2011
|
|
Gas toxiko hau kantitate handitan askatzen da ibilgailuen ihes hodietatik, batez ere barne errekuntzako motorren tenperatura dagokiena baino baxuagoa denean (ohikoa izaten da hori, esate baterako, udazkeneko eta neguko goiz hotzetan). Karbono monoxidoa toxikoa da, eta haren kontzentrazioa altua denean (toki itxietan, adibidez), hilgarria ere izan
|
daiteke
. Odoleko hemoglobina desaktibatzen du.
|
|
Burdin oxidoetan gertatzen den bezala, partikula hauen gainazaletan erreakzio kimiko asko gerta
|
litezke
, hala nola lehen mailako kutsatzaileetatik abiatuz bigarren mailako kutsatzaileak sortzea (partikula hauen gainazalak katalizatzaile fisiko gisa jarduten du).
|
|
Partikula zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta kaltegarriagoa da osasunerako. Partikulen sailkapena era honetan eman
|
daiteke
:
|
|
Partikula bakoitza kondentsaziogune bat da, eta ur lurruna jasotzen du. Mikrotanta bakoitzak ingurune heze ezin hobea ematen du, erreakzio mota asko erraz gerta
|
daitezen
. Smog azidoan, erreduktorean, zuzenean parte hartzen dute eta garrantzitsuak dira.
|
|
Kutsatzaileek emisioan eta immisioan duten kontzentrazioen arteko erlazioa 1.000 ere izan
|
daiteke
. Oro har, aire bolumen jakin bateko substantzien kontzentrazioa hain txikia denean, aire bolumen handiak hartu behar dira analisia egin ahal izateko.
|
|
Laginduriko airearen bolumena ekuazio sinple honen bitartez kalkula
|
daiteke
:
|
|
Beraz, garrantzitsua da lehenbailehen analizatzea. Lagina ez da luze laga behar biltegian, nahi ez diren erreakzioak gerta ez
|
daitezen
. Kutsatzaileak biltzeko ekipoaren egituran, ponpa beti xurgapenaren aldean jarri behar da, eta inola ere ez bultzadaren aldean.
|
|
Laginketak luze jotzen badu, hobe da tresna toki itxian kokatzea, bilketa onila leihotik kanpora aterata. Horrelakoetan, ahoa behera begira jartzen da, eta, ahal bada, lurretik 3 m ra (jendearen eskuetatik urruti egon
|
dadin
).
|
|
Laginketa egiteko tresna eskukoa edo automatikoa izan
|
daiteke
:
|
|
Burbuila garbigailua (impinger): iragazkian partikula solidoak harrapatu ondoren, aire laginari bor bor eragiten zaio beirazko flaskoan dagoen berariazko disoluzio biltzaile batean; flaskoak Dreschel motako borosilikatozko aire garbigailuak izaten dira, gardenak eta kolorgeak; laginketa metodoaren araberako neurria izaten dute (oro har, 100 ml-tik 150 mL-ra bitartekoak dira); burbuila garbigailuaren burua hainbat motatakoa izan
|
daiteke
(esate baterako, nitrogeno oxidoak jasotzeko, beirazko kanula zulodunak, eta sufre oxidoak jasotzeko, berriz, beira poroduna) (ikus 8 irudia).
|
|
bolumen txikiko kaptadoreak askotan kanpoaldean kokatzen direnez gero, kutxaren barnean berotze sistemak instalatzen dira normalean. Joule efektua duen erresistentzia elektriko baten bidez, barruko tenperatura konstante mantentzen da, disoluzio biltzailea izoztu ez
|
dadin
edo haren tenperatura jatsi ez dadin kutsatzailearen disolbagarritasuna gehiegi gutxitzeraino.
|
|
bolumen txikiko kaptadoreak askotan kanpoaldean kokatzen direnez gero, kutxaren barnean berotze sistemak instalatzen dira normalean. Joule efektua duen erresistentzia elektriko baten bidez, barruko tenperatura konstante mantentzen da, disoluzio biltzailea izoztu ez dadin edo haren tenperatura jatsi ez
|
dadin
kutsatzailearen disolbagarritasuna gehiegi gutxitzeraino.
