|
2012
|
|
|
Luzaro pentsatu eta gero, konturen bat
|
edo
beste esan dezakegu. Kokapena seinalatzea lan gogorra egiten zaigu.
|
|
|
Liburu, disko, dokumental
|
edo
film baten laburbiltzeko gaitasunak azaldu ahal digu herri baten funtsa komunikabideetako berri labur batek baino hobeto. Zertarako bilatu zerbait ezberdina?
|
|
|
Emozio pixka bat behar dut barneko zerbait mugitzeko, Insersozale ezkutua daukadan laguna zirikatzeko. Eta zer dira liburuak, diskoak, dokumentalak
|
edo
filmak kanpotik barnerako bidaiak baino. Mendebaldeko kultura da gure Benidorm mugarik gabeko kultur mundu honetan, katebegi isil eta subliminalez hornituta.
|
|
|
Gure gaurko protagonistek zerbait dute komunean: urte hasieran ez zekiten ia ezer Gasteizi buruz eta hilabete batzuk beranduago hemen bizi dira lan
|
edo
ikasketengatik. Eguneroko bizitzak euren esperientziak elkartu dira modu batean edo bestean eta, oraindik lurreratzen ari direnean, izan dituzten lehenengo sentsazioak horiek ezagutu nahi ditugu.
|
|
|
urte hasieran ez zekiten ia ezer Gasteizi buruz eta hilabete batzuk beranduago hemen bizi dira lan edo ikasketengatik. Eguneroko bizitzak euren esperientziak elkartu dira modu batean
|
edo
bestean eta, oraindik lurreratzen ari direnean, izan dituzten lehenengo sentsazioak horiek ezagutu nahi ditugu.
|
|
|
Salamanca-ko Bea Oleak master bera ikasten du eta “Alde Zaharreko eta Erdiguneko denda eta giroaz gain”, hiriaren gune berdeak deigarriak egin zaizkio: “Zuhaitzak eta parkeak hirian bertan daude eta nonahi zaudela aire freskoa arnasten ari zarela sentitzen duzu”; beste faktore on bat “leku hauetara guztietara iristeko tranbia
|
edo
autobusak daudela” dio. Azkenik, Alvaro Senda madrildarra dugu, ikasketak aurreko bi neskekin egiten dituena.
|
|
|
Krisiaren babesean, uraren pribatizazioaren aldeko ekimenak indarra hartu du, finantza laguntza jaso ahal izateko erreskatatuta edo kontrolpean dauden estatuei “troikak” inposatutako baldintzen artean izatera heldu delarik, Grezian eta Portugalen gertatu den bezala. Inposaketa baita uraren azpiegiturak pribatizatu ahal izateko bide bakarra, dirua lortzeko modu azkarra delako argudioa erabiltzen, eta epe ertain
|
edo
luzera zerbitzuaren kalitatea nolakoa izango den erreparatzeari uko egiten. Estatu espainiarraren kasuak arreta berezia merezi du.
|
|
|
Udal baliabideen faltak eta indarrean dagoen legediaren ahulkeriak enpresa pribatuen presioari arnasa ematen diote. Estatuaren administraziopean dagoen lurraldean, uraren kudeaketa pribatizatu egin da jada tamaina orotariko hainbat hiritan, eta Madrilgo Isabel II.aren Kanala (6.000.000 biztanle)
|
edo
Bartzelonako Aigües Ter Llobregat delakoa (5.000.000 biztanle) pribatizatuko balira, ur pribatuak nagusitasun ia osoa lortuko luke lurralde horretan. Nagusitasun horrek kaleratzeak eta murrizketak lan baldintzetan eragin ditu, baina, ordea, ez du kudeaketaren eraginkortasuna hobetu, enpresa pribatuek, publikoen aurrean, kudeaketa optimizatzen dutela dioten dogma neoliberala gezurtatzen; ezta salneurrien beherakadarik (Huelvan %14, 4 a igo da urte bakar batean) edo hirietako ur zikloaren kudeaketan hobekuntzarik eragin ere.
|
|
|
Estatuaren administraziopean dagoen lurraldean, uraren kudeaketa pribatizatu egin da jada tamaina orotariko hainbat hiritan, eta Madrilgo Isabel II.aren Kanala (6.000.000 biztanle) edo Bartzelonako Aigües Ter Llobregat delakoa (5.000.000 biztanle) pribatizatuko balira, ur pribatuak nagusitasun ia osoa lortuko luke lurralde horretan. Nagusitasun horrek kaleratzeak eta murrizketak lan baldintzetan eragin ditu, baina, ordea, ez du kudeaketaren eraginkortasuna hobetu, enpresa pribatuek, publikoen aurrean, kudeaketa optimizatzen dutela dioten dogma neoliberala gezurtatzen; ezta salneurrien beherakadarik (Huelvan %14, 4 a igo da urte bakar batean)
|
edo
hirietako ur zikloaren kudeaketan hobekuntzarik eragin ere. Eredu horretan ez dago inolako pizgarririk uraren erabilera optimizatu edo arrazionalizatzeko.
|
|
|
Nagusitasun horrek kaleratzeak eta murrizketak lan baldintzetan eragin ditu, baina, ordea, ez du kudeaketaren eraginkortasuna hobetu, enpresa pribatuek, publikoen aurrean, kudeaketa optimizatzen dutela dioten dogma neoliberala gezurtatzen; ezta salneurrien beherakadarik (Huelvan %14, 4 a igo da urte bakar batean) edo hirietako ur zikloaren kudeaketan hobekuntzarik eragin ere. Eredu horretan ez dago inolako pizgarririk uraren erabilera optimizatu
|
edo
arrazionalizatzeko. 2007.urtean Kataluniak jasandako lehortean bitartean, uraren kontsumo jaitsiera zela eta, AGBAR enpresak kexa bat plazaratu zuen fakturazioa jaistearren.
