|
2000
|
|
|
SPRIk une honetan 32 agente
|
dauzka
mundu osoan zehar barreiatuta. Agente hauek proiektuak lotu nahi dituzte," Euskadi" inbertitzeko leku erakargarri gisa aurkezten dute.
|
|
|
Erabakitzen ez duena natura da, harribat edo ardi bat bezalakoa?. Lekua
|
dauka
munduan, ez identitatea. Ez da indibiduoa.Espezie edo klase bat da.
|
|
|
Eta halaxe adierazi zuen, inork galdetu gabe, Armando Bonilla izatea erabaki zuenez geroztik, gauzak ez zirela hobeto joan, okerrago baizik, askoz ere okerrago baizik: " Gero gerokoak esan dut lehen, oker ez banago, zeren, jendeak ez baldin badaki ere, etxeko artxiboan bilduta
|
dauzkat
munduko errefrau guztiak, bilduma oso bat, eta horretarakoxe etorri nintzen hona, dohakabe inozoa, bost milioi horiekin nire artxibo erraldoi hori argitaratuko nuelakoan".
|
|
|
Vienarrek jasotako kanpo kritikek —ez teorikoak, esan bezala— beren Weltanschauung a zuten xede, hau da, Zirkulukoen mundua ikusteko modu filosofikoa, hain zuzen ere. Hasieretako eta gogorrenetakoena Max Horkheimerrek" Der Neueste Angriff auf die Metaphysik" [Metafisikaren aurkako eraso berriena] 1937ko idatzian agertutakoa izan zen1 Zirkuluko filosofoek
|
zeukaten
munduaren ikusmolde zientifikoa zulatzeko argitaratuta berariaz, frankfurtarraren lana, Vienako Zirkuluko partaide batzuen jarrera bere ustez behintzat inkontsekuentearen aurka zuzendu zen. Zehatzago esanez, beren postulatu politiko liberalaren eta beren filosofiaren arteko urruntasunak ekar zezakeen kontraesanari begira, azken honek arrazoimen iraultzaileari uko egitea besterik ez baitzekarren, bere ordez arrazoimen erreakzionario eta instrumentala jartzeko.
|
|
2002
|
|
|
Munichen
|
dauzka
munduak begiak. An daude lurralde bakoitzeko kirolaririk onenak.
|
|
|
OFF XXXX beira puztea lanbide duen familiako laugarren belaunaldikoa da, eta bere trebetasunari esker, nazioarteko hainbat erakustalditan hartu du parte. Berak esan digunez, Siriako beirak entzute handia
|
dauka
mundu osoan, eta haren gainetik dauden bakarrak Txinako beira eta Bohemiakoa dira.
|
|
|
Mundu osorako bere seinalea euskaraz eta euskal
|
edukiak
mundura zabalduz arituko gara eguneko 24 orduak. Orain arte, mundu osoko irratiak eta telebistak gurera noiz helduko zain izan gara.
|
|
2003
|
|
|
Oraintsu egin dauan bere azkenengo ostera laburrean, Suitzako Ginebran izan dogu, mundu guztiko lan erakundeak dei eginda. Lanaren inguruko arazoen ardurarik handiena
|
dauken
mundu guztiko ordezkari ta jakitunak Aita Santuari be dei egin deutsie, beronen berbearen argia ta laguntza lortu nahirik. Eta Aita Santuak ordubeteko berbaldi luze mamintsua eskaini deutse, entzule guztiak adi adi eukazala.
|
|
|
Baina... gauza bat ona
|
dauko
mundu honetarako: ez daukala umerik prakak loituteko(!)... eta emazterik pez hasarre egiteko, irabazten dabena dana beretzako(!).
|
|
|
Munduan 15 urtetik gorako ontziak 7.000 baino gehiago omen dira, hau da, kroska bakarra
|
daukate
munduan erauzten den petrolioaren erdia garraiatzen duten ontziek.
|
|
2004
|
|
|
Elkartasunaren beroa, ankerkeriak bere mende
|
daukan
mundu hotz gupidabanean. Horiexek dira Belarraren ahoan aurki daitezkeen bi funtsezko hariak, zinema mutuaren osagarriekin azalduak.
|
|
|
Zorroztasunaren eta egiaztapen enpirikoaren mesedetan jardun beharrean, hizkuntzaren estatus erreala gizarte errealitatetik at irudikatzeko joerak bikoiztasun gaizto batean murgiltzen gaitu maiz. Izan ere, hizkuntza zerbaitetarako tresna huts gisa hautematen badugu, errealitate sozial, kultural eta sinbolikotik kanpo dagoen izaki moduan hautemateko joera nagusitzen zaigu, batetik; bestetik, berriz, hizkuntzarekin lotura zuzena ez
|
daukan
mundutzat jotzen dugu gainerako guztia. Horra, bada, balizko bikoiztasunaren oinarria:
|
|
|
Modernitatearen bilakaera historikoak nahigabe handiak eragin ditu Estaturik gabeko herrietan eta zauri horien ondorioz orain daukagun ataka gaiztoa
|
daukagu
mundu zabalean. Euskal Herrian gauza bera gertatu da, tokian tokiko eta garaian garaiko berezitasunak gorabehera.
