|
2000
|
|
|
Denbora osoa etxetik asko irten gabe egingo nuen seguru asko. Ez
|
daukat
kalera irten eta jolasean ibili izandako oroitzapenik. Amak, amonak eta izebak euren gonapean atxikiko gintuzten hiru txikiok.
|
|
2001
|
|
|
Gasolina zerbitzugunegitik urruntzean, usain berezirik ez
|
zeukaten
kale batzuetan zehar ibili ginen, eta bidean usainei buruzko kimika gogoeta batzuk egiteko aukera izan genuen. Lotura ionikoen bidez loturiko egitura kristalinoek ez daukate usainik, metalek bezalaxe, beraien bapore presioa edo hegazkortasuna guztiz arbuiagarria delako.
|
|
2002
|
|
|
Etxean tradizio handia zegoen sehaska eraginaz kantatzeko. Mutil koskorretan ez
|
neukan
kalera joaterik, sehaskako umea lokarrarazi gabe. Sehaska kantuak izugarri gustatzen zitzaizkidan, eta konturatu nintzen erritmoa ondo zaindu behar dela, alegia, alferrik zela kalera joateko irrikagatik sehaska azkar eragitea.
|
|
2006
|
|
|
Gaur, egun ilun samarra dugu; baina, begira, arratsaldeko bost eta erdiak dira ia eta oraindik ez dago argirik piztu beharrik. Libre libre du aurre guztia, itsasoa besterik ez
|
dauka
kalearen edo plazatxoaren beste aldean.
|
|
2007
|
|
|
Legezko inskripzioa ukatuta, Jakin aldizkariak ez
|
zeukan
kalera irteterik eta harpidedunengana iristerik.
|
|
2008
|
|
|
Eta urratsez urrats joan gara Maliz maitemintzen: hormetako lelo antikolonialistek, negritudea eta beste mugimendu batzuetako liderrak gogoratzen dizkigute, Amilcar Cabral, Agostinho Neto eta Patrice Lumumba bezalako izenak
|
dauzkate
kaleak, munduko bazterrik txiroenetakoan gaude, ez dira hamarkada bi jendea gosez hiltzen zela, zailtasunak zailtasun, herri hau bere bidea egiten ari dela sinetsi gura dugu.
|
|
|
Azkueren gogoa ez zen izen soiletan geratzearena, baina abiapuntu gisa ez zion horri muzin egingo. 1897ko artikuluan, kaleen izenak euskarazkoak izan beharra aldarrikatzean adierazi zuen bezala, «Izan leike bat edo batek git, sitzat
|
eukitea
kaleen [eta berdin etxeen edo auzoen] izenen aldakuntsa au. Ezereza git, siago da.
|
|
2009
|
|
|
Adibide garbia
|
daukagu
kalean bertan. Eskuineko besoa gora eta behera mugitzen duen urrezko katutxoa denek ezagutzen dugu.
|
|
|
Herrialde hartan Afganistango gerrak gero eta babes txikiagoa
|
dauka
kalean eta Kongresuan, eta aste honetan Quinnipiag Institutuak kaleratutako inkesta baten arabera, estatubatuarren %26k uste dute Obamak ez duela merezi Bakearen Nobel Saria.
|
|
2010
|
|
|
Txuma Murugarrenek lan berria
|
dauka
kalean: B Aldeko Kantuak.
|
|
|
KOLDO. Topatu ezkero bai. Baina beti
|
daukazu
kalean bukatzeko arriskua.
|
|
2011
|
|
|
Difuntua umea zanean, Busturian aingerubidetik eroaten eben artezean eleizara, gaur egun izen bera
|
daukan
kaletik. Hildakoa heldua zanean, ostera, Axpeko Kurtzioko ermitara eroaten eben eleizara baino lehen.
|
|
|
Jared (ahotsa eta gitarra) eta Shannon (bateria) Leto dira liderrak eta, 2007 urtetik, Tomo Milicevic dabil eruekin (gitarra eta teklatua). Estudioko hiru lan
|
dauzkate
kalean eta 4 milioi ale baino gehiago saldu dituzte mundu osoan.
|
|
|
(Chk, Chk, Chk) talde estatubatuarra dance rock/ post punk doinuak uztartzen ditu. Lau disko
|
dauzkate
kalean eta Kaiser Chiefs, Crystal Castles eta The Chemical Brothers taldeekin batera, jaialdian bilduko den jende guztia dantzan jarriko dute.
|
|
|
Baina puf! Sekulako gogoa
|
daukat
kalera irteteko!