|
|
Laginketa hasi baino lehenago, airea ponpatzen da emari maila handienean, ur destilatutan eta bor bor eragiten zaio, burbuila garbigailuaren barnean zipriztinak botatzea ekidinez. Horrela, laginketa hodian itsatsita egon
|
litezkeen
partikulak edo aerosolak kentzen dira. Kasuaren arabera, ur destilatuaren ordez berariazko beste disoluzio batzuk erabil daitezke flaskoan.
|
|
Horrela, laginketa hodian itsatsita egon litezkeen partikulak edo aerosolak kentzen dira. Kasuaren arabera, ur destilatuaren ordez berariazko beste disoluzio batzuk erabil
|
daitezke
flaskoan.
|
|
Partikula esekiak: airean gelditzen dira normalean, grabitate indarra ez delako nahikoa lurrera eror
|
daitezen
.
|
|
tripodea, flasko biltzaileari heltzeko egitura berezi batekin prestatua. Gainaldean, babes sareta bat dauka gorputz arrotzik eror ez
|
dadin
; aire librean egon behar duenez, altzairu herdoilgaitzezkoa izaten da.
|
|
Emisioan erabiltzen da, kutsatzailearen jatorrizko iturrian haren kontzentrazioa zuzenean neurtzeko. Laginketa zuzena eta egoeraren adierazgarria izan
|
dadin
, ezinbestekoa da kondizio isozinetikoetan egitea; hau da, zundaren xurgatze abiadurak eta gasak kebide edo hodi barnean duen abiadurak berdinak izan behar dute.
|
|
Laginketa tresna partikulen jalkikortasunean oinarritzen da: Stokes-en legearen arabera, partikularen jalkitze abiadura kalkula
|
daiteke
, haren diametroa ezagutzen baldin bada. Erabiltzen den bilketa tresna zeharo pasiboa da.
|
|
Eskuarki, jasotako partikulak askotakotarikoak izaten dira: hondarrak, kedar eta errauts hegalariak, landareen polenak, oxido metalikoak, etab. Onila airean denbora luzean egoten denez, paper puskak, zuhaitz hostoak eta beste ere eror
|
litezke
barnera. Hori dela eta, bahe moduko sare bat ezartzen zaio, laginketa tangetan horrelako material ezegokirik ager ez dadin.
|
|
hondarrak, kedar eta errauts hegalariak, landareen polenak, oxido metalikoak, etab. Onila airean denbora luzean egoten denez, paper puskak, zuhaitz hostoak eta beste ere eror litezke barnera. Hori dela eta, bahe moduko sare bat ezartzen zaio, laginketa tangetan horrelako material ezegokirik ager ez
|
dadin
.
|
|
Jakin behar da, airean aldehidoak badaude interferentziak sor
|
daitezkeela
.
|
|
D1 Disoluzio biltzailea: 1.000 mL-ko matraze aforatu batean, ur destilatua ezarri eta 1,4 mL H2SO4 disolbatu (sulfuriko komertziala erabil
|
daiteke
, 1,84 g/ cm3-ko pisu espezikoa duena, esate baterako); gehitu ur destilatua, arrasean jarri arte.
|
|
Bestalde, konposizio kimikoa ere sailkapenerako irizpide egokia da. Laburbilduz, honako substantzia kimiko nagusi hauek aurkitu
|
daitezke
airean, besteak beste:
|
|
SO2 lehen kutsatzaile moduan isurtzen da, batik bat. Atmosferara iritsitakoan, erreakzio fotokimikoen bitartez, SO3 bihur
|
daiteke
, eta SO3 hori bigarren mailako kutsatzailea da. Erreakzio horietan, izpi ultramoreek (UV) zuzenean parte hartzen dute, erreakzioak garatzeko beharrezkoa den energia ekarriz.
|
|
0,5, 1, 2, 3, 4 eta 5 mL-ko pipetak (0,5 mL-koa mikropipeta izan
|
daiteke
)
|
|
Itxi matrazea, eta pisatu. Horrela, gehitutako toluenoaren pisu zehatza jakin
|
daiteke
(koadernoan idatziko dugu). Matrazea itxi, haren tara berriro zehaztu, ireki, eta 500 µL etilbentzeno gehitu.
