|
2011
|
|
|
batetik, 1890ean Aphezac soldado panfletoa, bestalde, Hazparneko Kalbarioa deitu liburuan urte bi geroago plazaratu zioten prediku bat, eta, azkenik, Laborarier asteroko saila Eskualduna aldizkarian. Idatzitakoak idatzi, harrigarri suertatu zitzaidan ikustea Villasantek Historia
|
de
la Literatura Vascan ez ziola lerro bakar bat ere eskaini Arnaut Abadiari zuzenean; soilik aipu solteren bat zeharka. Bestelakoa da kontua Piarres
|
|
|
Orduan, beste hainbatetan bezala, Villasanteren Historia
|
de
la Literatura Vascara jo nuen, Larresoroko Seminarioko buruaren gaineko xehetasunen bila. Makina bat aldiz aurkitu ditut liburu ezinbesteko horretan gure idazle ezezagunen datuak eta argibideak.
|
|
2012
|
|
|
Joxemiel Bidador irakasle eta ikerlariak entziklopedia hankamotz eta faltsu horri erantzun egokia eman dio liburu mardul bat publikatuz: Materiales para una Historia
|
de
la Literatura Vasca en Navarra (Pamiela argitaletxea). Eta bertan (Nafarroan euskal idazlerik inoiz ez dela izan defendatzen dutenen harridurarako) seiehun izen (bai, 600) azaltzen dira, denak nafarrak, denak euskal literaturarekin lotuak denek euskaraz egin dutelako lan mendeetan zehar.
|
|
|
Hau ere gazteleraz dator eta liburu honek ez Nafarroakoa soilik baizik eta Euskal Herri osoko literatura hartzen du: Historia
|
de
la Literatura Vasca (Erein argitaletxea) du izena eta Iñaki Aldekoa irakasle eta aditua izan da egilea. Liburu bikain eta mardula, oso ondo idatzia eta espainiar kritiko bat baino gehiago lotsagarri utz dezakeena.
|
|
2015
|
|
|
Nolanahi, kristau ikasbideen kontu honekin momentuz amaitzeko, salto batean XX. mendeko hasieran kokatuko gara, eta Luis Villasantek Historia
|
de
la literatura vasca n dioskuna arin batean laburtuko dut. Dirudienez, 1912 urtean Jaungoiko Zale elkartea eratu zen, eta helburu nagusi dotrina euskaraz irakastea zuen.
|
|
|
Luis Villasanteren Historia
|
de
la Literatura Vasca liburuaren orrialdeetan jabetu nintzen gure Parnaso txikiko izenez. Sasoi hartan, ikasketak amaitzear nengoela, euskal literaturaren XVII. mendeak erakarri ninduen oroz gain Villasanteren azalpenetan:
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, euskal literaturaren ikerketan Bidadorrek egindako lan guztien artean garrantzitsuena, zalantzarik gabe, Materiales para una Historia
|
de
la Literatura Vasca en Navarra dugu (Pamiela, 2004, hemendik aurrera MHLVN). Bertan euskal literaturak Nafarroa Garaian egindako ekarpen gailenak bildu zituen, 1561ean Lizarran argitaratu zen Eltsoko Antsoren doktrina izeneko lehen euskarazko liburu inprimatutik hasi, eta 2002an argitaratu ziren liburu garrantzitsuenetaraino.
|
|
2017
|
|
|
Nafarroan 1347ko Foruak aitortzen zuen babes-leku zena. [P Urkizu Sarasua, ed., Historia
|
de
la literatura vasca]
|
|
|
Xahok pastorala deskribatzean aurkezten duen etxekandereak esku batean akuilua du eta bestean bandera. [Historia
|
de
la literatura vasca]. Iruditzen zait, akuilutzat hartzen duguna ez ote den izango erlearen miztoa.
|
|
2018
|
|
|
Beste behin ere Luis Villasanteren Historia
|
de
la Literatura Vascak erakutsi zizkidan nondik norakoak. Izan ere, liburu horretan deskubritu nuen euskararen parnaso txikia, aspaldi, liburuak forratzen ziren" orduko" garai haietan.
