|
2013
|
|
|
2 Zuen euskalkian ere izango da kantu berezi
|
edo
ezagunen bat. Talde txikitan elkartuta, hautatu zuen eskualdeko kantu bat, eta osa ezazue hari dagokion fitxa, honako ezaugarriak azalduz:
|
|
|
d) Entzun duzuenean, zer sentsazio
|
edo
sentimendu eragin dizue?
|
|
|
Euskal Herriko beste lurralde bateko kideekin harremanetan jartzean, elkarrekiko begirunea adierazteko, ondo legoke bestearen euskalkiko hitz
|
edo
esapide batzuk esateko saiakera egitea.
|
|
|
Asko dira, gure eguneroko bizitzan, elkarri begirunea adierazteko erabiltzen ditugun esapideak
|
edo
gizalege formulak. Hemen dituzu horietako batzuk.
|
|
|
1 Halakoak esateko, zer esapide erabiltzen duzue zuen herrian? Irakasleek
|
edo
jende helduak ere horiexek erabiltzen al dituzte. Taldean bilduta, pentsa ezazue zer nolako esapideak erabiltzen diren zuen herrian; osatu esapide zerrenda bat, eta zehaztu zertarako erabiltzen den bakoitza.
|
|
|
Egoera batean informazio bat behar dugunean
|
edo
daturen bat falta zaigunean egin ohi ditugu galderak; hau da, galderek informazio helburu bat izaten dute.
|
|
|
Egun on! Ba al duzue Parisen familia batentzat bisita egokiak jasotzen dituen gida
|
edo
liburuxkarik?
|
|
|
7 Aurreikusitako ekintzen artean, ba al dago dotore janztea eskatzen duen saio
|
edo
gau festarik?
|
|
|
12 Denbora librean, zinemara, kontzertu batera, antzerkira, museora&
|
edo
antzeko leku edo saioren batera joatea aurreikusi duzue?
|
|
|
12 Denbora librean, zinemara, kontzertu batera, antzerkira, museora& edo antzeko leku
|
edo
saioren batera joatea aurreikusi duzue?
|
|
|
" Betiko leloaren betiko leloa"," Biziraun"," Libre"," Soberan"... Disko berrian,
|
edo
etorkizunean, entzungo al dugu berriz horrelakorik. Eskerrik asko, eta segi horrela.
|
|
|
7 Zein da, konposatu dituzun diskoen artean, zuretzat garrantzitsuena
|
edo
kuttunena. Ongi segi eta jarraitu egurra ematen.
|
|
|
Hemen azpian duzuna lagun berriak ezagutzeko
|
edo
bikotekide posibleak ezagutzeko erabiltzen diren galdetegien antzekoa da. Baina galdetzaileak falta dira, eta, ordainetan, bi pertsonek emandako erantzunak ematen dira.
|
|
|
b) Adibidez, nire datu pertsonalak, telefonoa, helbidea& eskatzen didan ezezagun baten galderei ez nieke erantzungo, badaezpada.
|
Edo
iraingarria den galdera bati, edo mina emateko borondatea duela iruditzen zaidanari
|
|
|
b) Adibidez, nire datu pertsonalak, telefonoa, helbidea& eskatzen didan ezezagun baten galderei ez nieke erantzungo, badaezpada. Edo iraingarria den galdera bati,
|
edo
mina emateko borondatea duela iruditzen zaidanari
|
|
|
a) Idatzi zenituzten helburuen artean, aukera itzazue bi
|
edo
hiru; esate baterako," toki eta herri berriak ezagutzeko"," lagun berriak egiteko" eta" beste hizkera bat ezagutzeko" helburuak.
|
|
|
2 Mezu batean datorren fitxategi erantsia jaitsi
|
edo
exekutatu baino lehen, ziurtatu igorlea konfiantzazkoa dela.
|
|
|
4 Ez itzazu erantzun eduki iraingarria duten mezu elektronikoak
|
edo
deseroso sentiarazten zaituztenak. Zuk ere zain ezazu bidaltzen dituzun mezuen edukia.
|
|
|
5 Ez zabaldu, Internet bitartez, zeure informazioa
|
edo
datuak (etxeko helbidea, telefonoa, pasahitzak&), ez eta zure ezagunen datuak ere.
|
|
|
sinonimoak
|
edo
baliokideak erabiliz, errepikapenak saihestu baditut.
|
|
|
d) Bizitza gogorra izan duzu; hala eta guztiz ere, egoera zailenak ere alderik onenetik ikusteko
|
edo
hartzeko joera duzu.