|
|
Ponpa martxan jarri eta aire bolumen zehatz bat pasarazten da kartutxoan zehar. Hasteko, 10 L rekin egin
|
daiteke
proba. Dena den, inguruko kontzentrazioaren arabera, baliteke aire bolumen handiagoa behar izatea metodo honen bitartez BTEXa atzemateko.
|
|
Hasteko, 10 L rekin egin daiteke proba. Dena den, inguruko kontzentrazioaren arabera,
|
baliteke
aire bolumen handiagoa behar izatea metodo honen bitartez BTEXa atzemateko. Bestalde, 10 L ko kontzentrazioa handiegia bada eta kalibrazio zuzenetik kanpora gelditzen bada, diluzioa egokitu egin genuke.
|
|
Oso egokia da haztamu saiakera bat egitea, ahal baldin bada, behintzat. Kontzentrazioa handiegia suertatzen bada, laginaren disoluzioa erabil
|
daiteke
. Aireko kontzentrazioa oso txikia denean metodo honetarako, ponparen emaria handitu daiteke.
|
|
Kontzentrazioa handiegia suertatzen bada, laginaren disoluzioa erabil daiteke. Aireko kontzentrazioa oso txikia denean metodo honetarako, ponparen emaria handitu
|
daiteke
.
|
|
Laginketa egin bitartean,
|
baliteke
disoluzio biltzailearen parte bat galtzea, tenperaturaren eraginez. Likidoaren murrizketa oso handia bada, saiakuntza errepikatu daiteke, 50 mL D1 erabiliz, 100 mL-ren ordez.
|
|
Laginketa egin bitartean, baliteke disoluzio biltzailearen parte bat galtzea, tenperaturaren eraginez. Likidoaren murrizketa oso handia bada, saiakuntza errepikatu
|
daiteke
, 50 mL D1 erabiliz, 100 mL-ren ordez. Bestalde, burbuilak indartsuegi sorrarazteagatik likidoa galtzea ekidin behar da.
|
|
Aurreko kasuan bezala, 250 mL-rekin nahikoa izan
|
liteke
.
|
|
Laginketa denborekin esperimentatu behar da. Bolumen txikiko kaptadorea erabiliz, kokapenaren eta, bereziki, meteorologiaren arabera, gerta
|
liteke
protokoloetan emandako jarraibidea labur gelditzea eta bilketa denbora luzatu behar izatea. Hori dela eta, ez da arraroa lagin adierazgarria lortzeko egunak behar izatea (2 egun, esate baterako).
|
|
Halako kasuetan, prestatu erreaktiboak behar diren unean berean, eta era egokian jaso erabili arte. Ez saiatu haien iraupena luzatzen; bestela, gerta
|
liteke
lagina galtzea, eta protokolo osoa hasieratik errepikatu behar izatea. Erreaktiboak eta adierazleak askotan garestiak direnez, ongi kalkulatu, aldez aurretik, den substantzia kantitatea.
|
|
Atmosferan aurkitu
|
daitezkeen
substantzia kutsatzaileen sailkapena hainbat modutara egin daiteke. Esate baterako, kutsatzaileak beren jatorriaren arabera bereizten dira.
|
|
Atmosferan aurkitu daitezkeen substantzia kutsatzaileen sailkapena hainbat modutara egin
|
daiteke
. Esate baterako, kutsatzaileak beren jatorriaren arabera bereizten dira.
|
|
Esate baterako, kutsatzaileak beren jatorriaren arabera bereizten dira. Bide horretatik, bi azpimultzo nagusi molda
|
daitezke
:
|
|
Bigarren mailako kutsatzaileak. Beste kutsatzaileen arteko erreakzio kimikoen bidez sortzen dira; erreakzio horien erreaktiboak lehen mailako kutsatzaileak, bigarren mailako kutsatzaileak edo atmosferaren osagai naturalak izan
|
daitezke
: Ozono troposferikoa (O3) Sufre trioxidoa (SO3) Azido nitrikoa (HNO3) eta sulfurikoa (H2SO4) Peroxiazilo nitratoak edo PANak (R CO OO NO2)...
|
|
Egun argi lanpara. Kolore aldaketa ez bada ongi ikusten, lanpara fluoreszentea Erlenmeyer bolumetrikoaren atzean koka
|
daiteke
; horrela, amaiera puntuaren agerraldia hobeto nabaritzen da.
