Testuinguruan

Bilaketa

dist.

non

lema/forma

nola

bilaketa

kategoria

Iragazkiak

Mota/Gaia

Euskalkia

Itzulpena

Erregistroa

Ordena

Formularioa garbitu

Emaitzak: 5.468

2000
	‎Gizakiek, hala dio berak, zera uste zuten: atzerritarrak, zuzenbide zibileko loturarik gabekoak izan eta ez zitzaiela inolako justizia	edo erruki mailarik ere zor.
	‎Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik bada ere, aldi guztietan praktikan erabili direnekin bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez zaizkionak	edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek dira, eta besterik ez, aldatu edo birmoldatu ditugunak.
	‎Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik bada ere, aldi guztietan praktikan erabili direnekin bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez zaizkionak edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek dira, eta besterik ez, aldatu	edo birmoldatu ditugunak.
	‎Haatik, aurreko lege guztiei men egin eta lekukoen froga onartu dugu, aurretiazko eta idatzizko froga zantzurik badago. Aldiz, idatzizko froga zantzua ez da premiazkoa merkataritza negozioetan, horiek Burtsan, plazan	edo bat bateko elkarrizketan gauzatzen baitira.
	‎Alferreko legerik, beraz, inola ere ez, horrek premiazkoak beheratu eta legeriaren zehaztasuna eta aginpidekotasuna zalantzan jarriko lituzke eta. Horren ondorioz, Frantzia gisako Estatu handi batek, nekazaritza zein merkataritza baitaratu eta horrenbeste langintza desberdin eta mota anitzekoak eskaintzen dituen horrek, hain juxtu ere, ez lituzke gizarte ezeuki	edo urriago bati dagozkion lege single horiek onetsiko.
	‎Agintekeriazko Estatuetan, printzea lurralde osoaren jabe izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten den horietan, gizabanakoek ez dute askatasunik, borondaterik	edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago dira, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen bada, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar da horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
	‎Familiaren Kontseilua, agi denez, zer eskatu eta aurretik huraxe emateko prest dago. Ez du besterik eskaintzen nonzeberri	edo onarterraz askoren taldea baino, beti zain senar emazteekin bat egiteko, legeen aurka eta gainetik. Senideak erraz har daitezke amodio edo gorrotoaren susmagarritzat, alderdi bata nahiz bestearen aurka:
	‎Ez du besterik eskaintzen nonzeberri edo onarterraz askoren taldea baino, beti zain senar emazteekin bat egiteko, legeen aurka eta gainetik. Senideak erraz har daitezke amodio	edo gorrotoaren susmagarritzat, alderdi bata nahiz bestearen aurka: joko horretan zein interes eduki eta horiek eragin bizia dute euren interesen gainean.
	‎joko horretan zein interes eduki eta horiek eragin bizia dute euren interesen gainean. Gutxitan gordetzen dituzte horiek, taldetxoek arinki askatzen dituzten negozioetan, halako ganora	edo arreta, hain zuzen ere, moralak agintzen dituenak ohitura arloetan. Aspaldikoa da eta bizitzak hala erakutsia, dibortzio baterako adiskideak eta aliatuak batuta ere, horiek ez dutela osterantzekorik egiten beste batzuek idatzi agiriak sinatu eta gertatu den ororen gainean ezjakinarena baino.
	‎Edota kultu guztiak zilegi al dira? Gizarte hasiberri	edo heldu baten aurrean al gara. Zein da gobernu moldea?
	‎Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua	edo utzia, kasuan kasu, hala herri bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
	‎Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua edo utzia, kasuan kasu, hala herri bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze	edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
	‎Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua edo utzia, kasuan kasu, hala herri bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa	edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
	‎Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua edo utzia, kasuan kasu, hala herri bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu	edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
	‎Bestaldetik, kultu aniztasuna alde batera utzita ere, lege zibilak saihets dezake indarra eta bortxa erabiltzea, senar emazte pozgabeak loturik	edo ezkon barruko ezkongetza nahitaezkoan iraunarazteko —azken hori deitoragarri izan arren, ohitura nahiz gizartearentzat—.
