|
2002
|
|
|
Femandez
|
de
Pinedo, E. (1984): –Universidad Vasca?, Leviatan II. Extra:
|
|
|
(Mendizabal, 1985). Beste adibide bat (Femandez
|
de
Pinedo, 1984). 1985ean argitaratutakoespainiar unibertsitateari bumzko libum batean, hizkuntzari buruzko atalean Filologiaren bilakaerabaino ez zen aztertzen.
|
|
|
Badira zenbait lan orokor iraupenluzeko analisia erabiliz eredua finkatu dutenak: E. Fernandez Albaladejo edo Emiliano Fernandez
|
de
Pinedo-renak, hain zuzen. Horiez gain, Bizkaiko eta Arabakokasuetarako Jose Angel Garcia de Cortazar enak eta Jose Ramon Diaz de Duranarenak ezinbestekoak dira oraindik25 Bestalde, hiri munduko sorrera, morfologia, gizarte taldeak, jarduerak eta erakundeak gero eta ezagunagoak dira BeatrizArizaga eta Ernesto Garcia-ren azterlanei esker.
|
|
|
Sektore ekonomikoak aztergai gisa hartuta, ukaezina da baserri munduareneta nekazaritzaren ezagueran aurrerapen nabariak egin direla. Nahikoa litzateke gogoratzea Emiliano Fernandez
|
de
Pinedo-ren edota Jose Ramon Diaz de Durana renekarpenak: Arabako nekazaritza hazkundearen ezaugarriak, eta sektore horrenahulezia Bizkaian eta Gipuzkoan, industria eta merkataritzaren hedakundearenaurrean.
|
|
|
Fernandez
|
de
Pinedo, E. (1974): Crecimiento economico y transformacionessociales del Pais Vasco(), Siglo XXI, Madril.
|
|
|
L. M. Bilbao (1979); E. Fernandez
|
de
Pinedo (1974).
|
|
2003
|
|
|
XVIII. mendean, bigarren erdian, hain zuzen ere, demografia hazkundea gertatu zen bertan ere, hilkortasuna jaitsi zelako. Horretarako arrazoiak ez daude batere argi (Fernandez
|
de
Pinedo, 1984), elikaduraren erregulartzeari eta izurriteen gutxitzeari lotua dela dirudi Penintsulan ere. Kantauri aldean nekazaritza intentsiboa zen beste Penintsulako estentsiboaren aurrean (orokorrean).
|
|
|
Araban 1724 eta 1787 tartean populazioa urtero %0, 16a hazten zen, baina bigarren erdialdean batez ere (Bizkaiko eta Gipuzkoako %0, 47 eta %0, 49arekin, hurrenez hurren, alderatuta gutxi samar zena). Beraz, Araba populazio gutxiko lurraldea genuen eta Emiliano Fernandez
|
de
Pinedo-k dioen moduan «Arabak duen panorama demografikoa Gaztelakoa modukoa da» (Fernandez de Pinedo, 1984). Biztanle dentsitate baxua egoteak, egoera oso onean uzten zuen arabar nekazaria, lanketak nahi beste hazi baitzitzakeen.
|
|
|
Araban 1724 eta 1787 tartean populazioa urtero %0, 16a hazten zen, baina bigarren erdialdean batez ere (Bizkaiko eta Gipuzkoako %0, 47 eta %0, 49arekin, hurrenez hurren, alderatuta gutxi samar zena). Beraz, Araba populazio gutxiko lurraldea genuen eta Emiliano Fernandez de Pinedo-k dioen moduan «Arabak duen panorama demografikoa Gaztelakoa modukoa da» (Fernandez
|
de
Pinedo, 1984). Biztanle dentsitate baxua egoteak, egoera oso onean uzten zuen arabar nekazaria, lanketak nahi beste hazi baitzitzakeen.