|
|
2013
|
|
|
Aurretik, Zpeiz Mukaki elektrotxaranga eta dantza taldeko kideak ziren, eta gerora Xutik taldea osatu zuten. Xutik taldeak bi disko
|
dauzka
kalean: Mukaki Zpirit (Baga Biga, 2011) eta Bultzaden balada.
|
|
|
Haien ordez arituko da, hain zuzen, The Sheepdogs. Kanadakoa da taldea, eta estudioko lau disko
|
dauzkate
kalean. Azkenekoa, iaz kaleratutakoa, haien herrialdeko zerrendetako puntara heldu zen.
|
|
|
Haien 35 urteurreneko bira, 2011n egindakoa, arrakastsua izan zen oso, eta haren aparretan jarraitzen dute oraindik ere, jaialdi handi, ertain zein txikietan bi minutuko eta hiru akorde eta erdiko piezak joz. Eilen Jewell Boisen (Idaho, AEB) jaiotako abeslariak 34 urte baino ez ditu, baina jada zazpi disko
|
dauzka
kalean. 2005ean Boundary County rekin debuta egin zuenetik, musika tradizionalaren baitako doinuak landu ditu.
|
|
|
—Hago isilik, alproja koldar hori, ez
|
daukak
kalera jaisteko barrabilik eta.
|
|
|
Ordurako, kale baten moduan ikusten hasia nintzen gure historia, hainbat ate eta ate bakoitzean data bat grabatuta
|
zeukan
kale bat (zeuk ere izango duzu gertaera seinalatuen zerrenda, zoragarriena nahiz traumatikoena: elkar ezagutu zenuten eguna; lehenbiziko asteburu pasa; seme alaben jaiotza; etxez aldatzea, igual; opor haiek; haserre hura familia bazkari madarikatu hartan; zure lankide bat orain bai eta gero ere bai aipatu behar txatxu hori, haren izena ahoskatzean epeltasuna sumatzen duzulako bihotzean; tutorearen aurrean elkarri destainaz hitz egin zenioten egun estrainioa; zure andrearen dantza zoranga parrandetan, eta mendeku gisa kaletik etxeko almohadara eramandako tabako kerua arnasten hasi behar izan zenuen gaua; edo zure mutilaren eta kamarera baten arteko irribarrea harrapatu eta" Dena kontrolatu behar al duzu?" amorratu bat txupatu behar izan duzunekoa, aurpegira jaurtitako kerrua lez).
|
|
2014
|
|
|
Garai batean, xerpak mendian jaio eta bizi ziren gizakiak ziren. Orain, ordea, askoz harreman estuagoa
|
daukate
kalearekin, trebatu egiten dira, gidari titulua ere ateratzen dute askok eta orduan espedizioetan ere beste protagonismo bat hartzen dute. Xerpa batzuk hasi dira hamalau zortzimilakoen erronka betetzen eta abiadura igoerak egiten.
|
|
|
–Bost axola niri muturra jarri didan ala ez. Berak egun guztia etxetik kanpo pasatzen din, eta nik
|
bazaukanat
kalera pixka bat irteteko eskubidea, ezta?
|
|
|
Kale tristea Villaondoeta, ordu hartan, ordu guztietan, zabala izan arren, zuhaitzak eduki arren alde batean. Guztia
|
zeukan
kale egokia izateko, baina ez zen. Jendez ere kamutsa beti, hori interesatzen zitzaion orain Ireneri...
|
|
2015
|
|
|
Cabeza voladora lana duela aste batzuk argitaratu du Bonberenea Ekintza zigiluak, apirilaren 22an, hain zuzen. Taldeak beste bi disko
|
dauzka
kalean Contrafacto (2007) eta Traidor, inconfeso y martir (2010). 2012ko urriaren 12an taldeak Traidor, inconfeso y martir diskoko 4 kantu zuzenean grabatu zituen Westline estudioetan, Juan Blas teknikariarekin, audioan eta bideoan, eta Ramon Marc Bataller saxo jotzailearekin.
|
|
|
Eskuarekin ukitzeko moduan
|
daukazu
kalea, bertako zurrumurrua entzun dezakezu, eguneroko bizitza ailegatzen zaizu leihoan barrena. Idazteko makinaren tekla hotsa eteten den bakoitzean, automobilen zarata nagusitzen da nabarmen.