|
|
|
Ez
|
dauka
mundu osoak jakin beharrik, aizu!
|
|
2005
|
|
|
Askotan entzun dugu lurralde gutxik
|
daukatela
munduan Euskal Autonomia Erkidegoaren edo Nafarroaren autonomia maila. Inmigrazio kontuetan behintzat, hori ez da horrela.
|
|
|
1860 urtean sortutako Fabrica de Hierros San Martin enpresa du jatorri eta Compañia Auxiliar de Ferrocarriles (CAF) izena hartu zuen 1917an. CAF hasieratik hedatu zen izugarri eta gaur egun, produkzioko lau zentro
|
dauzka
munduan: Beasainen, Zaragozan, Iranen eta Elviran (Estatu Batuak).
|
|
|
Pertsona bakoitzak
|
dauka
munduari buruzko bere ikuspegia eta gainera batetik bestera asko aldatzen den zerbait da. Hala ere, estereotipo sozialak egon badaude eta hainbat gaitan uste kolektiboak existitzen dira.
|
|
|
Krisia hori da, desagertu dela arrastoa.
|
Daukagun
mundu horretan merkatua da nagusi eta, noski, merkatuak ez dauka ez filosofiarik ez utopiarik. Beraien utopia bakarra saltzea da eta hor gabiltza denok liburuekin tonbolan jokatzen bezala.
|
|
|
Intsektu asko dauzkagu kortxoetan, baina bat falta zaigu. Bueno, asko falta zaizkigu, ze ez
|
dauzkagu
munduko intsektu guztiak kortxoetan. Baina batez ere bat falta zaigu.
|
|
2006
|
|
|
Talde horiek indar handia hartu zuten denboraz, eta gaur egun jarraitzaile asko
|
daukate
mundu osoan. Euskal Herrian behinik behin, mormoiek eta Jehovaren lekukoek kide ugari daukate:
|
|
|
Baina ez da hori. Donostian ala Tafallan edo Madrilen jaio nahiz bizi, barne barnean zuretzat hautatua
|
daukazun
mundua, zeinekin ere identifikatzen baitzara, Euskal Herria da. Hori da kontua:
|
|
|
Zibilizazio mizenikoa aztertzeak helburu jakina zeukan: ezagutu nahi genuen gizarte egitura hark zer nolako oinarriak jar ziezazkiokeen bertan garatu zen kultura epikoari, alegia, giza abereak
|
zeukan
mundua ikusteko modu heroikoari.
|
|
|
"
|
Dauzkadan
munduko errekor guztiak emango nituzke zure irribarre baten truke".
|
|
|
ba ote
|
dauka
munduak
|
|
2007
|
|
|
Gerraostean Jose Lazpiur, aita, enpresa munduan hasi zen berriz ere. Bergarako enpresaz gain, Lazpiurrek beste hiru enpresa
|
dauzka
munduan: " Enpresetako jendeari erabakiak beren kasa hartzen irakatsi diet, bestela ezinezkoa litzateke enpresak aurrera ateratzea".
|
|
|
Gaur egun gizaki guztiok hiltzeko baino hidrogeno bonba gehiago
|
daukagu
munduan. Baina orain dela hirurogei urte ez zegoen.
|
|
|
Halakoentzat hizkuntza kontuak, tresna kontuak dira: hau da, gure bizitzaren munduaaditzera emateko eskueran daukagun edozein hizkuntza tresnak balio digu jadanikhor hizkuntzatik at eraikita
|
daukagun
mundua ulertzeko eta islatzeko. Hori horrela, euskararen auzia ez da hil edo biziko auzia Euskal Herriaren normalkuntzarako etaeraikuntzarako.
|
|
|
Modernia munduaren irudiaren aro gisa definitzen da. Alegia, Greziak
|
badauka
mundu bat, baina ez munduaren irudi bat;
|
|
|
hizkuntza bakoitzaren mundu ikuskera (Weltbild dio berak: mundu irudia) hartzerik ba al
|
daukagu
munduaren interpretaziotzat (Deutung) eta munduaren ulerkuntza, adieratzat (Auffassung)? 1363 Ez da auzikatzen, hizkuntza bakoitzak baduela munduaren «eraketa semantiko» propio bat; eta eraketa semantiko horri bidezki iritzi ahal dakiokeela «mundu irudi» (mundu ikuskera) 1364, zeren eta mundua gizakiari eman lehenik hizkuntzan ematen baitzaio zerbait eratu legez1365 Coseriu goresle gartsua da... Guri, ordea, Coseriu ren testua argudiaketa gisa interesatuko zaigu, ez Sapir edo Whorf-en interpretazio
|
|
|
«erromantizismoa» naturaren alde ilun, irrazional, «kaotiko», misteriotsuki gozo edo beldurgarriro bortitz, kontrol gabeko, gizakiari arrotz edo are etsai, «gauezko» horri atxikiko zaio; idealismoa eta klasizismoa (Weimarkoa) «egunezko» naturari. Ez da, idealismoak ez
|
daukala
munduaren eta historiaren izaera tragikoarentzat sentsurik. Hölderlin berehala «desengainatu» da; hau da, gaurko munduan gizakia ez da eta ezin da naturarekin bat bizi, kantatuko du malenkoniaz, bera ez delako gizartearekin ere bat, eta jainkoak ere ez direlako polisaren politikarekin bat.
