|
2000
|
|
|
Iparraldean, geroago Ameriketan gertatuko den bezala, fenomeno bitxi bat eman zen, alegia, ailegatzen ziren intelektualen lanak bertakoek egindakoekin nahastuko zirela, batzuetan bereizteko zaila izateraino. Historikoki hau ez zen gauza berria izan; esaterako, errealitate hau baieztatzeko, hor dugu Miguel
|
de
Unamunoren testigantza, 1925etik 1927ra Hendaian erbesteratuta egon zenean: " La casa vasca —esan zuen— tiene dos compartimientos:
|
|
2001
|
|
|
Unamunok beti bat zuen buruan: Jainkoak izan behar zuela, nahitaez, berak, Migel
|
de
Unamunok, betiko bizia goza zezan. Ideia hau darabil beti Unamunok:
|
|
2003
|
|
|
bestaldeko" eskualduna" bata, D" Abbadie Antoine jauna: bilbotarra bestea, D. Miguel
|
de
Unamuno.
|
|
2004
|
|
|
Nobelan zehar aipatzen den trenak, Mikelek sarri erabili zuen Lezamako Trenak, Bilbora heltzean, gaur egun Miguel Unamuno plaza legez ezagutzen den bazterraren goienaldean zeukan aldi hartan abiaburuko estazio printzipala. Haren aurrean dago Miguel
|
de
Unamunoren familiak, idazle bilbotarra urtebeteko zela, bizilekutzat hartu zuen Gurutze kaleko etxea. Handik bertara, Erronda kaleko Unamunoren jaiolekua.
|
|
|
Azken batean guk ez dugu unibertsitate handietan omenduak izateko anbiziorik. Miguel
|
de
Unamuno eta Pio Parojak proposaturiko asimilazio bidea ez dugu hartuko. Unibertsalitateari egin diezaiokegun aportazioa geure hizkuntzaren bidez eginen diogu.
|
|
2005
|
|
|
Bilbao, Biblioteca bascongada de Fermín Herrán, 1898, 131 Horrez gainera bere ideia historiografikoak ezagutzeko A. Kanpioni buruzko hitzaldi baten testua ere interesgarria dugu, Blancos y Negros (guerra en la paz) nobelaren argitalpenaren hitzaurre gisa argitaratua, Donostian, 1934an, Zabalkunde bildu man, Beñat Idaztiak.20 LABAYRU, E, Historia General del Señorio de Bizcaya. Bilbao 1895, 6 liburuki argitaratu zituen 1903 bitartean Bizkaiako historiaz.44EUSKAL HISTORIAN BARRENA, ETORKIZUNARI BEGIRAGiro horretan, Miguel
|
de
Unamunok Etxegarai eta Labayruren lanak kri tikatu zituen eta bidenabar historiaz zuen ikuspegi teorikoa lerro laburrean bezain sakonean adierazi zuen: Si de los fugaces sucesos quieren sacarse los hechos permanentes, verdadero objeto científico de la historia, hay que redu cir el orden cronológico del suceder al evolutivo del hacerse, y no caer en prag matismo excesivo21?
|
|
|
Adin horretatik gorako haurrei, berriz, komeni zaie krema bat ematea, eguzkitan jarri baino ordu erdi lehenago, 50 edo gehiagoko fotobabesarekin, eta krema berritzea uretatik irteten direnean. Halaxe adierazi zuten atzo José Luis Díaz Pérez Espainiako Dermatologia eta Benereologia Akademiako lehendakariak eta Pablo
|
de
Unamuno Kongresuko batzorde antolatzaileko lehendakariordeak, ekainaren 2tik 4ra Salamancan egingo den Dermatologia eta Benereologiako 33 Biltzar Nazionalaren aurkezpena zela eta. Pablo de Unamuno doktoreak azpimarratu zuenez, haurren babesa oso garrantzitsua da, eta azpimarratu du hiru urtetik beherakoek ez dutela inoiz eguzkia zuzenean hartu behar.
|
|
|
Halaxe adierazi zuten atzo José Luis Díaz Pérez Espainiako Dermatologia eta Benereologia Akademiako lehendakariak eta Pablo de Unamuno Kongresuko batzorde antolatzaileko lehendakariordeak, ekainaren 2tik 4ra Salamancan egingo den Dermatologia eta Benereologiako 33 Biltzar Nazionalaren aurkezpena zela eta. Pablo
|
de
Unamuno doktoreak azpimarratu zuenez, haurren babesa oso garrantzitsua da, eta azpimarratu du hiru urtetik beherakoek ez dutela inoiz eguzkia zuzenean hartu behar. Bestalde, Díaz Pérez doktoreak zenbait babes mekanismo gomendatu zituen azal osasuntsua izateko, hala nola larruazala hidratatzeko edo babesteko, eta argi ultramorearen iragazkiak erabiltzeko; hala ere, nabarmendu zuen pertsona bakoitzaren azal motaren eta inguruko baldintzen arabera gehiago edo gutxiago zaindu behar direla.
