|
2000
|
|
|
Valdez ek eta Cordova k bezala, izen espainola du irlatxoak. Duela bi mende, hegoaldekook gaupasarik gabeko inperioa genuenean, Arteaga, Fidalgo, Martinez, Lopez
|
de
Haro, Bodega y Quadra eta Malaspina nabigatzaileak hemen pasatu ziren, baina finkatzeke, gaztelerazko leku izen batzuk utzirik soilik. Joan den gizaldiaren hasieran ere bisitari izan ziren:
|
|
|
Otxandio, urteen artean Bizkaiko jaurerrian Diego Lopez
|
de
Haro jaunak fundatutako lehen hiribilduetako bat dugu. Eta baita organoak garrantzia handia izan duen tokia ere.
|
|
2001
|
|
|
Hasieran eskumaldean kokatutako nekazari eta arrantzalez osaturiko hiriska bat zen, baina pirata normandiarren erasoak zirela-eta, ezkerraldera mugitu ziren (Bilbo Zaharra). Halere, 1300eko ekainaren 15ean, On Diego Lopez
|
de
Harok hiri gisa fundatu zuenean, eskuinaldean egin zuen.
|
|
|
Hala ere, 1201ean, patuak hala nahita, hitzarmena sinatu zuten Nafarroako eta Gaztelako erregeak Diego Lopez
|
de
Haro jauna hil zenean. Ondorioz, Trebiño Gaztelaren eskuetan geratu zen eta Joan II.a izendatu zuten Trebiñoko konde.
|
|
|
Bermeo Bizkaia osoan izendaturiko lehen hiria da, Lope Diaz
|
de
Haro k 1239an foru hori eman baitzion. Horregatik, Gernikako juntetxean lehen aulkia eta botoa zituen, eta bere ordezkariek hitz egiten zutenean, besteek txapela kendu ohi zuten.
|
|
|
Buradon go Kastroko multzo arkeologikoa (Buradon Gatzaga). KastroaArabar Errioxan dago kokatuta, Conchas
|
de
Haro izenaz ezagutzen den jende etakultura iraganbide naturalaren inguruan. Errepide baten eraikuntza lanetan tunelaegiteko zulatze lanak hasi zirenean agertu zen kastroa, mendi malda batean.
|
|
2003
|
|
|
Dibertsitate hori zabaldu egin da oso gaur egun, metroaren eta inmigrazio berriaren eraginez. Metroak ahalbidetu du aipatu metropolian mugimenduak azkarragoak eta erosoagoak izatea, eta, horrenbestez, Bilboko kale batzuek (bereziki, Kasko Zaharrak, Areatzak eta Lopez
|
de
Haro Kale Nagusiak) inurritegi zoragarri bezain koloreanitza dirudite zenbait mementotan. Exekutibo trajedunak gazte tribu urbano desberdinetako neska mutilekin ikus daitezke metroko bagoietan nahasturik, eta nahiz eta elkargune horietan komunikazioa ez den sortzen, behinik behin aniztasuna izateari mesedegarri deritzot, horrela espazio metropolitanoetan protagonista direnen pentsamenduetan aniztasunaren hazia txerta daitekeelako.
|
|
2004
|
|
|
ez hiri honi harro begiratzen dion Lopez
|
de
Haro mertzenarioa,
|
|
2006
|
|
|
Ofizialki, Bilbok 706 urte ditu. 1300ean hartu zuen hiribildu izendapena, Diego Lopez
|
de
Haro orduko Bizkaiko Jaunaren eskutik, baina hiria han zegoen lehenagotik. Ez jakin zehatz noiztik, ordea.
|
|
|
Causas de la rivalidad entre D. Pedro de Velasco, conde
|
de
Haro, y su hermano don Pedro Manrique, conde Treviño.
|
|
|
Gran discordia surgió en este tiempo entre D. Pedro de Velasco, conde
|
de
Haro, y D. Pedro Manrique, conde de Treviño, cuyas causas, no poco graves, tuvieron origen aquí como en las demás partes del reino, en la maldad del Rey, pues desde el principio del mundo, en ninguna historia ni documento se lee haber existido jamás persona tan ambiciosa de las honras como D. Enrique amigo de su propia ignominia; que así en su reino como fuera de él érale grata la abyecci... Los avaros magnates, conocedores de esta su condición, esforzábanse por irle menoscabando en provecho propio la amplitud de sus dominios, y él no oponía la menor resistencia a sus codiciosas miras.
|
|
|
Distinguíase en tal empeño el conde
|
de
Haro, hombre astuto y sagaz para buscar medios de ensanchar sus estados, sobre todo cuando vio la perdición de la corona en el afán con que se trataba el matrimonio del duque de Guyena. Para llevarle a buen término, aseguraba él ser necesario el dominio sobre los vizcaínos y guipuzcoanos, como fronterizos de aquella provincia, y en consecuencia se le concedieron omnímodas facultades con delegación regia para impulsar a contener los ánimos de los primeros.
|
|
|
Libres así de toda gabela, sólo satisfacen al rey en diezmo de los derechos impuestos a las muchas mercancías que a diferentes partes trasportan sus numerosas embarcaciones. Esta renta concedió don Enrique al
|
de
Haro, que no satisfecho con tan importante donativo, dióse a buscar otros en más dilatados dominios.