|
|
|
• Iluntasuna skotoj da, printzipio negatiboa, eta argitasuna zein eguna baino lehenagokoa202; aktiboa da, alegia, bere baitan
|
dauka
mundua sortzeko ahalmena203.
|
|
2008
|
|
|
Anbizioa
|
edukitzeaz gain
mundua ez dela txapelketan bukatzen erakutsi genuke, baina adibidea geuk emanez, eta hor dago koska. Sentitzen ez duguna transmititzea zaila da, baina sentitzen duguna ez transmititzea zailagoa, nonbait.
|
|
|
Mandelak aspaldi, 1964an espetxeratu zutenean, honela deskribatu zuen apartheid erregimenak lotuta bizi zen Hegoafrika: " Zuriek
|
daukate
munduko bizi mailarik onena, eta bitartean beltzak txirotasunean bizi dira. Afrikarren %80k itxaropenik gabe bizirauten dute, batzuetan erreserba agortuetan, non lurzoruak higadura eta gehiegizko ustiaketagatik ez baitie bizitzeko adina ematen.
|
|
|
Enpresek egoerari aurre egiteko duten modua da gakoa. Enpresa batek pentsa dezake
|
daukana
munduko onena dela eta bere horretan geratu edo ausartagoa izan, zer gertatzen den begiratu eta aurreratzen saiatu. Adibidez, musikaren munduan Applek jakin du egoerari aurre hartzen bere itunes eta ipod arekin.
|
|
|
Antza oraindik ez zaio inori bururatu aldaketa klimatikoari eusteko isurketak etxean gutxitu ditugula eta hori soilik energia gutxiago errez lortzen dela. Asko
|
daukagu
munduko ispiluetan ikasteko baina izan gaitezke eredugarri ere eta ibil gaitezke haize, itsaso eta eguzkiaren energia berriztagarrien bidetik. Errekurtso ekonomiko eta teknologikoak gure eskuetan daude.
|
|
|
Hain zuzen, etxetresnen sektore ia osoa Mondragon taldearen, MCCren, eskuetan dago, Fagor buru dela. Fagorrek hamasei fabrika eta 10.000 langile
|
dauzka
munduan zehar eta krisialdiaren ondorioak gogor jasaten ari da. Nahikoa da gogoan izatea MCCko enpresa honen mozkinak %98 eta salmentak %5, 5 jaitsi zirela urteko lehen seihilekoan.
|
|
|
Kultura honen ezaugarririk azpimarragarriena ezaugarri horixe bera baita, izatez: gizarte etniko edo nazional bati kultura etniko edo nazional bat zor zaio berez, eta hainbestez, identitate politiko berezitua izateko eskubidea
|
daukate
munduko herri guztiek. Gainerakoa, ageriko etnozidioa da, edo egungo demokrata askoren asimilazio politika.
|
|
|
–Nik oraindik kontaktu onak
|
dauzkat
mundu horretan, mesedeak zor dizkidan jendea. Saiatuko naiz zeozer asmatzen nire kasa.
|
|
|
Kontrol politikorik ezak ahalbidetu du aktore hauek, munduaren jabe berriak? 4 bilakatu izana. Estatuak gero eta zeresan gutxiago
|
dauka
munduko mapa berri honetan, eta norbanakoak inoiz baino babesgabetuagosentitzen dira.
|
|
|
Geneak eta genomak: XXI. mendean esploratzeko
|
dauzkagun
mundu berriak
|
|
2009
|
|
|
Zein babes
|
daukazue
munduan. Turkiar jatorriko herria izanik, zein jarrera dauka Ankarak?
|
|
|
Isabel Montana Minbiziaren Aurkako Nazioarteko Batasuneko zuzendari exekutiboak esan duenez, urtean 3 milioi minbizi kasu saihestuko lirateke gehiegizko pisua eta gizentasuna ekidingo balira. Ekimen honen helburua haurren artean jateko ohitura osasuntsuak bultzatzea eta gizartean minbiziaren inguruko jarrerak eta sinesmenak aldatzea da.Aipatu erakundeak egindako ikerketa baten arabera, 5 urte baino gutxiago duten 22 milioi haurrek gehiegizko pisua
|
daukate
munduan. Inkesta hori minbiziaren inguruko jarrera eta sinesmenei buruzko nazioarteko datuak lortu dituen lehenengoa da.
|
|
|
Badaki berak. Hala ere, ja egun gutxi
|
dauka
munduan eta iragan urruna gora altxatu da berriro Bitorianoren barruan, behin hartu zuen hezkuntza estua, apaizak apostolua bakarrik izan behar duela, politikarik ez, munduko banitaterik ez, apostolu eta apostolu bakarrik. Seguru asko, hiltzera goazela jakitean, bizi honetan zer egin dugun etortzen zaigu pentsamendura.
