|
2003
|
|
|
Guillermo Velazquez eta Los Leones
|
de
la Sierra de Xichu taldea iaz ikusi ahal izan genuen Euskal Herrian. Jon Sarasuarekin sentitzen duten «korronte elektrikoak», elkarrekin bertsotan jarri zituen.
|
|
2005
|
|
|
Argentina, Brasil, Txile, Costa Rica, Paraguai, Peru, Dominikar Errepublika eta AEB eta 3 Prestakuntza Zentro: Santa Cruz
|
de
la Sierra (Bolivia), Cartagena de Indias (Kolonbia) eta Antigua (Guatemala). Garapenerako nazioarteko laguntzaren xede orokorrak:
|
|
|
Horietatik 4.000 baso azalera zuhaiztua da, eta gainerakoa, berriz, nekazaritzari, ibaiei eta lurzoru harritsuari dagokie. Hektarea horiei beste 700 gehitu behar zaizkie, igandean Parke Naturalean ekaitz beragatik deklaratutako beste bi suteek erre zituztenak, Segura
|
de
la Sierra eta Orcera udalerrietan eragin zutenak. Ebakuatutakoak itzultzea Atzo arratsaldean, asteartean beren etxeetatik eta Coto Ríosko ostalaritza establezimenduetatik modu prebentiboan ebakuatu zituzten pertsonak itzuli ahal izan ziren, leku turistiko horretatik sei kilometro baino gutxiagora sua zegoenean.
|
|
2007
|
|
|
Ekitaldian, halaber, sei aipamen eman zitzaizkien finalista hauei: Marta Martín Gil, Diario de Ávilaren erredaktorea, M. Dolores Silva, El Economista egunkarikoa; Madrid en Comunidad; eta Al Norte
|
de
la Sierra, José Antonio Perdicek zuzendutako eta aurkeztutako “Madrid en Comunidad” eta “Al Norte de la Sierra” saioak, “ Bilakaera ona Javier Puig de la Bellacasa Ecovidrio enpresako zuzendari nagusiak, sariak eta aipamenak emateko ekitaldian, nabarmendu zuen Espainian beira birziklatzeari buruzko datuek bilakaera ona izan dutela Ecovidrio martxan egon den hamar urte ha... Edizio honetako epaimahaian izan ziren gizarteko hainbat arlotako pertsona ospetsuak, hala nola Ingurumen Ministerioko Komunikazio zuzendaria, Pepa Roma; Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Kontseiluko lehendakaria, Francisca Sauquillo; Ingurumen Informazioko Kazetarien Elkarteko (DECAPIA) lehendakaria, Luis Guiillano de otros Universidad de Castillico, edo Ingurumen informazioan espezializatutako kazetariak ere izan ziren ekitaldian, eta Espainiako beira birziklapenaren egungo egoerari buruzko iritziak trukatu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
2) BAGO: Bagadia> (Fresneda), Baganeda>?) (Espinosa del Monte, l849 urtean, gaztelaniako eda> herskari ozena duelarik, eta ren ordez), Pagadal> (Pagazabal, Monterrubio), Pagadoia> (Pineda
|
de
la Sierra, hemen mendebaleko formula toponi mian, dui>/ tui> ohikoaren ordez), Mamartuia> (Pradoluengo).
|
|
|
23) ZALDU: Zaldo, > > Zaldua> > (Fresneda), Zalduena> > (Pineda
|
de
la Sierra),
|
|
|
2) Arlanzón ibaiaren ibilbide garaia eta erdikoak, Pineda
|
de
la Sierra, Espinosa de Juarros, Rio Cabado, Villorobe herriena, besteen artean; goikoekin erkatuta, askoz murritzagoak direnak. 3) Valdelaguna ibarraren barnekoak; hauek ere Arandio mendizerraren babesean, eta Mencilla aintziraren hegoaldean; bertako toponimia Soriako lurretatik hurbil kokatzen da, eta Burgosko Salas de los Infantes herriaren epai barrutiaren mugetara hertsitzen da, gehienbat.