|
|
|
Hiru deskribapenen pasarteak entzungo dituzu jarraian. Deskribatzen diren pertsonen izaeraren zer alderdi
|
edo
ezaugarri nabarmendu nahi da testu bakoitzean?
|
|
|
Bere zerbitzariak lapiko bat
|
edo
plater bat hautsiz gero, janaritik kentzen dio
|
|
|
.... emandako ezaugarriak dagozkien adjektiboekin
|
edo
esamoldeekin erlazionatzen?
|
|
|
Deskribapen plana markatzeko, informazioa antolatzen eta erlazionatzen duten elementuak erabiltzen dira, hots, leku antolatzaileak. Deskribatzen den lekua osatzen duten elementuak espazioan kokatzeko erabiltzen diren hitzak
|
edo
hitz multzoak dira leku antolatzaileak. Esate baterako, ezkerreko horman, haren parean, aldamenean, ate ondoan eta abar.
|
|
|
Zein da zure etxeko, ikastolako
|
edo
herriko lekurik kuttunena. Deskriba ezazu, hiruzpalau lerrotan, zure truke kideari erakutsiko zeniokeen txoko hura, eta bidal iezaiozu mailez.
|
|
|
1 Erosoen sentitzen zaren moduan jarri: eserita, zutik&, baina inoiz ez hanka
|
edo
bizkarra hormaren kontra duzula.
|
|
|
Ikastolen arteko zenbait irtenaldi
|
edo
elkartrukeko memento ugari, elkarrekin hizketan kontu kontalari
|
|
|
1 Kartela egiten hasi baino lehen, eredu bat izan duzu. Ikusi al duzu inoiz galdutako animalia bat iragartzen duen kartel
|
edo
oharrik. Ikusi, bada, eskaintzen dizkizugun honako adibide hauek.
|
|
|
sinonimoak
|
edo
baliokideak erabiliz errepikapenak saihestu baditut.
|
|
|
Eragotzita dago, legeak ezarritako salbuespenetan izan ezik, obra honen edozein berregintza, komunikazio publiko
|
edo
moldaketa, aurrez jabetza intelektualaren titularren baimena eskuratzen ez bada. Eskubide horien urraketa jabetza intelektualaren aurkako delitutzat har daiteke (270 eta hurrengo artikuluak).
|
|
|
Zein dira, bada, oinarrizko gutxieneko horiek? Berdinak al dira aurrez aurre aritzen garenean
|
edo
birtualki aritzen garenean?
|
|
|
c) Zergatik
|
edo
zertarako?
|
|
|
Bi herrietako euskalkiei buruzkoa, haien euskalkian hitz
|
edo
esapide batzuk esateko eta haiekiko begirunea agertzeko.
|
|
|
Euskal mitologiako jeinu garrantzitsuena da, beste jeinu guztien buruzagia
|
edo
nagusia, naturaren eta beronen osagai guztien erregina.
|
|
|
5 Bizitokia Basoaren sakonean
|
edo
leku garaietan dauden haitzuloetan bizi da.
|
|
|
Basoaren sakonean
|
edo
|
|
|
Batzuetan, lehen nekazari gisa azaltzen da; bestetan lehen errem ntari
|
edo
lehen errotari gisa.
|
|
|
5 Bizitokia Nekazari, errementari
|
edo
errotari lanetan maisua da.
|
|
|
2 Txandak errespetatuko ditugu. Ez dugu kidearen azalpenik oztopatuko; entzun
|
edo
irakurri egingo dugu, ondo ulertu ahal izateko.
|
|
|
Herriko
|
edo
eskualdeko eguneroko albisteak elkarri adierazi
|
|
|
ESKAKIZUNA K GAUZATZEKO EMAN BEHARREKO URRATSAK
|
EDO
EGIN BEHARREKO ZEREGINAK
|
|
|
Zorioneko
|
edo
zoritxarreko egin gaitzake maitasunak. Hona hemen maitasunari eta maitasun beharrari buruz diharduten bi poema.
|
|
|
Aditzak ekintza baten (dator, jan, igeri egin dugu)
|
edo
norbaiten edo zerbaiten egoera adierazten du (izan, geunden). Aditzak molde jokatuan eta jokatugabean ager daitezke.
|
|
|
Aditzak ekintza baten (dator, jan, igeri egin dugu) edo norbaiten
|
edo
zerbaiten egoera adierazten du (izan, geunden). Aditzak molde jokatuan eta jokatugabean ager daitezke.