|
|
|
Los vascongados, en efecto, sabiendo cuán inútil era recurrir al amparo del Soberano, pensaron que nadie se compadecería de sus males, o por lo menos, ninguno podría remediarlos sino el Conde de Treviño, D. Pedro Manrique. El cual, aunque hermano del conde
|
de
Haro, hallábase sentido así de que la tiranía de éste hubiese causado vergonzoso daño al señorío que heredara en los confines de los vascongados, como de que si alguna vez, confiado en el parentesco, había apelado a una voluntaria enmienda, por toda satisfacción sólo había recibido insultos. Por esto el alentado joven, reconcentrando en su corazón el enojo, meditaba venganza.
|
|
|
Resultado de la guerra entre los condes
|
de
Haro y de Treviño
|
|
|
No era menor la diligencia de los Señores vascongados y de su caudillo el de Treviño en allegar gente para la guerra, así de sus tierras como de sus aliados. Comenzóse por disponer una expedición para libertar a Bilbao de la servidumbre y castigar a algunos de sus moradores que empleaba astutamente el
|
de
Haro como ministros de sus maldades. La concordia de ambos bandos facilitaba la empresa.
|
|
|
La concordia de ambos bandos facilitaba la empresa. Tratóse después de resistir al numeroso ejército reunido en Vitoria, y para ello se apostó a corta distancia, en Villarreal, buen golpe de gente reforzada con caballería, a fin de que el
|
de
Haro no pudiese atravesar sin daño aquellas hoces y espesuras. Mientras se cerraba este paso, gente de don Pedro de Velasco, por diligencia de su mujer, empezó a combatir los poblados del término de Bilbao por el camino de Balmaseda, que daban también acceso a los lugares rodeados de montes y bosques de los valles de Vizcaya, llenos de caseríos, donde sólo un puñado de hombres arrojados puede combatir, porque las dispersas viviendas están cercadas de muros y, según costumbre del país, edifican a grandes trechos casas de madera dominadas por alguna torre de piedra a modo de fortaleza, donde habita el caudillo y a la que se acogen en los peligros cuando se ven acosados por los contrarios.
|
|
|
En aquella guerra, sin embargo, emprendida contra el
|
de
Haro, ambas parcialidades dieron de mano a sus disensiones, y las fortalezas servían de refugio indistintamente a los vecinos de uno y otro bando. ¡ Tan granre era el deseo de libertad!
|
|
|
Mas aquellos esforzados campeones, peleando con arrojo por la posesión de la torre, por el honor y por la común libertad de los vascongados, frustraron el ataque de los contrarios. Salió herido peligrosamente el conde
|
de
Haro y trató de encontrarse más allá con las fuerzas enemigas.
|
|
|
...de caballería, más importante por el valor que por el número, y no retrasó un punto el choque, porque examinadas las condiciones del terreno, puso toda su confianza en los peones, no atemorizándole el gran número de caballos del adversario en que éste tenía la suya, pues a su escogidísimo escuadrón se habían unido otros muchos hombres de armas auxiliares, siendo así la caballería del
|
de
Haro muy superior en número a la de su enemigo. Mas los infantes que peleaban por la libertad en su propio territorio, penetran con feroz arrojo entre los escuadrones contrarios; matan los caballos, no ya arrojándoles venablos y saetas, sino atravesándolos con las espadas; degüellan a los enemigos, que ruedan por todas partes a las hondonadas del valle; destrozan el núcleo del ejército contrario, y no se libran de su crueldad ni los más débiles pajes de armas, rematando en su furia vencedora a muchos mancebos que, montados en mulas y caballos contemplaban los trances de la batalla muy descuidados de toda acometida.
|
|
|
¡ Tan feroz era la sed de sangre que les devoraba! De la gente del
|
de
Haro perecieron más de mil hombres; de ellos unos 300 hombres de armas y muchos nobles y esforzados caballeros, como el arrojado capitán Alvaro, hijo de Pedro de Cartagena, y otro gran número que quedó en manos del enemigo. El Conde de Salinas y don Luis de Velasco, hermano del Conde de Haro, mancharon con su conducta el buen nombre de los prisioneros, y el mismo Conde, mirando por su vida y libertad, consiguió a duras penas y por industria de algunos que conocían los caminos, escapar a través de extraviadas angosturas a las cercanas tierras de sus amigos.