|
|
|
Hemen ezagutzera ematekoa da, herrien arabera, ahozko lekuko zenbaiten izena: ...rmán Rubio Ontoso (Barbadillo de los Herreros), Emilio González Rubio (Ezkerra), Anastasio Bartolomé Uzkiza (Villagalijo), Sebastián Grijalba (Espinosa del Monte), Restituto Córdoba Rivera (San Clemente), Pedro Echavarria Cámara (Pradoluengo), Eulogio Garrido Garrido (Puras), Agapito Hernando Garrido, Natividad Sevilla Hernando (Santa Cruz y Soto del Valle), Justo Rábanos Hernando (Fresneda
|
de
la Sierra), Agapito Hernando Corral (Santa Olalla, Villagalijo), Faustino Hernando Cámara (Garganchón).
|
|
|
inguruetara hedatzen da toki lauetan, baina, beti ere, La Demanda azpiko lurretan baino murritzago. Dagoeneko emanak ditugularik Pradoluengo, Fresneda
|
de
la Sierra, Pradilla, Santa Olalla, Villagalijo eta Ezkerrako euskal, hona leku ko berriak:
|
|
|
Nabarmen egiten da Arlanzon ibaiaren ibildea, Pineda
|
de
la Sierra eta Río Cabado aldean ematen dena; sarritasun apalekoa da bertako toponimia, herriak lauta dan ere sartzen direlako, eta eskualde lauak mendialdekoak baino babes urriago eskaintzen dio onomastika zaharrari. Beraz, Herramel, Villarobe, Urkiza, Urrez eta Ibeas de Juarros Pradoluengo edo Fresneda de la Sierra baino toki zelaiagoan koka tzen dira, eta euskal toponimia murritzagoa dute.
|
|
|
Nabarmen egiten da Arlanzon ibaiaren ibildea, Pineda de la Sierra eta Río Cabado aldean ematen dena; sarritasun apalekoa da bertako toponimia, herriak lauta dan ere sartzen direlako, eta eskualde lauak mendialdekoak baino babes urriago eskaintzen dio onomastika zaharrari. Beraz, Herramel, Villarobe, Urkiza, Urrez eta Ibeas de Juarros Pradoluengo edo Fresneda
|
de
la Sierra baino toki zelaiagoan koka tzen dira, eta euskal toponimia murritzagoa dute. Arlanzón> eta Arlanza> hidronimoen etimologian, agian, pentsa daiteke lehen osagarrian arr (i) >, piedra?
|
|
|
barruti barruan ematen den euskal onomastika, bertara Ezkerra, Santa Olalla, Villagalijo, Pradoluengo, Fresneda
|
de
la Sierra eta Pradilla herrietako toponimia tipiaren testigutza idatziak eta ahozkoak ekarriz. Eskualde hori, dudarik gabe, Burgosko probintzian aberatsena da euskal toponimiaren aldetik behatuta, herriak Arandio mendizerraren babesean eta Tiron ibaiaren ibilbide garaienean kokatzen baitira.
|
|
|
Udako lehen oihan sute handia izanik, 2.000 hektarea pinudi eta sastrakadi baino gehiago suntsitu ditu Zaragozako Zuera herria inguratzen duten mendietan. Segovian ere, Honrubia
|
de
la Sierran sute batek A autobia moztera behartu zuen, eta ehun bat bizilagun ebakuatu behar izan ziren. Irudia:
|
|
2009
|
|
|
12:30ean, Pedro L. Uranga abadeak meza esango du Santa Teresa elizan, eta Sueño de Aldalucia taldeak dantza batzuk eskainiko ditu. Mezaren ondoren, eliza kanpoan egongo diren zaldiak hartu, eta Arruena parkerako bidea egingo dute guztiek, Alegria
|
de
la Sierra musika taldearen laguntzarekin.Orduan hasiko dute festa Zigarrolako Arruena parkean. Sevillanak dantzatu eta Andaluziako jaki tipikoak dastatu ahal izango dituzte.
|
|
|
Espainia hegoaldera heldu behar zuen, Sevillara, baina ez zen sekula iritsi. Egun batzuk zeramatzan bidean, eta Andaluziako Alanis
|
de
la Sierra herrian eten zuen bidaia, 1937ko azaroaren 20an. Kolpe batez itzali ziren preso andanaren biziak.
