|
2000
|
|
|
uzi: gogoa, xedea, lortunahi
|
dena
; (gaztelaniazko, deseo?,, pretensión?,, ambición, esannahidu; bierataraidaztendu: uzija/ usija; noizbaitutsija erebai; ezdakigugarbihitzak, a, bereaduenalaez; lehenengoadibideanbaietzdirudi...);, camporaaguertuteco uzijaixiuadauqueenac. Euscal errijetaco... (202).
|
|
|
|
denez
); inguruguztiansarrigertatzenzirenhorrelakoak.GukbatzuetanMarkina Xemein
|
|
|
Badakigu jakin, gaztelaniazko paperetan Echevarriaedo SanAndrésde Echevarria
|
dena
, euskaraz, gureganainoheldudirenkantazaharetaahozkotradizioan, MarkinEtxebarri edota, Euskaltzaindiarenarabera, (Markin) Etxebarri dela; halaere, gauregun udaleandarabiltenizenofizialaEtxebarridaetagukerehalaerabilikoduguliburuhonetan.
|
|
|
Bartolomerenbizitzanbadiraberarenberrigutxiditugungaraiak, etaberezko
|
denez
, horrelakoaizanzenikaslezenekoa.Halaere, ordukolegeenjarraibideen hariraateragenitzakeharenbizitzakogauzarikfuntsezkoenak; hauda, zerikasi zuenetanonikasizuen.
|
|
|
|
dena
Moraleko145 irakasleei berriroeta bereziki gogorarazten zaie gai honetan; muinaetagaiamenderatzeakegitendituelahandiMoralistak.Bakoitzareneskuhartzeaongizehaztenda; hauda, biirakasleeietaikasleei146 dagokiena.
|
|
|
–pidepatentedeescritor, oselerenuevelaqueobtuboenelaños1815, ysedió pase para eel Dfinitorio General, conla advertenciadeque sien erl póximo CapítuloProvincialfueseelegidoprior, podríasuspendersele? 218.Hurrengourtean Lazkaokonobizioenmaisu hautatukodute.Bainagukjakin nahigenukeenahauda: zerdela etaeskatzenduenidazle agiria, horilibururenbatargitaratzekoasmotan zebilenseinaleargiabaita.Bainazerliburu. Galderahonekeuskalletrentzatgaldua denzerbaitensusmoanjartzengaitu; beresermoienbatzuenargitalpenaizanliteke, edo, beharbada, garaihartanegitenzirenerakodotrinarenbatenargitalpena?
|
Dena
dela, gauregunezdagordetzenberakeuskarazargitaratuzuenabainobesterik?
|
|
|
Tamalgarriada garai honetako dokumentazioa galdu izana, jakina
|
denez
,
|
|
|
(215 262.orr.) izenburuaz. Etaliburua laster agertzekozela, BlancaUrgel ekkritikazorrotzaeginzionL.M.Mujikaren424artikuluari.Horageridenez, MujikakezzituenFraiBartolomerenhainbathitzulertu, ez eta Karmeldarrarenhizkuntzarenfonetika muinabeharbezala jasoere?
|
Dena
dela, liburuarensarrerakoikerketaaskohobetu zen, hainzuzenere, Luis Baraiazarrak425 egindakooharugariengatik.Halaereliburuak,, ediziokritikoa, kalifikazioazagerturikgainera, ezzuenbizkaieranongijantziakdirenenoniritzirikjaso; halanabaridaaipaturikoBlancaUrgel en artikuluarenbukaeran, Alfonso Irigoienen426 lerro bakanetan eta bereziki zehatzago aztertzenduen LinoAkesoloren427 artikuluan, edizioa? ...
|
|
|
Sermoihoneniturrinagusia, lehenengo parteanbatezere, FraiBartolomek aipatzenduen autoreada: CorneliusaLapide, Commentariain Ecclesiasticum, indicibusnecesariisillustrata (Lugduni, 1732). Lebitarrenliburukolehen30txataleniruzkinetikhartzendu (508 514.or.). Hainzuzenereorrialdehauetanditugu Bibliakoaipamenbatzuezgain, FraiBartolomekberetestuan aipatzendituenautoreenlekukotasuna: Platon, Aristoteles, Plutarko, Zizeronetab.Hemendikateratzen
|
denez
, FraiBartolome CornelioaLapide renorrialdehauetazbaliatuzen, honen liburuhandiakoraindikMarkinakoKarmengobibliotekangordetzendirelarik.
|
|
|
Silveriano, delakoangordetzen
|
dena
.