|
|
|
Alderdi edota ideologia horrek agintzen duen tokietan aurrera eramandako pribatizazio prozesuak ikusita, ez da harritzekoa “copy paste” delako formula bera errepikatu nahi izana gure paregabeko hiriburuan. “Copy paste” horrek Paris, Bartzelona, Indiasko Cartagena, Grenoble, Huelva
|
edo
Leon bezalako tokitan gertatutako porrota bermatzen digu Gasteizen, euskal hiriburuen artean abangoardia pribatitzailearena eginez, eta Euskal Herri osoan eraginkor eta errentagarria izan den ur kudeaketa publikoaren esperientzia bikaina alde batera utziz. Giza eskubide baten kudeaketa oligopolio pribatuaren esku uzteak, udal finantziazioa bilatzeko, burbuila berri baten sorrera baino ez du errazten, kasu honetan burbuila hidrikoa, hain zuzen.
|
|
|
Burbuila horren zulatzea, gainera, erreskate publikoa ekarriko luke seguru aski. Baina honetaz guztiez gain, uraren pribatizazioak suposatzen duen sabotaje soziala salatzea beharrezkoa dugu, uretara iristea giza eskubidea baita, merkatuen
|
edo
interes pribatuen esku utzi ezin daitekeena, etekinen gorabeherek soilik mugiarazten baitituzte. Kapitalak, izaki guztion ondasun hau konkistatu nahian, ofentsiba globala jarri du martxan, eta testuinguru horretan aurkitzen dugu geuk arrazoi nagusia bizitzaren iturria denaren merkatarizazioaren aurkako errotiko oposizioa egiteko, Gasteizen, Tesalonikan, Madrilen edo Cochabamban.
|
|
|
Baina honetaz guztiez gain, uraren pribatizazioak suposatzen duen sabotaje soziala salatzea beharrezkoa dugu, uretara iristea giza eskubidea baita, merkatuen edo interes pribatuen esku utzi ezin daitekeena, etekinen gorabeherek soilik mugiarazten baitituzte. Kapitalak, izaki guztion ondasun hau konkistatu nahian, ofentsiba globala jarri du martxan, eta testuinguru horretan aurkitzen dugu geuk arrazoi nagusia bizitzaren iturria denaren merkatarizazioaren aurkako errotiko oposizioa egiteko, Gasteizen, Tesalonikan, Madrilen
|
edo
Cochabamban.
|
|
|
Are gehiago, kudeaketa berriro udalen eskura itzultzea soluzio bilakatu da pribatizazioak jasan zituzten hiri askotan, sektore pribatuaren emaitza txar, inbertsio eskas
|
edo
hutsal eta prezioen gorakada ikusita. Urrunera joan gabe, 2010.urtean ur kudeaketa publikora itzultzea erabaki zuten Parisen, 25 urtez esku pribatuetan izan ondoren.
|
|
|
2004.urtean Estatu frantsesean egindako ikerketen arabera, kudeatzaile pribatuen salneurriak publikoenak baino %16 garestiagoak ziren. Txilen, Estonian
|
edo
Australian, esate baterako, kudeatzaile pribatuei zigorrak ezarri zitzaizkien gehiegi kobratzeagatik. Munduko Bankuaren Taldeak argitaratu berri duen txosten berri batek ondorio hau dakar ur eta elektrizitate banaketaz:
|
|
|
" Kudeatzaile pribatuek irabaziak bereganatu egiten dituzte, kostuen aurrezkia kontsumitzaileari banatu gabe". Krisiaren babesean, uraren pribatizazioaren aldeko ekimenak indarra hartu du, finantza laguntza jaso ahal izateko erreskatatuta
|
edo
kontrolpean dauden estatuei “troikak” inposatutako baldintzen artean izatera heldu delarik, Grezian eta Portugalen gertatu den bezala. Inposaketa baita uraren azpiegiturak pribatizatu ahal izateko bide bakarra, dirua lortzeko modu azkarra delako argudioa erabiltzen, eta epe ertain edo luzera zerbitzuaren kalitatea nolakoa izango den erreparatzeari uko egiten.
|
|
|
Euskarak, hortaz, erabiltzeko espazioak irabazi behar ditu, gune publiko zein pribatuak. Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa
|
edo
proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean.
|
|
|
Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean. Aisialdiarekin lotutako jarduera asko eta askotan, euskara bigarren mailan(
|
edo
atzerago) dago, eta egoera hori, noski, euskararen erabilera normalizatua lortzeko traba bihurtzen da.
|
|
|
Euskaraz
|
edo
gaztelaniaz. Euskaraz eta gaztelaniaz?
|
|
|
Oraingoan ez dakit arrazoia izango dudan, baina nire ustetan, mundu ofizialean kontsumo jasangarriaren aldeko ekimenak modan jarri
|
edo
zalapartatsuagoak bihurtu dituzte. Dirudienez, krisiak eraginda bat batean konturatu dira orain arte egindako ibilbide azkar eta kontsumitzaile honek bere alde txarrak izan badituela.