|
|
|
De la gente del de Haro perecieron más de mil hombres; de ellos unos 300 hombres de armas y muchos nobles y esforzados caballeros, como el arrojado capitán Alvaro, hijo de Pedro de Cartagena, y otro gran número que quedó en manos del enemigo. El Conde de Salinas y don Luis de Velasco, hermano del Conde
|
de
Haro, mancharon con su conducta el buen nombre de los prisioneros, y el mismo Conde, mirando por su vida y libertad, consiguió a duras penas y por industria de algunos que conocían los caminos, escapar a través de extraviadas angosturas a las cercanas tierras de sus amigos. El rey D. Enrique que antes de la batalla pensaba de muy distinta manera y había opuesto más leve resistencia al combate, pidió tregua de algunos días, cual si careciese de toda autoridad para mandarlo.64
|
|
|
Los vascongados que en Villarreal estaban con el de Treviño trataban frecuentes escaramuzas con los enemigos que diariamente recorrían el llano de Alava, nombre que se da al campo bañado por el Zadorra, afluente del Ebro no lejos de Miranda, y aunque se reconocían inferiores en el número de la caballería, en el esfuerzo y actividad llevaban ventaja a los de don Pedro de Velasco. Libres además del temor de traición o acometida por tener aseguradas las espaldas, oponían más vigorosa resistencia, y de tal modo quebrantaban a los enemigos, que el
|
de
Haro bramaba de coraje ante el inesperado encarnizamiento de la emprendida guerra cada día más sangrienta para los suyos. Apeló pues, a la astucia, y como obtuviese escaso éxito, cambió de sistema.
|
|
|
Este, si las cosas salían mal, tenía resuelto oponerse nuevamente al encarnizamiento de la guerra; y si por el contrario el éxito era lisonjero, saciar su venganza en los enemigos. Con tal intento se lanzó al campo el
|
de
Haro.
|
|
|
Es fama no desprovista de fundamento, y desde luego conforme con las constantes maquinaciones de aquel maestro de fraudes, que él había fomentado esta rivalidad de los dos Grandes como las demás disensiones de España, por creer que para dominar perpetuamente a su antojo sería ardid esencial tener alguno de su estirpe que atizase el fuego de toda discordia, y aparecer luego él según los casos, auxiliar o adversario de ambos partidos. Así lo ejecutó en esta contienda entre los dos Condes, haciendo que el yerno favoreciese al de Treviño, mientras enviaba al
|
de
Haro tropas de caballería elegidas entre las suyas. No imaginaba que aquello pudiese pasar del fragor de un tumulto y llegar a trance de batalla, por la costumbre de refrenar fácil y frecuentemente a los que él mismo había lanzado a la pelea.
|
|
|
Pero en esta contienda se demostró claramente cuan amenudo se engañan los que sólo fían en la astucia, y no advierten la ignorancia de quienes para todo se inspiran en la malicia. Indudablemente a tener seguridad del triunfo del otro partido, el Maestre habría preferido al
|
de
Haro sobre el conde don Pedro Manrique, porque aunque no deseaba el encumbramiento que la victoria daría al primero, le infundía mayores recelos el feliz éxito del adversario, tenido muy afecto al príncipe D. Fernando.
|
|
|
Con tal fin, después de enviar caballería a los dos bandos, como dije, quiso seguir entretanto un camino intermedio presentándose como moderador, y persuadió al apático Monarca a que con cierto aparato de ejército fuese a Burgos, donde con el anuncio de su llegada impediría la guerra, granieándose de este modo la gratitud de ambos partidos por haber alejado el peligro. Mas el rey que veía en aquellos días el acrecentamiento de poder del
|
de
Haro, cuya superioridad deseaba, fue marchando lentamente creyendo que así daría lugar al desastre del aborrecido Conde de Treviño. Esta tardanza del Rey, muy grata a don Pedro de Velasco, le impulsó a seguir avanzando hasta el centro de las provincias vascongadas, y en mayo de 1471, después de atravesar los desfiladeros de aquellas montañas al frente de poderosa caballería, comenzó el ataque de una torre muy fortificada y defendida por Juan Alonso
|
|
|
Areatza (1338): Joan Nuñez Larakoa Bizkaiko jaunak sortua merkataritza bultzatzeko 1338ko abuztuaren 15ean Logroñoko forua jasoz, eta bere emaztea zen Maria Diaz Harokoaren omenez. Villa
|
de
Haro? (Villaro) izena eman zion.
|
|
2007
|
|
|
Lopez
|
de
Haro abenidara irekitzen zen Axular hotelaren argi iturripean distiratzen ikusi nuen Jean Martin Gorringoren pantzoila handia. Atea bultzatu zuen.
|
|
|
Planak aldatu genituen: lehenik derrigorrez Artxandara eta gero Gorringoren Lopez
|
de
Haro etorbideko Axular hotelera. Huxtuan bukatu genuen arratsaldeko askaria eta jada Arriaga plazaren hegian ginen taxiaren aiduru.
|
|
2008
|
|
|
Egun barruko instalazioak txukuntzen ari dira. Maria Diaz
|
de
Haro kalean eta Kale Nagusian zituen egoitzen zerbitzuak eraikin bakar honetan bildu ditu Osasun Sailak. Halaber, Osakidetzako Zuzendaritzak ere berton izango du bere txokoa.
|
|
2009
|
|
|
Moyua plazan, esate baterako, Loewe dago. El Corte Inglesen parean, aldiz, Armani.Diego Lopez
|
de
Haro kale nagusiaren paraleloan, Rodriguez Arias kalean, Carolina Herrera dugu, Custo dendarekin batera.
|
|
|
Helbidea: Maria Diaz
|
de
Haro kalea 11; 48012 Bilbo
|
|
|
Ekainaren 13an, 709 urte beteko dira Diego Lopez
|
de
Harok Bilbo sortu zuenetik. Urtero legez, Bilbao 700 fundazioak bere gain hartu du urteurrenaren ekitaldiak antolatzeko ardura.