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz
|
edo
egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan.
|
|
|
Ikusi zenuen ekin zuk norbait atzo
|
edo
lehenago ikusi zenuela adierazten da.
|
|
|
Nik Txanogorritxo, otsoa eta ausardia erlazionatu ditut: otsoa ikusi, eta ikaratu
|
edo
korrika alde egin beharrean, Txanogorritxok harekin hitz egin zuen. Horregatik, ausarta izan zela iruditzen zait.
|
|
|
testu poetikoetan aditzen denbora
|
edo
pertsona aldatzeko, aditz egokiak hautatzen?
|
|
|
Ez dugu berdin hitz egiten triste gaudenean,
|
edo
pozik gaudenean, edo haserre& Egoeraren arabera, ahotsaren bolumena aldatu egiten da, bai eta gorputzaren keinuak ere. Hortaz, irakurketa adierazkorra ozenki egiten denean, ezin dira testu guztiak bolumen eta keinu bertsuekin irakurri, ez eta testu bateko atal guztiak ere.
|
|
|
Ez dugu berdin hitz egiten triste gaudenean, edo pozik gaudenean,
|
edo
haserre& Egoeraren arabera, ahotsaren bolumena aldatu egiten da, bai eta gorputzaren keinuak ere. Hortaz, irakurketa adierazkorra ozenki egiten denean, ezin dira testu guztiak bolumen eta keinu bertsuekin irakurri, ez eta testu bateko atal guztiak ere.
|
|
|
2 Talde handian jarraituko duzue. Bikote bakoitzak hautatu dituzuen hiruna izen eta adjektiboetatik, aukeratu izen
|
edo
adjektibo bat. Bikote guztien artean osatu duzuen hitz zerrenda hori aurrean duzuela, ordena itzazue hitz guztiak bolumen baxuena behar lukeenetik hasita, bolumen altuena lukeenera.
|
|
|
hainbat hitzen eta testu poetikoren irakurketa adierazkorra egiteko, poemako hitz
|
edo
zati esanguratsuak indartzeko modu ezberdinak erabiltzen. Horretarako baliatuz
|
|
|
1 Zer literatura testu irakurriko zenuke gustura gelakideen aurrean? Zuk idatzi
|
edo
eraldatu duzun bat, zure kideren bati entzun diozun bat, ala idazleren batek idatzitakoa. Erabaki, eta eskura ezazu testu hori.
|
|
|
Sentimenduen zerrenda osatu duzu, horien zergatiak eta guzti: bost zentzumenekin bizi eta gogoratzen dituzun sentimenduz betetako egoerak, maitasun usainak, beldur zaporeak, laguntasun irudiak, urduritasun laztanak, bake melodiak&; sentimenduen koloreak, eta sentimendu berdeak, gorriak, horiak&; keinu sentimentalak
|
edo
sentimenduen keinuak, babes besarkadak, jelosia atximurkak, musu lotsatiak; zirrara sortu dizuten komunikabideetako albisteak; soinuteka eta iruditeka sentimentala.
|
|
|
Gerta liteke oraindaino sortutako aleren batek bildumarako bere horretan balio ez izatea; baina egokitzapen batekin,
|
edo
apur bat eraldatuta, zure bildumarako ale dotorea izan daiteke. Beharbada, bildumaren hartzaileak, helburuak eta irudikapenak beste testu bat sortzea eskatuko dizu.
|
|
|
Beharbada, bildumaren hartzaileak, helburuak eta irudikapenak beste testu bat sortzea eskatuko dizu. Gerta liteke, halaber, zure testu baten irakurketa adierazkorra sartu nahi izatea bilduman, eta testua binaka
|
edo
taldean irakurtzeko izatea aproposa.
|
|
|
Bata dela
|
edo
bestea dela, orain duzu unea bilduma behar den bezala osatzeko, testuak egokitzeko edo berriak sortzeko. Ez galdu aukera!
|
|
|
Bata dela edo bestea dela, orain duzu unea bilduma behar den bezala osatzeko, testuak egokitzeko
|
edo
berriak sortzeko. Ez galdu aukera!
|
|
|
Eunatek ez du egin berari zegokion lana, Mikelek ezin du ezer egin. Lanak taldean ala bakarka egiteko aukera egon luke,
|
edo
, bestela, guk geuk sortu taldeak.
|
|
|
a) Sentimenduak adierazi
|
edo
iradokitzen dituzten izenak, adjektiboak, metaforak eta konparazioak identifikatu, eta ordezkatu eskatutako sentimendua edo jarrera adieraz ditzaten.