|
|
|
Era berean, ENPRESAREANen bitartez, enpresei negozio aukerak handitu nahi zaizkie eta produktu/ zerbitzu berriak sortu nahi dira, euskaratik eta euskaraz. Horrez gain, euskaraz lan egin nahi duten
|
edo
eta zerbitzua euskaraz eskaini nahi duten organizazioei erraztasunak eman nahi zaizkie eta salmentarako gune bat eskaini. Horrek guztiak, gainera, euskararen prestigio soziala areagotzeko eta arlo sozio-ekonomikoan euskararen presentzia areagotzeko balioko du.
|
|
|
Eta hor ibili naiz aurtengo udan, eraztun berde
|
edo
urtegi ertz, parke edo bidezidor, seinalatutako eta seinalatu gabeko bideetan inguruko zuhaitzen kontenplazioan. Arbolazaleen artean ere denetatik dago, jakina:
|
|
|
Eta hor ibili naiz aurtengo udan, eraztun berde edo urtegi ertz, parke
|
edo
bidezidor, seinalatutako eta seinalatu gabeko bideetan inguruko zuhaitzen kontenplazioan. Arbolazaleen artean ere denetatik dago, jakina:
|
|
|
Arbolazaleen artean ere denetatik dago, jakina: badira pinua gorrotatu eta haritza ikur hartu dutenak, gingkoaren erresistentziaren miresleak
|
edo
lizarra gero eta ahaztuago dagoela deitoratzen dutenak. Ni neu, aizkolariak bezala, beti izan naiz pagoaren mireslea.
|
|
|
Azkenaldi honetan, hostoak eta adarrak pixka bat ahaztuta, enborrei begira ibili naiz, zuhaitzaren plantari baino gerriari adiago, arbolaren luze zabalari baino azalaren itxurari emanago. Azal zakarrak asko itsusten du zuhaitzik lerdenena ere, eta esan beharra dago azal kizkurtua, laztua
|
edo
zimurtua dela nagusi, ez gazte diren bitartean, noski, baina honetan ere adinak ez du barkatzen; ez gara gu bakarrik izango urteekin zatartzen garenak. Azal argi eta lau samarrekoa da makala, baina ateratzen zaizkion koskor eta pinporta modukoek ez diote mesede handirik egiten.
|
|
|
batek esan zidan korrikalari batzuen ohitura dela lasterka doazela pilatzen zaien elektrizitatea lurrera deskargatzeko; beste batek, berriz, ama lurraren energiaz betetzeko egiten zutela. Pilatutako energia husteko
|
edo
behar dena hartzeko, auskalo.
|
|
|
Aipatutako idazle gasteiztarra, Ismael Garcia arkeologoa, Pedro Arriola hirigilea, Carlos Verdaguer arkitektoa eta GEA 21 eko kidea, Goyo Ballesteros biologoa eta GEA 21 eko kidea eta Mónica Ibarrondo biologoa izango dira ibilbide hauen gidariak eta ingurumen edukiak, eduki zientifikoak, ekologikoak eta historikoak emango dizkiote leku bakoitzari, denboran eta espazioan zeharreko bidaia honetan. “Ibilaldi artistikoaren ideiak ohitura erromantikoa berreskuratzen du, hau da, artista inspirazio bila naturara irteten zenekoa, eta jasangarritasuna
|
edo
ekologia bezalako egungo kontzeptu batzuekin lotzen du”, gaineratu du Ibarrondok.
|
|
|
Fase honetan ere hiritarren parte hartzea funtsezkoa izango da eta posible izango da ekimen batzuetan parte hartzea. Dantza, argazkigintza, bideo sorkuntza
|
edo
instalazioak dira, besteak beste, proposamenak. Halarik ere, hauek guztiek ekologiarekin harremana izango dute modu batez edo bestez eta adibidez, material birziklatua erabiltzea edo energia zein material aldetik gastu gutxiko interbentzioak izatea garrantzitsua izan da aukeraketa egiterako orduan.
|
|
|
Dantza, argazkigintza, bideo sorkuntza edo instalazioak dira, besteak beste, proposamenak. Halarik ere, hauek guztiek ekologiarekin harremana izango dute modu batez
|
edo
bestez eta adibidez, material birziklatua erabiltzea edo energia zein material aldetik gastu gutxiko interbentzioak izatea garrantzitsua izan da aukeraketa egiterako orduan. Hauek dira jatorri ezberdineko kolektibo artistikoen proposamenak:
|
|
|
Dantza, argazkigintza, bideo sorkuntza edo instalazioak dira, besteak beste, proposamenak. Halarik ere, hauek guztiek ekologiarekin harremana izango dute modu batez edo bestez eta adibidez, material birziklatua erabiltzea
|
edo
energia zein material aldetik gastu gutxiko interbentzioak izatea garrantzitsua izan da aukeraketa egiterako orduan. Hauek dira jatorri ezberdineko kolektibo artistikoen proposamenak:
|
|
|
Heldu da uda, eta epeltasunarekin batera auzo eta herrietako jaiak. Onerako
|
edo
txarrerako herri honetan festa herrikoiak elkartasunerako plataforma izan dira beti. Berezko ezaugarria dute.
|
|
|
Festa herrikoia non, funtzionario armatuak han. Zoramen errepresibo horren aurrean ez dago txosna esparrurik, jai batzorderik, herri bazkaririk
|
edo
kontzertu aretorik euren atzaparkadaz libratzen denik. Eduki politikodun afitxak, pankartak edo erretratuak mehatxugarritzat dauzkate, akaso lelo horiek balizko irakurlea konbentzituko duten beldur baitira.