|
|
|
68 Mendizabal, A. (1985): . Evolución de la Universidad de masas?, in H. E., (arg.), Adecuacio nes universitarias a las necesidades sociales, Euskal Herriko Unibertsitatea, Bilbo, 27 Beste adibide bat Fernández
|
de
Pinedo, E. (1984): –Universidad Vasca?, Leviatan II. Extra, 35 1985ean argitaratutako espainiar unibertsitateari buruzko liburu batean, hizkuntzari buruzko atalean Filolo giaren bilakaera baino ez zen aztertzen.
|
|
|
25 Bizkaiko datuak: Fdez.
|
de
Pinedo, 1974: 264; Gipuzkoakoak: Fdez.
|
|
2006
|
|
|
Alfonso de Otazuren ustez, berriz, ahaide nagusien arteko gatazkaren gakoa lurralde garaietan bizi ziren herri artzain eta abeltzainen (oñaztarren) eta kostaldeko herri merkatari eta marinelen (ganboarrak) arteko liskarrak dira, Euskal Herriko ahaide nagusien borrokek jaunen eta nekazarien arteko borroka estaltzen zutelarik. E. Fernández
|
de
Pinedoren ustez, borroka haiek zerikusia zuten zailtasun ekonomikoak zituen garai hark, Errekonkistaren gelditasunak edo diruaren debaluazioak nekazariengan, elizgizonengan edo jaunen klaseko beste kide batzuengan sortua zuen gabeziarekin. Izan ere, ahaide nagusien arteko borrokak areagotu egin ziren nagusi zen taldearen zailtasunak larritu egin zirenean, euskal nobleziako familia taldeen errenta mailak behera egin zuenean eta gizarte osoak XIV. mendeko beheraldiaren ondoriak jasan zituenean.
|
|
|
368 1400 eta 1422an Bilbon dokumenta daiteke izurritea, 1446an Castro Urdialesen dokumentatzen da eta 1467an Portugaleten J. A. Fernandez de Larreak (2004a: 380) E. Fernández
|
de
Pinedo eta J. A. García de Cortázar.
|
|
|
Iturri fiskalei dagokienez, bi kontaketa ditugu zentsuak ordaindu beharreko etxeez, bata 1436an eta bestea 1493an (jaunaren mendeko morroi izandakoen errentak dira, txanponetara igaro zirenak). Zenbait autorek egindako ikerketen arabera ondorio desberdinak lortu dira baina nabaria da XV.ean populazioaren hazkundea egon zela egile guztien arabera (L. M. Bilbao, E. Fernández
|
de
Pinedo eta J. A. García de Cortázar), nahiz eta ez diren ados jartzen kopuruetan. Orotara, XV mendean urteko hazkundea beharbada% 0,40 inguruan ibiliko zen.
|
|
2008
|
|
|
Iban Zalduak zuzenduriko taldeak Emiliano Fernandez
|
de
Pinedoren Crecimiento económico y cambio social en el País Vasco() liburuaren itzulpenean auzokide hautagaivecino concejante hitza erabili du,?, hitza euskaratzeko.
|
|
|
92 «Relación de las cosas que pasaron el año de 1766 en el Pleito de Immundad del Atrio de este Real Colegio de Loyola» Jesusen Lagundiak egindako txostena. Pinedok aipatzen du (Fernandez
|
de
Pinedo, 1999: 407).
|
|
|
Horrek guztiak hornigaien inguruan iruzurrak gertatu zirela onartzea zekarren, «por mala administración o régimen de los concejales». Egia da euren eginkizunak kontsumo arazoetarako zirela bakarrik, baina dagoeneko ikusita dugu aberasteko modu bat hautaketen manipulazioa eta hornigaien errematea zela (Fernandez
|
de
Pinedo, 1999: 419, 420).
|
|
|
A fuerza de trabajo prolongado de dia y de noche a que se sujetan los mas de sus operarios, consiguen vender al interior del Reyno sus manufacturas y de la disminución grande del numerario. Esta misma disminución les proporciona barata en las primeras materias del carbon y fierro, como en los comestibles y demas necesario a la vida?» (Fernandez
|
de
Pinedo, 1999: 340, 341).