|
|
Airean azido sulfurikoa dagoela susmatzen bada (esate baterako, laborategi kimikoetan edo industrial askotako barneko airean), 180 L tik 200 L ra bitarteko laginak hartzen dira; horretarako, egokia da ponparen emaria 1,5 L/ min izatea. Hala ere, kontzentrazioa txikiagoa izatea itxaro bada, laginketa 24 orduz edo gehiagoz luza
|
daiteke
, emariari eutsita. Fluxuaren abiadura zehatz jakin behar da (gutxienez ±% 5eko zehaztasunez).
|
|
Laginketa bukatu eta ordubete igaro baino lehen, matxardarekin zelulosazko iragazpapera askatu, eta flaskoaren barnean jaso; berehala itxi behar da flaskoa, hariz lotuta. Lagina hozkailuan ezar
|
daiteke
, 5 ºC, an, analisia egin arte (betiere, lehenbailehen).
|
|
Orduan, balorazioa egiten hasi
|
daiteke
. Lehenengo, lagina baloratzen da, D1 disoluzioa buretara gehituta, bukaerako puntua aurkitu arte.
|
|
Kolorea horitik laranjaren eta gorrixkaren arteko tonu batera aldatzen da. Aldaketa hobeto nabaritzeko, lanpara fluoreszente bat jar
|
daiteke
matrazearen atzealdean.
|
|
Onilaren ahotik lurzorura gutxienez 120 cm-ko tartea behar da. Hala ere, tresna lurretik gehiago jaso
|
daiteke
, beharrezkoa baldin bada (5 m ko garaiera gainditu gabe).
|
|
Ontzien edukiera laginketa egin nahi den aroko ohiko plubiometriaren araberakoa izango da. Erreferentzia gisa, toki lehorretan 10 L ko ontzi bat erabil
|
daiteke
, eta leku euritsuagoetan, berriz, 20 edo 40 L koak. Eurite handiak izaten diren tokietan, azkenik, are handiagoak.
|
|
Zutabe kromatografikoan substantziak bereizi eta gero, garraren ionizazioaren detektagailuak (FID) identifikatu egiten ditu. Beste osagai batzuk ere erants
|
dakizkioke
kromatografoari, identifikazioa egiteko. BTEX konposatuaren osagaiak ebaluatzeko, polietilenglikol zutabea erabil daiteke, EC Wax motakoa (30 m x 0,53 mm x 1,20 µm), helio gasa garraiatzaile edo carrier gisa baliatuz (2,5 mL/ min ko emaria).
|
|
Beste osagai batzuk ere erants dakizkioke kromatografoari, identifikazioa egiteko. BTEX konposatuaren osagaiak ebaluatzeko, polietilenglikol zutabea erabil
|
daiteke
, EC Wax motakoa (30 m x 0,53 mm x 1,20 µm), helio gasa garraiatzaile edo carrier gisa baliatuz (2,5 mL/ min ko emaria). Egokia izaten da, halaber, 40 ºC, tik 100 ºC, rako tenperatura aldapa erabiltzea, 4 ºC/ min ko abiaduraz eta 275 ºC, an doituz (datu horiek gutxi gorabeherakoak dira; kasu bakoitzean erabilitako tresnaren arabera jokatu behar da, kromatografoaren eta zutabearen ekoizleen argibideei jarraituz).
|
|
Iragazpaperak lehortze berogailuan jarri, 105 ºC, an, gutxienez ordubetez. Ondoren, lehorgailuan sartu, tenperatura egokitu
|
dadin
. Azkenik, paper horiek tresna barnean gordetzen dira, pisatu arte.
|
|
b) Uretan disolba
|
daitekeen
frakzioa (UDDF)
|
|
UDDF uretan disolba
|
daitekeen
frakzioaren pisu osoa (mg)
|
|
Askotan, BHKk leku finkoetan ezartzen dira. Tresna hauetan, emari ponparen bitartez, laginketa egiten den tokian iragazitako aire kantitatea aukeratu
|
daiteke
. Oro har, 2 h ko laginketa denbora eta 30 m3/ h ko emaria nahikoa izaten dira grabimetriaren emaitza detektagarria izan dadin.