|
|
2010
|
|
|
Ostiralean berriz, Quintanar
|
de
la Sierran izango den jaialdia emango da 22.00etan. Apezetxea Cecilio eta Cabrerizo Galartza VI.k jokatuko dute aurretik eta ondoren partida estelarra:
|
|
|
Ehunka pertsonak, tartean senideek, lagunek eta auzokideek, azken agurra eman diote gaur Seseñan (Toledo) Cristina Martin
|
de
la Sierra zenari, hots, larunbatean harrobi batean hilik topatutako 13 urteko neskatoari.Haren institutuko klasekideak segizioaren aurrealdean joan dira, eguerdian hileta egin duten Eliza arte.
|
|
2011
|
|
|
– Quintanar
|
de
la Sierra. Argote 22; Gorka 10 Titin III.a Laskurain 11; Berasaluze VIII.a Pascual 22.
|
|
2012
|
|
|
–Chozas
|
de
la Sierra.
|
|
|
–Chozas
|
de
la Sierra?! Ez da ez izen polita.
|
|
|
Eta Fleuryk, gutxi gorabehera, loretsu esan nahi du. Chozas
|
de
la Sierraren antzekoa, baina frantses estiloan.
|
|
|
Larunbatetan, goizeko ordu batean, eta igandeetan, 10:00etan. Al Norte
|
de
la Sierra (Onda Cero Castilla y León): ingurumenari eta naturari buruzko programa, José Antonio Quirce aurkezle eta zuzendari duela 2004az geroztik (lehenago Segoviako irratian, 1994az geroztik).
|
|
2013
|
|
|
Lanak behartuta, astean zehar hirian bizi da; aktore izateaz gainera, telebista eta irratiko esataria da. Asteburuetan, berriz, ederto egoten da Guadalix
|
de
la Sierran duen etxean. Sarritan, baina, monologista lana izaten du asteburuetan.
|
|
|
" aurpegi ederrekoak ziren, batzuk ile argiak eta beste batzuk ile ilunak, denak sendoak, ondo eginak: gerritik gora itsas igaraben larruz egindako jantziak eramaten dituzte, gehiago beren burua defendatzeko, nire ustez, berotasun beharragatik baino". 143 Bisitariak fragatan utzi, eta Heceta, Benito
|
de
la Sierra fraidea, pilotua, zirujaua eta hogei gizon armatu lehorrera joan ziren txalupan, lurraz jabetzera. Rada de Bucareli izena eman zitzaion lekuari, Bucareli y Ursua erregeordearen ohoretan.
|
|
|
Kapilaua eta haren laguntzailea ere izendatu zituzten: Miguel de la Campa Cos eta Benito
|
de
la Sierra. San Carlos, berriz, Miguel Manriqueren gidaritzapean abiatu zen, baina hirugarren egunerako Manrique
|
|
|
Bertako indioengan errezeloak sumatuz, baina haiengandik laguntza jasoaz gehienetan. Hilaren 14an, Benito
|
de
la Sierra frantziskotarrak bere egunerokoan jaso zuenez, galdera batekin etorri zitzaizkien indioak: ea berak bezala gizonak ziren jakin nahi zuten.
|
|
2015
|
|
|
Ekainak 28, Segura
|
de
la Sierra fundatzeko urratsek ez dute arrakastarik.
|
|
|
Irudia: Adinekoen Lagunak Duela egun batzuk, hogei bat lagunek egun batez gozatu zuten Horcajo
|
de
la Sierran (Madril), «beste jardunaldi bat, eta horietako askok ahaztuko dute; izan ere, egun batzuk dira, eta egun batez gozatu ahal izango dute, tenperatura altuak direla eta bereziki gogorra den uda batean etxetik irteteko», azaldu du antolatzaileek. Helburua da egokitutako opor horiek jende gehiagori eskaintzea irailean.
