|
2008
|
|
|
Hola, ohargarria da Espainiako erregearen jarrera negatiboa gaztelania ez beste hizkuntzen aurrean. Horretan Primo
|
de
Rivera diktadorea bera baino zurrunagoa omen zen. Bestalde, ikusten denez, euskarazko hezkuntzaren aurkako benetan zabala zen:
|
|
|
Eztabaidak korapilo asko ditu oraindik, hala ere: Iru, eko Udalak 18 seme kutun izendatu ditu gaurko egunera arte; haietatik asko frankistak edo faxistak izan ziren, Primo
|
de
Rivera diktadorea, edo Ildebrando Antoniutti kardinala, tarteko.
|
|
2009
|
|
|
Primo
|
de
Rivera diktadoreak legez kanpo utzi ez zituen arren, sozialismoareneta sindikatu sozialisten garapenerako une garrantzitsua erregimen errepublikanoaren ezarpenarekin batera gertatu zen. Garapen hori oso garrantzitsua izan zenlehenengo biurtekoan, 1933 urte aldean galgatu egin zen, eta 1934an erabat etenzen gobernuaren jardun errepresiboaren eraginez; lehenik eta behin, nekazarienekaineko grebagatik eta urriko iraultza ahaleginagatik, ondoren.
|
|
|
Gaurko antzera, iraganean ere, hizkuntza politikaren beharrik eza aldarrikatu izan dute, hizkuntza hegemonikoaren asimilazio talaiatik mendean harturiko hizkuntzei begira beti ere, jakina. Primo
|
de
Rivera diktadorea bera ere aitzindari izan zen ikusmolde horren defentsan (Revista de Occidente, 10, 1982, V.D. k eta S.V. k aipatua):
|
|
2010
|
|
|
Ondoren, zabaltzen hasi ziren Hegoalde guztian barna. Primo
|
de
Rivera diktadore espainolak mugimendu hau geldiarazi zuen bere agintaldian, 1923 urteetan, baina errepublika garaian (193136) indarrez bersortu ziren.
|
|
|
Miguel Primo de Rivera teniente gazteak hil zuela, bertatik bertara, haserreturik moroek espainolen kontrako eraso haietan erabiltzen zituzten fusilak komandanteak babesturiko merkatu beltzean salduak zirelako. Miguel Primo
|
de
Rivera diktadorea izango zen handik laster. Manuel Cigesi larrutik ordainaraziko zizkioten baina, idatzitakoak.
|
|
2011
|
|
|
Kapituluetan tartekatuta dauden pertsona ezberdinen biografiek kolorea ematen diote lanari, eta askotan lotura zuzenik ez badute ere, orokorrean deskribatzen ari den argazkia osatzen laguntzen dute testuok. Izan Pedro H. Sarrionandia frantziskanoaren bizitza, Primo
|
de
Rivera diktadorearena, Abd el Krim buruzagi arrifiarena edo Felix Urtubi bere hegazkina etsaiaren gainera bota zuen aretxabaletarrarena.
|
|
2013
|
|
|
Erbestekoa. Primo
|
de
Rivera diktadoreak Kanaria uharteetara deserriratu, Parisera ihes eginda han hilabete batzuk eman, eta Espainiako Errepublika ezarri zenean Hendaiatik Salamancara joan zena. Denbora tarte horretan idatzitako 103 soneto bildu ditu Erbesteko Sonetoak.
|
|
2015
|
|
|
Hainbat gorabeheraren ondoren, 1925ean hasi ziren Santander Mediterraneo trenbidea eraikitzeko obrak, Primo
|
de
Rivera diktadorearen agintepean, Bizkaiko Golkoa eta Mediterraneoaren arteko komertzioa bizkortzeko asmoz.
|
|
|
Gainera, ehun urteren buruan, Espainiako ordezkari guztiek egin zioten gorazarre etxetzar hari: Maria Cristina Erreginak, Alfonso XIII.ak, Cánovas eta Sagasta errestauratzaileek, Silvela, Maura eta Dato kontserbadoreek, Canalejas, Moret eta Romanones liberalek, Primo
|
de
Rivera diktadoreak, Azaña erreplubikarrak, Franco diktadoreak, Juan Carlos I.a erregeak... Gure krokodilo denek eta guztiek goraipatu zuten noizbait Madrilgo Burtsa Etxea eta niri eta ez beste inori zegokion hura hankazgoratzeko loria.
|
|
|
113. Hain larria iruditu zitzaion ELAri erasoa, non Primo
|
de
Rivera diktadoreak Komisio Paritarioak UGTen esku jarri zituenekoa ekarri baitzuen gogora ELAren aldizkariak (ELA astekaria, 67,).
|
|
2018
|
|
|
Bufokeria hauetan bilbotarra bezain negargarria da gasteiztarra; pixka bat donostiarra salbatzen da (Baroja). 1928an Primo
|
de
Rivera diktadoreak Argentinan enbaxadore izendatu zuen, han Zacarías de Vizcarra gotzainarekin topo egin baitu,. Hispanidad, kontzeptuaren asmatzailea.
|
|
2023
|
|
|
Hala diote gurasoek. Aitak domeka goizetan irakurtzen ditu liburuak, egunkariak, aldizkariak eta Primo
|
de
Rivera diktadoreak debekatu baino lehenagoko euskarazko argitalpenak. Lehen Euzkeldun orratza eramaten zuten paparrean, jakin zezaten euskaraz egiten zutela, eta euskaraz egin ziezaieten.
|