|
|
|
Zoramen errepresibo horren aurrean ez dago txosna esparrurik, jai batzorderik, herri bazkaririk edo kontzertu aretorik euren atzaparkadaz libratzen denik. Eduki politikodun afitxak, pankartak
|
edo
erretratuak mehatxugarritzat dauzkate, akaso lelo horiek balizko irakurlea konbentzituko duten beldur baitira. Gaur Alde Zaharrean zehar nebilela zentsura horren arrastoak somatu ditut paretetan, “baten batek” presoen irudiak zekartzaten afitxak kendu baititu atzaparkada selektiboz.
|
|
|
Sentimendu bitxi samarra izaten dut azken urteotan Zeledonen jaitsiera egunean: botilez ongi hornitutako koadrilak, txanpan(?) euria plazan, tapoi jaurtiketa Zeledonen aurka, jaietan ligatzeko Zeledonen txapela
|
edo
Zeledon bera ukitzeko memelokeria hori (urtero telebistan aipatzen dutena) …
|
|
|
lagunentzat, lagunak lagun, lau kuiatxo, hiru
|
edo
lau tipula, hiru edo lau tomate majo (majo esaterakoan handia esan nahi dut, ez atsegina, atsegina ere izan badaiteke ere), morro piper bat, bi edo hiru piper berde eta arrautza (bat bakoitzeko, bestela esanda; eta, arrautzik nahi ez duenari, ba ez eman).
|
|
|
lagunentzat, lagunak lagun, lau kuiatxo, hiru edo lau tipula, hiru
|
edo
lau tomate majo (majo esaterakoan handia esan nahi dut, ez atsegina, atsegina ere izan badaiteke ere), morro piper bat, bi edo hiru piper berde eta arrautza (bat bakoitzeko, bestela esanda; eta, arrautzik nahi ez duenari, ba ez eman).
|
|
|
lagunentzat, lagunak lagun, lau kuiatxo, hiru edo lau tipula, hiru edo lau tomate majo (majo esaterakoan handia esan nahi dut, ez atsegina, atsegina ere izan badaiteke ere), morro piper bat, bi
|
edo
hiru piper berde eta arrautza (bat bakoitzeko, bestela esanda; eta, arrautzik nahi ez duenari, ba ez eman).
|
|
|
Aurreprestaketa gisa
|
edo
, tomatea prestatuko dugu lehenik. Zuritu tomatea (onena, minutu batez irakiten ari den uretan sartzea.
|
|
|
Zuritu tomatea (onena, minutu batez irakiten ari den uretan sartzea. Barrutik ez da egingo, eta azala oso erraz kenduko diegu hozten direnean), txikitu (pasapurean
|
edo
globalizatzaileaz), eta olio pixkatean jarri, su txikitan, hogei bat minutuz. Tomatea egin, alegia.
|
|
|
Ogi txigortu
|
edo
frijitu pusketatxo batzuek ederki lagunduko diote plater honi.
|
|
|
Gaur egun nahiko arrunta da horrelako tresna bat izatea baina (eta aitortu behar dut ez dakidala zergatik) ez nuen espero nerabeek horrelakorik izatea. Beharbada azken modeloak zirelako,
|
edo
merkatuan dauden garestienak zirelako...
|
|
|
Halarik ere, taldeen jarrera ezin hobea izan da eta gure egoera azaldu genienean, eurek ere ahalegin hori egiteko prest egon dira”, azaldu du Iñigok. “Bestetik, aurten Bartzelonako
|
edo
Madrilgo talde gutxi batzuk kenduta, gehienak Euskal Herrikoak dira”, gaineratu du. Jakina, Gasteizko taldeek garrantzia berezia dute jaialdi honetan eta %40a inguru gasteiztarrak dira, besteak beste, ‘Basics’, ‘Kebab’, ‘El sindrome de Stendhal’, ‘Riffs and chips’, ‘Organ Freeman’ edo Groovin affair’.
|
|
|
“Bestetik, aurten Bartzelonako edo Madrilgo talde gutxi batzuk kenduta, gehienak Euskal Herrikoak dira”, gaineratu du. Jakina, Gasteizko taldeek garrantzia berezia dute jaialdi honetan eta %40a inguru gasteiztarrak dira, besteak beste, ‘Basics’, ‘Kebab’, ‘El sindrome de Stendhal’, ‘Riffs and chips’, ‘Organ Freeman’
|
edo
Groovin affair’.
|
|
|
Fracking
|
edo
haustura hidraulikoa: azken mehatxu ekologikoa
|
|
|
Izan ere, plazak aterik eta paretarik gabeko guneak dira, hirien eta herrien gunerik libreena akaso, espetxeen arkitekturaren guztiz kontrakoa. Sinbolotzat ez dago batere gaizki, baina lehen esan bezala, plaza esaten dugunean mendia eta hondartza, gaztetxea
|
edo
futbol zelaia, parkea edo taberna,.... esan nahi dugu.
|
|
|
Izan ere, plazak aterik eta paretarik gabeko guneak dira, hirien eta herrien gunerik libreena akaso, espetxeen arkitekturaren guztiz kontrakoa. Sinbolotzat ez dago batere gaizki, baina lehen esan bezala, plaza esaten dugunean mendia eta hondartza, gaztetxea edo futbol zelaia, parkea
|
edo
taberna,.... esan nahi dugu.
