|
2008
|
|
|
beste parametro baten bidez: sintesi gradua, baliotsua
|
dena
batez ere hizkuntza eransleak ezagutzeko eta deskribatzeko. Hain zuzen ere, hizkuntza tipo horietan, berbetako elementuak hizkuntza barietate idatzian isolatu ahal badira ere, hiztunek ahoskatzen dituzten formetan halako zatiak ez dira hain argi nabaritzen.
|
|
|
Harek dionez, gabezia hortan da oinarritzen Euskal Herritik kanpo nabaritzen den ezagutza eskasa. Bigarrenik, xeheki zenbatzen du zer den atzematen euskal letren ondasunen artean, poesia, ant zerkia eta prosa
|
denak
batean emanik:
|
|
|
Beraz sorkuntzazko literatur lana, folklore bilketa, lan musikala, hiztegitxoa, bokazio normatibodun bizkaiera eredu estandarra eta interes filologikodun bertsio dialektala,
|
dena
batera ematen zituen Azkuek. Eta Beinda betikon bezala, bere jarduera gehienetan arlo desberdinetako osagaiak konbinatzen zituen.
|
|
2009
|
|
|
Azkuek, go, ren alde egin bazuen ere hasieran, besteena onartu zuen gero. Beraz,
|
dena
batean: Euskaltzaindi.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik, 70eko hamarkadaren hasieraz geroztik ikastolek ezaguturiko arrakasta biderkatu egin zen 1975etik aurrera, eta gizartean bizi zen aldaketa gogoa ikastolen ekimen orotan txertatu zen. Egindako ekimen oro arrakastatsua zen; ikastolaren proiektuak arrakasta zuen herrian, eta
|
denek
bat egiten zuten ikastolarekin. Eskola publikoko zein pribatuko sektoreek ere miretsi egiten zuten, eta eredutzat hartzen hasi ziren.
|
|
|
–Pauso hori emanda ere, hasiera batean Konfederazioa gehiago izan zen erakunde bat kanpora begira. Irudi aldetik, guretzako oso inportantea zelako azaltzea
|
denok
bat egiten genuela; eta Konfederazioan denok bat egiten genuen, herri baten adierazle gisa. Baina irudi elkarte bat zen gehiago, elkarte funtzionala baino.
|
|
|
–Pauso hori emanda ere, hasiera batean Konfederazioa gehiago izan zen erakunde bat kanpora begira. Irudi aldetik, guretzako oso inportantea zelako azaltzea denok bat egiten genuela; eta Konfederazioan
|
denok
bat egiten genuen, herri baten adierazle gisa. Baina irudi elkarte bat zen gehiago, elkarte funtzionala baino.
|
|
|
Ikastolen mugimenduaren bi batzar nazional haiek urrats kualitatiboak izan ziren, azalaz nahiz mamiz. Batetik, formari dagokionez, jauzia izan zen Euskal Herri osoko ikastolak era horretara biltzea,
|
denak
batera toki berean, hainbat gairen inguruan eztabaidatzeko eta erabakitzeko, ez baitzen ohikoa eskola sare bat biltzea edo elkartzea; are gutxiago, erabaki kolektiboak hartzeko.
|
|
|
Horrek eramaten gintuelako gure arteko borroka batera. Eta ez zen gure arteko borroka, besteekin zen, eta hor
|
denok
batera egin behar genuen. Gardentasun hori falta zen, esateko:
|
|
2012
|
|
|
Errejentak egin keinü bat eta exkerreko zankoak alkarren bürüz abiatzen dira, entseinariek bandera erabilten düela eta. Ordüan, erditan, metra bat artebürüz bürü direlarik,
|
denek
batetan alkarri gurregiten düe. Gero, ber ürratseangibelka beren leküala ützültzen dira, parean eküratzen direlarik.