|
|
|
Horrez gain, Vilarren ustez 1766ko matxinada Frantziako Iraultzaren hasieran bizi izandako Irinen Gerra eta Izu Handiaren aurrekaritzat har dezakegu. Fernandez
|
de
Pinedok, ordea, zalantzan jartzen du ikuspegi hori bere eraginaren, ratio, a askoz txikiagoa izan zela azalduz: «Matxinadaren gunetik urrunen zeuden lekuetaraino 25 kilometro baino ez zeuden zuzen joanda, 40 bat kilometro errepidetik.
|
|
|
Eskualde batzuetan bakarrik jazotako gertakaria izan zen. Matxinatuek ia ez zuten beste altxamendu batzuei buruzko aipamenik egiten, Madrilgo eta Zaragozakoari buruz esaterako» (Fernandez
|
de
Pinedo, 1999: 416, 417).
|
|
2009
|
|
|
Gernikako Batzar Etxeko Agiritegia, Estadísticas varias, 1 liburukia, Estadística del Interrogatorio sobre emigración de los Pueblos de Vizcaya. (Fernandez
|
de
Pinedo, 1993: 103).
|
|
|
estudiosos y prensa coetánea denunciaron hasta la saciedad los dudosos métodos empleados en recluta, sobre todo las terribles consecuencias para el emigrante (malos tratos, abandono, despoblamiento?) »10 Prentsako iturriak baino gehiago Colá y Goitiren La emigración vasco navarra tik ateratako erreferentzi batzuk erabiltzen ditu agente hauek deskribatzeko. Beraz, hori da lan honetan prentsaren inguruan azaldutako guztia; eskasagoa da alde horretatik Emiliano Fernandez
|
de
Pinedo ekonomia historialariaren lan batean azaldutakoa, hots, ezer ere ez. Fernandez de Pinedok, hainbat iturri erabiliz, batez ere artxibo iturriak?
|
|
|
Beraz, hori da lan honetan prentsaren inguruan azaldutako guztia; eskasagoa da alde horretatik Emiliano Fernandez de Pinedo ekonomia historialariaren lan batean azaldutakoa, hots, ezer ere ez. Fernandez
|
de
Pinedok, hainbat iturri erabiliz, batez ere artxibo iturriak. XIX. eta XX. mendeetako emigrazioak Euskal Herrian izan zuen eraginaz lan interesgarri bat kaleratu zuen11, baina bertan ez da inolako iturri hemerografikorik erabiltzen.
|
|
|
Fernandez
|
de
Pinedo (1993).
|
|
|
Etxeen prezioekin alderatuta, motel hazi dira pentsioak 655.746 herritarren zoritxarrerako. I, aki Elorriaga, Sandra Barrenetxea eta I, aki Ruiz
|
de
Pinedo soziologoen arabera, Hego Euskal Herriko pentsionisten erdia baino gehiago pobreziaren atalasearen azpitik bizi dira. Iparraldeko datuak erabat zehatzak ez diren arren, batez beste 876,24 euroko saria dute hilean.
|
|
|
Garai bateko eta ez hain urruneko pasadizo ugari. German
|
de
Pinedok, esaterako, hala deskribatzen du igande arratsalde bat Villamaderneko bolalekuan: –Partidak jendetsuak ziren.
|
|
|
Besteak beste, kultura, historia, irakaskuntza eta euskalgintzan diharduten hogeita hamar lagunek babestu dute manifestua tartean sinadura eman dute Eloi Beato eta Gorka Aginagalde aktoreek, Asier Otamendi eta Oihane Perea bertsolariek, eta Kike Fernandez
|
de
Pinedo filologoak. Halaber, azaroaren 19ra arte manifestuaren aldeko sinadurak bilduko dituzte www.sos veleia.org webgunean, eta, horren ostean, Arabako Diputaziora igorriko dituzte.
