|
2002
|
|
|
Inoiz, ordea, haien berriketarekin nekaturik, ibai aldera jiratu burua eta errotuluarekin egingo  genuen topo. Hura ikusteaz batera, Kafkaren izenak eta irudiak gorputz hartuko zuten gure baitan, eta ahaztuta
|
geneukan
idazlearen zenbait gauza gogoratuko genituen.
|
|
2003
|
|
|
Hortik gorakoa deskontrola zen; hortik gorako obrak dituzten idazleek pena apur bat ematen zioten. Askotan esan zuen E. H. Beregorrek pena apur bat ematen ziotela obra handia
|
daukaten
idazleek. Idazle onak izan arren.
|
|
|
Horrelakoa zen ni aspaldion obsesionaturik
|
nindukan
idazlearen idazteko modua. Gure literatura apalean leku bat eskuratzera ez ezik, beste guztiei itzal egitera iritsia zegoen, baina ez genuen haren aztarnarik inolaz ere atzematen.
|
|
2005
|
|
|
Joaten zara Durangora eta jendeak nobelak eskatzen ditu; honetan ere' homologatuta' gaude, oso. Hemengo sortzaileak,
|
dauzkagun
idazleak gutxi dira eta nobela genero exijente bat da. Ez ditugu nahiko nobela argitaratzen nonbait, edo ez behar adinako tamainan, behar adinako mailakoak.
|
|
2006
|
|
|
Ez neri ezer bialdu, alperrik bialduko duzute ta. Ta zure mendean
|
dauzkazun
idazle oieri, ez ditezela orren ausartak izan. Ikasi dezatela aurrena ondo euskeraz, ta bitartean ixillik egon ditezela".
|
|
|
– Eta nor
|
daukagu
idazle hori, Amaia?
|
|
2007
|
|
|
Kartelera batean naukazu, zer beste frogarik? Markara bideratzen dugu irakurlea, erosle bihurtzen dugu, erosle zintzotua, jarraitzailea, jokalekua rockeko izarrek beste hartua
|
daukagun
idazle irudituok.
|
|
2008
|
|
|
Trainspotting liburuak mundu guztian ezagutzera eman zuen Welsh; beranduago liburuaren istorioan oinarritutako filma egingo zuten, eta zinemetan lehen emanaldiak erakusten hasterako liburuaren milioi bat kopia baino gehiago saldu ziren Erresuma Batuan. Datorren urterako liburuaren bigarren zatia kaleratuko duela aginduta
|
dauka
idazleak.
|
|
2009
|
|
|
eta gisakoetan. Politikariak sarritan berritsu ganorabakotzat
|
dauka
idazlea, artista, ospetsua; hauteskunde kanpainan apaingarri gisa ondo eman dezakeena, baina erabaki serioak hartzeko orduan hobe ahal bezain urruti. Juan Ajuriagarra politikari petoa zen, eta begira nola erabili zuen kultur jendea ataka estu batean (Saizarbitoriak kontatu du Gorde nazazu lurpean liburuan):
|
|
|
Eremu urriko hizkuntzei laguntza eskaintzea, ezinbestekotzat?
|
dauka
idazleak: –Elkarri laguntzen ez badiogu, ez gaitu beste inork lagunduko.
|
|
|
Izan ere, copyright aren kritikari zorrotza da Doctorow. Zientzia fikziozko
|
edukien
idazlea da, eta Creative Common Non commercial lizentziarekin banatzen ditu bere lanak. Edonork ezin du haren liburuen edizio librerik egin, baina nahi duenak kopiatu edo erabil ditzake.
|
|
2010
|
|
|
Ohartzerako, nobelara pasatuak ziren euskal idazle nagusi guztiak eta apenas eskaini zioten arretarik bere lanari, kritika abegikor bezain motel batzuk argitaratu ziren arren, han eta hemen, bere testuak irakurterrazak zirela azpimarratuz. Despistatuta ibiliagatik bazekien irakurterraztasunarena modu diplomatiko bat zela kritikariarentzat adierazteko mintzaira literario txiroa
|
zeukala
idazleak eta liburuaren edukiak ez zeukala interes zipitzik. Bestalde, ezker abertzalekoa zuen familiaren zati handi bat haserretu egin zitzaion, zeharo, ipuinen kutsu atxagatarrarengatik, alegia, espainolistarengatik.