|
|
|
Joxemielek, egoera horren aurrean, idazluma hartu eta ezinbesteko liburu bat idatzi zuen, benetan Nafarroako Literaturaren Historia eginez: Materiales para una historia
|
de
la literatura vasca en Navarra (2004). Bertan, Nafarroako Unibertsitateak argitaratu zuen liburuaren egileek izan zuten zer ikasi eta zer irakurri, haien liburuan ez bezala.
|
|
2021
|
|
|
Kontua da Piarres Xarritonegaz lotu nintzela Sarako liburu azokan Villasanteren Historia
|
de
la literatura vascako azalpenen berosimilitudea argitu nahian. Jean Etxepareri buruzko edozer galdetzekotan, nori galdetu haren obra osoaren biltzaileari baino hobeto?
|
|
|
P. E. Easterling eta B. M. W. Knox (arg.), Historia
|
de
la literatura cUsica, Gredos argitaletxea, 1990, 36.39 or. (alfabetatzearen hedapena garai helenistikoan); W. Dittemberger, Sylloge inscriptionum Graecarum, 577579 (Miletoko eta Teoseko eskola legeak).
|
|
|
P. E. Easterling eta B. M. W. Knox (arg.), Historia
|
de
la literatura cUsica, Gredos argitaletxea, 1990, 36.39 or. (alfabetatzearen hedapena garai helenistikoan); Vitruvio, Arkitektura, VII, 4.7 prefazioak (Aristofanes Bizantziokoa eta bertso lapurrak); Entziklopedia bizantziarra, Suda, sub voce, Kallimachos (Pinakes, katalogo bat 120 liburutan).
|
|
|
3. KApITuLuA: Michael von Albrecht, Historia
|
de
la literatura romana, Herder argitaletxea, Bartzelona, 1997, 78 or. (testuinguru kulturala); Mary Beard eta John Henderson, El mundo cldsico: Una breve introduccion, Alianza argitaletxea, Madril, 2015, 38 or. (Greziak du asmatzen, eta Erromak nahi eta beretzat hartzen); Horazio, Epistolak, II, 1, 156 (Grezia konkistatuak inbaditua zuela bere garaile basatia); Valerio Maximo, Gertaera eta esaera gogoangarriak, II, 2, 3 (greziarren ordezkari batek itzultzaile beharrik gabe hartu zuen hitza Erromako Senatuan); George Steiner eta Cecile Ladjali, Elogio de la transmision, Siruela argitaletxea, Madril, 2005, 159 or. (Canettiren fabula etorkizunik gabea).
|
|
|
Easterling, P. E. eta B. M. W. Knox (ed.), Historia
|
de
la literatura cldsica. Cambridge University.
|
|
|
4. KAPITULUA: Zizeron, Bruto, 72 (latinezko literaturaren jaiotze agiria); Hipolito Escolar, Manual de historia del libro, Gredos argitaletxea, Madril, 2000, 88 or. (erromatarrek alfabeto etruskoa egokitu); Tito Livio, Erromaren Historia fundatu zenetik, XXVII, 37, 7 (Livio Androniko poetak enkarguak jaso); Michael von Albrecht, Historia
|
de
la literatura romana, Herder argitaletxea, Bartzelona, 1997, 127 or. (Livio Andronikoren biografia); Jesus Marchamalo, Tocar los libros, Forcola argitaletxea, Madril, 2016, 62 or. (liburu bat hogeita hamar segundoko).
|
|
2022
|
|
|
Kontuak zerikusi artez arteza dauka Etxepare medikuaren Buruxkak liburu malurusarekin, eta haren kausaz gertatutako euskal literatura osoko jazoerarik erromantikoenarekin. Villasanteren Historia
|
de
la Literatura Vascak damaigu ohiko bertsioa: " Antes de ponerlo en circulacion, el autor envio un ejemplar del mismo a su prometida.
|