|
|
2006
|
|
|
Mementohorretan konturatzen dira bakoitzak bere identitatea bestearen bidez eraiki duelabaina oso modu ezberdin batean. Miguel
|
de
Unamuno-ren Abel Sanchez eta MiguelDelibes en El Principe destronado (Tronutik kendutako printzea) lanek ere nebaarreben arteko harremanek duten esanahi psikologikoa sakonki aztertzen dute.
|
|
|
Unamuno-ren biologismo eta" darwinismo lingüístico" az, oso ongi, ik. EREÑO ALTUNA, J. A.," Remitidos polémicos. A propósito de la conferencia
|
de
Unamuno en El Sitio, el año 1886," Orígenes de la raza vasca"", loc. cit., 111
|
|
|
254 Unamuno-ren jarrera, euskararen juzguan irizpide kritiko eta zientifiko hutsak esijituz, ez dago isolatua, Euskal Herriaren historia eta legendekiko bere jarrera kritiko orokarraren parte da; beraz, doktorego tesia bezain zaharra. Ik. URRUTIA, M. M., Evolución del pensamiento político
|
de
Unamuno, Deusto 1997, 24, 29
|
|
|
" La forma en que Unamuno se refiere a este conocimiento de Hegel permite pensar que le complacía proclamarlo. Pero un lector atento de la obra del español notará enseguida que hay pocos apoyos para considerar que el hegelismo
|
de
Unamuno fue algo que pueda definir su orientación intelectual" 194 Intrahistoriari gagozkiola (kontzeptu unamunotar joan etorritsuagoa dirudienak iruzkingileentzat Unamuno-rentzat berarentzat baino) 195, hori da metafora bat, zer omen den, Unamuno-k metafora gehiagorekin bakarrik argitzen edo iluntzen diguna. " Historian" bi maila dago:
|
|
2007
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunoren besteek asma dezaten hura orain eboluzionatzen ari den errealitate baten metaforarik egokiena dela uste du Patente eta Marken Espainiako Bulegoko Patente Departamentuaren Zuzendari den Miguel Ángel Gutiérrezek.
|
|
|
Armiñok ongi ulertu duenez: . Antes
|
de
Unamuno no encontramos ningún caso en la lírica española que haya formulado, en verso o en prosa, las grandes preguntas con mayor angustia, ni quien haya rozado más de cerca la negación religiosa?.
|
|
|
Unamunok beti bat zuen buruan: Jainkoak izan behar zuela, nahi eta ez, berak, Migel
|
de
Unamunok, betiko bizia goza zezan. Idea hau darabil beti Unamunok:
|
|
|
674 LA RUBIA PRADO, F.,. Völkerpsychologie y filosofía orgánica en la obra de M.
|
de
Unamuno()?, in: Cuadernos de la Cátedra Miguel de Unamuno 29 (1994) 125 Artikulu honetako testu aipatuak orobat bertoko erreferentzia bibliografikoak gabe ematen dira.
|
|
|
674 LA RUBIA PRADO, F.,. Völkerpsychologie y filosofía orgánica en la obra de M. de Unamuno()?, in: Cuadernos de la Cátedra Miguel
|
de
Unamuno 29 (1994) 125 Artikulu honetako testu aipatuak orobat bertoko erreferentzia bibliografikoak gabe ematen dira.
|
|
|
Ibidem. Kontuan hartu behar da Sabino Arana nazionalista, Azkue eta Miguel
|
de
Unamuno aurkeztu zirela Bizkaiko Diputazioak 1888an eraturiko Euskara katedrara, Azkuek jasoz, Kintana, J., Vizcaytik> Bizkaira?... aipatu liburua, 15 orr.
|
|
2008
|
|
|
–Aitak Miguel
|
de
Unamuno deitzen den gizon batekin hitz egin du eta desterratuta dago erregeari buruz eta Primo de Riverari buruz txarto hitz egiteagatik?.
|
|
|
Ricardok ondo apuntatu zuen bezala, Miguel
|
de
Unamuno idazlea erbesteratua zegoen Hendaian. Nola egin nobela bat izeneko eleberria ari zen idazten orduan.