	‎Ezkontzaren betierekotasunerako gogoak, izadiarena berarena dela ere, ezinbestean dakar grinak geldiarazteko muga; modu horretan, legeek dute, eduki ere, halako indar eta boterea, kontraturik santuena nahikeriaren	edo iraungabekeriaren joko hutsa izan ez dadin; areago oraindik, inon dagoen eskuerarik indartsuena ere berea dute legeek, kontratu hori grina zital baten harat honat lotsagarrien objektua izan ez dadin.
	‎Ezkontza deuseza, bi ezkontidek	edo eurotariko batek onusteaz egina bada, ez da duda mudazkoa seme alaben egoera zibilerako. Lege positiboak ez dira horretan lege naturaletik aldentzen.
	‎Edukitza izan ohi da lehena eta luzaroan ere bakarra, gizakien egoera zibila frogatzeko. Hura senar	edo seme alabatzat zen hartua, agerian bizi zelako, molde batera edo bestera, familia jakin batean. Idazkeraren aurkikuntzatik oro da aldatu:
	‎Edukitza izan ohi da lehena eta luzaroan ere bakarra, gizakien egoera zibila frogatzeko. Hura senar edo seme alabatzat zen hartua, agerian bizi zelako, molde batera	edo bestera, familia jakin batean. Idazkeraren aurkikuntzatik oro da aldatu:
	‎Froga hori, zinezko eta legezkoa izanagatik ere, ez da bakarra; hori gorabehera, ez da zilegi gizakia bere egoera frogatzeko ezinean ibiltzea, dela gurasoen arduragabekeria, dela erregistro publikoak jagoten dituztenen prebarikazioa, dela, azkenez ere, erregistro horien hondamena	edo galera. Legearen ekitateari dagokio, halakoetan, beste frogabide bat proposatzea, erregistroaren eza eta galera ordezka ditzakeena.
	‎Badago lasai egoteko premia, mesfidantza sortzen duen froga mota baten aurrean: lekukoak ustelarazi	edo erosiak izan daitezke, horien oroitzapenak nahas; jakin gabe ere, ideia arrotzek eurengana ditzakete. Lekukotza soilen aurrean, beraz, erne egon behar da.
	‎Geroenean ere, krimen baten epaiketan, lekukoen bitarteko froga da biztua kontrakarreko esanetatik, salatuaren argudioetatik eta oro har, salatu hori babesteko forma guztietatik; aitzitik, egoera zibilaren kontuetan ez dago misterio bera argitu	edo iraina desegin dezakeenik norbanakoak hil ostera arte: ez dago krimen guztietan esku eskura den baliabiderik, gezurra eta itxurakeria ezabatzeko.
	‎Egoitzaren autuak, gehienetan, pertsonen egoerari lotuak dira. Horretan, emaztearen egoitza senarrarena da, eta seme alaba adingabekoena aitarena	edo tutoreena.
	‎Absentzia unean uneko egoera da. Norbera absente egon daiteke beraren	edo errepublikaren interesarengatik. Absenteek, batik bat arrazoi publikoak tartean direla, egoera horretan badiraute, badute eskubide propiorik legeen babeserako:
	‎Badira, alabaina, gauza batzuk, non justizia bera korapilatzen baita bestelako kontuekin, kontu horiek ere jurisprudentziatik kanpokoak direlarik. Hari bertsutik, nekazaritzari buruz gizakiak eskuratu dituen ezagupideetan bilatu behar dugu landatar akuretan jarritako hizpaketa	edo itun batzuen justizia edo injustizia, onuragarritasuna edo arriskua. Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak.
	‎Badira, alabaina, gauza batzuk, non justizia bera korapilatzen baita bestelako kontuekin, kontu horiek ere jurisprudentziatik kanpokoak direlarik. Hari bertsutik, nekazaritzari buruz gizakiak eskuratu dituen ezagupideetan bilatu behar dugu landatar akuretan jarritako hizpaketa edo itun batzuen justizia	edo injustizia, onuragarritasuna edo arriskua. Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak.
	‎Badira, alabaina, gauza batzuk, non justizia bera korapilatzen baita bestelako kontuekin, kontu horiek ere jurisprudentziatik kanpokoak direlarik. Hari bertsutik, nekazaritzari buruz gizakiak eskuratu dituen ezagupideetan bilatu behar dugu landatar akuretan jarritako hizpaketa edo itun batzuen justizia edo injustizia, onuragarritasuna	edo arriskua. Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak.
	‎Hari bertsutik, nekazaritzari buruz gizakiak eskuratu dituen ezagupideetan bilatu behar dugu landatar akuretan jarritako hizpaketa edo itun batzuen justizia edo injustizia, onuragarritasuna edo arriskua. Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio	edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak. Konturatu egin gara arlo batzuetan, zuzenbide edo moralaren arazoak zenbaketa edo administrazioaren kontuen azpian daudela.
	‎Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak. Konturatu egin gara arlo batzuetan, zuzenbide	edo moralaren arazoak zenbaketa edo administrazioaren kontuen azpian daudela.