|
|
|
a) Sentimenduak adierazi edo iradokitzen dituzten izenak, adjektiboak, metaforak eta konparazioak identifikatu, eta ordezkatu eskatutako sentimendua
|
edo
jarrera adieraz ditzaten.
|
|
|
c) Aditzaren denbora aldatu: lehen horrela jokatu bazuten, orain,
|
edo
hemendik aurrera, beste modu batera jokatuko dutela adieraziz
|
|
|
taldekide bakoitzaren sentimenduak justifikatzeko
|
edo
zergatiak emateko, taldekideen izaera, ekintza edo keinuak eta nire esperientzia erabili baditut.
|
|
|
taldekide bakoitzaren sentimenduak justifikatzeko edo zergatiak emateko, taldekideen izaera, ekintza
|
edo
keinuak eta nire esperientzia erabili baditut.
|
|
|
taldekideen sentimenduen zergatiak emateko
|
edo
justifikatzeko, ikasitako egiturak egoki erabili baditut.
|
|
|
eraldatzeko egokitutako poemaren sentimendua adierazten duten hitzak
|
edo
hitz multzoak, guneak, identifikatu baditut.
|
|
|
Eragotzita dago, legeak ezarritako salbuespenetan izan ezik, obra honen edozein berregintza, komunikazio publiko
|
edo
moldaketa, aurrez jabetza intelektualaren titularren baimena eskuratzen ez bada. Eskubide horien urraketa jabetza intelektualaren aurkako delitutzat har daiteke (270 eta hurrengo artikuluak).
|
|
|
Eguneroko sentimental honek dioena irakurtzen
|
edo
entzuten duenak ere hobeto ezagutuko nau.
|
|
|
Bertan, beren iritzia ematen izan dira guraso batzuk, gazte bat, idazle bat, irakasle bat, aktore bat eta psikologo bat. Batek baino gehiagok azpimarratu dute zer nolako garrantzia eta onurak izan ditzakeen norberaren bizipenak eta sentimenduak jasotzen dituen koadernoa, egunerokoa, ohar liburua, grabazioa
|
edo
dena delakoa edukitzeak.
|
|
|
Liskarrak ditugunean, mintzen
|
edo
kezkatzen gaituen hori adieraztea da egoera konpontzen hasteko modua. Ez da erraza.
|
|
|
1 Zer egoeratan
|
edo
zer sentitzen duzula adierazteko erabiliko zenuke honako emotikono hauetako bakoitza?
|
|
|
Bat bera ere ez bazaizu gustatzen, moldatu egin ditzakezu hitz bat
|
edo
aldatuz, bai eta erabat desberdina den beste bat proposatu ere.
|
|
|
2 Ba al dago bihotzera iristen zaizun hots, doinu
|
edo
abestirik. Idatzi orri zati batean eta tolestu.
|
|
|
3 Behin identifikatu dituzunean zuretzat esanguratsuak diren hotsak, doinuak
|
edo
abestiak, grabatu egingo dituzu. Soinuteka bat sortzea ondo etorriko zaizu zure eguneroko edo bildumarako.
|
|
|
3 Behin identifikatu dituzunean zuretzat esanguratsuak diren hotsak, doinuak edo abestiak, grabatu egingo dituzu. Soinuteka bat sortzea ondo etorriko zaizu zure eguneroko
|
edo
bildumarako.
|
|
|
3 Beharbada, zuk ere bihotzean bonba bat duzula sentitzen duzu.
|
Edo
, agian, ez!
|
|
|
Zuri zuri zegoen, trantze estu bat pasatzen ariko balitz baino abailduago. (&) Kokotsa dardarka; begiek, berriz, lauso lauso nigan finkatuta segitzen zuten, baina ni ez nintzen beste norbait
|
edo
zerbait ikusten ariko balira bezala. Ez nekien zertaz ari zen.
|
|
|
Loriak udan ihintza bezala maite det dama gazte bat, hari hainbat nahi diotenik ez da munduan beste bat. Inoiz
|
edo
behin pasatzen badet ikusi gabe aste bat, bihotz guztira banatutzen zait halako gauza triste bat.
|
|
|
d) koadroko pertsonak aurpegi zurbila duelako, ondoezik
|
edo
triste balego bezala.
