioz, lege bermeak gero eta txikiagoak dira batetik, eta, bestetik, gero eta gehiago utzi da negoziazio kolektiboen esku lan harremanen
|
edukia
sektore ekonomikoen eta enpresen beharrizanetara moldatzea. Malgutasun hori adierazteko, soldata desesekitzearen klausula edo soldaten egituran egin ziren aldaketak (legeakoinarrizko soldata egonkorrik ez bermatzea, adibidez) aipa daitezke.
|
|
2005
|
|
|
Larrialditik atera da, baina bortizkeriaren arazoa konpondu bitartean behin behineko urratsa baino ez du eman. EHAKren aldeko boza elkartasunarena da, sektore sentiberek emana, izateko eskubidea
|
daukan
sektore baten aldekoa eta ETAren ekintzarik gabe emanda. Finkatzeko eta sendotzeko, sakoneko arazoak konpondu behar ditu.
|
|
|
Oso berri ona da. Irizpide propioa
|
daukan
sektore hau »ezker abertzalearen baitan bortizkeriarekiko distantzia markatu duena» erakundeetatik kanpo geratzea txarra litzateke herri honentzat, ezker abertzalea biolentziaren epikari lotuta interpretatuko bailitzateke. Baina, Aralarrek ez du Batasuna ordezkatuko, ez du asmorik ere.
|
|
|
Egiaztatu konpainia horrek ba ote
|
daukan
sektorean eskarmentu luzerik, sendagile eta klinika aukera zabalik aseguratuaren eskura, konpainiaren beraren kontsultategirik eta, larrialdi kasuetarako, mundu zabalean artapenik.
|
|
|
Euskal prentsa gero eta ugariago horrek izan luke batzeko eta planteatzeko gairik, kezkarik. Irakurleen profila, merkatuaren lege zorrotzak, hizkuntza bera, tresna berriak, eginkizun soziolinguistikoak, kriterio ekonomikoak, digitalizazio garaiaren afera,
|
edukien
sektorearen gainontzeko krisiak... berba egiteko asko egon daiteke. Baina, eskaera egitea baino ez zaigu otu.
|
|
|
Interaktibitateaz hau eta beste esaten dugun arren, euskarazko Internetgintza subentzio politikaren mende dagoen sektorea da, eta ez estrategikoa. Gutxi sortzen duen eta ipar argirik ez
|
daukan
sektore bezala defini dezakegu. Teknologia berrien inguruko proiektuak, oro har, oraindik oharkabean ari dira gauzatzen gure Euskal Herri honetan.
|
|
2007
|
|
|
Hori aintzat hartuta aurreikusi dira 10.157 milioi.Durangaldean ere hainbat Aitatu dezagun automobilgintza sektorea Euskal Autonomia Erkidegoaren (EAE) barne produktu gordinaren (BPG) %17 dela, lehen mailako industri jarduera bihurtuz. Durangaldean ere indar nabarmena
|
dauka
sektore horrek. Izan ere, Acicae kluster horrek batzen ditu, besteak beste, CIE Automotive, eta horren barruan, Zaldibarko Egaña 2, S. L. (CIE Egaña), Izurtzako Udalbide S. A. (CIE Udalbide) eta Abadiñoko Inyectametal (CIE Inyectametal), Stuka S.A (Izurtza), Talleres Irudi S. L. (Zaldibar), Garita S. L. (Berriz), Fuchosa S. L. (Atxondo) eta Jesus Oñate y Hnos (Durango), Abadiñoko Sociedad Anonima de Tuercas Satuerca, Pierburg S. A., Industrias Alga S. A., Gestamp Automoción Pais Vasco, Estampaciones Bizkaia S. A., Ermuako Microdeco S. A., Estampacione Metalicas Egui, Industrias Amaya Telleria eta Decoletaje y Estampacion S. A.. “Enpresen internazionalizazio handiagoa, produkzio hobekuntza eta ibilgailu berrien merkaturatzean sarrera”:
|
|
2009
|
|
|
Berriztagarrien ikuspegitik zer planteatzen den EAEn? Biomasak segi dezala izaten orain arteko pisua, eolikoak garatu, energia termikoa eta fotovoltaikoa garatu, eta hidraulikak garapen marjin txikia
|
dauka
sektore heldua baita Euskadin. 2020ra begira, ikusten ari gara tenperatura baxuko energia geotermikoa garapen ikusgarria ari dela izaten.
|
|
|
Horien sarrera desenbarkutzat, intrusismotzat, kanpotik datorren erasotzat
|
dauka
sektoreak, neurri batean bederen. Errespetu gutxirekin sartu dira sailean, inbaditzaile gisa, beren legeak inposatuz, teknologiaren izenean, modernotasunaren izenean.