	‎Gure merkataritzako ezagupideek agortu dituzte eztabaida amaigabeak, mailegu korritudun, monopolio edo itsas kontratuetako baldintzen legezkotasuna eta antzeko gaien ingurukoak. Konturatu egin gara arlo batzuetan, zuzenbide edo moralaren arazoak zenbaketa	edo administrazioaren kontuen azpian daudela.
	‎Dirua balio guztien zeinua da; onura	edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu baten beharra duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean?
	‎Zergatik, bada, zeinu baten beharra duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean? Beste gauzen antzera, dirua dohainez, mailegutan, akuran	edo salerosian eman daiteke. Biziarteko errenta inorentzen da; diru kopuru baten erabilera dohainezkoa, mailegu hutsa da; korriturik eta itzultzeko asmorik gabeko eskuzabaltasuna, dohaintza da.
	‎Gizartean negozioak aurrera daitezen diruak salneurria behar du; bestela, ez dira mailegu emaileak izango	edo , hobeto esanda, halakoak badira ere, legeen egonkorkeriari mendekua hartuko diote horiek itxurazko itunen bidez, urraketaren arriskua garesti ordainduta. Lukurreriarik itzelenak gertatu dira, korritua debekatu denean.
	‎Lege zibilak, nolanahi ere, iraultza ederra egin dezake mailegu emaileentzat segurtasuna ematen badu, horiek irabazpide zentzuduna jasotzeko adostasuna erakuts dezaten. Molde horretan, konfiantza sor dezaketen erakundeak, fidantzen betebehar solidario	edo ez solidarioen gaineko araubide egokiak, hipoteken oreka berma dezaketen lege jakintsuak, horien hartzekodunek zordunen aurka izan dezaketen akzioa laburtu, arindu eta merke dezaketenak, era erara datoz trafiko horri eusteko. Trafiko hori korritu tasa eta nazio aberastasunaren gainean eragin handikoa da.
	‎Diruak beste gauza guztien salneurria arautzen du, ondasun horiek higigarri nahiz higiezin izan. Salneurri horrek euskarri du erkaketa, hain zuzen ere, bateko diruaren ugari eta urritasun erlatiboaren eta besteko, salerosian diren objektu	edo merkatugaien urritasun edo ugaritasun erlatiboaren artekoa. Ezin halakorik araudietan ezarri.
	‎Diruak beste gauza guztien salneurria arautzen du, ondasun horiek higigarri nahiz higiezin izan. Salneurri horrek euskarri du erkaketa, hain zuzen ere, bateko diruaren ugari eta urritasun erlatiboaren eta besteko, salerosian diren objektu edo merkatugaien urritasun	edo ugaritasun erlatiboaren artekoa. Ezin halakorik araudietan ezarri.
	‎Dirua erabili aitzin, gizartearen negozio guztiak mailegu soil	edo trukaketaren bidez egiten ziren. Dirua erabili eta gero, salmenta, erosketa eta bizitza zibilaren merkataritza izeneko ekintza multzo horren bitartez gauzatzen dira horiek.
	‎Oinarrian ere badugu bestelakorik. Tenore horretan, legeak, gizakien makurrak aurretiaz ikusteko	edo zuzentzeko dira; halako zintzotasuna, halako tolesbakotasuna erakutsi behar dute. Gaitz oro eta norbanakoek gauzatu ditzaketen abusu oro ere aurreikusi behar direlako ideia aintzat hartu behar bada ezinbestean, galdua da dena.
	‎Liluramenduetan ez gaitezen eror: hipoteka erregistro legeen benetako jatorria fiskala da, egintza zibiletan parte hartzea	edo erregistroaren legearena den bezalaxe. Fiskoak elkartasun egokia gauza dezake legeriarekin eta beraren interesetara ekarri ordena eta gobernu zuzena; edozelan ere, arreta handiarekin jokatu beharra dugu; betiere, adi egon behar batuketa horietan, legeriaren edo ordena eta gobernu zuzenaren asmoa beheratua izan ez dadin ogasunaren pean.
	‎hipoteka erregistro legeen benetako jatorria fiskala da, egintza zibiletan parte hartzea edo erregistroaren legearena den bezalaxe. Fiskoak elkartasun egokia gauza dezake legeriarekin eta beraren interesetara ekarri ordena eta gobernu zuzena; edozelan ere, arreta handiarekin jokatu beharra dugu; betiere, adi egon behar batuketa horietan, legeriaren	edo ordena eta gobernu zuzenaren asmoa beheratua izan ez dadin ogasunaren pean. Erregistroa, kasurako, bada ogasun zein herritarren onura eskuratzeko moduko erakundea:
	‎Kalte itzela dator, bestaldetik ere, erregistroaren eskubideak, neurrikoak nahiz gehiegizkoak izan, molde eztabaidatsuan batzen direnean. Halakoetan eskubide horien kobraketa uztarturik dago zuzenbidearen arazorik latzenekin eta zerga biltzaileak	edo zerga errentariak eskura du, itun misteriotsu hori dela bide, botererik arriskutsuena. Erregistroaz esan dugun gauza bera esan daiteke hipoteka kodeaz.