|
|
|
Ekimenak pertsonai ezagunen laguntza ere jaso du, esaterako, Kirmen Uribe, Ramón Barea, Xabier Mendiguren, Fernando Madina (Reincidentes), Gotzon Sánchez, Eñaut Gantxegi
|
edo
Ines Osinaga… Zer nolako garrantzia izan du honek?
|
|
|
● Euskal Herriko erronka politiko eta ekonomikoek osatzen dituzte jardunaldiak eta, besteak beste, Maite Aristegi
|
edo
Floren Aoiz izango dira gonbidatu.
|
|
|
Boluntarioekin egindako jaialdi autogestionatua da. Ikusten den gainontzeko guztia, dirua kostatzen zaigu, gehiago
|
edo
gutxiago hornitzailearen arabera. Udaleko baimena eskuratzeko hainbat betekizun dauzkagu (fidantzak, aseguruak, anbulantzia, larrialdi planak, garbitasuna, komunak, euritik babesteko karpak...), horri diru-laguntza eza gehitzen badiogu, sarrera sinboliko baten beharra daukagu sorturiko gastuei aurre egiteko.
|
|
|
Ez dugu zerumugarik, teilatuak ez badira. Eguzkia, dudarik gabe, urrutiratu zaigu(
|
edo
solariumetan ezkutatu?). Eta zer gehiago...?
|
|
|
Ba dibertsioa. Hiru eguneko zubia dugun bezain laster, Paris
|
edo
Erromara joateko amets egiten dugu. Urruti joan nahi dugu.
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, EBPNa behar bezala garatzeko, derrigorrezkoa da aurrekontu bati lotuta joatea, garapen hori ekonomikoki bermatuko duena eta 2014 urterako Gasteizko udal gobernu taldeak aurkeztu duenak ez du inondik inora hori bermatzen. Are gehiago, hitzarmen oso garrantzitsuak bertan behera utzi
|
edo
murrizten ditu, esate baterako, Bertsozale Elkartea, Euskharan edo GEU elkartearenak. Eta Gasteizerako aurkeztutako 340,2 milioi euroko aurrekontu osoaren %0, 26 besterik ez da Euskara Zerbitzura bideratzen dena, hau da, 897.232 €.
|
|
|
Hala ere, EBPNa behar bezala garatzeko, derrigorrezkoa da aurrekontu bati lotuta joatea, garapen hori ekonomikoki bermatuko duena eta 2014 urterako Gasteizko udal gobernu taldeak aurkeztu duenak ez du inondik inora hori bermatzen. Are gehiago, hitzarmen oso garrantzitsuak bertan behera utzi edo murrizten ditu, esate baterako, Bertsozale Elkartea, Euskharan
|
edo
GEU elkartearenak. Eta Gasteizerako aurkeztutako 340,2 milioi euroko aurrekontu osoaren %0, 26 besterik ez da Euskara Zerbitzura bideratzen dena, hau da, 897.232 €.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak emandako datuen arabera, Ertzaintzak genero indarkeriagatik mehatxatutako 4.746 emakumeri ematen die" babes aktiboa", genero indarkeriako
|
edo
etxeko indarkeriako egoerei aurre egiteko. Araban 575 emakumeri, hain zuzen.
|
|
|
Gainera iruditzen zait natorren aldi bakoitzean euskararen aldetik aurrerapausoa sumatzen dudala. Nik oso gogoan daukat orain dela 30 bat urte Gasteizera ikastera etorri nintzenean, gasteiztarren artean euskara zekien jende gutxi zegoela, esaterako Kepa Mendia
|
edo
bertso eskolakoak. Oso jende gutxik hitz egiten zuen.
|
|
|
Aurrekoan Hirineten urteurrenean Andra Mari Zuriaren enparantzan hitzaldia ematera etorri nintzenean txundituta geratu nintzen, ostiral arratsalde bat zen, eguraldi oso ona egiten zuen eta hala ere, bertan 200 bat lagun elkartu ziren euskararen inguruko hitzaldi bat entzutera. Nik uste horiek sintomak baina zerbait gehiago direla
|
edo
nolabait aurrera doan prozesu baten sintoma baikorrak direla.
|
|
|
Horrek ere gure mentalitateetan sekulako marka utzi du batez ere XX. mendean. Gero, euskaldunok ere gure burua beste hauen ondoan txikitxo ikusi dugu eta gainera sinetsi egin dugu, umorerik
|
edo
bestelakorik ez dugula sinetsi egin dugun moduan.
|
|
|
Eta haizea omen da, halaber, bertakoen izaera bereziaren erantzulea. Euren berezko ezaugarriaz gain euren hondamendia ere bada, haizea energia iturritzat baliatzeko gaitasunak enpresa transnazionalak erakarri baititu eztiak euliak bezala(
|
edo
manifek euskaldunak bezala). Energia ustiatzeko enpresek haize errota erraldoiez bete dizkiete kostaldetik kostalderako lur eremuak, modu basatian, kontrolik gabe, ehunka kilometrotan zehar.
|
|
|
Madrilgo Hitzarmenak
|
edo
Hirutariko Hitzarmen gisa ezagutzen den orduko erabaki injustu eta ilegalak sortu duen Saharar Herriaren oinaze eta atsekabe luzea konpontzeko ez dute ezer egin ez UCDko, ez PSOEko ezta PPko orain arteko gobernuek. Are gehiago, zein baino gehiago saiatu dira ehunka mila pertsona erbestera eramateko, ihes egin ezin edo nahi ez zutenak milaka ere desagerrarazteko, torturatzeko, ilegalki atxilotzeko eta era guztietako beren giza eskubide oro ukatzeko balio izan dituzten armak ematen aritu dira.