|
|
|
Ez dakigu zein den edizio horrek gaur egun izan dezakeen garrantzia edo gaurkotasuna maia hizkuntzen ikerleen artean, ezta ere euskaldunen artean gaur egun horrek piz dezakeen interesa, baina uste sendoa dugu bitxikeria bibliografiko honek argitasun apur bat eskaintzen digula euskalgintzaren urrezko aroko figura handiek (Azkue, Urkixo, Campion, Bonaparte, Abadia, Vinson, Lacombe...)
|
zeukaten
mundu intelektualaz eta kezkez.
|
|
|
Bestalde, artelatz basoak desagertzeak are hazkunde handiagoa ekarriko luke landak hustea eta eremu horien erabilera jasanezinak. Gaur egun, Espainiak artelatz basoen laurden bat
|
dauka
munduan, batez ere Mediterraneoko kostaldean, Andaluzian eta Extremaduran. Klima aldaketaren aurkako borroka ere murriztu egingo litzateke.
|
|
|
Hori garatzeko, batetik, tenperatura baxuan egin daitekeen elaborazio prozesu bat behar da, fruta freskoaren kalitateari eusteko, eta, bestetik, energia eman eta azukrea odol egonkorrean mantentzen duen osagai bat. Azukrea odolean
|
eduki
Munduko Osasun Erakundearen (OME) arabera, premiazkoa da azukre eta xurgapen azkarreko beste karbohidrato batzuen gehiegizko kontsumoa berehala gutxitzea, eta eguneroko jarduera fisikoa areagotzea, obesitaterako eta 2 motako diabeteserako joera geldiarazteko. Azukrea azkar xurgatuz gero, gluzemia puntak sortzen dira, eta, ondorioz, azukre gehiegi berehala bihur daiteke gantz organismoan.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzari, Nafarroako Gobernuari eta Madrilgo gobernuari enplegu erregulazioak onartzeko, Confebask euskal enpresarien elkarteak eta CEOEk exijitzen jarraitzen dute gehiago malgutzeko langile finkoak aldi baterakoekin ordezkatzeko kontratuak eta diru gehiago emateko enpresei. Langileok ordea, ez
|
daukagu
munduko eta lantokietako krisiaren ardurarik. Beraz, krisiaren ondorio kaltegarriak langileriak ordaintzeko arrazoi bakar bat ere ez dago.
|
|
|
Nik ondo deritzot horrelako ekimenak egiteari. Klima aldaketak eragin zuzena
|
dauka
munduko zenbait tokitan, Ozeano Artikoan, esaterako. Inuitek gero eta arazo gehiago dituzte euren bizimoduari eusteko, naturari hertsiki lotuta dagoen heinean.
|
|
|
Europak ez du kanpo politika komunik. Horregatik, indar nahikorik ez
|
dauka
mundu mailako politikan nahiz ekonomikoan eragiteko. Ezin du aho batez hitz egin nazioarteko komunitatean.
|
|
|
Hemerotekei so besterik ez da egin behar. Hala ere, estatu espainiarra da autobide kilometro gehien
|
daukan
munduko hirugarrena eta hilabete batzuen buruan AHT kilometro gehien izango duena munduan. Hori bai, era berean, langabetuen portzentaia handiena daukan estatu europarra ere bada; beraz, badirudi ekuazio horrek, kasu honetan ez duela funtzionatzen.
|
|
|
Edo baratze bat. Norgehiagoka gizarte balio nagusitzat
|
daukan
munduaren kontra den eremua. Lasterraldi histerikoetarik apart.
|
|
|
Jokabide makurra da: haurrak
|
daukan
mundua ikusteko moduaren kontra aritzeaz gainera, ez gaitu hizkuntzaren senak bizi.
|
|
|
Kasu horietan denetan, nekez egin zitzakeen inork itsuarenak berak bizi izanikoaren aurrean. Nola arbuia liteke subjektua askatasuna bide bakarra
|
daukan
munduaren preso erakusten duen analisia. Esan dezagun Sartreren obrak —eta hauxe ere haren modernotasunaren pleguetako bat da— pentsamenduaren eremua mugatzen zuten hesiak eraitsi eta hainbat erregistro baliatu zituela, hala nola antzerkia, eleberria, saioa, kritika literarioa, editorial politikoa, etab. Hori bezain egiazkoa da Sartreren idazlanaren barrunbean (berez, filosofiko eta politikoa izaki) hautematen diren jolas zoragarrietan garapen abstraktuen zorroztasuna urratzen duten esentziak adibide liluragarrietan agertzen direla ere.