	‎Salmenta horiek ez daude jada atzera eskuraketa eskubide multzo horiei lotuta. Horiek horrela, urte batean	edo askotan, ondasun saldua jabe zehatzik gabe zegoen, hori ere nekazaritzarako kaltegarria izanik. Soberako iritzi diogu, ostera, beste honi:
	‎Inork ez zukeen landaketarik egingo, ezta erein	edo eraikiko, lurrak banatuak izan ez balira eta norbanako bakoitza seguru egon ez balitz bere jabetza modu baketsuan edukitzeaz.
	‎Portalisek berak ere, ezin bazterrean utz bi horien aipamena, bete betekoa	edo zeharkakoa:
	‎Sarritan aipatu ohi da Frantziako Kode Zibilaren transakzio izaera. Transakzioa	edo trukaketa, bi biok uler baitaitezke testu berriaren egitekoan.
	‎Zilegi bekigu egin dugun hori azaltzea. Zuzenbide idatziaren eta ohituren arteko transakzioa gauzatu dugu, bi bion arteko xedapenak bateragarri izan zaizkigun neurrian	edo batzuk besteekin itxuraldatu, sistemaren batasuna urratu gabe, izpiritu orokorra bortxatu gabe.
	‎Zuzenbidea arrazoi unibertsala da, gauzen izate horretan bertan oinarrituriko arrazoi gorena. Zuzenbidea bera erregela positiboetan	edo manu bereizietan emana, hori da, izan ere, legeak direna edo soil soilean izan behar dutena.
	‎Zuzenbidea arrazoi unibertsala da, gauzen izate horretan bertan oinarrituriko arrazoi gorena. Zuzenbidea bera erregela positiboetan edo manu bereizietan emana, hori da, izan ere, legeak direna	edo soil soilean izan behar dutena.
	‎Lege argia bete beharrekoa da; ilunak, berriz, berorren xedapenetan sakontzea eskatzen du. Legerik ez bada, ohitura	edo ekitatea dira kontsultatu beharrekoak. Ekitatea lege naturalerako itzulera da, lege positiboen isilune, kontraesan edo gorabeheretan.
	‎Legerik ez bada, ohitura edo ekitatea dira kontsultatu beharrekoak. Ekitatea lege naturalerako itzulera da, lege positiboen isilune, kontraesan	edo gorabeheretan. (...)
	‎Lege zibilek arautzen dituzte harreman naturalak eta konbentzionalak, aginduzkoak nahiz borondatezkoak, nahitaezkoak zein komenientziazkoak, norbanako guztiak beste norbanako batekin	edo batzuekin lotzen dituztenak.
	‎Dirua balio guztien zeinua da; onura	edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu baten beharra duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean?
	‎Salmenta horiek ez daude jada atzera eskuraketa eskubide multzo horiei lotuta. Horiek horrela, urte batean	edo askotan, ondasun saldua jabe zehatzik gabe zegoen, hori ere nekazaritzarako kaltegarria izanik.
	‎Zati berdin berdinetan	edo desberdinetan. Portalisek, berriz ere, ihardesle, bidenabar azaltzeko testamentu egiteko ahalmena mugatua dela, egundo ere ez eskubide naturala, lege politiko eta zibilak arautua baino:
	‎(...) oinordetza ez da eskubide naturala, baizik eta gizartearen barnekoa, lege politikoak	edo zibilak onartua.
	‎Aurrean, nolanahi ere, Iraultzak ondu nahi zuena: estatu nazional	edo bakarraren gogoa. Horretarako, oztopo nabarmenak, eskualde anitzetako legeak; besteak beste, euskal lurraldeetako foruak.
	‎Askatasun eza, bahiketa, norbanako zehatz batekiko errakuntza, horiek guztiak ere, izadiaren eragozpenak dira, ezkontzarako adostasuna baztertzen dutelako. Gurasoen	edo tutoreen parte hartzea lege positiboek agintzen dute eta horren ez izanak ez du erakartzen beste ondoriorik deuseztasun zibila baino. Legegileak ezar ditzake, ordena publikoa gogoan duela, ezkontzarako egoki deritzen eragozpenak.
	‎...egiten dela, dibortziorako ahalmena ez dagoenean; ez dago jada senarraren aginpiderik, ez gurasoenik ezta etxeko gobernurik ere, ahalmen hori onartzen den guztietan; banantzeak arindu egiten dituela ezkon bizimoduaren garratzak; dibortzioa emazte eta seme alaba horien mesedekoa ez dela; ohitura onak ere, mehatxatu egiten dituela, garra eta irristarik gogorrenak askatuz; ez dagoela deus ere sakratu	edo erlijiosorik gizakien artean, ezkontzaren lotura hautsezina ez bada; giza espeziearen zabaltzea bermatuago dagoela senar emazte fidelen arteko konfiantzaz gustu aldakorreko batuketaz baino, azken hori gorabeheratsu eta zehazgabe izan daitekeelako; bukatzeko ere, gizartearen iraupen eta ordena egokiak familien egonkortasunean dutela oinarri, familia horiek direlako gizarte guztien pilarriak, erres...
	‎Bat gatoz ondoko honetan, alegia, inork ez du eskubide natural eta berezko baten bidez, hil osteko halako aginpiderik; modu batean esateko, testamentu baten bidez, heriotzaren ondoan bere burua biziarazteko. Ados gaude, berebat, legeek oinordeko izateko aukera	edo modua ezar dezaketen horretan. Irrigarri eta peril handikoa litzateke legeen egitekoa norbanako batek bere nahikeriaren arabera urratzeko ahalmen mugagabea izatea.