|
|
|
Azken datu bat bereziki aztoragarria da. Entzun dugu oraintxe bertan Kike Fernandez
|
de
Pinedo eta Xabi Otsoa de Aldaren eskutik egin den hitzaldian Araban izandako sorgin ehizaren berri. Entzun dugunari segituz, azpimarratu behar da prozesu horietako batek, gainera, zuzen zuzenean ukitu zituela Larrea eta Lazarragatar batzuk8 Bada, Axularren kasuarekin Patxi Salaberrik egin duen bezala9, galde genezake zein izan zen gure Joan Perez poetaren jarrera.
|
|
2010
|
|
|
Amurrioko film laburren zinemaldiaren zuzendaria.Alex de la Iglesia, zinema zuzendaria. Espainiako Zinema Akademiaren zuzendaria.Isabel Hergera, zinema zuzendaria.Pio Ortiz
|
de
Pinedo, Hortzmuga antzerki taldeko kidea. Eskenaren presidentea (Euskadiko Produkzio Eszenikoen Enpresa Elkartua). Lucia Lacarra, ballet klasikoko dantzaria.
|
|
|
Amurrioko film laburren zinemaldiaren zuzendaria.Alex de la Iglesia, zinema zuzendaria. Espainiako Zinema Akademiaren zuzendaria.Isabel Hergera, zinema zuzendaria.Pio Ortiz
|
de
Pinedo, Hortzmuga antzerki taldeko kidea. Eskenaren presidentea (Euskadiko Produkzio Eszenikoen Enpresa Elkartua). Lucia Lacarra, ballet klasikoko dantzaria.
|
|
|
Ameriketara joan zirenak, Emilio Fernandez
|
de
Pinedoren iritziz, oro har ofizioz kualifikaturik zeuden eta haien emigrazioak" itzelezko onura ekarri zion herrialde hartzaileari eta galera handia sorterriari dudarik gabe". 909
|
|
2011
|
|
|
PSEk eta EAJk ez dute hautagairik aurkeztu, eta sei zinegotzi sozialistek eta sei jeltzaleek boto zuria eman dute. Bilduk Kike Fernandez
|
de
Pinedo bere hautagaiaren alde egin du.
|
|
|
Idazkari gisa, Miguel Sagües, eta erradaktore zein kolaboratzaile gisa: J. A. Agirre Elustondo, J. Arpal, L. M. Bilbao, M. Bizcarrondo, L. C. Nuñez, J. Corcuera, A. Eguzkitza, A. Elorza, P. Fernández Albaladejo, E. Fernández
|
de
Pinedo, J. A. García de Cortázar, M. González Portilla, J. J. Laborda, E. Lopez Adan Beltza, J. I. Paúl, R. Rubio, I. Salasola, J. J. Solozábal, M. D. Valverde eta M. J. Valverde.
|
|
2012
|
|
|
Kike Fernandez
|
de
Pinedo º
|
|
|
º Kike Fernandez
|
de
Pinedo Euskal Filologian lizentziaduna eta Bildu Gasteiz udaltaldearen eleduna da.
|
|
|
Kike Fernandez
|
de
Pinedo
|
|
|
1808ko abuztuaren 8an Arabako ordezkari Gortean, eta beraz Arabatik at jardun zezan, Batzar Nagusiek Trifon Ortiz
|
de
Pinedo izendatu zuten. Trifonek Arabako diputatu ordezkaritza berari zegokiola eskatu zuen.
|
|
|
La particular circunstancia de ser Pinedo un Diputado de la provincia de Alava, pero no para la diputación en Cortes. Beraz Trifon Ortiz
|
de
Pinedo baztertua izan zen, bere ikuspegi tradizionalista ezaguna zelako agian.
|
|
|
Araban Konstituzio berria beste barik onartua izan zen 1812an Artzeniegan bildu zirenean. Cadizen aldiz, Trifon Ortiz
|
de
Pinedo Gorteetako ordezkariak konstituzio politiko berria konstituzio foralaren aurkakoa zelako kritikatu egin zuen. Bi urte igaro ondoren, Arabako Batzar Nagusiak erabaki zuen, Cadizeko konstituzioko testuak erretzea.