|
|
2010
|
|
|
Mendeetan gutxitze egoeran egon den hizkuntzak, tresna balio apartekoa ere izan ez duen hizkuntzak, bestalde, itxuraz behintzat, hain balio integratzaile txikia izatea harrigarri suertatzen da. gainera, hirugarren atalean esan den bezala, hizkuntza gutxituak bizirauteko balio integratzaileak berebiziko garrantzia duela gauza ezaguna da. hori dela-eta, partaideen lekukotasunak beste kontzeptu baten bidez aztertu dira, bi mundu (bi munduko egoeran bizi) kontzeptuaren bidez, hain zuzen, euskarari eta euskarazko ekoizpen kulturalari erreferentzia egiten dietenean besteekin, nirea ez denarekin aurrez aurre jartzen direlako. dimentsio horrek zera adierazten du: euskarari lotutako mundu bat dagoela eta gizateriaren zati batek, euskaraz ez dakienak, ez
|
daukala
mundu horretara sarbiderik, gaztelaniak bideratzen duen munduarekin baino ez daukala lotura. hortaz, norbaitek pentsa lezake euskara ikasteak berez ekarriko lukeela euskararen mundura sartzea. baina nahikoa al da euskara ikastea beste mundu horretara, euskararen mundura, sartzeko?
|
|
|
Dimentsio horrek zera adierazten du: euskarari lotutako mundu bat dagoela eta gizateriaren zati batek, euskaraz ez dakienak, ez
|
daukala
mundu horretara sarbiderik, gaztelaniak bideratzen duen munduarekin baino ez daukala lotura.
|
|
|
Antzinatetik gaur arte iraun duten errezetetan, goren mailako sukaldaritza zer zen ikusten da, eta klase pribilegiatuek, esku eskura
|
zeukaten
mundu guztiak desio zuen hori: haragia, ehizakia, animalia gantza, eztitik edo frutetatik zetorren azukrea, eta era guztietako ongailu eta gozagarriak platerean bilduta, hau da, oso elikagarritzat zeukaten guzti guztia, non eta elikagai eskasia orokortua zegoen testuinguru hartan.
|
|
|
Besteak beste, Larrabetzuko berbak, esaerak, esamoldeak, data esanguratsuak eta jaiegunak batu dira agendan. Tokiko
|
edukiak
munduko 10 umeen biografiarekin, asmakizunekin eta atsotitzekin uztartu egin dira. Era berean, hilabete bakoitzean horren pasarte historikoa lantzen da.
|
|
|
Gorputza abailduta zeukan, burua sorgortuta, mundua une hartan suntsitu balitz batere penarik ez. Ateaz bestaldean atezuan
|
zeukan
mundu hurbil hura, batik bat. Kisketa itxita, azulejo txurien unibertso hartan babesturik sentitzen zen, zizarea lur hezean bezainbat.
|
|
|
Nola bururatu ote zitzaion Anizetori horrelako laguntza baten bila nigana jotzea? Anizetok berak ni baino lotura estuagoa
|
zeukan
mundu horrekin. Agian horretxegatik ez zuen hain xelebrea izan zitekeen auzi batekin nahastu nahi.
|
|
|
Argiago ezin da esan: Ekologia zainketak Funts berezi aparteko bat behar badu, horrek berak esaten du, gainerako proiektu gehienek oso gutxi laguntzen diotela ekologiari; alderantziz, dirua zertan xahutzen den argi
|
daukala
Munduko Banku Mundialak.
|
|
|
Azken buruan, arazo nagusia hauxe da: nola da posible mundu fisiko batean arimak egotea, eta arima horiek zeregina (kausazko zeregina, besteak beste)
|
edukitzea
mundu horretan. Nola txertatu arimak naturaren baitan?
|
|
|
Denok edaten dugu uste zientifikoen iturritik. Hala, denok
|
daukagu
munduaren gaineko irudi zientifiko bat, xehetasun handikoa ez bada ere.
|
|
|
hizkuntz fenomenoari buruzko ideia honek, alegia, hizkuntz fenomenoa ez gramatikaren isolamenduan baizik eta hartu eman bizien zabaltasunean kontsideratzearen eskaerak dakarren osotasunaren ideiak, egiaz, ikerketa linguistikoari ikuskera guztiz berriak ekarri dizkio, bai eta ordura arte oharkabean igarotako lan esparru handiak ireki ere. Eta badirudi, zentzu horretan, ikerketa linguistikoak nahikoa izango lukeela, batetik, formari loturiko ohiko gramatikatik harantz dagoen hizkuntza
|
edukien
mundua erakustearekin, eta, bestetik, ama hizkuntzaren eragiteko modua —bai mundu espiritualaren egituraketan, bai bizitza kulturalaren eraketan, bai portaera historikoaren sustapenean— agerian jartzearekin. Aitortu behar dugu, baina, kontsiderazio horiekin guztiekin harreman multzo baten erdia bakarrik atzeman ahal izango dugula, beti ere multzo hori osotasunean behatu genukeelarik baldin eta berori benetan ulertu nahiko bagenu.
|
|
2011
|
|
|
Nazioarteak ere 40 urte daramatza irtenbidea zein den esaten, baina ez du praktikan jartzen, ez daki nola egin, edo ez du jakin nahi. Bitartean, Estatu Batuek Israelekin laguntasun harreman oso ulergarria dute, eta ondorioz, Israelek ia erabateko babesa
|
dauka
munduan. Tarteka," aizue, hau konpondu duzue, ezta?" moduko purrustadatxoa egiten zaio Nazio Batuen Erakundetik, baina gero begiak ixten ditugu berdin segitzen duen egoeraren aurrean.