|
|
2010
|
|
|
Ondarroak MILA HIRUREHUN ETA HOGEITA ZAZPIAN jaso zuen hiri gutuna Maria Diaz
|
de
Haroren eskutik. Betidanik arrantza izan da Bizkaiko herriaren diru iturri nagusia.
|
|
|
Bilbo, jatorrian, itsasadarreko portu bat izan zen. Duela 700 urte baino gehiago Bilboko Hiria sortu zuen Diego Lopez
|
de
Haro jaunak ezin zezakeen irudikatu Bilbo porturik gabe. Hiriak â??
|
|
2011
|
|
|
«Kukutza aurrera». Aurreko mobilizazioetako lapiko hotsen ordez musika entzun zen, eta manifestazioan parte hartu zuten hiru kamioiek igorritako abestiek kantatzeko eta dantzatzeko aukera eman zuten.Maria Diaz
|
de
Haro kale zabala goitik behera hartu zuen martxara bildutako milaka lagunek. Manifestazioaren aurrean Gaztetxea gara zioen parkartak, baina horren atzetik ugariak izan ziren elkartasun mezuak:
|
|
|
Bermeoko batzokian frankotarrek eukien kartzelara eroan ebezan atxilotu guztiak eta handik Bilboko Larrinagako kartzelara. Guztira, Busturiko hamabi herritar epaitu ebezan Maria Díaz
|
de
Haro kaleko Gerra Kon tseiluan. Eta euretariko zazpi fusilau.
|
|
|
1659 urtean Faisan Uhartean Frantziako eta Espainiako ordezkariak, Mazarin kardinala eta Luis
|
de
Haro jaunak, Pirinioetako hitzarmena sinatu zuten. Bertan, 42 Artikuluan, honela dago idatzita:
|
|
|
Horrelako aldaketak lehendik ezagutzen ziren. Bizkaiko Lopez
|
de
Haro edo Oñatiko Gebaratarrek halako aldaketarik ere egin izan zuten.
|
|
2012
|
|
|
Eta ELA sindikatuak aldiz ez du Lasarte Oria inguruan mobilizaziorik egingo, sindikatu honetako partaideak Bilbon elkartuko dira" Ezinbestez, sindikatua" leloarekin 11: 30etatik aurrera. Gran Via Don Diego Lopez
|
de
Haro, Bilboko kale nagusian mintzatuko da hasteko Adolfo Txiki Muñoz idazkari orokorra eta 12:00etan abiatuko da manifestazioa. Ondoren Barakaldoko BECen bilduko dira bazkaltzeko.
|
|
|
Hainbat lagunek edukiontziak gurutzatu eta barrikadak jarri dituzte Bilboko Diego Lopez
|
de
Haro kale nagusian, Ertzaintzak baieztatu duenez.
|
|
|
–Puta
|
de
Haro! Eta zer egingo genuke?
|
|
2013
|
|
|
Miquelek errekrutatu zituen mertzenarioak, baina ihes egitea lortu zuen. Poliziaren isil mandataria zen hura, eta Jorge
|
de
Haro poliziaren enkarguz prestatu zuen atentatua. De Harok berak lagundu zion Miqueli Thailandiara ihes egiten.
|
|
|
Poliziaren isil mandataria zen hura, eta Jorge de Haro poliziaren enkarguz prestatu zuen atentatua.
|
De
Harok berak lagundu zion Miqueli Thailandiara ihes egiten. Jesus Santos fiskalaren arabera, ordea, De Harok droga sartu zion maletan Miqueli eta Thailandiako poliziei abisua eman zien.
|
|
|
De Harok berak lagundu zion Miqueli Thailandiara ihes egiten. Jesus Santos fiskalaren arabera, ordea,
|
De
Harok droga sartu zion maletan Miqueli eta Thailandiako poliziei abisua eman zien. Poliziak paretik kendu nahi zuen Miquel, eta lortuko zuen han jarritako bizi osorako espetxe zigorragatik indultua eman ez baliote.
|
|
|
4/ 86 sumarioa: Francisco Alvarez eta Jorge
|
de
Haro inspektorea ere inputatu egin zituzten.
|
|
|
Bestetik, hor arazo bat izan genuen: inork ez zekien non zegoen Miquelen kontaktua izandako polizia, Jorge
|
de
Haro, eta halaxe da gaur egun ere, Hego Amerika inguruan edo. Hura pieza garrantzitsua zen auzi hartan.
|
|
2014
|
|
|
Haritik. Ekialdeko txotxongiloak erakusketa bisitatzeko aukera dago Ondare erakusketa aretoan, Bilboko Maria Diaz
|
de
Haro kalean. Panpina horiek manipulatzeko era eta estilo desberdinak ezagutzeko modua izango dute bisitariek, hilaren 16ra arte.
|
|
|
Caritas Bizkaia, Lapiko Catering eta Zazpi Kaleetako Merkatarien Elkarteak opilaren 3.000 zati banatuko dituzte, eta bildutako dirua eskola eta gizarte arloetako proiektuetarako izango da. Urtero legez, arratsaldean Bilboko kaleetatik ibilbide ikusgarria egingo dute, 18:00etan hasiko da Maria Diaz
|
de
Haroko kalearen gurutzean. Industria tradizioa gogora ekarri nahi dute gaurko desfilean, eta hori izango da gai nagusia.