|
|
|
Madrilgo Hitzarmenak edo Hirutariko Hitzarmen gisa ezagutzen den orduko erabaki injustu eta ilegalak sortu duen Saharar Herriaren oinaze eta atsekabe luzea konpontzeko ez dute ezer egin ez UCDko, ez PSOEko ezta PPko orain arteko gobernuek. Are gehiago, zein baino gehiago saiatu dira ehunka mila pertsona erbestera eramateko, ihes egin ezin
|
edo
nahi ez zutenak milaka ere desagerrarazteko, torturatzeko, ilegalki atxilotzeko eta era guztietako beren giza eskubide oro ukatzeko balio izan dituzten armak ematen aritu dira. Estatu espainolak bi mila kilometro luze baino gehiago duen harresi militarra eraikitzeko baliabide ekonomikoak lortzen lagundu du lotsarik gabe eta okupazio ilegitimoa edo baliabide naturalen ustiaketa ilegala babesteko laguntza diplomatiko eta politikoa osoa eman dio Marokoar erregimen antidemokratikoari.
|
|
|
Are gehiago, zein baino gehiago saiatu dira ehunka mila pertsona erbestera eramateko, ihes egin ezin edo nahi ez zutenak milaka ere desagerrarazteko, torturatzeko, ilegalki atxilotzeko eta era guztietako beren giza eskubide oro ukatzeko balio izan dituzten armak ematen aritu dira. Estatu espainolak bi mila kilometro luze baino gehiago duen harresi militarra eraikitzeko baliabide ekonomikoak lortzen lagundu du lotsarik gabe eta okupazio ilegitimoa
|
edo
baliabide naturalen ustiaketa ilegala babesteko laguntza diplomatiko eta politikoa osoa eman dio Marokoar erregimen antidemokratikoari.
|
|
|
Nazioarteko erakundeek, NBEk
|
edo
EBk ez dute bestelakorik egin. Baina horien gainetik, gerraren gainetik, nazioarteko politika edo Espainiako gobernuen zitalkeriaren gainetik Saharar Herriak bizirik eta harro dirau; injustiziaren kontra eta bere eskubideen aldeko borrokan, POLISARIO frontearen gidaritzapean eta munduko herri guztien elkartasunarekin batera; baita Euskal Herrikoarekin ere.
|
|
|
Nazioarteko erakundeek, NBEk edo EBk ez dute bestelakorik egin. Baina horien gainetik, gerraren gainetik, nazioarteko politika
|
edo
Espainiako gobernuen zitalkeriaren gainetik Saharar Herriak bizirik eta harro dirau; injustiziaren kontra eta bere eskubideen aldeko borrokan, POLISARIO frontearen gidaritzapean eta munduko herri guztien elkartasunarekin batera; baita Euskal Herrikoarekin ere.
|
|
|
Horretxegatik ere, gogoan izan nahi ditugu Madrilgo Hitzarmen haiek eta ondorengo politika maltzurrak oraindik pairatzen dituzten atzerriratu guztiak, errefuxiatuen kanpalekuetan
|
edo
gure artean bizi direnak; hemengo armekin hildako guztiak, baita kartzelan eta isilpeko atxilotze zentroetatik pasatu direnak edo bertan hil zirenak ere. Eta, jakina, gaur egun Marokoar kartzeletan preso dauden emakume eta gizon guztiak eta beren familiak eta lagunak.
|
|
|
Horretxegatik ere, gogoan izan nahi ditugu Madrilgo Hitzarmen haiek eta ondorengo politika maltzurrak oraindik pairatzen dituzten atzerriratu guztiak, errefuxiatuen kanpalekuetan edo gure artean bizi direnak; hemengo armekin hildako guztiak, baita kartzelan eta isilpeko atxilotze zentroetatik pasatu direnak
|
edo
bertan hil zirenak ere. Eta, jakina, gaur egun Marokoar kartzeletan preso dauden emakume eta gizon guztiak eta beren familiak eta lagunak.
|
|
|
Larossi eta beste preso politiko guztiak ere libre uzteko exijitzen diogu Marokoar gobernuari. Eta Espainiakoari gogoratzen diogu berak ere erantzukizun legala, politikoa eta morala duela arazo honetan eta herriek eta historiak lehenago
|
edo
beranduago kontuak eskatuko dizkiola.
|
|
|
Ez naiz hasiko hirian bizikletaz ibiltzearen onura ekologikoak, ekonomikoak, eta osasun arlokoak zerrendatzen; askotxo idatzi da-eta horretaz. Ez ditut balantzaren bi aldeetan jarriko espaloian
|
edo
errepidean gertatutako istripuen ondorioak (galde diezazkiotela iragan asteburuan gidari mozkor batek harrapatu zuen txirrindulariari). Alferrikakoa da ulertu nahi ez duenari ulertarazten saiatzea.
|
|
|
Olabide, San Viator, Marianistas, Corazonistas
|
edo
Egibide aurkitzen dira Gasteizko ikastetxe kaltetuen artean. Irakasleak goizeko 10.00etan protesta egingo dute Legebiltzarraren aurrean eta ondoren, 11.30ean Andra Marti Zuriaren enparantzatik hasita egingo dute manifestazioa.