|
|
|
Txistua joten irakatsi euskun, euskal literatura baegoela eta euskaldunok bageunkala geure historia berezia eta interesgarria eta hainbat gauza jakin genduzan beragandik egun gitxitan. Estalduta
|
geunkan
mundua edegi euskun. Berak ekarri eustan jesuiten liburutegitik Lizardiren Biotz begietan.
|
|
|
hots, familia zabal baten izaerari, halako klan bati edo honako tribu bati. Herri aurrenazional hauen adibideak ezin konta ahala
|
dauzkagu
mundu zabalean: Andeetako estatuak eta Asia hego mendebaldekoak izan daitezke diogunaren erakusgarri?
|
|
|
Picassok eta Braquek agintzen zuten Parisen, Apollinairek eta Max Jacob ek kantatzen zuten mende berria, Blaise Cendrars
|
zeukaten
munduan barrena berriemaile berezi, dena ikusten, dena dastatzen: Asiako sukarra eta Siberiako izotza, naufragioak eta Marseillako presondegia.
|
|
|
Gogoratuz 2001 urtea Arrazismoa, Arraza bereizkeria, Xenofobia eta horiekin lotuta dauden Intolerantzia moduen aurkako Mobilizazioaren Nazioarteko Urtea dela, urte horrek helburu
|
daukala
munduaren arreta sortzea Munduko Konferentziaren helburuen inguruan eta bultzada berria ematea arrazismoaren, arraza bereizkeriaren, xenofobiaren eta horiekin lotuta dauden intolerantzia modu guztiak ezabatzearen inguruko konpromiso politikoari,
|
|
|
Oro har, esan liteke gurasoek ongi hartzen dituztela teknologia berriak. Aspektu negatiboak, beldurrak eta arriskuak ikusi arren, garbi
|
daukate
mundu honek ez duela atzera bueltarik eta gehiago direla alderdi onak txarrak baino. Alde horretatik, teknologia berriak gizartearen beraren isla baino ez direla uste dute.
|
|
|
Oro har, gurasoek ongi hartzen dituzte teknologia berriak. Aspektu negatiboak, beldurrak eta arriskuak ikusi arren, garbi
|
daukate
mundu honek ez duela atzera bueltarik eta gehiago direla alderdi onak txarrak baino. Alde horretatik, teknologia berriak gizartearen beraren isla baino ez direla uste dute.
|
|
|
Gandhik jaurtitako esaldirik ezagunetakoa izango da: "
|
Badaukagu
munduko biztanle guztiak modu duinean asetzeko beste baliabide; ez, ordea, gutxi batzuen kapritxoak betetzeko lain". Munduan jende asko goseak akabatzen ari denean, egunero 100 mila inguru?, elikagaiak ditugu ia munduko populazio guztia halako bi elikatzeko.
|
|
|
Ez zekien Zeberioren amaren etxean zer espero, aldare bat akaso, hildako semearen gela hark utzi zuen bezalaxe gordea: denboran atzera egiten zuen gela bat, hormako paper pintatu berbera, Victor Jararen diskoak, hirugarren munduari eta marxismoari buruzko liburuak, Che Guevararen eta Perturren poster bana, bata bestearen ondoan koplaka aritzeko moduan biak; mendiko botak eta patrika askoko txalekoak, SESB eta Jugoslavia puzzlekatu gabe
|
zeuzkan
munduko maparen bat agian horman txintxetaz iltzatua, mundua mundu dela ez ahazteko; Zeberioren ehizarako eskopeta, auskalo, arrantza egiteko kanabera bat, zergatik ez.
|
|
2012
|
|
|
Plan berriak() ordea, ingelesaren eta gaztelaniaren garrantzia azpimarratzen du," globalizazioa aitzakia". Azken planarekin ados ez badago ere, Torrenten ustez" katalana ez da baliagarria unibertsitateak sortzen dituen
|
edukiak
mundura zabaltzeko".
|
|
|
Beurko institutua, Adaxkak Sortzen Aisia Taldea eta Bertso eskola) eta fitxa hauek erabilita neurketa batzuk egin nituen talde hauetako arduradunen laguntzaz: handitzen doazen neurrian, eskolatik kanpo
|
daukaten
munduan ez dute euskararen presentziarik ikusten," modako" gauzetan ez dute euskara behar: telebista, musika, lagunak, sexua... neuRKeTen eMaiTzaK ondorengo grafikoek biltzen dituzte lortutako emaitzak:
|
|
|
Ingurunea oso erdalduna izateaz gain, erdaraz hainbeste aritzeko arrazoietako bat hau izan liteke: handitzen doazen neurrian, eskolatik kanpo
|
daukaten
munduan ez dute euskararen presentziarik ikusten," modako" gauzetan ez dute euskara behar: telebista, musika, lagunak, sexua... horren harira, euskarazko gazte hizkeraren absentzia izan daiteke beste arrazoietako bat; izan ere, ikasteko hizkuntzatzat daukate, gainera, etxean euskaraz egiten dutenek, gurasoekin eta gauza formalekin lotzen dute hizkuntza. euskara eremu formaletan soilik erabiltzen dutenez, ez dute baliabiderik hizkera gazte bat sortzeko (horrez gain, batzuek oso maila baxua daukate, askoz errazagoa zaie gaztelaniaz hitz egitea).