|
|
|
De novelas escritas [por autores vascos] en español casi nada puedo decirle, por estar yo exclusivamente dedicado al cultivo de nuestra vieja lengua vasca. Unicamente puedo indicarle que entre los novelistas vascos, que han escrito en español, los más conocidos son Antonio Trueba, Miguel
|
de
Unamuno, Arturo Campion, Navarro Villoslada y Pio Baroja. [...] Yo recuerdo únicamente estas
|
|
|
342) ez dela zuzena. Hots, ez da egia« [que] los diputados favorables a Miguel
|
de
Unamuno habían votado previamente por la instalación de la cátedra en Bilbao, mientras que los favorables a R. Mª Azkue eran partidarios de trasladarla a Marquina».
|
|
|
«Teniendo presente el ayuntamiento que varias porciones de Terrenos perttenecienttes a estta villa se hallan sin vender, y ottras poseen varios vecinos de esta villa sin documentos de su perttenenccia, sin que se sepa quales sean fixamente; y deseando corttar el buelo a semejanttes abusos, se acuerda que haciendo comparecer a la presencia de dicho Sr. Alcalde, a Isidro de Lariz, Rafael de Loyola, Ignacio
|
de
Unamuno, Agustin de Iriondo, Ignacio Vergara Acastteguieta, y Martín de Uncetta Barrenechea, vecinos de estta villa; y vajo de juramento que se les reciva, declare, en quantto supiesen, quales son los terrenos monttes comunes que estén sin enajenarlos, y quales los que habiendose señalado por partticulares, los poseen sin documento legitimo, para que vajo estos datos se resuelva los convenient...
|
|
|
Miguel
|
de
Unamuno
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo egunetan, hainbat idazleren hitzaldiak izango dira, besteak beste, Cees Nooteboom, Jorge Semprún, Arcadi Espada, Cristina Rota, Juan Diego Botto eta Maria Botto, Bernardo Atxaga, Eric Hobsbawn, Paul Preston eta Ismail Kadarék ariko baitira. Era berean, Miguel
|
de
Unamunoren, Luis Bassaten, Galaren eta Federico Felliniren biografia banatuko dira dohainik.
|
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel
|
de
Unamuno eta beste hainbat pertsonaia historikorena ere. Loiolako Inazioren biografia da, ezbairik gabe, bere lanik ezagun eta zabalduena:
|
|
|
Gaur, 2007ko martxoaren 9an, eguerdiko 13:00etan, bildu da Miguel
|
de
Unamuno VIII. saiakera lehiaketako epaimahaia, 2006ko deialdiaren euskarazko modalitateko sariak emateko, halaxe ezartzen baitute Bilboko Udalaren Kultura eta Euskara Sailak 2006ko irailean argitaratutako oinarriek.
|
|
|
Bi. Miguel
|
de
Unamuno VIII. Saiakera Lehiaketaren 2006ko edizioaren irabazle izateko pedro alberdi zinkunegi jauna hautatzea, Carlos esaten zioten gizona izeneko idazlanagatik.
|
|
|
Bilboko Udalak antolatzen duen Miguel
|
de
Unamuno VIII. Saria irabazi du liburu honek
|
|
2010
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunoren poema baten oihartzuna dago Sarrionandiak liburuari ezarri dion izenburuan. Mosaiko baten antzera, gai asko eta askatarikoak biltzen dituen saiakera mardula da lan hau, 700 orrialde ingurukoa.
|
|
|
Bide batez aipa dezaket beharbada txundituta eta aztoratuta ikusten dudala euskal nazionalista askok ez dituztela Pío Baroja eta Miguel
|
de
Unamuno beren gaztelania hizkuntzaren euskal maisu gisa estima tzen.
|
|
|
Bere liburuez hain luze idatzi ondoren eskaintza laburregia iruditu zitzaiola edo horrelako zerbait? Ezin izan nion erantzun Miguel
|
de
Unamunok" Alma vasca" testuan euskaldunoi buruz idatzitako esaldiarekin," hasta nuestras palabras suelen ser acción", laburrak izanik ere oso esanguraz beteak. Ramonen itxura gogor eta eszeptikoaren azpian oso pertsona sentibera ezkutatzen da.
|
|
|
Bilboko Lore Jokoen sarrera hitzaldia egiteko 1901ean, Miguel
|
de
Unamuno irakasle bilbotarra gonbidatu zuten. Unamuno goraki eta argiki mintzatu zen" euskal" zen guztiaren kontra, Euskara barne, espainol nazionalismoaren beharra aldarrikatzen zuen bitartean, entzule guztien harridurarako:
|
|
|
898. Aditz ingelesa euskararen baino egokiagoa dela azaldu ondoren, sinpleagoa delako hain zuzen, Alfred Mussetena aitortzen zion Miguel
|
de
Unamunok Emiliano de Arriagari: " El vascuence es la lengua mejor para los que la hablan, por ser la suya y lo de Musset:
|
|
|
Egiten dutenaren egile direla ematen du, eta egindakoaren biktima dira gehiago. Miguel
|
de
Unamuno eta Mohamed Xukri. Zer arraroa den historia, haien historia zirriborratzea, haiek egindakoa aldatzeko eskumenik gabe.
