|
2000
|
|
|
—nik aditzeko moduan mintzatu zen emaztekia, medikuari baino gehiago neuri xuxendu balitzait bezala: haatik, baldin
|
dudaren
bat banuen, ez nuen luzaz iguriki behar izan, zeren, medikuari adio egin bezain fite, eneganat etorri eta, bere semeari ahakar egiterat zihoakion ama batek bezala, fermu eta fintko, baina baita gozo eta emaro ere, erran baitzidan, euskaraz—: Mutila, ez al duk nehoiz ere aditu ezen astoa meneratzen dela zigorrez, baina gizona hitz onez...?
|
|
|
Baina horren argitzeko, natorren betikorat, eta derradan ezen, nola aurkako grinen jokoan eta erlazionean aurki baitaitezke gure hainbat egiteren arrazoinak, bai agerikoak eta bai ezkutukoak ere, hala, ondorez, berdinzki erran niezazuke ezen harrokeria eta handiustea, frankotan, apaltasun iduriko baten mozorropean ezkutatzen dela, non eraikitzen baitu aldi berean banitateak eta ponperiak ere bere habia. Eta, baldin
|
dudaren
bat banuen, ederki joan zitzaidan Indietarik itzuli nintzen urtean ez, hurrengoan, noiz eta Uraitzeko ortzegun sainduko prozesionean egon bainintzen.
|
|
|
|
Duda
bat nuen. Bat, aunitzen artean.
|
|
2005
|
|
|
|
Dudaren
bat bazuen, hantxe zuen froga, haragi bizian senti zezakeena! Baina Anbrosio ez zen enteratzen, bere burua sozialistatzat zuen arren, eta berandu baino lehen jakinarazi zion, berak, amona Kontxik?
|
|
2009
|
|
|
sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua: neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena,
|
dudaren
bat bazuen: lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa, sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan?, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen, hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen?, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat:
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez, eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek?: Eta
|
dudaren
bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts egingo ez ote naizen? –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen?:
|
|
|
beste Domingo bat da, jarrerak egiten baitu gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta
|
dudaren
bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu?
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez –eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek–: Eta
|
dudaren
bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts egingo ez ote naizen... –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen–:
|
|
|
beste Domingo bat da, jarrerak egiten baitu gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta
|
dudaren
bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu...
|
|
|
sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua: neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena,
|
dudaren
bat bazuen: lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa –sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan–, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen –hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen–, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat:
|
|
2010
|
|
|
|
Dudaren
bat baduzu, ikusi besterik ez duzu gaurko egoera. 1971n gaude, eta igaro dira jada, Francok gerra irabazi zuenetik, urte batzuk:
|
|
|
Meyer jaunari kontatu nionean, berriz, halaxe erantzun zidan: ?
|
Dudaren
bat bazenuen, orain badakizu??.
|
|
|
|
Dudaren
bat baduzu, ikusi besterik ez duzu gaurko egoera. 1971n gaude, eta igaro dira jada, Francok gerra irabazi zuenetik, urte batzuk:
|
|
|
Meyer jaunari kontatu nionean, berriz, halaxe erantzun zidan: "
|
Dudaren
bat bazenuen, orain badakizu...".
|
|
2011
|
|
|
izanen ez zen, bada, bel beltza bazen eta Afrika beltzen kontinentea bazen! Txakurra mutur motza zen gainera, inork
|
dudaren
bat bazuen. Eta aise etor zitekeen Afrikatik Espainiaraino igeri:
|
|
|
Ba ote dakik, ordea, kartaz ere hegalda daitekeela? Baina
|
dudaren
bat baduk, ipuin bat irakurriko diat?
|
|
|
Anastasia. Onofreren alaba? ...coren tabernan erosketak egiten ari zèn egun batean gertatu zen gertatzekoa, Atilanok basoerdi bat hartzen zuen bitartean, barra gainean; Atilanok ikusi izan zuen bertze noizbait emakume hura, baina deus berezirik sentitu gabe; egun hartan, ordea, hasieratik piztu zion emakumeak arreta, eskaria ahoz egin beharrean, egin ez zuen, bada, idatziz, Quiricori papertxo bat luzatzen ziola!; eta Quiricok,
|
dudaren
bat zuenean, galderak egiten zizkion, eta Anastasiak burua mugitzen zuen, baietz edo ezetz erantzuteko; eta ordaintzeko ordua iritsi zen, eta Anastasia poltsatik txanpon bat ateratzera zihoan: lurrera erori zitzaion, ordea; eta makurtzera zihoan, baina Atilanok aurrea hartu, txanpona jaso, eta eskura eman zion; eta Anastasiak irri egin?
|
|
2012
|
|
|
Kolore are zuriagoa hartu zuen, ahal zen neurrian, haren begitartearen zurbiltasunak; eta guztiz desagertua zuen begiradaren argitasuna. Ez zitzaion gehiago entzun ahots aldika lakar hura; eta dardarazko
|
duda
bat zuen orain, izu laborrizkoa zirudiena, adierazmoldearen ezaugarri nagusia. Zenbaitetan, izan ere, bururatu zitzaidan haren adimen beti asaldatua ez ote zen sekretu beldurgarriren bat prestatzen ari, eta ez ote zebilen sekretu horren berri emateko kemenaren bila.
|
|
2014
|
|
|
Informazio bikaina diagu, zer uste duzue, bada? Baina,
|
dudaren
bat baduzue, kuartelean jakinen diagu hobeto. Segi aurretik!
|
|
2019
|
|
|
–Aizu, golaren eta estasiaren arteko loturaz
|
dudaren
bat baduzu, ez ahaztu datorren astean Madrilek jokatzen duela katedralean, gauza horiek katedralean esperimentatu behar baitira bene benetan sentitzeko, ez Atotxako ermitatxoan?
|
|
|
Josetxo Biain Idarreta! Eta,
|
dudaren
bat baduzu, lepotik zintzilik dauka identifikazio plaka! Guraso onak baikara gu, ez beste batzuk bezala:
|