|
|
Tresna hauetan, emari ponparen bitartez, laginketa egiten den tokian iragazitako aire kantitatea aukeratu daiteke. Oro har, 2 h ko laginketa denbora eta 30 m3/ h ko emaria nahikoa izaten dira grabimetriaren emaitza detektagarria izan
|
dadin
. Airean materia jalkikorraren kontzentrazioa txikia denean, laginketa denbora 24 h raino luza daiteke.
|
|
Oro har, 2 h ko laginketa denbora eta 30 m3/ h ko emaria nahikoa izaten dira grabimetriaren emaitza detektagarria izan dadin. Airean materia jalkikorraren kontzentrazioa txikia denean, laginketa denbora 24 h raino luza
|
daiteke
.
|
|
Laborategian, iragazpapera daukan kapsula lehortze berogailura eraman behar da, eta 105 ºC, an mantendu behar da gutxienez ordubetez, ongi lehor
|
dadin
. Gero, lehorgailuan girotzen eta jasotzen da, pisatu arte.
|
|
PM10 multzoko partikulen diametroa 10 µm baino txikiagoa da. Materia mota hau denbora tarte luzean egon
|
daiteke
esekiduran, eta jatorrizko isurketa puntuetatik oso urrun garraia daiteke. Euriteen eta elurteen eraginez, partikula horiek erraz iristen dira lurrera, ur tantek eta kristaltxoek arrastatzen baitituzte.
|
|
PM10 multzoko partikulen diametroa 10 µm baino txikiagoa da. Materia mota hau denbora tarte luzean egon daiteke esekiduran, eta jatorrizko isurketa puntuetatik oso urrun garraia
|
daiteke
. Euriteen eta elurteen eraginez, partikula horiek erraz iristen dira lurrera, ur tantek eta kristaltxoek arrastatzen baitituzte.
|
|
Erraz arnasten dira partikula horiek, eta eragin handia dute pertsonen osasunean. Talde horretako partikula handienek goi arnasbideetan itsasteko joera dute; txikienak, berriz, barneko organoetara ere irits
|
daitezke
, bai eta, molekulak izango balira bezala, zelulen barnera sartu ere (diametroa 0,1 µm-koa baino txikiagoa dutenak). Tamaina tarte zabal horretan, hiru partikula mota bereizten dira:
|
|
Aitkenen nukleoak: 0,1 µm baino txikiagoak, odol fluxura irits
|
daitezke
.
|
|
Grabimetria lehenbailehen egin behar da; izan ere, papera garraiatu eta maneiatu bitartean hezetzea saihestu behar da (lehorgailuaren barnean jaso
|
daiteke
analisiak egiteko erabiltzen ari ez den bitartean).
|
|
Laborategian, kapsula (bere barnean iragazpapera daramana) lehortze berogailura eraman behar da, eta 105 ºC, an mantendu behar da, gutxienez ordubetez, ongi lehor
|
dadin
. Gero, lehorgailuan girotzen eta jasotzen da, pisatu arte.
|
|
Egindako bi pisaketen arteko kendurak ematen du laginketa denboran iragazkian atzeman diren PM motako partikula esekien pisua (pisuaren unitatea mg edo µg izan
|
daiteke
determinazioan):
|
|
Erreflektometroa erabili behar den guztietan kalibratu behar da. Tresna horrekin egindako neurketan oinarrituta (I), papereko orbanaren absorbantzia (BA) ondoriozta
|
daiteke
, ekuazio honen bidez:
|
|
non I erreflektometroarekin neurtutakoa baita (alegia, islakortasuna). Datu horretatik abiatuz, patroi zuzenari hel
|
dakioke
, eta gain-azaleko kontzentrazioa (CA) vs absorbantzia (A) taula berariazkoei ere bai; oro har, horrelako taulak (edo CA vs I) ekipo analitikoaren ekoizleek eskaintzen dituzte.