|
|
|
Denborazkopartikula, gauregungoeuskaranja/ jadanik formanerabiliohi
|
dena
:
|
|
|
(Hemen, a? hori, azentu marka eta guzti, argi dago erakuslea
|
dena
, artikulua
|
|
|
Esaterako, harentzatargidago, desonestu, delahitzaetaez, desonesto?, desonestubacidaztenbaitu.. Lutu, dela, etaez, luto?, lutubacidaztenbaitu... Arauhauhitz barnean eregordetzendu, bainahitzbarneanbadituzalantza, alternantziaedodena delakobatzuk,, prestuez, hitzeanageridenez.Ezdubetiberdinidazten.Prestubezaprestubesquerija etadiranormalakharenjoeran, bainahoriezgainera, prestueza, prestuezquerija, prestuez (a) gueurearerijuenpres ere agertzen dira. Gutxidira,
|
dena
dela; honako hauekdiraguztiak: tuezquerijac (Icas I, Entzundeutsubeez: ipoinverdiac, verbazatarrac, contuloijac, errazoebajubac, prestuezac, ta 243).
|
|
|
kietan, itz?
|
dena
, bizkaieraz, tx, da; esaterako: (h) aritz/ aretx; (h) aitz/ atx; gaitz
|
|
|
Markina aldeko euskaran, zenbait hitzetan, orain ere nabari da joera hori; z ren ahoskera markatuak utzitako arrastoa izan liteke...?
|
Dena
dela,, erretza? (erraza),, barritz?
|
|
|
Adizkiekaurretikezadizlagunadutenean, euskarazaldaketafonikoakegiteko joera bizia dago; gehiago edo gutxiago, euskalki guztietan gordetzen
|
dena
. Aldaketafonikohaueisandhideitzendietehizkuntzalaribatzuek.Horrelakoaldaketafonikoakongiegiteaarauadajendeaurrekomintzaerajasoan; bainaidatziz besteerregelaetakonbentzioakdaude, etaegungoidazkeraarautuanezdiraegitenahozohikoakdirensandhihoriek, gunerikgehienetanbehintzat.Gureidazleakereezdituegiten.Agian, bereeskualdekoeuskaranjoerahorihainmarkatuaez delako.... Garaihartanezzeneuskaraznolaidatzibeharzenesatekoerakunderik eta, horrelakoetan, herriakedoidazlerikhoberenekegitenzutenaimitatzenahalegindukoziren...Euskarazkoahoskeragozoetajasoak, ez dira> eztira; ez da > ezta; ezgara> ezkara; ezbada > ezpada egiteaeskatzendu;, l, eta, n, renaurreanezezluke> eluke; eznator > enator adizlagunaren, z, horigalduegitenda:; bi, z, elkartzean, tz, eginohidu: ez zara> etzaraizanzen >. Aditza etaberelaguntzailearen artekoloturaneregertatzendiraaldaketafonikoak, esaterako,, n, eta, z, lotzen direnean: izantzen...
|
|
|
Hurrengoadibidean, erregue, hitzabialdizdator: batean, tradizioanmaizageri
|
denez
, izenberezigisaetabestean, mugagabean:
|
|
|
Egintzaberagertatzendenunebakoitzaetaguztiakadierazinahidirenean, hots, gaztelaniazko, siempreque?,, cadavezque, esateko, perpauserlatiboa+ guztianformazbaliatzenda: n+ guztian (betiinesibosingularrean, bizkaierazohi
|
denez
, etaezpluralean):
|
|
|
Adizkihauekoraindikbizirikdaudebizkaieraz, berezikimendebaldean;
|
dena
|
|
|
ecertaco: edozertakoa,
|
denerakoa
, trebea; (antzekoesanahiaduascotacohitzak ere: gauzaaskotakoa, baliokoa);. Leen, auzoeraanzirianumericesanecuenac, ecertacuenac, Jaungoicozcuenactacarinosuenacceubeenumiac? (Icas I, 13Serm.). //, eza derrezemacumesendobat, indartsubattaascotacobattopetan? (Icas II, 284).
|
|
|
jai/ jaiegun (jaijegun): mezaentzunetaatsedenhartzekofestaerlijiosoa; (esanahihoriduBartolomerentzat; bestelakofesteipiestia, piestaeguna, erromedijaeguna, tanbolinegunajaiosuac, jai etab.deitzendie. Jaiedo jaiegunetan ere, bidezko
|
denez
, bereizketakegitenditu: erdijacjai edoarinac. Urtebarru cojaijacbatzucdira osuactaareetandomequeetaco eguinbiarracdagoz.Beste batzuc dira jaiarinacedojaie); rdijac? (Icas I, 152). //. Ezdaiguncontubansartu, piestaegunajaijegunabada, egunguztia diabruba, mundubataaraguija serbi duteniragotia; Jaungoicuagazbereezacordeetia; ta, verbeetaonian, mezaricbere ezentzutia. Euscal errijetaco...
|