|
|
|
Arrazoi sentimental abstraktuak ere entzuten dira sarritan. Baina halakoak Pierre Lotik eta Miguel
|
de
Unamunok ere ematen zituzten, ondorio politikorik atera gabe, edo alderantzizko ondorioak aterata. Victor Hugorentzat, metafora hunkigarrian, Euskal Herria krater bat zen, lakuko urpean.
|
|
|
279. Miguel Primo de Riverak, 1924an, Fuerteventura irla mortura desterratu zituen biak, Miguel
|
de
Unamuno eta Rodrigo Soriano. Errepublikaren sasoian Espainiar enbaxadorea izan zen Txilen, han lagun zuela Alfonso Rodriguez Aldave, lesakarra eta Maria Zambranoren senarra.
|
|
|
368. Rudyard Kiplingen poeman," herri umeak" junglan galdutako umeak bezalakoak dira, zibilizazioak modu paternalistan handik atera behar dituenak. Miguel
|
de
Unamunoren" herri umeak", Europako zibilizazioak baztertu dituen herri zaharrak dira, gogo berriarekin azalduko baitira historian. Umeak dira, berrien inozentziarekin, bizitza aurretik dutelako.
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunoren poema Heziketa ministroari informea Axelheraren bila, Santa Cruz de la Mar Pequeña Frantziaren eta Espainiaren pausuak Erregularrak Mohand Amezianen heriotza Protektoratua eta subprotektoratua.
|
|
|
Bada Miguel
|
de
Unamunoren paperen artean poema arraro bat, Aste Tragikoaren ingurugiro hartan, 1909ko abuztuan Bilbon eta Salamancan idatzia. Salutacion a los rfeños deitzen da.357
|
|
|
" 1907an Poemak argitaratu zituenetik, poesiarako uzten zituen Unamunok bere mundu intelektual bereziko momenturik egiatienak eta pertsonalenak, intuizioz, asoziazio inkontzientez edo noraez afektiboz osatzen zirenak. Horien berehalakotasunak kaltea egin zien batzuetan haren saiakeretako prosa erdi hanpatu erdi jatorrari eta haren teatroko edo nobelako eskematismoari". 358 Miguel
|
de
Unamuno beraren hitzak are argiagoak dira:
|
|
|
Ez du ondorengo poema honetan Miguel
|
de
Unamunok bere pentsamendua janzten. Heterodoxoa bere ohiko pentsabideekiko ere, bere gogapenak eta sentimenduak biluzten ditu.360
|
|
|
Bilatzen zuten tesoroaren barruan zuten europarrek bihotza. Europar izateko lotsa sentitzen zuen egun haietan Miguel
|
de
Unamunok, Europa berde, gizen, oligarkia Elizaren besotik helduta bizi zeneko zibilizazio autokonplaziente hartakoa:
|
|
|
Jose Marti eta Rudyard Kiplingekin ere konpara daiteke Miguel
|
de
Unamuno. Jose Martik bezala ikusten du morojendearen intsurrekzioa, fedea buruan, ez autodefentsarako bakarrik, baizik giza erredentzioaren ideiaren, pribilejiatuentzat eta koldarrentzat beti itzalirik egoten den ideia horren izekitzaile.
|
|
|
Ez ote dira Miguel
|
de
Unamunoren berbak, poesia inperialistaren eredu hari, herri umeen aldeko erantzuna?
|
|
|
Pedro H. Sarrionandiak, Miguel
|
de
Unamunok bezala, oraingo ikuspegitik arraroa egiten den izkribu bati eman zion amaiera 1909ko azaroaren 23an. Erredakzio data osoarekin, baina editore izenik gabe argitaratu zen 8 orrialdeko foiletoa:
|
|
|
Charles Peguyk1078 sekula imajinatu ez zuen hautua egin behar du, era batean edo bestean, literatura txikiaren eta handiaren artean. Kontua ez da ama hizkuntzan idatzi ala hizkuntza nagusiari heldu.1079 Botere egitura eta situazio konplexuetan aukeratu beharrean izan ziren Leone Afrikarra eta Jan Potocki, 1080 Miguel
|
de
Unamuno eta Jean Etchepare, Jose Rizal eta Joseph Conrad, Jon Mirande eta Vladimir Nabokov, Gabriel Aresti eta Vidiadhar S. Naipaul...