|
|
|
Banekien badagoela halakorik egiten duenik idazleon artean. Entzunda
|
neukan
idazleren bat modu horretan bere obraren kritikak –positiboak, nola ez– argitaratzera ere iritsia zela. Eskrupuluek gelditu ninduten ordea.
|
|
2011
|
|
|
Mexikotik honela mintzo zaigu Carlos Montemayor: . Espainieraz idazten duten idazleek ez bezalako eragozpenak
|
dauzkate
idazle indigenek. Ez baita bokazio kontu hutsa idazte kontu hau.
|
|
2012
|
|
|
Idaztearen eta bulegoko lan arrunta edukitzearen artean erabaki beharrean den gaztea (Jef Goihenexpe) da protagonista eta haren osabak," Hollywood" ezizenena
|
daukan
idazleak (Titika Rekalt), ematen dio kontrapuntua. Rekalten pertsonaiak berak iradokitzen du hasiera hasieratik, beharbada, ez gaudela %100 klabe errealistan ikusi behar den istorio baten aurrean:
|
|
|
Itzulpen horiek, Sarrionandiaren hitzak gure eginez,, lengoaia literario baten bilaketa entseguak? dira, eredutzat
|
zeuzkan
idazleen joera estetikoak bereganatzeko egindako saioak. Idazle zaharragoak izan arren, Marqués de Santillana, Dante Alighieri eta Giovanni Boccaccio idazleen itzulpenak ere ziur asko helburu horrekin eginak dira:
|
|
|
Zuzendariak ekoizleekin, teknikariekin, prentsarekin, publikoarekin duen harremana ere ez da bazter uztekoa, hori guztia asmatu beharra
|
dauka
idazleak.
|
|
2013
|
|
|
Bere narrazioek eragin zidaten liluraz gainera, bereziki aho zapore ona utzi zidan liburuan ageri den post scriptum a. Bertan irakurtzea merezi duen hainbat pasarteen artean, gogoan iltzatuta
|
daukat
idazleak desarrazoia erabiltzearen kontu hura. Dioenaren arabera, Aljerian 1945 urtean irakasleak eskolan hala diktatzen zien ikasleei:
|
|
2014
|
|
|
Ez da, ez, leba gutxikoa diruaren aipu materialista hori (barka beza irakurleak, oraindik literaturaren ikuspegi erromantikoa baldin badu), kontagintzaren irabazpideak beste eginkizun ustez gorago batzuetatik aldendu baitzuen idazlea. Izan ere, Scott Fitzgeraldek, han hemengo gutunetan, bereizi egiten zituen kontsumorako literatura (kontakizunak) eta literatura jasoa (eleberriak), gizarteak ere eleberrigileak
|
baitzeuzkan
idazle benetako edo seriotzat. Alta, bere artean, bestelako aburuak zerabiltzan:
|
|
|
Komunikazio idatziak idazleari eskura jartzen dion distantzia besterik ezbagenu kontuan hartuko, genuke jarrera hau ulertu, nahikoa espazio etadenbora bai
|
baitauka
idazle esatariak ustez bere intentzioei hain ongi egokitzen ezzaien formulazioa kendu eta zuzenagoa birformulatzeko. Hurrengo enuntziatuazbaliatzea ere badauka bere berehalako iruzkin hori diskurtsoaren linealtasuna hautsigabe emateko.
|
|
2015
|
|
|
–Hik ez
|
daukak
idazle itxurarik ba. Sebastianek.
|
|
|
Egia esan, ordea, emazteak ez zuen gogoko senarrak besotik helduta eramatea; nahiago zuen berak heldu hari besotik, gatibu atxikita zeramatela begitantzen baitzitzaion bestela. Arretaz ibili beharra
|
dauka
idazleak, fidel izango bada, legarra ez ezik gorde nahi badu hondarra. Beraz, aurrekoa ezabatu eta honela idatzi luke:
|
|
|
Apika baten batek inoiz sinetsiko zuen" kulturak askatuko zaitu" eta gisakoetan. Politikariak sarritan berritsu ganorabakotzat
|
dauka
idazlea, artista, ospetsua; hauteskunde kanpainan apaingarri gisa ondo eman dezakeena, baina erabaki serioak hartzeko orduan hobe ahal bezain urruti.