|
|
|
Euskal dantzak, pic-nicak, pilota, bestak, meza, musa? Angelek deskribatzen duen San Franciscoko Broadway hark zerikusi gutxi
|
dauka
kaleari sona eman zion mugimenduarekin, beat generation literatur mugimenduak aldarrikatzen zuen kontrakulturarekin. City Lights liburu denda edo Vesuvio taberna izan ziren urte gutxi batzuk lehenago Jack Kerouac, William S. Burroughs edota Allen Ginsbergen iraultzaren erdigunea, non drogekin esperimentatu, gizon zein emakumeekin sexu harremanak eduki, Ekialdeko filosofia jarraitu eta AEBetako balioak zalantzan jarri, eta idazten zuten.
|
|
|
Gosaltzeko adina bazuten bere semeek,. Jainkoari eskerrak? ez zeukaten umeek zabortegietara joan beharrik, kamioiari itxaron eta hondakinen artean arakatu beharrik; ez
|
zeukaten
kalean limosna eskatu beharrik,, ume askok eta askok bezala?. Bost urtetik beherako umeen arteko pobrezia tasa% 57,2koa zen 2011n.
|
|
|
Itzelezko indarra
|
dauko
kaleak be hizkuntzaren sozializazinoan. Eremu publiku hori zentzun zabalean ulertzen dogu hemen.
|
|
2016
|
|
|
Atxiok astelehen goizera arte itxaron du, beraz, neskato kopetilunarekin berba egiteko, gaur Mariolak ez
|
baitauka
kalera irteteko asmorik. Etxean bakarrik dagoela aprobetxatuta, logelan musika entzuten jarraitu du, RIP taldearen aspaldiko kanta basatiak.
|
|
|
Etorkizunean ikasketei heltzeko asmoa daukat berriro. Praktikak eta egin nituen Egape ikastolan, eta asko gozatu nuen. Futbolari bideak luze irauten ez badu irakasle izatea gustatuko litzaidake.Gutxitan ikusi izan zaizu Urnietako kaleetan hara eta hona.Bai, ez
|
daukat
kalean ibiltzeko ohitura handirik. Batetik nekea, bestetik etxekoia naizela, ahal dudan guztietan etxean geratzen naiz lasai lasai.
|
|
|
Era berean, Sutaustegi parkean euren salgaiak atonduta
|
zeuzkaten
kale saltzaileak postuak kentzera behartu zituztela salatu dute, baita hainbat egunetan feriako jolas makinak ixtera behartu zituztela.
|
|
2017
|
|
|
Jaioterrian bai, eskaini zioten, Donostian ez
|
dauka
kalerik Amable Arias Yebrak (Bembibre, 1927ko ekainaren 29a Donostia, 1984ko otsailaren 29a), nahiz eta bertan bizi izan 15 urte zituenetik, nahiz eta bertan egin artista, nahiz eta bertako arte mugimenduan pieza inportantea izan. Gure esker ona ez da berdina artista guztienganako, antza.
|
|
|
jaiotzetik itsua zen. Begietako gaixotasun ikaragarri bat zuen, horregatik, ez
|
zeukan
kalera irteteko aukerarik. Zuten diru gutxiaren alderik gehiena medikutan gastatu zuten, baina alferrik, denek erantzun bera baitzuten:
|
|
|
Horregatik aritu nintzen Myrari adarra jotzen, nik uste. Ez
|
neukan
kalera irten eta gertatzera zihoanari aurre egiteko gogorik, beraz, harpa jotzen hasi nintzaion. Nire ustez, neukan halako ohitura bat zen, zerbaitek kezkatzen ninduenean edo gaizki sentitzen nintzenean hari harpa jotzen hasten nintzen.
|
|
|
Iaz egin zituzten lehenbiziko aldiz, “emakume, bollera eta transak etxeratzeko orduan libre izateko”, eta ildo berean sakonduko dute aurten. “Gure gorputzak antolatzeko espazio bat sortu nahi dugu”, adierazi dute taldeko kideek brigadak aurkezteko plazaratutako oharrean, “argi
|
daukagu
kaleak eta gauak gureak direla eta autodefentsa feministaren bidez gureganatuko ditugu”. Kartzeletan dauden emakume presoak ere aipatu dituzte oharrean:
|
|
|
Maren Kafe Antzokira joan da lagunekin kontzertu bat ikustera, Donostiako talde indie baten emanaldia, alabak kontatu dionez, eta ama bakarrik geratu da etxean. Ez
|
dauka
kalera ateratzeko gogorik, nagituta dago, alfertuta, egongelako sofan eseri eta telebista piztu du. Kate guztietan mintzagai berbera darabilte ahotan, monotema astuna:
|
|
|
Ohe atorra erantzi eta bizkor jantzi zituen ohe ondoan prestatuta
|
zeuzkan
kalerako arropa dotoreak. Ganbarara jo zuen, erriflea hartzera, eta gero garajera jaitsi zen.