|
|
|
Ez naiz gai bi galdera horiei taxuzko erantzun bat emateko; bereziki, badut uste paradigma aldaketa kontzeptua oso alegeraki eta zorroztasun gehiegirik gabe erabiltzen dela gure artean aspaldi honetan. Bai esan daiteke, ordea, eta okertzeko beldurrik gabe, liburu hau gaur egun Espainian eta Euskal Herrian hegemonikoa den historiografiatik at kokatzen dela, azken bi mendeetako arazo politikoak ulertzeko ematen dizkigun gako nagusiek ez baitute zerikusirik Emiliano Fernandez
|
de
Pinedok, Manu Monterok, Antonio Elorzak, Fernando Garca de Cortazarrek edo Maria Cruz Minak (izen batzuk aipatzearren) ematen dizkigutenekin. Ikuspegi orokorraz ari naiz, jakina, ez kontu zehatz honetaz edo hartaz.
|
|
2014
|
|
|
Sinadura ekitaldian, Gasteizko euskalgintzako hamaika ordezkariez gain, udalean ordezkaritza duten alderdi politiko guztietako kideak ere egon ziren. Kike Fernandez
|
de
Pinedo EH Bilduko zinegotziak EAk duela sei urte izan zuen aitzindaritza gogorarazi zuen, eta atzokoa «egun historikotzat» jo zuen. Gorka Ortiz de Urtaran EAJko zinegotziaren ustez, Oihaneder Euskararen Etxea «ezinbestekoa» da euskararen ezagutza eta erabilera sustatzeko.
|
|
|
“Abuztuaren 4an kohetearen metxa piztuko duten Martxoak 3ko biktimen elkartearen ordezkarien eskuekin batera, egun horretan hildakoen eskuek ere piztuko dute metxa hori”, esan du EH Bildu udal taldeko Kike Fdz.
|
De
Pinedok.
|
|
|
Irati Ruiz
|
de
Pinedo 124 puntu.
|
|
|
Jon Ruiz
|
de
Pinedo (Aurre kanporaketen sailkapen arabera).
|
|
2015
|
|
|
Iratxe Ortiz
|
de
Pinedo (Elantxobe, 1991). Lehen denboraldia du KAE2 Ligan, eta mutilen trainerua gidatzen du.
|
|
|
Urkulluk uste du judizializazioaren politika eta politikaren judizializazioa dagoela, «zenbat auzi salatu nahi izan dira EAJ ere nahastu nahian, eta zenbat artxibatu dira, administrazio eta lurralde ezberdinetan gainera?». Hori esanda, esan du gaineratzeko daukan bakarra dela errugabetasun presuntzioa errespetatzeko eskatzea, eta gertaera guztiak argitu eta prozesu judiziala berme guztiekin betetzeko eskatzea.EH Bilduko Arabako aldundirako hautagai Kike Fernandez
|
de
Pinedok honako hau galdetu du: «Ez badugu sinesten Barcenas PPtik ezkutuan aritu zela, zergatik sinestu De Miguelek EAJk jakin gabe jokatu zuela?».
|
|
|
Esan du bai EAJrekin, bai PPrekin lotutako ustelkeria auzi ugari daudela. «Arabak gobernu zintzoak behar ditu, eta EH Bildu da ustelkeria zeroren bermea», Fernandez
|
de
Pinedok esan duenez.EH Bildutik beste abisu bat ere egin dute. De Miguel auzian inputatu dute Josu Montes, eta Bilboko Hirigintza Planeko aholku batzordeko kide dela gogorarazi du Aitziber Ibaibarriaga Bilboko Udaleko EH Bilduko eledunak.