|
|
1 zenbakiko beira mikrozuntzezko Whatman iragazpapera, 2,54 cm-koa (beste diametro batzuetakoak ere erabil
|
daitezke
, baina, orduan, determinazioaren bukaerako emaitza moldatu egin behar da; gidoi honen amaieran azaltzen da nola egin behar den moldaketa hori)
|
|
Oro har, 2,54 cm-ko diametroa duten paperak erabiltzen dira. Saiakuntza honen hasieran aurkezturiko formularen arabera kalkula
|
daiteke
absorbantzia (A). I eta A datuekin, erreflektometroaren fabrikatzaileak emandako taula erabiliz, iragazpaperaren gainean atzemandako partikulen kontzentrazioa zein den jakin daiteke (CA, µg/ cm2-tan).
|
|
Saiakuntza honen hasieran aurkezturiko formularen arabera kalkula daiteke absorbantzia (A). I eta A datuekin, erreflektometroaren fabrikatzaileak emandako taula erabiliz, iragazpaperaren gainean atzemandako partikulen kontzentrazioa zein den jakin
|
daiteke
(CA, µg/ cm2-tan). Azkenik, kontzentrazio horretatik abiatuz, aireko ke normalizatuaren (KN) kontzentrazioa kalkula daiteke, ekuazio honekin:
|
|
I eta A datuekin, erreflektometroaren fabrikatzaileak emandako taula erabiliz, iragazpaperaren gainean atzemandako partikulen kontzentrazioa zein den jakin daiteke (CA, µg/ cm2-tan). Azkenik, kontzentrazio horretatik abiatuz, aireko ke normalizatuaren (KN) kontzentrazioa kalkula
|
daiteke
, ekuazio honekin:
|
|
Sufre hori, behin airera iritsita, lurzorura erortzen da, edo, bestela, materia solido jalkikorreko eta aerosoletako partikulek adsorbatzen dute eta materialei itsasten zaie jalkitze lehorraren ondorioz. Bestalde,
|
baliteke
aireak distantzia luzez garraiatzea ere, eta garraio horretan H2SO4 bilakatzea (dioxido kantitate txiki bat H2SO3 bilaka liteke); ondoren, lurrera edo uretara itzultzen da, euri azido gisa. Euri kutsatu horrek ingurumenean kalte larria egiten du.
|
|
Sufre hori, behin airera iritsita, lurzorura erortzen da, edo, bestela, materia solido jalkikorreko eta aerosoletako partikulek adsorbatzen dute eta materialei itsasten zaie jalkitze lehorraren ondorioz. Bestalde, baliteke aireak distantzia luzez garraiatzea ere, eta garraio horretan H2SO4 bilakatzea (dioxido kantitate txiki bat H2SO3 bilaka
|
liteke
); ondoren, lurrera edo uretara itzultzen da, euri azido gisa. Euri kutsatu horrek ingurumenean kalte larria egiten du.
|
|
Konplexu horren ondorioz, disoluzioa gorritu egiten da. Espektrofotometro baten bitartez, emaitzaren kolorearen intentsitatea neurtu
|
daiteke
, espektro elektromagnetikoaren tarte ikusgaian (520 nm):
|
|
D4 disoluzioaren 10 mL pipetaz hartu, eta 1.000 mL uretan disolbatu. Disoluzio horren pH-a doitu behar da, 4,0 eta 4,5 tartean egon
|
dadin
; horretarako, D2 disoluzioaren kantitate txikiak gehitzen zaizkio tantaka (HClO4 0,1 M). pH-a pH metroarekin neurtu behar da (ez erabili tintaroi paperik).
|
|
Oro har, dioxidoren kontzentrazioa kalibrazio zuzenaren barnean egon
|
dadin
, nahikoa izaten da 2 h, ko laginketa bat egitea (kalibrazio zuzena marra bat da, sulfato disoluzio patroien bidez prestatzen dena; aurrerago azaltzen da). Prozesua bukatutzat ematen denean, gasometroaren irakurketa berria koadernoan idatzi.
|
|
5 taulan, patroietako eta zuriko SO2 aren kontzentrazio baliokideak ikus
|
daitezke
.
|
|
Aireko materia kutsatzaile azidoa euri azido deritzon prozesuaren bidez jalki
|
daiteke
. Jalkitze azidoa, ordea, hori baino gehiago da, eta hainbat prozesu biltzen ditu bere baitan; hain zuzen ere, atmosferako materia kutsatzaile azidoak atmosferatik beste ingurumen esparru batzuetara (uretara, biotara, lurzorura) igarotzeko prozesuak.