	‎legeak, jakina, giza gogoari hurbiletik dagokion horretan askatasunik ez badio ematen norbanakoari, norbanakook eurok, besterik gabe, legea saihesteko ahalak eta leherrak egiten dituzte. Eskuzabaltasun estaliek eta itxurakeriek izango dute han habiatoki, testamentu egiteko ahalmena debekatuta	edo murriztuta badago; eta iruzur arbuiagarrienak suertatuko dira familietan, horiek zintzoenak izanda ere.
	‎Horiei bermatu behar zaie, huts hutsean, eta ekitatearen eredura, gizalegeak eurentzat eskatzen duen laguntza. Alfer alferrik eskatuko dira horien mesederako izadiaren eskubideak; oinordetza ez da eskubide naturala, baizik eta gizartearen barnekoa, lege politikoak	edo zibilak onartua. Ezin, beraz, bestelako gizarte erakundeen aurkakoa izan.
	‎1790 urteko uztailaren 17 eta 19ko legeak, oinordetza berdintasun osoz banatzekoa lehena, eta bigarrena, senideen mesederako atzera erosteko eskubidea ezabatu zuena; 1792 urteko azaroaren 14koa, oinordetza ordezpenak indargabetu zituena; eta 1793 urteko martxoaren 7koa, testamentu egiteko askatasuna deuseztatu zuena. Orobat, II. urteko nivdse hilaren 17ko legea, abintestato	edo testamenturik gabeko oinordetzan oinordeko hurrenkera berbera jarri zuena Frantzia osorako.
	‎" Traduction en basque de termes politiques sous la revolution", in Anuario del Seminario de Filologa Vasca" Julio de Urquijo" IX, 1975: 59 or. Azterketa horretan frantsesezko citoyen delako hori, citoyen bera, particular, herritar	edo herritar eta frances ematen da euskaraz, Frantziar Iraultzak euskaratu zuen testu multzoa arakatu eta gero. Bide bereBibliografia laburra a) Orokorra:
	‎Arreta jartzen bada lege zibiletan, ez da eurok zuhurragoak	edo zuzenagoak bihurtzeko, ezpada aldekoagoak egiteko; hain zuzen ere, erregimen berri hori aproban emateko asmoa nortzuk izan eta horien aldekoagoak. Gurasoen boterea ezabatzen da, seme alabak berrikuntza zale bihurtzen direlako.
	‎Ez ote zuen goizetik hasi Zuzenbide idatzia zuzenbide ez idatzitik bereizten? Ez al ziren bata bestearen ondoan etorri, senatukontsultoak, plebiszituak, pretoreen ediktuak, kontsulen ordenantzak, edilen araudiak, juriskontsultoen erantzun	edo erabakiak, pragmatika berronespenak, erreskriptuak, ediktuak eta enperadoreen nobelak. Erromako legeriaren historia da, batez beste, herri guztien legeriarena.
	‎Nola, bestenaz ere, denboraren joan etorriak lotu? Nola aurkaratu gertaeren haria	edo ohituren lerrakera oharkabea. Nola ezagutu eta zenbatu, aldez aurretik, esperientziak berak bakarrik erakuts dezakeena?
	‎Legeek, behin idatziz gero, izkiriatu diren modu berberean jarraitzen dute. Gizakiok, ostera, ez dute egundo ere atsedenik hartzen; beti lanean dihardute eta etenik gabeko jarduera horrek, inguruabarrek modu desberdinean baldintzaturik, berez sortzen du, unean unean, halako konbinaketa, egitate	edo ondorio berriren bat.
	‎Egozketa hori oinamduna izan daitekeela ezin uka. Baina, non, zein arte	edo zientziatan ez dago norbera ere halakoetan jausteko arriskutik salbu. Gizaki mota bat beren beregi salatu beharra al dago giza izpirituaren eri orokorra den horrexengatik?
	‎Hala ere, gai bakoitzean egon daitekeen testu zehatzaren gabezian, baldin eta bada antzinako, jarraituko eta ondo ezarritako erabilera edota antzeko ebatzien hari etengabe, iritzi	edo aspaldiko goibururen bat, horiek betetzen dute legearen zeregina. Ezaguna den edo araututa dagoen horretatik ezerk ere gidatzen ez gaituela, egitate berri berria aurrean dugula, norbera berezko zuzenbide naturalaren oinarriei doakie.
	‎Hala ere, gai bakoitzean egon daitekeen testu zehatzaren gabezian, baldin eta bada antzinako, jarraituko eta ondo ezarritako erabilera edota antzeko ebatzien hari etengabe, iritzi edo aspaldiko goibururen bat, horiek betetzen dute legearen zeregina. Ezaguna den	edo araututa dagoen horretatik ezerk ere gidatzen ez gaituela, egitate berri berria aurrean dugula, norbera berezko zuzenbide naturalaren oinarriei doakie. Legegileen aurreikuste hori mugatua bada ere, izadia mugagabea da eta gizakiei gerta dakieke aplikagarri intereseko zaien horretan guztian.
	‎Herriak, hala esan ohi da, ezin du korapilo horretan askatu zer saihestu behar den	edo zer egin behar duen, bere eduki eta eskubideetan ziurtasunik indartsuena izateko.