|
|
2015
|
|
|
Aurtengo Kabalgata Kale Nagusiko 5 zenbakitik (Maria Diaz
|
de
Haroko kalearen gurutzea) abiatuko da gaur 18:00etan, eta Kale Nagusia eta Buenos Aires kalea zeharkatu ondoren, Udaletxeko plazara iritsiko da. Udalak 17:00etatik aurrera auto gidariei hiri erdialdea saihesteko eskatu die.
|
|
|
Gaur, urtarrilak 5, ohiko Erregeen Kabalgata dela eta, Bilboko erdiguneko zirkulazioan trafiko murrizketa garrantzitsuak egongo dira. Horrela, 15: 30etatik aurrera, karrozen muntaia dela eta, Kale Nagusian, Maria Diaz
|
de
Haro eta Bihotz Sakratuaren arteko tarteunea itxiko da eta murrizketa garrantzitsuenak 17: 30etatik aurrera egingo dira.
|
|
|
Horrez gain, karrozak irteten errazteko, 15:30etik aurrera ibilgailuen trafikoa eten egingo da Kale Nagusian, hain zuzen Maria Diaz
|
de
Haroren eta Jesusen Bihotza plazaren artean (baita Plazako errail bat eta taxien geralekua).
|
|
2016
|
|
|
Urtarrilean okinak anega bakoitzeko 67 erreal ordaintzera iritsi ziren hiribilduko merkatuan. Baina laster zer erosi ere ez zen egon, zeren garia zeukatenek, entzunik «que el trigo iba levantándose en los mercados de la villa
|
de
Haro y ciudad de Vitoria»35, ez baitzuten saldu nahi. Orduan udal agintariek esku hartu behar izan zuten, «pues caben los mencionados inconbenientes y otros muchos que pueden temerse de la inquietud del pueblo, que clama por el remedio, por los excesos que por esta vía se van cometiendo, y evitar en tiempo oportuno sean maiores en adelante»36 Ramón Antonio de Oquerruri alkateak herriko hamabi auzotar (okinak barne) galdekatu zituen argibide gehiago erdiesteko.
|
|
|
Adierazpen horietan auziperatutako ertzainek momentura arteko isilaldiarekin bukatu zuten esanez," salduta" sentitzen direla. Gainera, haiekin batera, 2012ko apirilaren 5ean, Maria Diaz
|
de
Haroko kalezuloan egondako gainerako poliziei" gezurretan" aritzea leporatu zieten. Gehitu zuten ere, auzipetuta ez dauden ertzain horien artean dagoela Cabacas hil zuena.
|
|
2017
|
|
|
Patxo Bizkaiko Jaun az jantzi da, Lopez
|
de
Haro bat. Patxo taulada moduko batera igoko da.
|
|
|
Bizkaiko Jauno. Don Diego López
|
de
Haro. Guapo ezta?
|
|
|
Eta ahotsak galdu zuen fraidea, hori izan baitzen bere zoritxar guztien iturburua. Dena hasi zen Nuñez
|
de
Haro artzapezpikuaren eta Branciforte markesa
|
|
|
Ezustekoa hartu nuen, ibaia espero bainuen parez pare. Maria Diaz
|
de
Haroko etxarte ilunean geunden, zubia zeharkatzeko auto ilararen aldamenean aparkatuta. Bizkaia Zubiak munstro bat zirudien etxe blokeen artean, burdinazko egituratzar gorrixka, kableetatik pendulua bezala eskegitzen zitzaion plataformarekin.
|
|
2018
|
|
|
" Nork esango zigun sei urte geroago oraindik hemen egongo ginela justizia eske!", esan zuten urteurreneko ekitaldiak aurkezteko agerraldian Iñigo Gogoan plataformako kideek. 2012ko apirilaren 5ean San Mamesen Athleticen partida ikusi ondoren, Indautxun, Maria Diaz
|
de
Haro kalexkan, bere taldearen garaipena ospatzen ari zela, Ertzaintzak jaurtitako gomazko pilota batek buruan jo, eta zerraldo erori zen Iñigo Cabacas. Bost egun geroago hil zen, 2012ko apirilaren 9an.
|
|
|
Anderea femininoa da, bistan da, eta Euskal Herriko herensugea ez da markatua gehienetan, edo bestela maskulinoa izaten da; horrela da XV. mendeko legenda melusiniar batean. Hartan esaten denez, Bizkaiko jaunek Lopez
|
de
Haroren emaztearen moduko arbaso miresgarria zuten, baina maskulinoa:
|
|
|
Diego Lopez
|
de
Haro jaunak ehizan zebilela emakume bat topo egin zuen haitz baten gainean eta ezkontzeko eskatu zion; emakumeak onartu zuen baldintza honekin: ez zuela Aitarena egingo haren aurrean.