|
|
|
Antiespainolismoaren eta askatasunaren erretolikarekin, Sabino Aranak euskaldunen aberria Euzkadi zela proklamatu zuen, Espainiatik askatu eta euskal nazio estatua fundatzea proposatzeko. Miguel
|
de
Unamunok, ostera, progresoaren eta unibertsaltasunaren argudioekin, euskaldunek espainol izan behar zutela promulgatu zuen, jadanik trenbide horretan sarturik zeudenez gero, tren hori bultzatu besterik ez zutela.
|
|
|
Euskaldunen independentzia ilogikoa zela esan zuen Pablo Alzola Bilboko burgesia industrialaren ideologoak, bi mende atzera egitea litzatekeela. " Bizkaitarrek" bazekitela atzera egitea zela erantzun zion Rafael PicaMiguel
|
de
Unamuno Hendaian errefuxiatua 1928 urtean, emaztearekin, hiru seme alabarekin eta suhi batekin. veak, baina trenek atzera egitea normala dela okerreko bidera sartu direnean.
|
|
|
Sabino Arana eta Miguel
|
de
Unamunoren arteko eztabaidan, nazio euskaldun ala nazio espainolaren arteko auzian, hizkuntzaren gaia erdian zegoen eta ezin da ahaztu 1901eko abuztuaren 26an Bilboko Lore Jokoak irekitzean gertatu zen asaldura.886
|
|
|
Orduan esan zituenak zehazteko, Miguel
|
de
Unamunok artikulu sail bat idatzi zuen El Imparcial kazetaren asteleheneko zenbaki berezian:
|
|
|
Metafora militarra erabili zuen Miguel
|
de
Unamunok: " baioneta" utzi behar genuen euskaldunok," mauser" espainola erabiltzeko.
|
|
|
Natural hiltzea zegokion, bizilegea baizik ez zen hori. " Arrazaren espirituak" iraun behar zuen Euskal Herrian," hizkuntzaren arimak", euskara ahalik eta txukunen hobiratu ondoren, Miguel
|
de
Unamunok urriaren 7ko El Imparcialen idatzi zuenez:
|
|
|
Ez delako euskara ez dirurik ez kulturarik irabazteko baliabidea, Miguel
|
de
Unamunoren ustez. Dirua eta kultura gazteleraz irabaziko ziren, orduan, baina gazteleraz egiteak beste zentzu bat ere bazuen.
|
|
|
Ideokraziaren ur handietan sartu zen Miguel
|
de
Unamuno euskarari heriotza zertifikatua eman zionean. Hainbat paradoxatara sartu zen horrela.
|
|
|
Hiztunek erabaki dute hori. Miguel
|
de
Unamunok konprenitzen zuen, gainera, Emiliano Arriagari aitortu zionez, 898 ingelesa euskara baino modernoagoa izanda ere, hitz egiten duten hizkuntza dela hiztunentzat hoberena.
|
|
|
Orain, baliteke norbaitek pentsatzea Miguel
|
de
Unamuno oker zegoela euskara heriotzara bidean zihoala anuntziatzean. Gaur egun, euskara eskoletan zein Interneten, literaturan zein kalean entzunik, begi bistakoa da ez zuela azartatu.
|
|
|
Miguel
|
de
Unamuno eta Sabino Aranaz aparte, bazegoen beste bilbotar ilustre bat euskaldunentzako hirugarren proposamena zeukana mende arte hartan: Francisco Basaldua.
|
|
|
Proposamena emigrazioa zen. Miguel
|
de
Unamunok esan zuen: " Euskaldunak Espainian gaudenez gero izan gaitezen espainolak".
|
|
|
Aurretik, nazionalismoa dago. Ideologia linguistikoaren oinarrian nazio estatu aukeratua dago, Miguel
|
de
Unamunoren eta Sabino Aranaren arrazoibidean, hizkuntzaren arauketa eta batasunari buruzko iritzietan ikus daitekeenez.