	‎Pozgarri da, halaber, epaileak ikasteko, ikertzeko eta aurrean dituen kontuetan sakontzeko premia horrek sekula ere jarraikoa bazter ez uztea, alegia, zenbait puntu haren arrazoimenaren pean ebaztekoak direla. Osterantzekoak, aldiz, ezin beraren nahiera	edo borondatepean egon.
	‎Bigarrenez esan beharrekoa hauxe da: gai zibiletako eztabaida herritar biren	edo batzuen artean suertatzen da. Jabetza auzia edo antzeko beste zerbait ezin daiteke beraien artean zalantzan geratu, ebatzi gabe.
	‎gai zibiletako eztabaida herritar biren edo batzuen artean suertatzen da. Jabetza auzia	edo antzeko beste zerbait ezin daiteke beraien artean zalantzan geratu, ebatzi gabe. Ebatzi beharra dago, edozein modutan bada ere, auzia bukatu beharra baitago.
	‎Borondate publikoa legeak bakarrik gorpuztu dezake. Hortaz, ezin uki	edo salatu herritarra, horren egintzek legea urratzen ez duten bitartean. Halakoetan ez dago epaia emateko betebeharrik ezta judizio gaia izan daitekeenik ere.
	‎Epaileek legeak bete eta horiek interpretatzeko duten debekua oinarri jarrita, auzitegiek, azken urteotan bederen, justizia eskaleak igortzen zituzten, premiazko errekurtsoen bidez, botere legegilearen esparrura, legerik ezean	edo legea izanda ere, berori ilun irizten zitzaienean. Justizia emateari uko egiten dion hori behin eta berriro gaitzetsi du Kasazio Auzitegiak.
	‎Aginpidearen bidezko interpretazioak galderak eta zalantzak ebaztea dakar, araudi	edo xedapen orokorren bidez. Interpretazio mota hau da, izan ere, epaileari galarazten zaion bakarra.
	‎Lege argia bete beharrekoa da; ilunak, berriz, berorren xedapenetan sakontzea galdatzen du. Legerik ez bada, ohitura	edo ekitatea dira kontsultatu beharrekoak. Ekitatea lege naturalerako itzulera da, lege positiboen isilune, kontraesan edo gorabeheretan.
	‎Legerik ez bada, ohitura edo ekitatea dira kontsultatu beharrekoak. Ekitatea lege naturalerako itzulera da, lege positiboen isilune, kontraesan	edo gorabeheretan.
	‎Alderdiek euren artean dihardutenean lege positiboak zehaztu ez duen gai batez, lehendik jasotako usadioei	edo ekitate unibertsalari men egiten die, ohituraren gabezian. Nondik nahi begiratuta ere, ohitura egiaztatu eta norbanakoen arteko liskarrari aplikatzea epailearen ekintza da, eta ez legearena.
	‎Nondik nahi begiratuta ere, ohitura egiaztatu eta norbanakoen arteko liskarrari aplikatzea epailearen ekintza da, eta ez legearena. Ekitate	edo justizia banatzaile horren aplikazioak jarraitu behar dio, kasu bakoitzean, alderdi baten eta bestearen arteko hari meheari. Ezin legegilearena izan, legegilea baita justizia edo ekitate orokor horren ministraria.
	‎Ekitate edo justizia banatzaile horren aplikazioak jarraitu behar dio, kasu bakoitzean, alderdi baten eta bestearen arteko hari meheari. Ezin legegilearena izan, legegilea baita justizia	edo ekitate orokor horren ministraria. Justizia eta ekitate orokor horrek, bestalde ere, inguruabar zehatzik aintzat hartu gabe, gauza eta pertsonen arteko unibertsalitatea hartzen du bere barruan.
	‎Legeak guztientzat du araurik; gizakiak multzoan hartzen ditu, ez norbanako gisa; ezin ditu norbanakoen egintzak	edo herritarrak elkarrengandik bereizten dituzten liskarrak zertu. Osterantzean, egunero egin lirateke lege berriak; halako anizkeriak lege horien duintasuna eta betetzea itoko lituzke.
	‎Zuzenbidea arrazoi unibertsala da, gauzen izate horretan bertan oinarrituriko arrazoi gorena. Zuzenbidea bera erregela positiboetan	edo manu bereizietan emana, hori da, izan ere, legeak direna edo soil soilean izan behar dutena.
	‎Zuzenbidea arrazoi unibertsala da, gauzen izate horretan bertan oinarrituriko arrazoi gorena. Zuzenbidea bera erregela positiboetan edo manu bereizietan emana, hori da, izan ere, legeak direna	edo soil soilean izan behar dutena.
	‎Lege guztiak norbanakoei	edo ondasunei dagozkie. Ondasunekoak, esan gabe doa, norbanakoen onuragarritasunak dakartza.
	‎Lege zibilek arautzen dituzte harreman naturalak eta konbentzionalak, aginduzkoak nahiz borondatezkoak, nahitaezkoak zein komenientziazkoak, norbanako guztiak beste norbanako batekin	edo batzuekin lotzen dituztenak.
	‎Legeei dagokie, gai bakoitzean, oinarrizko arauak eta molde berezkoak finkatzea. Aplikazio kontuak, kautela osatzaile eta erantsiak, objektu iragankorrak	edo aldakorrak, berba batez, aginpidearen jarduneko ikuskatze lana eskatzen duten horiek, botere arauemaile edo sortzailearenak baino, araudien eskukoak dira. Araudiak magistratuaren egintzak dira eta legeak, subiranotasunarenak.