|
|
2013
|
|
|
Baina gerla eta mobilizazio haren harira, ordu arteko polemika giro bizia eztitu zen, bat batean, eta Frantzian batasun sakratua indarrean jarri zen. Zurien eta Gorrien arteko liskarrak izoztu ziren, eta
|
denek
bat egin zuten Alemaniaren kontra. Hots, Frantziako nazioaren eraikuntzan urrats bat gehiago izan zen, zatiketa guztien gainetik, frantses guztiak?
|
|
|
Erredakzio talde hori gerla lekutik beretik zuzeneko berriak emateko aukera gisa ikus bazitekeen ere, ondorio sakonagoak utzi zituen gerlak, eta Eskualduna astekarian ere nabaritu ziren. Batasun sakratuaren giro hartan, eta frantses abertzaletasun agerraldi orokor hartan, aldizkari guztiek mezu bera edo bertsua zeukaten,
|
denek
bat egin baitzuten Frantziaren alde. Horrez gain, informazio zehatzak emateko zailtasun handiak zituzten, Frantziako Gobernuak igortzen zituen agiri ofizialez aparte, ez baitzen beste informazio iturririk.
|
|
|
|
Denak
bat datoz errateko euskararen iraupen hori Elizari eta apaizei zor zaiela. 1904an Ardouin Dumazetek egin zuen bidai baten berri eman zuen, eta Euskal Herriaz erran zuen, apaizek lan handia egin zutela Euskal Herriko ohituren mantentzeko, eta nahiz eta eskola laikoak frantsesa sartzeko ahaleginak egin, apaizen eragina are handiagoa zela, irakasleen baitan ere.
|
|
|
Berdin zuen nolako Frantziaren alde ari ziren. Batzuek Frantziako Iraultzarekin hasi garaiaren izenean, beste batzuek erregeen «Frantzia zaharraren» izenean, baina
|
denek
bat egin zuten Frantziaren alde. Ororen buru, ezkerreko eta eskuineko nazionalismoek Frantziako nazioaren defentsaren ikuspegi bera zuten, eta horrek erraztu zuen Batasun Sakratua.
|
|
|
Egunkarien eta aldizkarien berdintze horrek azalpen sinple bat bazuen.
|
Denek
bat egin zuten Frantziaren alde, Alemanen erasoa jasan zuen Frantziaren alde. «Egunkari guztietan gehiegizko abertzaletasun bat»bazen.
|
|
2016
|
|
|
Ba, sortzez euskaldunak, arrotzen mutil bilakatuak gaituk ezin bertzez... Euskal lurrak,
|
denak
bat behar litezkenak, muga batzuz bi partetan ezarri ditiztek... Guri duk muga horien sekulan ez onartzea...
|
|
|
Ez nuen salba biderik. Bizi batean sendi daitezken oinaze guziak, lotsa guziak, okazta guziak, errabia guziak(...) nere buruan bildu ziren(...)
|
Dena
batean sendi nuen. Eta oraino(...) iduritzen zait sendi dudala(...) oraino.
|
|
|
Batek ezin egina, ez eta dizpairuek ere. Bainan,
|
denek
batean obra dezakeguna;
|
|
|
Ba, sortzez euskaldunak, arrotzen mutil bilakatuak gaituk ezin bertzez... Euskal lurrak,
|
denak
bat behar litezkenak, muga batzuz bi partetan ezarri ditiztek... Guri duk muga horien sekulan ez onartzea...
|
|
|
Ohargarri da liburu honetan bilduak izan diren testu guziak, Piarres Xarritonek azaltzen digun bezala aitzinsolasean, 1962 urte arte idatzi dituela Larzabalek, beraz antzerki lanetan ari zen garai nagusi horretan. Ondorioz, erran daiteke Larzabalek ez zuela idazle lana genero edo sail batean mugatu,
|
dena
bat egiten zuela, idatzizko komunikazioari garrantzia ematen ziola, komunikatzeko tresna guziak baliagarriak zitzaizkiola. Gaiek eremu oso zabalak hunkitzen zituzten, baina beti euskaltasunari lotua geldituz edo bere ingurumen hurbilari.