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunok euskara hizkuntza moderno bihurtu nahi izatea taxidermisten gauza zela esaten zuen, hitz berriak asmatzea hizkuntza natural zaharrarekiko krimena zela. Gaztelerari buruz ari zela, ostera, logika erabat bestelakoa zuen, Buenos Airesko La Nacion kazetan idatzi zuenez:
|
|
|
Gaztelerarako proposatzen zituen, Miguel
|
de
Unamunok, euskararako ukatzen zituen baliabideak. Proposatzen zuen, nazio estatuaren logikaz, gaztelera superordenatu eta aberastu behar zela euskara bernakulartu eta filologia gai utzi behar zen artean.
|
|
|
Seinalatzekoa da erabiltzen dituen pueril eta grandiosas izenlagunen arteko kontrastea. Erretorikaz aparte, Ramon Menendez Pidalek, Miguel
|
de
Unamunok bezala, ez zuen euskara batzeko ez emendatzeko eskubiderik onartzen. Ukitu ere ez zen egin behar euskara, material linguistikoaren balio arkeologikoa ez hondatzeko.
|
|
|
Barruti pribatuan gordetzea naturala iruditzen zaie eta, galdu behar balitz, hizkuntza galtzea ere ez litzaieke naturaz kontrakoa irudituko. Hala pentsatzen zuen Miguel
|
de
Unamunok eta, arrazoia zuen, automespretxu berezirik gabe sentitzen dute (gogoratu haren" nire euskal herriko baserritar xeheak") UPNko nahiz Iparraldeko euskaldun askok.977
|
|
|
Paulino Garagorri donostiar liberala, Miguel
|
de
Unamunoren eta Jose Ortega Gasseten jarraitzailea, euskaldun espainola izango zen, baina konturatzen zen herriak erabaki behar duela zer hizkuntza hitz egin eta, artikulu baten amaieran idatzi zuenez, herri moduan zelan antolatu:
|
|
|
Burgesiaren estatua eta herria Higoalitatea eta bardintassuna Nazio identitatea eta gerla Miguel
|
de
Unamunoren euskararen hilbeila Lehenengo nazionalismoaren oker linguistikoak Emigrazioa eta euskara.
|
|
|
1370. Miguel
|
de
Unamunok konfunditu egin zituen bere euskararen mugak euskararen mugekin. Berak idatzi zuen, gaztetan, Gabon abestia delakoan:
|
|
2011
|
|
|
–La hipervisibilidad televisiva: nuevos imaginarios, nuevos rituales comunicativos?, in G. Imbert (koord.), Televisión y cotidianidad (la función social de la televisión en el nuevo milenio), Instituto de Cultura y Tecnología Miguel
|
de
Unamuno, Madril, 48
|
|
|
MIGUEL
|
DE
UNAMUNO XI. SAIAKERA LEHIAKETAKO
|
|
|
Gaur, 2010eko maiatzaren 4an, goizeko 10: 30etan, Miguel
|
de
Unamuno XI. saiakera lehiaketaren epaimahaia bildu da 2009ko deialdiaren euskarazko modalitateko sariak emateko, halaxe ezartzen baitute Bilboko Udalaren Kultura eta Hezkuntza Sailak 2009ko irailean argitaratutako oinarriek.
|
|
|
Bi. Miguel
|
de
Unamuno XI. Saiakera Lehiaketa 2009ko edizioaren irabazle izateko Aitor Zuberogoitia Espilla jauna hautatzea, Surf izeneko idazlanagatik.
|
|
|
Bilboko Udalak antolatzen duen Miguel
|
de
Unamuno XI. Saria irabazi du liburu honek
|
|
|
Hala ere, euskal kontuen eraginpean, 1959an jarri nintzen lehenbizikoz, Complutensean Espainiako literatura ikasten ari nintzela. Miguel
|
de
Unamunoren San Manuel Bueno, Martir irakurri nuen eta nire aitaren apostasia ulertzeko jarrera hobea eta harenganako begirunea neureganatu nituen. Entzule gisa parte hartu nuen Espainiako Giza Geografiako ikastaro batean eta liluratuta gelditu nintzen Kantaurialdeko paisaiarekin eta jendearekin.
|
|
|
Ramon Rubial politikari sozialista historikoa, sozialisten Parnell moduko bat. Bisitari askok, erraturik, Miguel
|
de
Unamunotzat jotzen dute. Estatua besarkatu eta klik gabeturiko kamerak bere lana bete arte itxaroten dute.
|
|
2012
|
|
|
4. Unamunoren omenez Miguel Unamuno idazle eta filosofoa (Bilbo, 1864; Salamanca, 1936) omenduko dute aurten Salamancan (Espainia). Horretarako, askotariko ekitaldiak prestatu dituzte urte osorako, 2012, año
|
de
Unamuno programarekin. Antzerkia, kontzertuak, tailerrak, erakusketak eta zinema zikloak prestatu dituzte Unamunoren heriotzaren 75 urteurrenean.
|
|
|
Gela hartatik kanpo ikus daitezke erakusketa osatzen duten azken lanek. Eskaileratan behera eginda aurkitzen du ikusleak Bauhausen eragina duen mahaia eta Miguel
|
de
Unamunoren bustoa. Azkenik, artistaren lan monumentalak ikus daitezke, Arte Eder museoko parterrean eta ate ondoan.