|
|
|
Aldi berean, data hauetarako jendea oporretatik itzuli egin da, klaseak hastear daude… Uda agurtzeko modu bat da azken finean. Bestalde, oraindik eguraldi ona egingo duela espero dugu,
|
edo
ez oso txarra gutxienez. Baina nork daki, Gasteiz Gasteiz da!
|
|
|
Bestalde, zaila egin zitzaigun hasiera batean ideia definitizea. Ez genekien diru-laguntza zenbatekoa izango zen, beraz ez genuen oso argi gauza handi bat pentsatu genukeen
|
edo
jaialdi apalago bat prestatu genukeen. Orain esan dezakegu oso pozik gaudela eta jaialdi potente bat antolatu ahal izan dugula.
|
|
|
Kanpoko taldeak ez ekartzeak, egia esanda, dena errazten du: ez duzu manager
|
edo
promotoreekin hitzegin behar, ez zara ingelesez aritu behar, ostatu arazorik ez dituzu…
|
|
|
Ahal zutenen artean egin genuen behin betiko hautaketa. Kostatu zaiguna lagunen taldeak sartzea
|
edo
ez sartzea erabakitzea izan da. Baliabide asko genituenez eskura, jaialdi on bat prestatu nahi genuen, laguntasunak alde batera utziz.
|
|
|
Orain Gasteiz mailan antolatu badugu, geroago Euskadi mailan
|
edo
estatu mailan antolatzea ondo egongo litzateke. Edo kartel buru potente bat ekartzea, kanpoko talderen bat… Betiere hiriko taldeetan oinarritutako jaialdi bat izaten jarraitzea nahi dugu, kanpoko taldeak ekartzen badira ere.
|
|
|
Orain Gasteiz mailan antolatu badugu, geroago Euskadi mailan edo estatu mailan antolatzea ondo egongo litzateke.
|
Edo
kartel buru potente bat ekartzea, kanpoko talderen bat… Betiere hiriko taldeetan oinarritutako jaialdi bat izaten jarraitzea nahi dugu, kanpoko taldeak ekartzen badira ere.
|
|
|
misterio oro Xiberoan gertatzeaz gain, eleberria ironikoa da oso, eta barre eginaraziko digu. Gehienbat zubereraz dago idatzia, baina baditu tarteka pasarteak zaraitzu erronkarieraz, mendebaldeko euskalki
|
edo
bizkaieraz, batuaz, gaztelaniaz eta frantsesez ere. Horrek guztiak berezi egiten du gure literaturako detektibe rural ezagunenaren lehen eleberria.
|
|
|
Izan ere, egunero pintxoak, pintxo bereziak eta ogitarteko mundialak eskainiko dituzte Ximon eta Patxi sukaldariek, GEUren txosneroen laguntzaz. Txibiak tintan, ajoarrieroa, haragi gisatua
|
edo
barrengorriak ganbekin dira, besteak beste, dastatu ahal izango ditugun pintxo berezi eta gozoak!
|
|
|
Iragana, oraina eta etorkizuna tartekatzen dituzte, bai eta Donostia zein ElPueblo ere, alkohola eta beste droga gogorrago batzuk, Maddi –Jonen, familia onekoa–, Jon eta Txeferen anaia autista, gurasoak… Hasierako hilketaren ondoren jazo litezkeen hainbat aukeraren proposamena ere bada eleberria.
|
Edo
, bestela esanda, pertsona adina egia eta gezurra daudela baieztatzen duen tesia, pertsona orok bertsio bana dugula dioen tesia, alegia; fikzioaren eta errealitatearen arteko uztarketa.
|
|
|
Parte hartzaileen artean bi sari banatuko dira, bata 1000 eurokoa eta bigarrena 300 euroko, biak ‘parte hartze
|
edo
gizarte proiektu batean parte hartzeko. Ikusleen artean 100 euroko beste sari bat zozketatuko da bidezko merkataritza edo nekazaritza ekologikoko saltoki batean gastatzeko.
|
|
|
Parte hartzaileen artean bi sari banatuko dira, bata 1000 eurokoa eta bigarrena 300 euroko, biak ‘parte hartze edo gizarte proiektu batean parte hartzeko. Ikusleen artean 100 euroko beste sari bat zozketatuko da bidezko merkataritza
|
edo
nekazaritza ekologikoko saltoki batean gastatzeko.
|
|
|
Oraintxe bertan beste toki baten egon nahiko nuke, animali migratzailea nahiko nuke izan,
|
edo
haratago, nomada izaerakoa. Udaberrian bidaian hasia izan banintz, non egongo ote nintzake orain udan?
|
|
|
Kalean egon, musika entzun, dantzatu, ekimen autogestionatuak neurri desberdinetan… Zuek guztientzako ezagunak, ezer berririk ez. Eta bueno, ez dira nahikoak hiri honetan errorik botatzeko, baina hemen gaudenez gero… Elkar ikusiko al dugu baten
|
edo
bestean?
|
|
|
Eta okerrena, Jakes izan zintezkeela,
|
edo
Eneritz, edo Nekane, etab.
|
|
|
Eta okerrena, Jakes izan zintezkeela, edo Eneritz,
|
edo
Nekane, etab.
|
|
|
Nekanek ere pentsatu dik hori egitea. Gainera, berak errazago zeukak, unibertsitate ikasketak ditik eta orain masterren bat
|
edo
egingo ote dian zebilek, horrela praktikak bukatu eta enpresaren batean hartuko diten esperantzan.