	‎Legeei dagokie, gai bakoitzean, oinarrizko arauak eta molde berezkoak finkatzea. Aplikazio kontuak, kautela osatzaile eta erantsiak, objektu iragankorrak edo aldakorrak, berba batez, aginpidearen jarduneko ikuskatze lana eskatzen duten horiek, botere arauemaile	edo sortzailearenak baino, araudien eskukoak dira. Araudiak magistratuaren egintzak dira eta legeak, subiranotasunarenak.
	‎Legearen ondorioak zehaztu ditugu. Legeak baimen	edo debeku, agindu, xedatu, ezarri, zigortu edo saritu egiten du. Behartu egiten ditu, inor ere bereiztu gabe, beraren aginpidean bizi diren guztiak.
	‎Legearen ondorioak zehaztu ditugu. Legeak baimen edo debeku, agindu, xedatu, ezarri, zigortu	edo saritu egiten du. Behartu egiten ditu, inor ere bereiztu gabe, beraren aginpidean bizi diren guztiak.
	‎Lege berrietan ezarri dugu oinarri hori eta ez, ordea, lege zaharrak berreskuratu eta osatzen dituztenetan. Tarteko okerrak	edo abusuek ez dute zuzenbiderik sortzen. Lege batetik besterako aldian, hala ere, bada aurreko ezeztatzearen salbuespenik, baldin eta oker eta abusu horiek finkatu eta irmotu badira transakzio, azken instantziako epai edo arbitro ebatzien bidez eta gauza epaituaren indarraz.
	‎Tarteko okerrak edo abusuek ez dute zuzenbiderik sortzen. Lege batetik besterako aldian, hala ere, bada aurreko ezeztatzearen salbuespenik, baldin eta oker eta abusu horiek finkatu eta irmotu badira transakzio, azken instantziako epai	edo arbitro ebatzien bidez eta gauza epaituaren indarraz.
	‎Legeek indarra dute beste lege batzuek indargabetu	edo erabilpenik gabe utzi arte. Eraz eta moldez ez dugu legeen indargabetzea baimendu, legearen deserabilera edo erabilerarik eza tartean direla.
	‎Legeek indarra dute beste lege batzuek indargabetu edo erabilpenik gabe utzi arte. Eraz eta moldez ez dugu legeen indargabetzea baimendu, legearen deserabilera	edo erabilerarik eza tartean direla. Arriskutsua litzateke hori.
	‎Zuzenbide erromatarra destainez eta arinkeriaz gaitzesten duten hainbatek ez dute berori behar adina ezagutzen. ...uko gara horretaz, baldin eta gauza bagara bereizteko, batetik, zuzenbide hori eskuratu diguten bilduma horietan arrazoi idatzia deitua izan dena eta, bestetik, gure egoera eta usadioetatik at diren erakundeak; orobat, baldin eta bereizten badakigu senatukontsultoak, plebiszituak eta printze zintzoen ediktuak enperadoreen erreskriptuetatik, horiek baitira, izan ere, halako legeria eskatua, kreditu	edo ezegokieraren arabera emana eta Erroma bera kolokan jarri zuten hainbat munstroren gortean moldatua, agerikoa baitzen horiek epaiak eta legeak jendaurrean saltzen zituztela.
	‎Zilegi bekigu egin dugun hori azaltzea. Zuzenbide idatziaren eta ohituren arteko transakzioa gauzatu dugu, bi bion arteko xedapenak bateragarri izan zaizkigun neurrian	edo batzuk besteekin itxuraldatu, sistemaren batasuna urratu gabe, izpiritu orokorra bortxatu gabe. On da gordetzea eta zaintzea suntsitu behar ez den guztia:
	‎Horiei adi egon behar du legegileak, berak ezarritako erakundeak lur gaineko euskarrietatik bakartuta ikusi nahi ez baditu. Berezko harreman horiek ahalbideratzen dute herri baten nortasuna eta eitea ez galtzea, herri hori azkendua	edo hori baino makurragoa dena, beheratze maila espantagarrian amildua izan ez bada. Lar hobetsi ditugu garaiotan aldaketa eta erreformak; hartara, erakunde eta legeetan, ezjakinaren mendeak abusuen lekukoak badira ere, filosofia eta argien gizaldiak sarriegi izan ohi dira soberaren eszenatokiak.
	‎Adimenik gabeko izakiek, zirkin	edo eraspen itsu baten meneko horiek, ez dituzte euren artean topaketa ezustekoak edota aldian aldiko urreratze bakanak baino, betiere moralitate gabekoak. Gizakiengan, ostera, adimena beti korapilatu ohi da, gehiago edo gutxiago, bizitzaren egintza guztiekin; modu horretan ere, sentimendua gogoaren aldamenean dago, zuzenbideak sen soila ordezkatzen du, eta den dena handitu eta ongitu egiten da.
	‎Adimenik gabeko izakiek, zirkin edo eraspen itsu baten meneko horiek, ez dituzte euren artean topaketa ezustekoak edota aldian aldiko urreratze bakanak baino, betiere moralitate gabekoak. Gizakiengan, ostera, adimena beti korapilatu ohi da, gehiago	edo gutxiago, bizitzaren egintza guztiekin; modu horretan ere, sentimendua gogoaren aldamenean dago, zuzenbideak sen soila ordezkatzen du, eta den dena handitu eta ongitu egiten da.