|
|
|
Krubera Voronya kobazuloa da 2 km-ko sakonera baino handiagoa
|
daukan
munduko kobazulo bakarra. Hainbat eta hainbat espedizio izan dira barruan, baina honako honek deskribatu du lehen aldiz barruko fauna.
|
|
|
–Aitarenak erabat jokoz kanpo utzi nau, eta sentsazioa
|
neukan
mundu guztia kontra nuela. Norbaitek konplot bat antolatu izan balu bezala nire kontra.
|
|
|
...ukondotik heldu dit haren eta nire artean sekula egon ez den adeitasun antzeztu batez, eta Jainkoaren borondatea aipatu dit leun leun, nire samina arindu nahi zuen, badakit, baina ez dit batere onik egin, horixe egia, lanak izan ditut nire hira kontrolatzen, zerraldo
|
neukan
mundu honetan gehien maitatu izan dudan pertsona, eta apaizak zer esango ukondotik heldu didanean, eta Jainkoaren borondatea izan omen dela hala gertatzea, baina Jainkoaren borondateak zergatik ez du ezer egin gehien maite nuenaren alde, zergatik ez dio agindu irteteko hilkutxatik eta itzul dadila nirekin etxera?, hori baino gehiago dezake Jaungoiko Jaungoikoa den batek, baina nire maiteak zerral...
|
|
|
Dirua, estrategia egokia, ikuslegoa, sexua... horiek dira egungo balioak.
|
Daukagun
munduan bizi behar dugu, daukagun jende eta sistemarekin, dauzkagun baldintzetan; munduan beti egon izan dira aberatsak eta txiroak... Azken buruan, kapitalismotik harago ez dago bizitzarik.
|
|
|
ETA sozialismo eta askatasun nazionalaren alde borrokatzeko egituratzen da; askatasun nazionala independentziarekin identifikatzen da; borroka nazionala eta soziala elkarrekin doaz, bata bestetik bereizezina, prozesu iraultzaile bakar barnean uztartuta. Iraultzaren protagonista Euskadiko Herri Langilea da, eta euskal borrokak bere lekua
|
badauka
mundu osoan zehar hedatzen den mugimendu iraultzailean, jazartze antikolonialistek eta nazioarteko langileen mugimenduak osatzen duten batasunaren barnean. Marxismoaren lekua berezia da.
|
|
2013
|
|
|
" Jeff Bezosk dio Maletek Sud Ouesteko Gabriel Blaiseri liburua mespretxatzeaz gain oso harreman ideologikoa
|
dauka
munduarekin. Ultraliberaltzat dauka bere burua, Estatuari bere forma guztietan aurka eginez (aldi berean subentzioei uko egin gabe, ordea...) baina bere enpresan kolektibismo berri bat antolatu du.
|
|
|
edo, hau egin du emakumea delako, ezta?? Nik uste dut hori guztiz manipulatzea dela, baina egia da baita ere emakumezkook, gizonezkoek daukaten bezala, orokorrean, ez dut esaten emakume guztiek, ez dut esaten gizon guztiek, baina emakumeok
|
badaukagu
mundua, pertsonen arteko harremana, eta egoera batzuekiko gure ikuspegi pertsonala, emakumezkoak garelako. Eta esperientzia pertsonal bat emakumezkoak garelako, gizonezkoek ez daukatena.
|
|
|
Berak mundu zahar honen amaiera etor dadin lan egiten du. Eta jakina, buruan
|
badauka
mundu berria. Eta hori mundu utopikoa da.
|
|
|
Herritarrak printzipio nagusi baten inguruan biltzea da Mundumoben helburua: " Guztiok
|
daukagu
mundua aurreko belaunaldiek jaso zuten aukera berdinekin jasotzeko eskubidea, eta ondorioz, guztiok daukagu mundua hurrengo belaunaldiei jaso dugun aukera berdinekin uzteko bete beharra". Iraunkortasunaren aldarrikapena da azken finean egingo duguna.
|
|
|
Herritarrak printzipio nagusi baten inguruan biltzea da Mundumoben helburua: " Guztiok daukagu mundua aurreko belaunaldiek jaso zuten aukera berdinekin jasotzeko eskubidea, eta ondorioz, guztiok
|
daukagu
mundua hurrengo belaunaldiei jaso dugun aukera berdinekin uzteko bete beharra". Iraunkortasunaren aldarrikapena da azken finean egingo duguna.
|
|
|
Erlijiozalea, eta edonor, konturatzen da mundu honetan gaizki joka daitekeela, ordainean ezer jaso gabe. Are, pertsona argi eta gaizto batek arrakasta izateko aukerak
|
dauzka
mundu honetan, baita zoriontsua izateko ere. Beraz, zer hobe haren bidea jarraitzea baino!