|
|
|
sortetxetik urruntxago joan behar ukan zutenek dute menturaz etxearen ganako lotura hori hobekienik sendiarazten. Horren lekuko
|
dauzkagu
idazle haundi asko: Daniel Landart bera, Piarres Larzabal, Emile Larre, Joseph Camino, Junes Casenave Harigile, Janbattitt Dirassar, Piarres Aintziart, Manex Erdozaintzi Etxart, Bitoriano Gandiaga, Henri Duhau, Marie Jeanne Minaberri, Marikita Tambourin, Peio Jorajuria, Etxamendi anaiak eta beste zonbait.
|
|
2016
|
|
|
Baita komisionatuko lan giroaren xehetasun gehiago izatea ere. Memoria fikzionatzeko ariketa baten aurrean gaudenez, gertakariei izerdi pixka bat gehiago egin arazteko lizentzia
|
bazeukan
idazleak; eta sentsazioa da, ez duela aukera hori behar bezainbeste baliatu.
|
|
|
«Ulertzen dizut, zure gurasoak ere primeran ulertzen ditut» asmatu nuen esaten, eta arnasa sakon hartu berriro ere, aurrera jarraitu aurretik, «baina ez dut uste argitaratuko denik, goi goian naukazun arren, ez
|
daukat
idazle mailarik, afizionatu hutsa naiz ni ere, eta hau zugatik hasi nuen, zuri sendatzen laguntzeko. Zurekin gehiagotan egon eta elkarrekin merezi duen zerbait egiteko aitzakia da niretzat, bost axola zait liburu bihurtuta etorkizunean publikatzeko aukera».
|
|
|
Bihoa, beraz, Renteriaren idatz tankeraren lagin eskasa, nolatan
|
geneukan
idazle ezagutzeko doi bat izanagatik ere:
|
|
2017
|
|
|
Azken batean oihu batzuk egin, artikuluren bat idatzi, agian manifestazioren batera joan, guasapeko irudia aldatu sinbolo aldarrikatzailea jarriz, noski eta gure oporren segidari eusten diogu, gure lanaren segidari daukanak, bederen, gure tren zurietan, gure festa zurietan, gure bizimodu zurietan. Batzuetan inpresioa
|
daukat
idazleak arrazoi zuela, ingurura begiratu eta denak aspaldi hilda gaudela, lurperatzeko txanda noiz helduko.
|
|
|
Katixa Agirre ZBn, Danele Sarriugarte Uberanen, Alaine Agirre Hegatsen, Chivite Poesia Orduetan... Lorpenak badira, bai, eta arantzarik. Oraindik ez dut baloraziorik egin, baina garbi dago beti geratzen direla arantzatxo batzuk. Esaterako, sukaldean
|
daukagu
idazleentzat JEZ (IAE) idazpuru bat bultzatzea. Ezin da aurreikusitako guztia bete, faktore desberdinak tarteko, baina orokorrean niretzat esperientzia positiboa izan da.
|
|
2019
|
|
|
Ez zara haren mailara heltzen. Emaztea ez da konturatzen une horretan, ohean, zu ez zarela gizona, zure nobelaren nondik norakoek obsesionatuta
|
daukaten
idazlea baino. Porrotaren beldurrak paralizatuta daukan idazlea.
|
|
|
Emaztea ez da konturatzen une horretan, ohean, zu ez zarela gizona, zure nobelaren nondik norakoek obsesionatuta daukaten idazlea baino. Porrotaren beldurrak paralizatuta
|
daukan
idazlea. Eta dagoeneko etsi du.
|
|
|
Hamaika urte zituela hil zen bere aita; heriotza horren ostean, amak ezin zuen hiru seme alaben hezkuntza ordaindu, eta Osloko ingeniaritza enpresa batean idazkari lanetan hasi zen Sigrid. Ordurako garbi
|
zeukan
idazlea izan nahi zuela, eta idazmakinan trebatzea lagungarria izan zitzaion. 1907 urtean argitaratu zuen bere lehenengo nobela, Fru Marte Oulie izenburuduna, adulterioa egin zuen emakume bat zuena protagonista.
|
|
|
Zenbat eta lehenago kaiolatu Leire Altuna, orduan eta lehenago bukatuko zen amesgaizto hura. Argi baino argiago
|
baitzeukan
idazle erromantikoaren mozorroaren atzean odol hotzeko eta izaera maltzurreko kriminal bat ezkutatzen zela. Aitortu beharra zeukan zalantza eginarazi ziola bere krimen makabroetarako Jaizkibel Libreko kideak soilik aukeratzean, baina Felisa Castelaoren desagerketak dena argitzen zuen.