Emaitza gehiago eskuratzen...

Aldaerak

Lehen forma

Argitaratzailea

Konbinazioak (2 lema)

Konbinazioak (3 lema)

Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu	"katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren	"katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu*	"katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu*	"katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu	"ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu	"ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi	"katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia	"katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi	"katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia	"katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi*	"katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi \| asko	"bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* \| !asko*	"bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi\|asko\|gutxi\|txiki	"bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj	"proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj	"proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi\|asko + m:adi	"bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg	"proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA

adb	adberbioa
adi	aditza
adilok	aditz-lokuzioa
adj	adjektiboa
det	determinatzailea
ior	izenordaina
izearr	izen arrunta
izepib	pertsona-izena
izelib	leku-izena
izeizb	erakunde-izena
lbt	laburtzapena
lotjnt	juntagailua
lotlok	lokailua
esr	esaera
esk	esklamazioa
prt	partikula
ono	onomatopeia
tit	titulua

KASUA

abs	absolutiboa
abl	ablatiboa
ala	adlatiboa
ban	banatzailea
dat	datiboa
des	destinatiboa
erg	ergatiboa
abz	hurbiltze-adlatiboa
ine	inesiboa
ins	instrumentala
gel	leku-genitiboa
mot	motibatiboa
abu	muga-adlatiboa
par	partitiboa
psp	postposizioa
pro	prolatiboa
soz	soziatiboa

MUGATASUNA/NUMEROA

mg	mugagabea
ms	mugatu singularra
mp	mugatu plurala
mph	mugatu plural hurbila

ADITZ MOTA

da	da
du	du
dio	dio
zaio	zaio
da-du	da-du
du-zaio	du-zaio
dio-zaio	dio-zaio
da-zaio	da-zaio
du-dio	du-dio
da-zaio-du	da-zaio-du
da-zaio-du-dio	da-zaio-du-dio

edo	5.345 (35,19)
Edo	120 (0,79)
EDO	3 (0,02)