|
|
|
Ez
|
neukan
kalera irteteko gogorik. Hotz egiten zuen.
|
|
2019
|
|
|
Bebarru batean bizi dira ama eta bera. Leiho bakarra
|
daukate
kalera, tapak beti zabalik. Leihotik hara gela bat ikusten da, ezkaratza eta lotokia, dena bat.
|
|
2020
|
|
|
" Badakigu zer arrisku
|
daukagun
kalera ateratzen garen bakoitzean"
|
|
|
Beno, konfinatuta ere ez gaude. Baina etxean egotera behartzen gaituzte, ez dagoelako tabernarik eta jatetxerik irekita; ez
|
daukagu
kalean ezer egiterik, orduan etxean geratzera bultzatzen gaituzte. Irteten baldin bagara, kirola edo erosketak egiteko izaten da.
|
|
|
Ez zeukan familiarik. Ez
|
zeukan
kale nagusirik hurbilean, enkargutara atera eta jendearekin kontu batzuk esateko. Ez zuen fabrika batean lan egiten, kideekin eguraldiaz edo futbolaz hitz egiteko.
|
|
|
Errealitate bihurtu ditu, horrela, errepide ostatu batean bi eskuetara idatzi genituen bi lerro: " ilunpetan noa lasterkari auzo ezezagunetan,/ zure izena
|
daukan
kalea helmuga".
|
|
|
Arrieta altzari dendara ere ataritik sartzen zen, ez
|
zeukan
kalerako aterik. Ezta Vilarchao zapatagileak ere.
|
|
2021
|
|
|
Gauza jakina da Santxo IV.a Gartzes Noblea pertsona madarikatutzat hartua izan dela beti; ez bakarrik Bizkaian, baizik baita ere Nafarroan bertan. Esate baterako, ez
|
dauka
kalerik, plazarik edo oroitarririk Iruñean edo Nafarroako beste inon. Aldiz, Santxo Ramirezek, bere hilketako konplotean partaide izan zenak, bai.
|
|
|
Bertan hainbat musika estilo probau eta Dundunkada Kultur Elkartearen laguntzeagaz, Euskal Herriko reggae, dancehall eta rap mobimentuan sartu ziran. Kontzertu ugari emon ditue eta disko bat
|
daukie
kalean.
|
|
|
Kaleetako argiak behar garrantzitsu bat ziren, ilunabarretik aurrera espazio publikoa erabiltzeko aukera ematen baitzuen. Auzo gehienek ez zuten argindarrik kaleetan eta, horregatik, hurbilen
|
zeukaten
kale argiteriatik hartuta, beren kaleetan zehar jarritako bonbillekin konektatzen zuten. Kandelak eta karburo lanparak ere erabili zituzten.
|
|
|
Ibilera baretu zuen, arnasestuka zebilen. Eguneroko itxura
|
zeukaten
kaleek: besteen gisako igande bat, ezer gertatu gabe iragaiten diren igande luze horietariko bat.
|
|
|
Lana bukatua eta etxerako bidean hil zuten, arratsaldeko hiruetan. Beti bide bera egiten zuelarik, norbait zain
|
zeukan
kale bakarti batean; gibeletik heldu zitzaion eta garondoan tiro batez hil.
|
|
2022
|
|
|
Esklabistek Euskal Herrian
|
dauzkaten
kaleak eta estatuak urte luzez egon dira hor inolako kontestualizaziorik gabe, naturaltasun osoz. Agian gizon horietako askok eskolak sortu zituzten pertsonak merkantzia gisa salerostearekin irabazitako diruarekin:
|
|
|
inoiz baino gehiago irakurtzen da. Eskolan, kalean nahiz sarean, letraz beteta
|
dauzkagu
kale kantoi eta laino linbo guztiak, letra barreiatua dago bizitzaren eremu guztietan; generoak eta situazioak ugaritu zaizkio letrari; letrarik gabeko zirrikitu gutxi ikusten da eguneroko bizitzaren bazterretan. Sarbide gero eta oparoagoak ditugu beste hizkuntzetako letretara iristeko ere.
|
|
|
Eta, hala ere, umekeria haundizale batek azpiratua. (Bilbon
|
dauka
kale izen bat: horixe du dena.)
|
|
2023
|
|
|
Italiara etorri nintzenean, gizonak segika
|
neuzkan
kalean.
|
|
|
Ez nuen institutua amaituko, baina doktoretza
|
daukat
kaleetan.
|