|
|
|
Bestela, galdetu zuen buruari (eta hau esango dut zuen irakurle tipologia zehazteko ausardiarekin) testu honen lehenengo lau hitzak irakurri eta ez dizuen halako asperdura bat eragin; zera bat... “Merezi ote hau irakurtzea jarraitzeak, berriro matraka berarekin.”
|
edo
“badator txotxolo lezio emale hau” esateko gogo bat.
|
|
|
Iritsi zen agurtzeko unea, eta Julen Arexolaleibak Araban bertsoari puzka ari garenoi inoiz bota diguten lorerik potoloenetakoa bota zigun: igartzen zaigula gurean sinesten dugula, berdin zaigula parean jartzen zaiguna, aurrera goazela, ez dugula eguna pasatzen egin ezin dugunaren erruz lamentuka,
|
edo
iristen ez garen lekura ez iristearren negarrez. Oihane eta biok, elkarri begira, pozik.
|
|
|
Izan ere, Euskararen Legeak 30 bat urte bete eta gero, gizartea oraindik ez dago jakitun Lege horrek dakarzkion eskubidez. Erdaldunak izan
|
edo
euskaldunak izan, gutxik dakite Legeak aitortzen digula hizkuntza ofizial bietako edozeinetan ahoz nahiz idatziz egiteko eskubidea.
|
|
|
Ausardia falta izan liteke euskaldunen pasibotasun
|
edo
geldotasunaren iturri. Tabernetako barra aurrean mundua jateko gauza gara euskaldunak.
|
|
|
Beraz, nik ez nuke esango greba hau momentu berezian heltzen denik; baina egoera ekonomikoak berak erantzunak eskatzen dizkigu eta, kasu honetan, erantzunak greba orokorraren forma hartu du. Zalantzarik gabe, aurrerago bestelako erantzunak ere eman ditugu, diseinu honekin
|
edo
beste batekin; baina argi dago edukietan eta aldarrikapenetan bat egingo dutela.
|
|
|
Lakuako eta Iruñeako gobernuek, beraz, Madriletik datozen murrizketen
|
edo
eskubide sozialen gutunaren artean aukeratu dute, ezta?
|
|
|
Aldea handia da, oso. Irakasle moduan %100era egon behar duzu, gelako giroa nahasia denean
|
edo
larregi lasaia dagoenean. Batik bat ikasle nagusienekin zaila da haien gora-beherekin gertutasuna ez izatea, ikasle ohi horren zati bat izaten jarraitzen dut.
|
|
|
I. G.: Argi dago horrelako fama izan duela, baina nire ustez, norbaitek gatazka sortu bazuen Hezkuntza Saila izan zen, Araban bigarren hezkuntza euskalduna garatzea nahi ez zutelako
|
edo
interesatzen ez zitzaielako. Gaur egun “normalizatuagoa” dago hezkuntza euskalduna ikastetxe publikoetan.
|
|
|
Guk beste era batera pentsatzen dugu. Gatazkak ez dira beti negatiboak eta gatazka baten aurrean guk aukera bat ikusten dugu, bai ikasleak hezteko, baita gure burua hezteko ere eta guztiok zer
|
edo
zer ikasteko.
|
|
|
Susmoa dut espaloiak edota erdiguneko kaleak zapaldu ezean ilegorri australiarraren antzera ibili dugula hirigunean, bizikletaz hegan.
|
Edo
bestela, txirringa aparkatu eta autoa hartzea beste irtenbiderik ez digute utziko. Horixe da ditxosozko Hiriburu Berdeak utziko digun ondarea.
|
|
|
Energia: Kolapsoa
|
edo
trantsizioa. Teknikoa ala politizatua?
|
|
|
Baliabide energetikoekiko daukagun menpekotasuna dela, eta hauen agorpena datorrela, gauzak asko aldatu ezean sistemaren kolapsoa gainera datorkigula ulertu nuen momentu bat baino gehiagotan. Kolapsoa zehazki zer ote, eta hori noiz ailegatuko ez zitzaidan oso garbi geratu ordea, lau
|
edo
hamabost urte bitartean baino ez omen zaizkigu geratzen.
|
|
|
Honen aurrean, efizientzia teknologikoan sinetsi eta gure despilfarroan iraun dezakegu, gehiegikeriazko bizitzak ematen dituen plazerei eutsiz,
|
edo
trantsizio itzel bat has dezakegu. Eta trantsizio itzela zer den ez dago oso garbi ezta ere.
|
|
|
Eta trantsizio itzela zer den ez dago oso garbi ezta ere. Orotariko kalkulu kontraesankorrak badauden arren, demagun energia kontsumoa %60an
|
edo
murriztu genukeela, eta energia berriztagarrien ekoizpena ia zortzi aldiz biderkatu. Portzentajeak altuak dira bai, baina kontsumo murrizketarena ez omen da ikaragarria, ez ginateke kobetara itzuli behar, antza duela 30 bat urteko energia kontsumo kopurua da, ohitu gintezke, eta gainera gaur egun teknologia askoren efizientzia handiagoa da.
|
|
|
Bueno: Gehiegikeriazko plazera eta kolapsoa
|
edo
trantsizio itzela. Txikitako jolas galdera batekin badu antzekotasunik, zer nahiago, “susto o muerte”?
|
|
|
Estrategia politiko komunikatibo errazik ez dago, eta horregatik erabakiek irizpideen konbinaketa ere jarraitu dute: teknika hoberenak hautatu bai, baina “hoberena” zer den definitzeko, balio politikoak behar ditugu finean, aldaketak noren onura
|
edo
kalterako izango diren hausnartzeko.
|