|
|
|
Askotan, beharrezkoa ere ez da; nahikoa da sentimenduak bizitzea, onartzea eta, nahi izanez gero, partekatzea. Halere, adierazi nahi badugu testu bat zergatik gustatu zaigun
|
edo
ez zaigun gustatu, zer sentiarazi digun eta zergatik& baliagarria izango zaigu egitura jakin batzuk ikastea.
|
|
|
1 Bildu sentimendu polit bat sentiarazten dizun argazki, marrazki, film zati edota bideoklip bat. Eta, zergatik ez, ezinegona
|
edo
deserosotasuna eragiten dizun beste bat. Koadroei bezala, zer izenburu jarriko zenieke irudi horiei?
|
|
|
Zergatik? Egoeraren bat
|
edo
sentimenduren bat gogorarazten dizutelako, akaso. Hala bada, zein?
|
|
|
Hala bada, zein? Zorroztu sudurra eta dastamenpapilak, eta adierazi zer usainek
|
edo
zaporek duen garrantzi berezia zuretzat, zer gogorarazten dizun, eta zer sentiarazten dizun.
|
|
|
5 Barrena irauli
|
edo
barrena nahasi zaiona?
|
|
|
1 Zer sentimendu adierazi ditu testuan artikuluaren egileak? Zein hitz, hitz multzo
|
edo
esaldi dira sentimendu horien adierazgarri?
|
|
|
Jokorako baldintza konplikatuagoa da oraingoan: elkarren segidan dauden hitzek aurreko hiru irizpideei jarraitu diete; hau da, izena arrunta, bizigabea
|
edo
abstraktua bada, haren hurrengoa ere arrunta, bizigabea edo abstraktua izango da, hurrenez hurren. Konplikatu samarra dirudi, baina egizue proba!
|
|
|
Jokorako baldintza konplikatuagoa da oraingoan: elkarren segidan dauden hitzek aurreko hiru irizpideei jarraitu diete; hau da, izena arrunta, bizigabea edo abstraktua bada, haren hurrengoa ere arrunta, bizigabea
|
edo
abstraktua izango da, hurrenez hurren. Konplikatu samarra dirudi, baina egizue proba!
|
|
|
Ekintza baten edota zerbaiten
|
edo
norbaiten egoera adierazten du. Jokatu egiten da:
|
|
|
|
edo
euri jasen itxurakoak malko izoztuak
|
|
|
malko irristakorrak altzairuzko malkoak mamizko malko eztiak kafe beltzezko malkoak malko frijituak
|
edo
egosiak
|
|
|
|
edo
euri jasen itxurakoak malko izoztuak
|
|
|
malko irristakorrak altzairuzko malkoak mamizko malko eztiak kafe beltzezko malkoak malko frijituak
|
edo
egosiak
|
|
|
Errepara diezaiegun unitatean lantzen ari garen literatura testuei; literaturaren helburuetako bat jolasa bada, zer magia, asmakizun
|
edo
trikimailu erabiliko ditu izenekin, adjektiboekin eta bestelakoekin?
|
|
|
ganbara: iz. 1 Baserrian, teilatupeko solairua, maiz aletegi gisa
|
edo
belar ondua edukitzeko erabiltzen dena; etxeetan, goieneko solairuan dagoen gela, gauza zaharrak edota etxean atzera uzten direnak gordetzeko erabiltzen dena.
|
|
|
Metaforak dira honako beste hauek ere: " aurpegiko euria", malkoak
|
edo
negarra iradokitzeko;" kaiola", kartzela edo askatasun eza iradokitzeko.
|
|
|
Metaforak dira honako beste hauek ere: " aurpegiko euria", malkoak edo negarra iradokitzeko;" kaiola", kartzela
|
edo
askatasun eza iradokitzeko.
|
|
|
2 Erabili al duzu metaforarik
|
edo
konparaziorik Joxantonio Ormazabalena eraldatuz sortu duzun olerki berrian. Hala bada, zer adierazi nahi izan duzu aukeratu dituzun hitzekin?
|
|
|
1 Informazio bera errepikatuta
|
edo
oso antzekoa behin baino gehiagotan ematea.
|
|
|
1 Kultura eta bizimodu asko arrotzak izan ohi dira kanpotarrentzat. Baina, maiz, arrotzak izateaz gain, arrazoirik gabeak
|
edo
zentzugabeak ere iruditzen zaizkio inori besteren kultura eta bizimoduak. Hala ere, gehienetan, badira gauzak diren bezala izateko arrazoi logikoak, azaltzeko zailak eta ulergaitzak izan arren, edo areago, onartezinak iruditu arren.
|