|
|
|
Lopez
|
de
Haroren, Murumendiko edo Anbotoko Anderearen kondairak tradizio berekoak dira eta haien kondaira zaharrek oraingoak ulertzen laguntzen dute. Melusinaren legendan amaren eta alabaren bizitza berdinak dira, biak gaztetan kondenatuak eta kondena egoerara itzuliak senarrak tabua hausten duenean.
|
|
|
Kuadrillako guztiak elkartzen ziren ostiralero Maria Diaz
|
de
Haro kalean zegoen Sebastian taberna zaharrean. Sebas taberna, Bilbo inguruko hainbat neraberen astebururoko kinitoaren tenplua.
|
|
|
Kuadrillako guztiak elkartzen ziren ostiralero Maria Diaz
|
de
Haro kalean zegoen Sebastian taberna zaharrean. Sebas taberna, Bilbo inguruko hainbat neraberen astebururoko kinitoaren tenplua.
|
|
|
Gaztelako erregeek, hastapenean, onartu zuten gaur egungo Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako antolaketa soziala eta politikoa (hala nola Gasteiz, Trebiñu eta Aguraingo tenentziak, Lope
|
de
Haroren jaurgoa, Atxorrotx, Ipuzkoa eta Hernani Donostialdeko tenentziak), Nafarroako erresuman zeukaten antolaketa bera. Mikel Soraurenek dio onarpen hura dela-eta, sinetsi izan dela hiru herrialde haiek betidanik izan zirela beregainak, libreki erabaki zutela une batez Nafarroako erregearen menpe egotea eta beste batean Gaztelaren menpera pasatzea.130 Nafarroari kendutako lur haietako egituraketa soziala eta politikoa Nafarroako erresumatik zetozen; Gaztelak nekez inposa zezakeen feudalismoa, musulmanei hartutako beste lekuetan egin zuen bezala.
|
|
|
Egun eder baten argitasunak, urrun izanagatik, Bilboko portua ikustera uzten zuen. Kostari jarraikiz ageri ziren Getaria, Donostia, Pasaia, Hondarribia eta Faisaien uhartea, Pirinioetako hitzarmen famatuaz geroztik Konferentziaren uhartea deiturik dena, zeinari loturik diren Luis
|
de
Haro eta Mazarin izenak eta erregeen elkar ikustaldia, Luis XIV.a eta Ana Austriako infantaren arteko ezteien karietan. Bidasoa ikusten nuen, Nafarroatik ilkitzen eta itsasora joaten, Gipuzkoa eta Lapurdi bereizteko.
|
|
2019
|
|
|
Gu Diego
|
de
Haro elkartean gaude eta orain hamazazpi gara, gehienak Iruñerrikoak.
|
|
|
Kattalin Agirre, Damasa Agirregabiria Ojanguren, Anni Albers, Maya Angelou Sofonisba Anguissola, Benita Asas Manterola, Jane Auer, Delmira Agustini, Dorotea Barnes, Carmen Baroja, Marie Bracquemont, Marianne Brandt, Otti Berger, Hildegarda de Bingen, Nelly Bly, Romaine Brooks, Jeanne Bucher, Sofia Casanoca, Mary Cassat, Madam C.J. Walker, Josefa Cruz de Gassier, Louise Dahl Wolfe, Matilde de Orbegozo, Sonia Delauney, Delia Derbyshare, Maria Diaz
|
de
Haro, Maria de Maeztu, Margot Duhalde, Daphne du Maurier, Gertrude Ederle, Blanche Feillet, Hélène Feillet, Lavinia Fontana, Frieda Fromm Reichmann, Anita Garibaldi, Elena Garro, Bobbie Gentry, Agustina Gonzalez Lopez, Karla Grosch, Margaret Hamilton, Mariana Hargain, Shamsia Hassani, Caroline Herschel, Billie Jean King, Qin Jin, Susan Kare, Angelica Kauffmann, Komako Kimura, Lee Krasner, Selma...
|
|
|
Gure kuadrillako blusak, aldiz, feriako ijitoari erositakoa zirudien. La Puta
|
de
Haro. Gorroto nuen.
|
|
|
Artelanetan ere izan zuten isla emakume horiek, betiere heriotzaren inguruko errepresentazioetan. Horren lekuko dugu Errioxako Cañasko Erdi Aroko Monastegian, Urraca Díaz
|
de
Haro abadesaren hilobia (XIII. mendearen amaiera). Hilkutxaren eskuma aldean, gainean eta alboan azaltzen dira eresiak (Ugalde, 2018).
|
|
2020
|
|
|
AIZUE, URRAIZTARROK!, GAZTELAKO ERREGEAREN ARMADAK ZEIN BIZKAIKO LOPE
|
DE
HARO JAUN TRAIDOREAREN OSTEEK EZ GAITUZTE MENPERATUKO!!! AURRE EGINGO DIEGU ETSAIOI HIRIA ERRENDATU AURRETIK!
|
|
|
Gure jauna Diego Lopez
|
de
Haro Gaztelako Alfonso VIII erregeari laguntzera etorri da Urraizko hiribildua konkistatzearren.
|
|
|
Ez nuen azken hau inola ere esan behar, hau badirudi betoskoen eguna. Bestela nola azaldu behin berriro, baso zein landetan barrena, mehatxuka eta herrestaka eramatea gudaroste trakets eta ergel honen buruzagi duten Diego Lope
|
de
Haro jaunarenganaino.