|
|
Bi jalkitze motek kutsadura arazo larriak sortzen dituzte, eta oso arriskutsuak izan
|
daitezke
pertsonen osasunerako. Horretaz gain, ingurunearen narriadura eragiten dute.
|
|
Zenbait zuzenketa kontuan izanda, ordea, airearen azido karga ebaluatzeko metodo egokia eta erabilia da. Azido karga hori ezagututa, edozein jalkin azido mota garatzeko aukerak iragar
|
daitezke
. Aireko substantzia azidotzaile guztien kontzentrazioa erabiltzen da azidotasun osoaren adierazle moduan.
|
|
Disoluzio horren pH-a 4,0 eta 4,5 artera doitu behar da; horretarako, D4 disoluzioaren (HCl 0,1 N) tanta batzuk isurtzen zaizkio. pH metroa erabiliz jarraitzen zaio pH-aren eboluzioari. Horrela prestaturiko disoluzioa hozkailuan gorde
|
daiteke
hilabete batean. Baina disoluzio horren pH-a ez da oso zehatza.
|
|
Oro har, 4 h nahiko denbora izaten da lagina biltzeko. Baina denbora hori luza
|
daiteke
baldin eta saiakuntza baten ondoren ez bada nahikoa materia bildu burbuila garbigailuko disoluzioan. Aitzindari azidoak tarteko direla, hauexek dira burbuila garbigailuko erreakzio esanguratsuenak:
|
|
Aireko azido sulfurikoa bilketaren eta ondorengo analisi bolumetrikoaren bitartez neur
|
daiteke
, adierazle moduan torina erabiliz. Metodo hori egokia da azido horren 0,1000 mg/ m3 tik 3.000,0 mg/ m3 ra bitarteko kontzentrazioak atzemateko.
|
|
Saiakuntza egiteko, bolumen txikiko kaptadorea erabil
|
daiteke
. Airea zelulosazko mintz iragazpaperetik igaroarazten da, eta azido sulfurikoa han itsatsita gelditzen da.
|
|
Metodo honek ez ditu bereizten azido sulfurikoan eta iragazpaperean itsatsita ager
|
litezkeen
sulfatoak. Airean, azido sulfurikoaz gain, sulfatoak (edozein motatakoak) egon daitekeela susmatzen denean, adierazi egin behar da bukaerako txostenean, lorturiko emaitzaren zati bat sulfatoei dagokiena izan daiteke eta.
|
|
Metodo honek ez ditu bereizten azido sulfurikoan eta iragazpaperean itsatsita ager litezkeen sulfatoak. Airean, azido sulfurikoaz gain, sulfatoak (edozein motatakoak) egon
|
daitekeela
susmatzen denean, adierazi egin behar da bukaerako txostenean, lorturiko emaitzaren zati bat sulfatoei dagokiena izan daiteke eta.
|
|
Metodo honek ez ditu bereizten azido sulfurikoan eta iragazpaperean itsatsita ager litezkeen sulfatoak. Airean, azido sulfurikoaz gain, sulfatoak (edozein motatakoak) egon daitekeela susmatzen denean, adierazi egin behar da bukaerako txostenean, lorturiko emaitzaren zati bat sulfatoei dagokiena izan
|
daiteke
eta.
|
|
Airean ager
|
litezkeen
ioi metalikoen interferentziak kentzeko, burbuila garbigailuko soluzioari katioiak trukatzeko erretsinetatik pasarazi behar da analisia egin baino lehen.
|
|
Metodo horretan, NO2, aren erreakzio espezifiko bat garatzen da diazoazio eta akoplamendu erreaktiboen bidez. Ondorioz, azokonposatu bat eratzen da (arrosa kolore biziko azoanilina bat). Kolorimetroa edo espektrofotometro ikusgaia erabiliz, substantzia horren kolorea kuantifika
|
daiteke
. Burbuila garbigailuaren tutuak fritatua izan behar du.
|
|
Laginketarako, BTK erabil
|
daiteke
, iragazki kutxan 1 zenbakiko Whatman papera ezarriz (paper horrek ahalmena du 1 µm-ko diametroa duten partikulen% 100 itsasteko). O3 aren kontzentrazioa handia baldin bada, paper horren ordez 41 zenbakiko Whatman papera jartzen da, baina aldez aurretik Na2S2O3 0,2 M tan bustita.