|
|
2011
|
|
|
Movistar negozioan sartu da Irudia: BQ Euskarri apustu bat da operadoreak aurtengo udan merkaturatu du, merkatua eta ez mugatzea banda zabalera eskaintzera, kontrolatzea baizik
|
edukien
sektorea ere bai. Oraingoz, liburu elektronikoen on line denda, zuzenean gailuak duen WiFi atakaren bidez, baina etorkizun hurbilean Movistarrek irakurgailu hau izango du:
|
|
2012
|
|
|
Adibidez, antzerkiari eta zuzeneko musikari. Susmo guztien arabera, izugarrizko galera ekarriko du neurriak, lehenagotik ere krisi ekonomikoak eta diru-laguntza publikoen murrizketek kalkulatzen da 2005eko kopurutan dabiltzala une honetan ondo astinduta
|
zeukatelako
sektorea. Berriz ere sortzaileek lan egin dutela dirudi.
|
|
|
Linz-ek adierazi bezala (1986: 678): «Nazionalismo espainola(...) espainiar gehienentzakoerrealitatea da, eta intentsitate berezia
|
dauka
sektore batzuentzat», eta horrek eragiten du «zalantzanipintzea, nazio, espainola, eta haren azken unitateak (barneko aniztasuna onartu arren) erreakzio biziaksorrarazten ditu halabeharrez».
|
|
2013
|
|
|
«Beraz, Greenpeaceri eta arrazoi eman diegu errausketaren kalteez ohartzen gaituztenean». Buruko galbahe ideologikoak lanean jarraitzen du oraindik, izendatu ezinik segitzen baitute label demokratikoa gainditzeko ei
|
daukaten
sektore horiek. Nolanahi ere, itxaropentsu egon gaitezke:
|
|
|
Sindikatuak esan duenez, ultraaktibitate mugagabea jasotzen du akordioak, soldata igoerak 2012rako (%2) eta aurtengorako (%1, 5), eta hitzartutakoa betetzeari uzteko enpresaren ezintasuna, sindikatuekin aurretik hitzartzen ez bada. ELAk gehiengoa
|
dauka
sektorean, eta CCOO, UGT eta LABek Cecobi patronalaren mahaiko negoziazioari eustea nahiago izan dutela salatu du. LAB eta CCOOren zalantzak Ehungintzaren ituna Cecobik sinatu ez duenez, sektoreko langile gehienak akordiotik kanpo gera daitezkeela uste dute LABek eta CCOOk.
|
|
|
Erresilientzia ekologikoaren kontzeptua hirigune edo eskualdeen eboluzioa aztertzeko erabil daiteke, horiek beren jokabidea aldatu behar izaten baitute erronkei erantzun eta aurrera egin ahal izateko. Industriarekin erlazio zuzena duten lanpostuak desagertzen direnean esaterako, eskualdeek ezin dute sektore berdinetan dirua xahutzen jarraitu lehengo garaiak etorriko diren esperoan, nitxo berriak bilatu eta ekonomia globalizatuan etorkizun hobea
|
daukaten
sektoreetan inbertitu baizik. Erresilientziaren azterketak pauso sendoak eman ditu azken urteetan, eta naturarengandik jasotakoa ekonomia eta antropologia bezalako arloetan erabiltzen da galdutako oreka berreskuratzeko ahaleginetan.
|
|
|
Familia abertzale baten grabitate indarretatik erabateko autonomiaz pentsatzeko gaitasuna oraindik euskalgintzak frogatzeko
|
dauka
sektore batzuetan. Frogatzen ez duen bitartean, zaila izango da arlo batzuetan apustu estrategikoak lotzea.
|
|
2016
|
|
|
Europa barruan, berriz, espero zitekeen moduan, ekoizpenak gora egin du. Ondorioz, esne soberakina handitu egin da eta horrek merketu egin du ekoizleek esne litro bakoitzeko jasotzen duten prezioa.Euskal Herriko ekoizle gehienen kasuan, ekoizpen kostuen azpitik dago prezio hori eta egoerak estu hartuta
|
dauka
sektorea.
|
|
2017
|
|
|
Teoria horren ildotik, kontuan hartuz sektore publikoko langileek baliabide gehiago
|
dauzkatela
sektore pribatuek baino, lan segurtasun handiagoa dutenez, konpentsazio handiagoak zuzendaritzatik, eta lan baldintza hobeak (Ozsoy et al., 2014), espero dugu sektore publikoko langileen gogobetetasunaren balioespena hobea izatea langile pribatuena baino. Azken buruan, sektore publikoko langileek LBK hobea izatea.