|
|
|
araua dute hizkerak ez diezaiola inolako enbarazurik egin tramari. Pentsa liteke Camus beste maila bateko idazlea dela tratatzen dituen gaiengatik eta
|
daukan
idazle sonarengatik, baina Camusen nobelek ere zuzen zuzen jotzen dute adimenera eta bihotzera, ez dago filigranarik haietan, ikuspuntuaren neutraltasuna gordetzen dute. Gure itzulpengintzan halako testuen aldeko apustu aurreiritzirik gabeago batek kalte gutxi, baina ez itzulerrazak direlako Leysek dioen moduan, irakurterrazak direlako baizik, zeren Simon Leysek berak dioena gertatzen baita:
|
|
2020
|
|
|
Eta editore nengoela jarraitu nuen argitaratzen. Ez dut
|
eduki
idazle bizitza deitzen den hori. Beti egin dut hori beste zerbaiti lotua.
|
|
2021
|
|
|
Eta, beharbada, hortik zerbait gelditu zait, ez dut ukatzen. Seguru
|
badaukadala
idazle klasiko batzuekiko horrelako errespetu bat eta hori guztia, baina ni horiekin ez nintzen irakurtzen zaletu. Zaletu nintzen eta gero irakurri nituen klasikoak nik aukeratuta eta jo dut horietara aurretik irakurtzen nituelako nire apalean zeuden eta erakargarri egiten zitzaizkidan liburuak.
|
|
|
Ez
|
daukat
idazle izan nahi duen inorentzat beste aholkurik. Hasi idazten.
|
|
2022
|
|
|
Euskal leihotxoak sortzen saiatzen gara nazioarteko jaialdi askotan. Nazioartean ibiltzeko aukera
|
daukate
idazleek, baina gero erantzun beharra dago. Gure ardura da horretarako bidea erraztea, itzulpenetarako bekak sortuz eta abar.
|
|
|
Jakin mina sortzen zait. Jakin min hori, ordea, ez da morbo bilakatzen; ez
|
daukat
idazleak aipatzen dituen izenak ezagutu beharrik ere. Duela ez hainbeste irakurritako Maddi Ane Txoperena Iribarrenen Ez erran inori liburua, adibidez, esker zerrenda luze bezain eder batekin amaitzen dela gogoratzen dut.
|
|
|
Hiri munduak eraikitako baserriaren irudi basati eta indigenista kritikatzen du, eta kostunbrismoa hirian sortutako literatura dela. ...ura dagokiola (bestela, bera ari da suntsitze lanean), eta irakurriak ditut Pizkunde Aroan euskal literaturan sortu ziren ohiturazko eleberriak, Txomin Agirre abade ondarroarraren Kresala (1906) eta Garoa (1912) dira aipagarrienak (Auñamendiko lorea nobela historikoaren ostean idatzi zituen), nire iritziz ohiturazko eleberri biak balio literario handikoak, Txomin Agirreren euskararen aberastasuna
|
daukan
idazlerik inoiz sortu ere ez delako egingo, eta, estetikoki batez ere, Kresala eleberri eder ederra delako, ez Garoa bezain panfletarioa, horretatik ere badaukan arren. (Baina panfletarioa da Patria ere, eta haren soka berean gero eta gehiago idazten diren euskara eta espainierazko beste guztiak ere bai).
|
|
|
Itzartzerakoan jabetu naiz kafeak ere hondarra utzi duela azalean. Mikrouhina
|
dauka
idazleak eta ilarrak patatekin jaten ditu. Hitzak azpimarratu ditut:
|
|
|
Detektibe lana izan da niretzat haren izen deiturak desenkriptatzea: probabilitate osoz, Mixel Iriart apaiz baigorriarra dugu(), behinola maitatuenetarikoa izan zena baina dagoeneko ahanzturaren leize ilunera amilduta
|
daukagun
idazle hori. Haren obituario llabur bat plazaratu zuen Eskualduna astekariak, 28 Piarres Lafittek izenpetua, eta horri esker dakigu hogeita hiru urterekin apaiztu zela, eta, Larresoroko seminarioan lau urtez irakasle egon eta gero, Donapaleura igorri zutela bikario, hortik Gabadira, ondoren Aldudera erretore, eta azkenean Uztaritzen erretore nagusi ezarri zutela.
|
|
2023
|
|
|
Bertako kontuak ezagutzeko ez da sistema txarra. Mundu guztiak
|
dauka
idazle bati kontatzeko moduko zerbait... Istorio ederrak daude bailaran.
|