|
|
Laginketa egiten den bitartean, D5 (NO2) disoluzioa baloratu
|
daiteke
KMnO4 disoluzioarekin. Horretarako, azken horren kontzentrazio zehatza zein den jakin behar da.
|
|
D4 Nesslerren erreaktiboa. Kalitate analitikoko erreaktibo honen prestaketa komertzial bat erabil
|
daiteke
. Hala ere, erreaktiboa laborategian presta dezakegu.
|
|
Nesslerren erreaktiboak eragindako erreakzioak koloreak gararazten ditu, eta kolore horiek kolorimetroarekin edo ikusgai tarteko espektrofotometroarekin neur
|
daitezke
. Komeni da erreaktibo hori aldi berean eta, gainera, azken unean gehitzea patroiei, zuriari eta laginei.
|
|
Zuria prestatzeko, ur destilatu berria erabiltzen da kasu honetan, urak ez dezan absorbatu laborategiko atmosferan egon
|
litekeen
amoniorik. Jarri matrazean 10 mL ur destilatu, eta isuri pipetaz 1 mL Nesslerren erreaktibo (D4 disoluzioa).
|
|
Beruna metal gris urdin eta harikorra da, 327,5 ºC, an urtzen eta 1.740 ºC, an lurruntzen dena. Kutsadura atmosferikoaren ikuspuntutik, atmosferara irits
|
daitekeen
metal toxiko bat da, eta han kutsatzailea da. Pertsonen osasunerako, oso kaltegarria da.
|
|
Saiakuntza honetan erabiliko den beirazko material guztia xaboiz garbitu behar da, uretan ondo pasatu (ur asko erabiliz), eta azido nitriko diluituaz irakuzi. Horrela, azidoak kendu egiten du garbitzean gehi
|
litekeen
beruna (esate baterako, ur hornidurako hodi zaharretatik askatzen dena).
|
|
Flaskoa ondo itxi, eta eskuz irabiatu behar da minutu batzuetan. Azidoak iragazpaper osoari eragin behar dio, beruna ingurune azidoan disolba
|
dadin
.
|
|
Patroien prestaketa: beruna erauzi bitartean, kalibrazio zuzena egiteko behar diren patroiak eta zuria presta
|
daitezke
. Horretarako, 6 jalkitze onil behar dira (0tik 5era zenbakitu behar dira).
|
|
Kalibrazio zuzena prestatzeko, bai kolorimetroa eta bai espektrofotometro ikusgaia erabil
|
daitezke
. Tresna horietan, 520 nm ko uhin luzera aukeratu behar da.
|
|
Gogoan izan, ezen BTK ko iragazpaperean atzemandako lagin partikulak 40 mL HNO3 tan jarri direla. Aurreko datuak eta laginketa bolumen hori kontuan izanda, lagindutako aireko Pb kontzentrazioa zein den jakin
|
daiteke
(mg/ Nm3):
|
|
Patroien neurketekin, kalibrazio zuzena marrazten da (absorbantzia vs kontzentrazioa), eta zuzen hori erabiltzen da laginaren berun kontzentrazioa ebaluatzeko, interpolazioaren bidez. Determinazio hau egiteko absortzio atomikoko espektrometria topikoa erabiltzen bada, bilketa iragazkian 1 µg-tik gorako berun kantitateei antzematen zaie. Halere, espektrofotometroaren barnean grafitozko labea erabiltzen bada, kantitate txikiagoak baliozta
|
daitezke
.
|
|
Saiakuntza honetan erabiliko den beirazko material guztia xaboiez garbitu behar da, uretan pasatu (ur askoz), eta azido nitriko diluituaz irakuzi. Horrela, azidoak kendu egiten du garbitzean gehi
|
litekeen
(esate baterako, ur hornidurako hodi zaharretatik askatzen dena).
|
|
Laginketa BTK erabiliz egin
|
daiteke
. Horretarako, gutxienez 2.000 L aire pasarazi behar da beira zuntzezko iragazpaperetik (hain zuzen, aurretik iragazki kutxan kokatu deneti iragazi paperetik, hain zuzen.
|