|
|
|
Ez agian aukerarik txarrena gerra ondorengo Espainian, non psikiatra siniestroek, Antonio Vallejo Najera buru, marxismoaren eta inferioritate mentalaren arteko lotura estua defendatzen zuten, edota emakume sortutakoek nozitzen zuten adimen atrofia; baina, nolanahi ere, aukera txarra, neurriz kanpokoa. Izebak ia ez zekien gaztelaniaz, eta ezin zen Madrilera joan bere semeari laguntza ematera; osaba ere ez, jatetxean ez ezik garraio lanetan ibiltzen zelako aste eta jai; nire ama bera, nahiz eskoladuna izan, maistra, ez zen arazo hari aurre egiteko gauza, ez
|
zeukan
mundurik. Baldintza haietan, familiakoek ez zuten ia ezer jakin Madrilgo medikuek Jose Franciscori eman behar zioten tratamenduaz.
|
|
|
Kulturgintzan gertatzen da, hasteko. Inkontzienteki kulturgintza arloko jende bati iruditzen zaio beste batzuek ez
|
daukatela
munduko joera berrien berri, eta berak dakarrela albistea. Esnobismo mota hori oso hedatua egon da duela hogeita hamar urtetik hona.
|
|
|
Galdetu du nola gertatu den istripua, nola ekarri duten basotik emakumea eta ea zer familia daukan. " Ni baizik ez
|
nauka
munduan" erantzun dio Emakatsuak. Baina berehala berriro galdezka hasi zaio:
|
|
2014
|
|
|
Bai, NBC, CBS eta beste hainbat telebistek indar handia dute. Baita, telebistaren munduan edo
|
edukien
munduan beste perspektiba bat emanez indar handiz sartzen ari diren bestelako enpresa batzuk ere, Netflix, Samsung edo Amazon adibidez.
|
|
|
2010 urtean bertan 36.000 milioi pieza ekoitzi zituen konpainiak, horrek dakartzan aukerekin. Eta halako presentzia
|
dauka
munduan, Legoren panpinatxoek bakarrik 4.000 milioiko familia osatzen dutela. Arrakasta bermatzen duten datuak dira horiek guztiak, baina konpainiak sortutako inperioa erortzeko zorian egon zen duela hamar urte.
|
|
|
Neurri egokiak berandu baino lehen hartu ezean, klima aldaketaren ondorioek «ehunka milioi laguni» eragingo diete, Rajendra Pachauri IPCCko presidenteak ohartarazi duenez: «Txosten hau oso serio hartu beharra
|
dauka
munduak. Janari ezak eta muturreko klima gertakariek, dudarik gabe, migrazio fluxuak eta herrien arteko gatazkak ugaritzea ekarriko dute».
|
|
|
394 Gizakiak bi era
|
dauzka
munduan barrena ibiltzeko: edo barregarri, edo negargarri.
|
|
2015
|
|
|
eskaintzaren eta eskariaren arteko desoreka handiena Espainiako Estatuak du. Izan ere, eraikitako AHT kilometro gehien
|
daukan
munduko bigarren herrialdea da, Txina eta gero.
|
|
|
|
dauzkanez
mundu zabalak
|
|
|
(burlaizez) Jaitsi zaitez nire begietara, Doppel, etor zaitez mahai biribil honen altzo lurrezkora? Hori dena ongi dago, eta horri buruz ere hitz egin genezake, baina
|
badauka
munduak aurreagoko lanik, nik uste. Ez da hala, Pinter anderea?
|
|
|
Lilyk lotsaturik aitortu zion ez zuela Carlyle irakurri eskola garaiaz gero. Baina Lilyren iritziz are atseginagoa zen Ramsay jauna, hark hatz txikerrean mina
|
bazeukan
mundua bukatzera zihoala uste izanda. Baina hori ez zen Lilyri axola zitzaiona.
|
|
|
Bere burua norma deklaratua
|
daukan
mundu anormal honetan, izan gaitezen, bada, munstro.
|
|
|
Ez zuen Hansek egindako ekintzen aldetiko ezer zehatzik jakin nahi izaten eta, beldur hartatik babesteko, artazi irudikatu batzuekin zekien mozten euren bien arteko harremana: alde batera geratzen ziren Hans eta bere ibilera guztiak, beste aldera bien artean
|
zeukaten
mundua. Derrigorrean ezkutuan bizi beharra egokitu zitzaien iheslarien bizimodua.
|
|
|
Moderatzaileak, zapata gorriko neska gazte bat, bukatu eta iritzi emaileen esku uzten du saioa; gaurko gaia AEBen kanpo politika da eta Alberto ezeroso dago, gehienetan bezala. Deseroso inguruko batzuekin batez ere, irratikoek iritzi emaileen aukeraketa ona egin dutela pentsatuz, batzuek
|
dauzkaten
munduaren ikuspuntu sinpleek bera berotu eta eztabaidara bultzatzen baitute.
|