|
2000
|
|
|
Geroagobesteargitaraldibatagertuzen, hainbatean1816koarenkopiaizanik, faksimila, deitu
|
daitekeena
. Lur argitaletxeak 1978an, Donostian, Hordago (Euskalklasikoak, 2) sortan (20? 5x14cm) argitaraemana.Halaere, argitalpen hau1816kolehenargitalpenarekin beatzdatorrelako neurrihandiagoak ditunahasteaksortudira, geroxeago, 1986koeta1987koargitalpenekinkonparatzean ikusikodugunez.
|
|
|
2) MujikaketaLavinekeskainitakotestuakaztertuondoren, honakohauesan
|
daiteke
: bete betekomenpekotasunaageridabihauenartean; argietagarbiesan dezakegubatabesteareniturridelaedotabiakinformatizatutakobestetestubakar batetikjasoakizan direla; bainajakin dugunez, LavinekMujikagandikjasozuentestuaetahobetzenaskosaiatuzen.
|
|
|
Liburukihau 18erreal zela
|
badakigu
, MarkinakoKarmengoliburu batean honelajartzenbaitu:. EstelibroesdeJosefAntonioMarianodeAnsotegui, vecino delaAnteyga deZenarruza, residte enlavilladeMotrico, comrpoenelconbento delosCarmelitasdeMarquina, a18rs cadatomoyeselsegdo. Añode1818 Ansotegui? 429.
|
|
|
Ezdaerrazsermoihaunoizidatzietanoizpredikatuzuenzehaztea.Hurapredikarizenekolehengaraikoaizan
|
daiteke
, hauda, 1805ingurukoa.Idazkeraribegiraturik, hala dirudi: jarraianidatzia, marraziurrez, letra moldetxikisamarrez... Bestalde, sermoiandantzakaipatzenditu; garaihorretan. Jaungoicuarenlegueco lelengo bostAguindubenoguetabostLecinoeta sermoebat...
|
|
|
...ikusikodugunez, morfologianetabokalen harmonia deritzonabetetzerakoan... hainarauzehatzakbadituere, grafiaridagokionezoso aldakorradugu.Horregatik, ya elementuhorrekinlehianagertzendaharentestuetanija; baitadenborazkoa (gureja, jadanik) deneanere.Etaalderantziz: gehienetan, (gureea) ya formazidaztendiguBartolomek, bainabatzuetanbaitaijaere.Nahasketahorrenoinarria, agian, imaiuskularenidazkeraizan
|
daiteke
; izanere, eskuizkribuetani maiuskulabetiidaztenduigrekoarenzeinu grafikoazetaezlatinoarenaz, etaaskotanbipuntutxogaineandituela.
|
|
|
Ill zidazten ditugehienetan, esandakoez gainera, hauek: billa, billatu (20 aldiz), bilatu (2aldiz); pillar (betihonela);
|
dedilla
(43aldiz), dedila (5aldiz); nadi lla, cedilla;, ill? (hil) etaeratorriakbetiidaztendituhorrela, baitakontsonantea ondorenduteneanere: illarguija, illainian, illainecua; adilla (adimena), adilaacnailla/ na (behin); dillaca (borondatea); pillau; cartilla; illancico., le, veta, gile, il atzizkidunak, Bartolomek, la, eta, guilla, egitendituenak, gehienetanl zematendizkigu: liburugilla; onguillaacongila (5aldiz), (behin); gacheguilla; emonzaillac; eguilla (3aldiz), eguila (behin); illzaillac (behin), ilzaila (behin); galzai llac (behin), gailzailaacsentizailla; alzailla; arzaillac; eragilla; estalza i llac; garbilla (behin);; salzailac baina (bialdiz); gordezailac; esquinzailac; serbitzailaac.illarra; seillatu; argu illarija; aguacil ola (behin), aguacila (behin).
|
|
|
Pecatucoocasinoeti, ta peligrutiigueseguiteco, bertangalduez
|
gaitezan
. Gorputzari gurarijacucatuteco... Penitencijaeguiteco... Curutziarijarraituteco... Audaaguinduba.Auda, biardana (Euscal errijetaco...
|
|
|
batdatozhorretan. Jakinadenez, grafian, fonetikan, morfologian, lexikoan... elkar janztenduteJ.A.MogeleketaFraiBartolomek.Horregatik, FraiBartolomereneuskaraaztertzean, J.A.Mogelekinerkatzeaetaesatendirenensendogarrinoizbehinka hau aipatzea, berez berezkoa izan
|
daiteke
. Izanere, askoren iritziz, Peru Abarcarenegileadaekialdekobizkaierazaharrareneskolasortuzuena.
|
|
|
formaere hainbataldizdator, bainaEuscal errijetako... etaEskuizkribuansoilik; inprimaturikoIcasiquizunacbestiacerres sailekoliburuetanbehinereezdator: puestachaa rraemotendeutsala.// bestiaccerbaitesanorduco, aotiatzera errespuestiasartceendeutsala.Bestalde,, suerte? /, suerteco, darabiltza; oraingoeuskaraestandarreanonarturikdaudenformak.Pixkabatharrigarridirudienarren, hitzhonetanezdu, u, renondoren, b, tartekatzen, Bizkaikomendebaldean, suberte?, etasarriago, sugerte, egitenbaita.Bestalde,, consuelo, hitzaagerida, gaztelaniareneraraeta euskararaegokitugabe: Gordebedileguesantuba, serbidubediJesus, amau
|
bedi
Jesustagauza guztiacbiurtucodiragueureoneraco, gueureconsueloracotaale grijaeguijazcoraco...