|
|
2021
|
|
|
Lhandek zionez, itzulpen eskas horretan zen oinarritzen Euskal Herritik kanpo nabaritzen zen euskal literaturaren ezagutza falta. Bigarrenik, xeheki zenbatu zuen euskal letren ontasuna, poesia, antzerkia eta prosa
|
denak
batean emanik (61). Mota askotako obrak aipatzean, bere ustez frogaturik uzten zuen euskal literatura bat bazela.
|
|
|
Hau da, postposizio askeek (bide z, bitarte z, buru z, erru z, gain ean, ondo ren, arte an, arabera (arau era)) zein itsatsiek (gan, gatik, gana...) zeregin bera betetzen dute, jatorria gorabehera. Zuregatik,
|
dena
batera idazten dugu, ordea, eta zure erruz idatzi behar dela esaten zaigu, bitan banaturik. Batzuk itsatsiak dira, besteak askeak.
|
|
|
3 De Rijkek dio (2008: 223) dena eta
|
denak
bat datozela, banaketari dagokionez, ingelesezko everything(= dena) eta everybody(= denak) hitzekin.
|
|
|
Horrelakoak dira Hegoaldeko igarri eta adiera horretako sumatu ‘igarri’, nahiz antzeman ere:
|
Denak
batera hizketan, berak ez igartzeko zertaz edo norekin ari ziren (An. Garikano); Ene gorputz ate guztiak miatzen ditut eta ez dut sumatzen nondik sartu diren (Unzurrunzaga); Biraoak gero eta sarriagoak ziren; ezin antzeman zitekeen nork esaten zituen, baina airea urratzen zuten (Morales).
|
|
|
Bi perpaus juntatzen dira, eta bigarren juntagaia kontrastez hanpatuak diren osagaietara murrizten da. Gehienetan aditza izaten da isilean uzten dena, edo uzten
|
denetako
bat, ezkerreko perpauseko bera delako. Baina aditza ‘bera’ izate hori zertan datzan gehiago zehaztu behar da.
|
|
|
kin nahiz gan.
|
Dena
batera hartuz gero, postposizio konplexu itsatsiak direla esan genezake.
|
|
|
Ixo, ixo! Ez asi
|
denok
batera hitz egiten! (Etxaniz); Irakur ezazu denok entzuteko moduan (Berrondo); Adierazi duela zein den euskal eredua, euskaldunik gehienok, denok ez baldin bada, maite dugun ametsa (Mitxelena); Bakarrik ezin dezaketena, gizonek uste dute denon artean lortu al izango dutela (Villasante).
|
|
|
30.3.1c Beste batzuetan, izan aditzarekin eraturiko egitura atributiboetan (egia izan, agerikoa izan, ziur izan, mesederako izan...), perpaus osagarriak subjektuaren funtzioa bete dezake: Egia da partida Lurdesek irabazi duela; Agerikoa da ez garela Perurena bezain indartsu; Ez da ziur nork irabaziko duen; Mesederako da
|
denok
bat egitea; Okerrena da ez dugula ezer ikasi; Harritzekoa da zenbat dakien; Bidezkoa da bakoitzari berea ematea.
|
|
2022
|
|
|
Gaiten
|
denok
bat, denok gogo bat Behin betiko iritsi dezagun aintza, Bakea (e) ta maitasuna. (BERRIZ)
|
|
2023
|
|
|
Eta gero, ongi irudituko zaiolarik, Panekin, horrenbeste estimatzen duzuna, Artzain eta haur maitagarri bezala,
|
Denak
batera bilduko zaituzte.
|
|
|
Baina maitatu nau Berarengandik estimatua izatea merezi gabe. Eta horrela izan da presentzian eta faltan Beti
|
dena
bat.
|