|
|
|
Meatzaritzako trenbide zaharraren zati bat da, Atapuercako aztarnategi paleontologiko ospetsuak agerian utzi zituena. Arlanzongo urtegia, pagadi eta pinudietako guneak, Pineda
|
de
la Sierrakoak esaterako, edo birgaitutako tunelak oinez, bizikletaz edo zaldi gainean daude. 3 Jarako Bide Berdea (Toledo) Calera eta Chozas eta Santa Quiteria lotzen zituen trenbide zaharra, inoiz funtzionatu ez zuena, gaur egun, Jarako Bide Berdea bihurtu da.
|
|
|
Jai horren jatorria 1805ean Cacereseko Villanueva
|
de
la Sierra herrian eman zen, herriko apaizaren iniziatibaz aratusteak zuhaitzak landatuz eta jai herrikoia eginez ospatu zituzten.
|
|
2016
|
|
|
XVI. mendeko San Juan baleontziaren erreplika ahalik eta era fidelenean egiteko, galipota behar dute Albaolako arduradunek. Hori dela eta, Quintanar
|
de
la Sierrako (Burgos, Espainia) Cabaña Real de Carreteros elkarteak galipota eramango du Burgostik Pasaiara. Abuztuaren 31n abiatuko da Gurdi Bidea.Galipota aspaldian egiten zuten bezala egiten dute Cabaña Real de Carreteros elkartekoek.
|
|
|
Bi elkarteen helburuak antzekoak direnez, ondarea mantentzea eta zabaltzea?, batera hasi ziren lanean, eta Gurdi Bidea antolatzea erabaki zuten.Cabaña Real de Carreteros elkarteko kideek urtero antolatzen dute ibilbidea, eta, aurten, Gipuzkoara bidaiatzea erabaki dute. Quintanar
|
de
la Sierrako elkartearen esperientzian oinarritu dira. Gainera, Burgosko, Arabako, Gipuzkoako eta Nafarroako turismo sailekin prestatu dute Burgos Pasaia Gurdi Bidea.
|
|
|
Gurdi horiek Sakana zeharkatuko dute bihar eta astelehena bitartean eta haien ondoan, oinez, etapa zati bat egiteko gonbidapena luzatu digute sakandarroi. Donostia 2016 Europako kultura hiriburutzaren programazio barruan dago Gurdi Bidea. Quintanar
|
de
la Sierrako (Burgos) Cabaña Real de Carreteros elkarteak modu tradizionalean egindako alkitrana eta bikea hiru gurdi ari dira garraiatzen. Haiei tiraka eskualdeko idi eta behi menditarrak ari dira.
|
|
|
Agorrilaren 31n abiatua, lehengo bidetarik, alkitrana eta bikea garraiatu dute idiek tiratu gurdietan. 18 egunez bidez bide, Quintanar
|
de
la Sierratik Pasaiara etorri dira, 300 kilometroko ibilbidea eginez, Burgos, Briviesca, Pancorbo, Miranda de Ebro, Gasteiz, Altsasua, Lekunberri, Andoain eta Donostian gaindi.
|
|
2018
|
|
|
Felipe Gonzalezek petankan jokatu zuen uda horretako arratsaldeetan, El Paíseko artikuluak zekarrenez, goiza bulegoan eman ondoren, Miraflores
|
de
la Sierran errentan hartutako txaleteko lorategian. Argazkia ona da:
|
|
|
Josulagun egina, irakasle, misiolari apostoliko eta Neoburgoko Mariana erreginaren aitorlea izan zen, geroago Larramendik berak egin zuen bezala. Bere azken ardura Madrilen, 1733an hil baino lehen, Segura
|
de
la Sierrako ikastetxea zuzentzea izan zen. Jaengo hiri hartan zegoela, bere euskal dotrina idatzi zuen, hil ondoan argitaratu zena.
|
|
2019
|
|
|
20:10 Antofagasta
|
de
la Sierrako ondare arkeologikoa. Gaztelaniaz.
|
|
|
–Quintanar
|
de
la Sierrako alkaterna, argitu zuen Iñakik, Leirek ondotxo zekien arren.