|
|
|
Rabate, J. C. eta Rabate C. (2009): Miguel
|
de
Unamuno. Biografia, Taurus, Madril.Soto, I. eta Soto M. (2006):
|
|
|
Euskaldunez eta euskaraz honezkero dituen iritzi gogorrak (euskararen gauzeztasun kulturala, hil beharra, etab.), euskalarien artean ez zirenberriak, beraz posizionatze kritiko originalak ez dira izan (Ereño Altuna, J. A. (2000): . Dos importantes fuentes linguistico etnologicas de la tesis
|
de
Unamuno?, in C. Florez Miguel, Tu mano es mi destino, Salamanca, 133). Baina berarekinagora etnologiko politikora pasatu dira eta antieuskararen errepertoriora, prentsaPSOE sozialistan adibidez, eta gaur arte.
|
|
|
M. M. Urrutiak tesi doktoral bat dauka Unamunori buruz: Evolucion delpensamientopolitico
|
de
Unamuno, Univ. de Deusto, 1997 Nire ustean tesiak frogatzen duenaalderantzizkoa da, baina berak konklusio hau ateratzen du: «Unamuno se nosaparece como un gran intelectual liberal de la historia contemporanea de España.Como ha dicho recientemente Juan Marichal:
|
|
|
Miguel
|
de
Unamuno y Jugo Bilbon Zazpi Kaleetako Erronda kaleanjaio zen («nacu.. en la invicta villa liberal de Bilbao»).
|
|
|
Andy Rooney, irratiko eta telebistako gidoilaria. Aipagarriak dira, halaber, Miguel
|
de
Unamuno idazlearen agur hitzak, ‘Elegía en la muerte de un perro’ lanean: «Jainkoak negarrez ari dira eskuak moztu zizkien txakurra hiltzen denean, begiei begiratu zien eta haiei begiratzean galdetu zien:
|
|
|
Miguel
|
de
Unamuno xii. saiakera lehiaketako
|
|
|
Gaur, 2011ko maiatzaren 3an, goizeko 11:00etan, Miguel
|
de
Unamuno XII. saiakera lehiaketaren epaimahaia bildu da 2010eko deialdiaren euskarazko modalitateko sariak emateko, halaxe ezartzen baitute Bilboko Udalaren Kultura eta Hezkuntza Sailak 2010eko irailean argitaratutako oinarriek.
|
|
|
Bi. Miguel
|
de
Unamuno XII. Saiakera Lehiaketa 2010eko edizioaren irabazle izateko Joseba Agirreazkuenaga Zigorraga jauna hautatzea, Euskal herritarren burujabetza politikoaren auzia mundu berriaren zurrunbiloan izeneko saiakerarengatik.
|
|
2013
|
|
|
Hamarkada batzuk geroago, 1579an, Sir Francis Drakeren gizonak San Franciscoko badiaren iparraldean lehorreratu zirenean, bost aste inguru eman zituzten han, bertakoekin harreman estuan. Pedro
|
de
Unamunoren gizonek ere astebete eman zuten Monterrey eta Santa Barbara arteko punturen batean. Ziur aski, bisita haiek guztiak infekzioen sarbide izan ziren, eta Kaliforniako jatorrizko biztanleen desagerpen ia osoaren abiapuntuan daude.14
|
|
|
Pedro
|
de
Unamunoren Nuestra Señora de Esperanza laino artean Acapulcorantz zihoala, txalupa bat atera zitzaion bidera Corrientesko lurmuturraren parean, 21° ko altueran. Acapulcoko agintariek bidalia zuten ontzitxoa, kortsario ingelesa bazter haietan ikusia izan zela jakinaraztera Txinako ontziei.
|
|
|
Pedro
|
de
Unamuno: Europarrak eta Kaliforniako biztanleak aurrez aurre
|
|
|
Bere garaiko beste nabigatzaile asko bezala, Pedro
|
de
Unamuno Rica de Oro eta Rica de Plata uharteen bila ibili zen ozeanoaren erdian. Baina, itsas mapen arabera Rica de Orok egon behar zuen latitudera heldu zenean, norabide guztietan bilatuta ere ezin izan zuen aurkitu, eta ez zela existitzen ondorioztatu zuen:
|
|
|
Hala ere, Pedro
|
de
Unamuno ez dakargu hona alegiazko bi uharte haien bila egindako ahaleginagatik, baizik eta 1587an Kaliforniako kostaldea arakatzeko zuzendu zuen espedizioagatik; eta, espedizio hartan, europarren eta Kaliforniako indioen arteko lehen enkontru dokumentatuaren protagonista izan zelako.