|
|
|
Hauenbilakaeraberaizandutenbestehitzaskoereagertzendiratestuhauetan barrena, bainaaditz partizipioezdirenak; esaterako,, escolau?: izenanahizizenondoaizandaiteke: Escolaubatzucleguez;, ondrau?: aditz partizipioaereizan
|
daiteke
, bainagehienetan, agian, izenondoaizangoda: ¿ Naicozenduque, erruric ezdaucazula, ceudestierrura bialduta, lapur bat, edogaistobaterrijan libre, ta ondraugueratutia? (Icas I, 125);, soldau?: izena; horrelaxeidaztendu, etaez, soldadu?; bestalde, ganadu, dakarbetietasekula ereez, ganau?: Ceruti jatsitaco subacbertanerreebancapitanasoldauguztiaquin (Icas I, Ascotan Sacerdotejaquitunbatenconsejubaga... izennahizizenondoizanohida.FraiBartolomerenobra inprimatuanezdaagertzen, bainabaieskuizkribuanetahainbataldiz: ¿ yacereguin leijan, edocereguinbiardavencristinaubac, mezia entzunda enparaubanegun
|
|
|
III, 239).// Ecieijozuumiari iruna gaztetan, tadomaueijozuzsaijetsacchiquija dan artian, güerogogortutaceurecontralotsagalducotuez
|
dedin
, ta arimaco peniaecarri ezdaizunEsku, (239).// Beeratueguijozuumiari iduna gaztetan, ta domaueguijozuzsaijetsac, chiquijadan artian, descuiduangogortuezdedin, ta sinistutiaucatuezdaguizun, etaarimacopeniaizanezdaguizunIcas I, (1).// Ez dinotecer, aracobularrac, idunac, ta besuac aguirijan, edo guztiz aguirijan baino, araguijarensugarrijago, AndiquijeenBiguirara daruezanandra, edonesca loijacgaiti... 117).(...)
|
|
|
Markina aldeko euskaran, zenbait hitzetan, orain ere nabari da joera hori; z ren ahoskera markatuak utzitako arrastoa izan
|
liteke
.... Dena dela,, erretza?
|
|
|
Eurac sacerdote eguin biar ditubee guizonac, beti oinian egon
|
dedin
ordiaco sacramentu santuba, ta vizi dedin guiza aldi ric guiza aldi ra mundubaren amai raguino cristindadia edo Jesucristoren Eleisia (Icas I, 211).
|
|
|
Eurac sacerdote eguin biar ditubee guizonac, beti oinian egon dedin ordiaco sacramentu santuba, ta vizi
|
dedin
guiza aldi ric guiza aldi ra mundubaren amai raguino cristindadia edo Jesucristoren Eleisia (Icas I, 211).
|
|
|
Gauregunbizkaierazzabalendabiltzannaiten/
|
daiten
/ naitela/ daitela... formenordez, gainerako euskalkietan ezagunagoak diren nadin/ dedin (dein)/ nadilla/ dedilla (deilla)... erabiltzenditu.
|
|
|
Gauregunbizkaierazzabalendabiltzannaiten/ daiten/ naitela/
|
daitela
... formenordez, gainerako euskalkietan ezagunagoak diren nadin/ dedin (dein)/ nadilla/ dedilla (deilla)... erabiltzenditu.
|
|
|
Gauregunbizkaierazzabalendabiltzannaiten/ daiten/ naitela/ daitela... formenordez, gainerako euskalkietan ezagunagoak diren
|
nadin
/ dedin (dein)/ nadilla/ dedilla (deilla)... erabiltzenditu.
|
|
|
Gauregunbizkaierazzabalendabiltzannaiten/ daiten/ naitela/ daitela... formenordez, gainerako euskalkietan ezagunagoak diren nadin/
|
dedin
(dein)/ nadilla/ dedilla (deilla)... erabiltzenditu.
|
|
|
Gauregunbizkaierazzabalendabiltzannaiten/ daiten/ naitela/ daitela... formenordez, gainerako euskalkietan ezagunagoak diren nadin/ dedin (dein)/ nadilla/
|
dedilla
(deilla)... erabiltzenditu.
|
|
|
alguin: ahalmena; (atzizkibidezberaksortuakdiruditenhitzbitxisamarrak ditu: alguin, adila,
|
nadila
, sentitzaile... guztiakpertsonarenahalmenakadierazte
|
|
|
itzuli (da, du): irauli;. Aixiacalde bateraedovesteraontzija itzuligura davenian, boteetandeutsaichasoguizonacontzijari ancoria, itzuliez
|
dedin
ta pirmeeuquidaguijanontzija? (Icas I, 37).// erori, jausi;. Emacumebaticuidadoz
|
|
|
jardun: zerbaitetanariizan;, beti barriquetan jardunbagaric, isilic egon
|
dedilla
–(Icas I, 9serm.). //. Orduguichieucazansenarracechian, emaztiaren jardunataesetsilotsa chaarrecuaentzutengaizkiesatea; ez citubanac. Icas III,(
|