|
|
|
Koplalaria zara, orduan? Diego Lopez
|
de
Haro jauna nire aurpegira so eta adeitsu ere agertu zait lehenbizi.
|
|
|
Delako ibairantz ninderamaten Diego Lopez
|
de
Haroren morroiek galtzarbeetatik oratuta eta ni banengoen ezin sinisterurik komedia honen gehiegikeria norainokoa zen. Nik ez nituen sekula gogoko izan La Fura dels Baus, Le Cirque du Soleil eta enparatuek antolatzen dituzten ikuskizun partizibatikoak edo, beti begitandu zitzaizkidan ikusleak nola edo hala izorratzeko aitzakia bat, ikuslegoak bakan batzuen lepotik barre edo goxa dezan, hau da, zorigaiztoko gutxi batzuen gaineko ixekaren kontura, eta gainera mozkinik jasotzeke.
|
|
|
1659 urtean, uhartean izenpetu zuten Pirinioetako Bakea Luis
|
de
Harok, Felipe IV.a Espainiako erregearen ordezkariak, eta Mazarinok, Luis XIV.a Frantziako erregearen lehen ministroak. Hitzarmenaren arabera, Frantziako eta Nafarroako erregeak Espainiako erregearen eskuetan utzi zuen Nafarroa Garaia, eta Kataluniako iparraldea (Roselló, Cerdanya) Frantziako estatuaren barruan geratu zen.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, oraindik oso urrun gaude Frantzia bezalako herrialdeek ematen dituztenetatik; izan ere, Frantziak eskola orduetatik bost ordu ematen ditu ariketan. Hori da, hain zuzen ere, Madrilgo Unibertsitate Autonomoko (UAM) Gorputz Hezkuntza, Kirol eta Giza Motrizitateko irakasle Vicente Martínez
|
de
Haroren arabera adibide gisa erabili gintuzkeen herrialdea. “Bigarren Hezkuntzako eredu frantsesak Gorputz Hezkuntzako bi ordu eta gorputz eta kirol jardueretako hiru ordu ditu, guztira bost ordu astean.
|
|
|
Gorputz Hezkuntza irakasgaia mugimenduaren bidez irakastea da, eta etorkizunean pertsona aktiboak eta zer egin dezaketen, zergatik, nola eta zer gaitasun dituzten jakin nahi du. Gorputz eta kirol jarduera bati gustatzen zaiona praktikatzea besterik ez da”, dio Martínez
|
de
Harok. Hezkuntza sisteman, irakasgaien arteko oreka bilatu behar da, herritar kultuak eta etorkizunerako ondo prestatuak lortzeko, eta baliagarri zaiena irakatsiko da.
|
|
|
Nafarroako liburu dendak biltzen dituen Diego
|
de
Haro Elkarteak" akuarela eder eta finak" nabarmendu ditu, besteak beste: " Ahaztutako emakumeei irudia jartzen zaie, hainbat esparru eta historiako hainbat garaitan nabarmendu baziren ere, oharkabean igaro baitziren.
|
|
|
Merkuriok, erromatar mitologiako komertzioaren jainkoak, lau estatua ditu Bilboko hirian6 Estatuarik zaharrena hiriko kale nagusiaren hasieran kokatzen da, mendeetako existentzia zuen herrixkari hiribildu izateko sortze akta eman zion Diego López
|
de
Haroren omenez izendatutako kalearen hasieran. 1922 urtean eraikia, bera da lauretatik ikusgarriena.
|
|
|
1301 urtean eskaini zion Diego López
|
de
Harok Begoñako asentamenduari eta Bilboko portuari hiribildu karta, Logroñoko foruaren babespean hainbat eskubide eta pribilegio aitortuz. 1310ean, Diegoren iloba María Diaz de Harok beste karta bat eskaini zion hiriari, honen pribilegioak handituz.
|
|
|
1301 urtean eskaini zion Diego López de Harok Begoñako asentamenduari eta Bilboko portuari hiribildu karta, Logroñoko foruaren babespean hainbat eskubide eta pribilegio aitortuz. 1310ean, Diegoren iloba María Diaz
|
de
Harok beste karta bat eskaini zion hiriari, honen pribilegioak handituz. Garrantzitsuena, erabakigarriena, bide komertzialaren ezarpena izan zen.
|
|
|
1876an Severino de Achucarro, Pablo de Alzola eta Ernesto de Hoffmeyer ek diseinatutako zabalgune proiektua onartu zen. Proiektu honek, Abandoko elizatearen lursailetan egingo zenak, Diego López
|
de
Haro izeneko kale nagusia izango zuen ardatz, eta honen inguruan kale perpendikularrez osatutako trama erregular bat eraikiko zen, Europako hirietan egiten ari ziren zabalguneen antzekoa. Proiektu hau txiki geratu eta, mende aldaketarekin, Bilboko zabalgunea handitu egin zen.