|
|
|
Beira, orain arte bezala, kaleko edukiontzietara botako dute. Garbi
|
daukagu
sektore hauek inplikatu behar ditugula, bestela ezin gara %75era iritsi.
|
|
2020
|
|
|
[...] Enpresari oso matxista batek negoziazio batean esan zuen moduan, sektore honetan ez dago gizonezkorik ez delako familia buru batentzako soldata, familiaren kontzeptu patriarkal eta zaharkitu batetik begiratuta. Gainera, zama familiarrak dituzten emakumezko asko
|
dauzkan
sektorea da gurea.
|
|
|
Ez daukagu hitzarmenik ere. Nire nominan soinu teknikaria naizela jartzen du neuk eskatu nielako hori jartzeko aholkularitzakoei, baina zenbat langile daude mundu honetan egiten dutenarekin zerikusirik ez daukan epigrafe baten barruan, lan hitzarmenik ez
|
daukagulako
sektorean. Nire langile batzuk, esaterako, metalaren merkataritza lan hitzarmenean daude.
|
|
|
Justu kontrakoa erakusten dute datuek. Eusko Jaurlaritzako Ogasun eta Ekonomia Sailaren 2016ko txosten baten arabera24, langileen artean hedapen murritza dute BGAEek, eta bereziki" soldata nahiko handia"
|
daukaten
sektoreetan erabiltzen dira: " Enpresa handietako, finantza erakundeetako eta sektore publikoko langile sektore jakin batzuetan metatzen dira; urruti daude, beraz, euskal ekonomiaren ekoizpen saretik".
|
|
|
Hori da desazkunde horren arrisku handienetako bat, haren iritziz. " Arriskua badago botere ekonomiko, politiko eta militarra
|
daukaten
sektoreek, bizimodu xahutzaileak dituztenek gero eta eskasagoak diren materialak, baliabideak eta aberastasunak pilatzen jarraitzekoa; eta, aldiz, planetako herritar asko eta asko bizitzeko oinarrizkorik gabe ere geratzekoa. Beraz, aberastasunaren banaketa justua ezin da bereizi krisi ekologikoaren errealitatetik.
|
|
2021
|
|
|
Euskararen erabilera geldialdian dagoela esan izan da maiz azken urteetan, sabaia jo duela, eta ez dela ezagutza beste hazten ari. Egoerak kezkatuta
|
dauzka
sektoreko eragileak, eta Arrue ikerketaren 2017ko datuek aldarte hori egonkortzen lagundu dezakete. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ikastetxeetako ikasleak eskola giroan euskaraz zenbat aritzen diren neurtzen du txostenak —ikasleek galdetegi bat betetzen dute—, eta bi urtean behin egin ohi da ikerketa.
|
|
|
Etxeko lanei ematen zaien estatus horrek eragin nabarmena
|
dauka
sektoreko lan baldintzetan ere. Bianchik Errotik kooperatibaren bitartez burututako ¿ Quiénes y cómo cuidan en Vitoria Gasteiz?
|
|
2022
|
|
|
Postua utzi eta atoan hasi dira patronalarentzat edo enpresa pribatuentzat lanean, eta zubi horretan informazio asko pasatu dute. Gainera, burukide batzuek informazio pribilegiatua
|
zeukaten
sektorearen norabideaz eta, hori jakinda, enpresa pribatuak sortu dituzte, pastelaren zati handi bat hartzeko. Enpresa horiek guztiak saretuta daude eta batera egiten dute lan.
|
|
|
50.000 Bizkaian, 35.000 Nafarroan, eta 25.000 Araban. Lehendik ere lan gatazka gordinak
|
edukitako
sektorea erreferentzia izango da gainontzeko langileentzat negoziazio kolektiboari begira; ehunka mila beharginen erosteko ahalmena jokoan baitago Hego Euskal Herrian; bada, Arabako metalean beste urrats bat egin dute langile borrokaren alde.
|
|
|
Bertako enpresak ondo kokatuta zeuden lasterketa honetan, zeren eta informazio pribilegiatua baitzuten. Bazekiten administrazio publikoak zer helburu
|
zeuzkan
sektorearen inguruan, eta eragin politikoa ere bazuten. Gerora, EAJko politikari batzuek enpresa pribatuak sortu ere egin dituzte.
|
|
2023
|
|
|
Sindikatuak ordezkaritzarik handiena
|
dauka
sektorean; 5.000 langile inguru dira, eta ordezkaritzaren %68 dauka. Orain arte 29 greba egun egin ditu Bizkaiko zahar etxeetan.
|
|
|
Autogintzan ere zalantza ugari daude. Taldeak lotura estua
|
dauka
sektorearekin. Zer diote kooperatibek?
|