|
|
|
Galik zuzendu behar zuen hurrengo espedizioa ere, baina hil egin zen, eta haren bigarrenak, Pedro
|
de
Unamunok, hartu zuen agintea. Unamuno 1586ko udaren hasieran abiatu zen Manilatik bi ontzirekin.
|
|
|
Paisaiari memoriari emanez, intimitate arraro batean ipiniko gaitu Californietako leku eta jendeekin: aurretik pasatuko zaizkigu Ortuño Ximenez de Bertandona kosmografo ernegatua eta Pedro
|
de
Unamuno perla ostratzarra eskuan, kalean topatuko ditugu Thomas Cavendish eta Juan de Ugarte globalizazioaz berriketan, Cibolako behiak agertuko dira gero ziztu bizian inora gabeko eskapadan, Olleyquotequiebe Yumen buruzagi zaharra errenka doala ikusiko dugu Jose Joaqui' n Arrillagaz kexu Juan Rulforen bila, Fermin Lasuen hor izango da artaldetxo batekin, ezer esan nahi ez duela, George Vanc... Eta laster helduko dira Juan Miguel Aguirre, Jean Pierre Goytino, Mary Jeanne Goyenetche, Pete Aguereberry eta beste kaliforniakoak...
|
|
|
Unamunok berak, berriz, bidaiaren kontakizuna idatzi zuen erregeordearentzat: " Relacion del viage y navegacion que hizo el Capitan Pedro
|
de
Unamuno...". 13 Bertan irakur daitekeenez, ozeanoa zeharkatuta, Nuestra Señora de Esperanzak urriaren 17an jo zuen begiz lurra Erdialdeko Kaliforniako punturen batean. Hurrengo egunean, ke asko ikusi zituzten lurrean, eta, ontziko
|
|
|
Pedro
|
de
Unamuno lehorreratutako puntua, gaur egungo Morro Baytik hurbil, leku historiko deklaratua izan zen 1995ean. Lehorreratze unea gogoratzen du plakak:
|
|
|
Lehorreratze unea gogoratzen du plakak: " 1587ko urriaren 18an, Nuestra Señora de Esperanza Manilako Galeoia, Pedro
|
de
Unamunoren agintepean, Morro Bayn sartu zen, hemendik gertu. Talde bat ertzera bidali zuten, luzondar Indio batzuk tartean zirela, etab". gizonen iritziak entzun ondoren," bereziki Aita frai Martin Ignazio Loiolakoarena, Txinako komisarioarena", Unamunok lurrera jaistea erabaki zuen.
|
|
|
1587. Pedro
|
de
Unamuno: Europarrak eta Kaliforniako biztanleak aurrez aurre 31
|
|
2014
|
|
|
Pero probablemente es más consistente el nexo entre uno y otra a través de las ideas orteguianas100 de exaltación de las minorías, de la función de la aristocracia, del concepto histórico de generación o de la imagen de la decadencia española. Tradicionalismo, pensamiento liberal
|
de
Unamuno y Ortega y fascismo confluyen, como antecedentes ideológicos, en el pacto reaccionario que se forma en España en la crisis de los años treinta y que lleva a agrupar las fuerzas del monarquismo conservador, del tradicionalismo político, de sectores de corte fascista de Acción Popular y del falangismo? 101 (Euskaldunoi gure maisu liberaltzat Renan, Ortega eta konpainia bezalakoak propo...
|
|
|
20 UNAMUNO PEREZ, M.,. Unamuno y Renan frente a la crisis de fin de siglo?, in: CHAGUACEDA, A. (arg.), M.
|
de
Unamuno. Estudios sobre su obra, bol. I, Salamanca 2003, 213
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunoren lanetan aditua den Jose Antonio Ereño izango da gaurko ekitaldiko gidaria. Liburuaren aurkezpena Unamunoren jaiotzaren 150 urteurrena ospatzeko programaren baitan kokatzen da.
|
|
|
Miguel
|
de
Unamunoren jaiotzaren 150 urteurrena ospatzeko gaur, urriak 28, 19:30ean Bidebarrieta Kulturguneak, Francisco Blanco Prieto Salamancako historiagile eta idazlearen “Unamuno en la política local” liburuaren aurkezpen ekitaldia jasoko du.
|
|
|
Halan da be, adiskidetzeko eta hainbat toki turistiko ezagutzeko aukerea be izango dabe, besteak beste, Guggenheim Museoa edo Plentziako udalerria. Euskadin egongo diran egunetan, UPV/EHUko Miguel
|
de
Unamuno Ikastetxe Nagusian hartuko dabe ostatu gazteek eta entseguak Bizkaia Aretoan egingo ditue.
|