|
|
|
Andoaingo La Salle ikastetxean ikasi duten hamabi gaztek Boliviako Santa Cruz
|
de
la Sierra hirian pasa dituzte uda honetako 35 egun, boluntario lanak egiten. Hunkituta etorri dira bidaiatik, han bizitutakoa eta ezagututako jendea burutik kendu ezinik
|
|
|
–1998an, Badajoz aldean eurite itxuragabekoak: Fregenal
|
de
la Sierran, 60 litro 3 ordutan...
|
|
2020
|
|
|
Mahastia diseinatu zuten: mahats motak, txertakak, orientazioa, landatze kopuruak, mahastien arteko tarteak, besorako landatzeak... eta zehaztasun horiek aurrera eramanez, proiektu apal bezain handia definitu zuten, Granada jatorri izena zein V.T. Altiplano
|
de
la Sierra sor markapean. Europa kontinentaleko mahastirik altuenetarikoa da Bodegas Caballorena, lur sakon eta konplexuetan dagoena.
|
|
|
Pop, rock eta bestelako doinu akustiko lasaiak izango dira entzungai, bi asteburutan banatuta. Hala, 2020an sortu berri den
|
De
la Sierra taldeak emango dio hasiera zikloari gaur, egubakoitza. Bihar, zapatua, Pauline en la Playa bikotearen txanda izango da eta lehen asteburuko eskaintza Aran Saiz Triok itxiko du.
|
|
2021
|
|
|
Finlandiara ihes egin zuen, handik Espainiara berriz igorri eta kartzelatu 1988an, eta bukatzeko, oso atsekabetua, Kanadan babestu zen. (Los
|
de
la Sierra. Dictionnaire des guerrilleros et resistants antfranquistes, 2010)
|
|
2022
|
|
|
Euskal Herriko trenbide sareek ez zuten kalte handiegirik jasan 1936ko Gerran, beraz gure inguruan ikerlariek ez dute horrelako berreraikuntza lanen aipamen askorik aurkitu; baina euskal presoekin zerikusia duen ezbehar baten berri badakigu. 1938ko abuztutik 1940ko abuztura Extremadura eta Andaluziako hainbat herritan trenbideak konpontzen ibili ziren, eta lan horien artean garrantzitsuenetakoak izan ziren Sevillako Alanis
|
de
la Sierra herriko tren geltokia berreraikitzea eta segurtasun trenbide bat sortzea. Baina zergatik zegoen hondaturik geltoki hura?
|
|
|
' El largo viaje' Sabin Egilior zinemagilearen dokumentalaren fotograma; Sevillako Alanis
|
de
la Sierrako hilerrian 57 euskal preso errepublikarren gorputzen bila ari dira, 1937an tren istripu baten ondorioz hildakoak.
|
|
|
Oraindik ez da guztiz argitu istripu horren zergatia, eta Alanis
|
de
la Sierrako hilobian ustez lurperatuta dauden biktimen gorpuzkiak ere ez dituzte aurkitu, Aranzadi zientzia elkartea horretan ahalegindu izan den arren. 2009an Sabin Egilior zinemagileak historia hori gogoratu zuen El largo viaje (Bidaia luzea) dokumentalean, eta senideek omenaldia egin zieten tren hartan hildakoei.
|
|
|
08:00 Zazpigarren entzierroa. Victoriano del Rio (Guadalix
|
de
la Sierra eta Valladolid, Espainia) ganadutegiko zezenekin.
|
|
2023
|
|
|
Guadalix
|
de
la Sierrako (Madril, Espainia) euren etxaldean korrika egitera ohiturik, zezenek aurrera jotzen dute, eta Forajidorena istripu bat izan zen kasik. Aurrez aurre izan ezean zezenek ez baitute keinu mehatxagarririk egiten.
|
|
|
Bigarrenak ez digu sekula eragin haiei beste, garai bateko euskaldunek edo gaurko zuberotarrek bizi arren. Esan zidatenez, herrialdeko guaranien %40 Santa Cruz
|
de
la Sierran bizi da, beren lurraldetik kanpo, hiru milioi biztanleko hirian deserrotuta. Nola ikusarazi hiztunei garrantzitsua dela hizkuntzari eustea, bizimodua kanpoan emateko hain aukera handia dutenean?
|