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiaren erakusketa aretoa. Maria Diaz
|
de
Haro kalea.
|
|
2022
|
|
|
Lamiazaleak ziren Bizkaiko etxekoak. Salazarren kronika baino mende bat lehenago Diego Lopez jaunaren emaztearen kondaira kontatu zion Juan Nuñez de Larak (Maria Lopez
|
de
Haroren senarrak) Barcelos ko kondeari, eta hark Livro dos Linhagens ean (1344) idatzi, portugesez
|
|
|
bat, sexu desberdinekoen eta belaunaldi berekoen artekoa (emaztea vs senarra, arreba vs neba); bestea, sexu berekoen eta belaunaldi desberdinekoen artekoa (ama vs alaba). Nabarmenduko dugu haurrideen arteko aurkaritzak (Zeanuriko arreba vs neba eta Lopez
|
de
Haroren emaztearen alaba vs semea) Murugueneko andrearen bi seme" de signo contrario" iragartzen dituela, bata ekaitzegile dela eta bestea apez konjuratzaile (Arana 2000: 22, 39); eta, maiz, sexu femininoa eta maskulinoa ekaitzaren eta konjuruaren korrelatiboak direla.
|
|
|
Hain zuzen ere, Maria Diaz
|
de
Haroko gau zorigaiztoko hartatik jasan dugun mina areagotu egin dute zure jarrerak eta zure adierazpenek; erantzule guztientzako inpunitate eta babes eskema bat diseinatu eta garatu izanak, eta hori eraginkortasun osoz bete izanak. Agian sinetsi egin genituelako bai zuk eta bai egungo lehendakariak duela ia hamar urte publiko egindako exijentziak:
|
|
|
2012ko apirilaren 9an gertatutakoa izan zuen gogoan Plazak atzoko ekitaldiaren hasieran. Gogoratu zuenez, Maria Diaz
|
de
Haro kaleko kantoian, «neurriz kanpokoa» izan baitzen Ertzaintzaren erantzuna. «Hemen ez zegoen inolako arazorik, haiek etorri ziren arte».
|
|
|
Iñigo Cabacasen lagunek urteak daramatzate Ertzaintzaren pilotakada batek gaztea jo zuen Bilboko Maria Diaz
|
de
Haroko kantoian loreak landatzen. Lau egun eman zituen koman kolpe haren ondorioz, eta atzo bete ziren hura hil zenetik hamar urte.
|
|
|
Nire ustez, jentilen mitoa sortu zen Untzuetan gertatutako zenbait batailen ondorioz. Bereziki, Gaztelako Pedro I.' krudela' ren aldekoen eta Nuño Diaz
|
de
Haro Bizkaiko Jaunaren aldekoen arteko borrokan 1358 urtean.
|
|
|
Araba harturik, ber urtean Gaztelakoak Gipuzkoa beretu zuen baldintza ilunetan, eta Durangaldea 2017an. Bizkaiko Diego Lopez
|
de
Haro jaun harrapariak lagundu zuen.
|
|
|
Bilboko hiria ofizialki sortu zen 1300 urteko ekainaren 15ean, Lope
|
de
Haro Bizkaiko jaun subiranoak Foru bat eman ziolarik Carta de Puebla delakoaz. Ondotik bere portua garatu zuen Ibaizabal/ Nerbioiko estuario/ bokalean, San Anton elizaraino.
|
|
2023
|
|
|
Campos: «Bizkaiko jaunaz aritzen bagara, zergatik ez Maria Diaz
|
de
Haroz?».
|
|
|
Hamaikakoei dagokionez, Arrasatek ez du arrazoi handirik aldaketak egiteko. Raul Garcia
|
de
Haro da berritasuna. Valverdek, berriz, badirudi aldaketak egingo dituela, eta besteak beste, Sanceti eta Berenguerri aukera eman diezaiekeela.
|
|
|
Aulkiei begiratuta, zeresana ari da ematen Samu Omorodion, sena oraindik fintzeko duen arren. Alabaina, gutxi agertu da orain arte Raul Garcia
|
de
Haro, Budimirren ordezkoa. Itxaropen handia dago harengan.
|
|
|
Osasuna: Herrera; Areso, Catena, David Garcia, Mojica; Moncayola (Garcia
|
de
Haro, 63 min), Torro (Muñoz, 76 min), Oroz (Ruben Garcia, 76 min); Peña (Chimy, 67 min), Moi eta Budimir (Arnaiz, 76 min).
|
|
|
Ez da gauza bera Gipuzkoako armarrian Belateko kanoiak erakustea ala ezabatzea, Nafarroako armarrian kateak ala karbunklo pomelatuak egotea gauza bera ez den bezala. Ez da gauza bera Alfontso VIII. izeneko edo Reyes Catolicos, edo Lopez
|
de
Haro kale eta plazak gure hirietan izatea; eta, aldiz, Eneko Aritza, edo Nafarroako Mariskala, edo Martin Ttipia, edo Zugarramurdiko Sorginak izenekorik ez egotea, edo torturapean eraildako Joxe Arregi plazari izena aldaraztea.
|
|
|
Hura da denboraldi hasierako jokalaririk nabarmenena. Budimirren golei, Raul Garcia
|
de
Harorenak gehitu zaizkie azken bi jardunaldiotan. Osasunaren historiako fitxaketarik garestiena izan da, baina kosta egin zaio gorritxoen elastikoarekin estreinatzea.
|