|
|
|
Pili Aristizabal, Kepa Bañares, Luis Diaz de Durana, Javi Iñiguez de Ciriano, Eduardo Ugarte eta Rosa Gracianteparaluzeta (Zigoitia), Xabi Goikuria eta Vidal Valmala (Agurain), Rikardo Gonzalez de Durana (Oreitia), Mikel Herrador (Kanpezu), Xabier Izaga (Zuia), Serapio Lopez (Baranbio), Elena Martinez de Madina (Gasteiz, Axpuru, Narbaxa), Ernesto Pastor Diaz de Garaio (Okariz), Felix Placer (Ozeta, Zigoitia), Toño Sagastui (Korres), Luis Sogorb (Apinaiz), Dani Urbina, Florencio Urbina eta Rosa Ortzi de Urbina (Luna). Kike Fernandez
|
de
Pinedok, azkenik, Gasteizkoak, bere jaioterrikoak, eta Arabako beste bazter askotakoak (Kontrasta, Araba errioxarra?) jarri dizkit eskura.
|
|
|
Aldaerak: amabia (Lopez de Gereñuk Basaben, Fernandez
|
de
Pinedok Valdegobian), obi (Lopez de Gereñuk Aldan). Eusk. ahabi.
|
|
|
babazulo. Agujero de los árboles donde se refugian los pastores (Fernandez
|
de
Pinedok Kontrastan). Eusk. bago(?)+ zulo.
|
|
|
FERNÁNDEZ
|
DE
PINEDO, Kike eta Xabi OTSOA DE ALDA. 2008. Brujas euskaldunes alavesas en el proceso inquisitorial de Logroño().?
|
|
|
Estibalitz Breñasek eta Jabi Otsoa de Aldak (2002) hainbat albiste bildu dituzte. Otsoa de Aldak berak, Kike Fernandez
|
de
Pinedorekin batera (2008), sorginen auzietako agiriak aztertu dituzte. Haietan ikusten denez, Arabako Lautadako lekuko askoren epaiketetan ezinbestekoak ziren itzultzaileak; Arraia Maeztu udalerrian, besteak beste.
|
|
|
Zigoitian eta Baranbion ere ezaguna da. 2 Cuajada (Fernandez
|
de
Pinedok Kontrastan). Eusk. mami.
|
|
|
4 Instrumento que se usa para sacar carbón de las carboneras que se hacen en el monte (Lopez de Gereñuk Zuian). 5 Instrumento para sacar patatas (Fernandez
|
de
Pinedok Kontrastan). Kanpezun eta Baranbion ere erabiltzen da.
|
|
|
–izututa nago? (Fernandez
|
de
Pinedo). Eusk. zirria.
|
|
|
1 Pocho, a duras penas,, ando kili kolo.? 2 Cosa que se mueve por estar mal sujeta (Fernandez
|
de
Pinedo). Araba gehienean erabiltzen da.
|
|
|
Hitzaldia abenduaren 12an 18:00etan izango da Santa Marina elizan; Cristina Aransay Saura eta Marina Lopez Arabako Foru Aldundiaren ordezkariekin, Fernando R. Bartolome Garcia historialariarekin eta EHUko irakaslearekin eta berriztatzaileekin (Raquel Orue eta Lourdes Fernandez
|
de
Pinedo, hurrenez hurren).
|
|
|
Kike Fernandez
|
de
Pinedok, koalizioaren hautagaia Arabako Foru Aldundian, azaldu du zor historiko horri ere aurre egiteko asmoa dutela “Araba berria sortzeko”.
|
|
|
Kike Fernandez
|
de
Pinedok, koalizioaren hautagaia Arabako Foru Aldundian, azaldu du zor historiko horri ere aurre egiteko asmoa dutela “Araba berria sortzeko”.
|
|
2016
|
|
|
Bilbao Bilbao, L. M. eta Fernández
|
de
Pinedo E. (1984): «La producción agrícola en el País Vasco():
|
|
|
Fernández
|
de
Pinedo, E. (1999 [1 arg. 1974]): Euskal Herriko ekonomi hazkundea eta gizarte aldaketak,, Euskal Herriko Unibertsitatea, Bilbo.
|
|
|
Zer ondorio atera daiteke gari ekoizpenaren bilakaeraren azterketatik? Kontuan izan behar da XVIII. mende guztian zehar Aguraingo populazioak ez zuela ia aldaketarik jasan (Fernández
|
de
Pinedo, 1999: 55):
|
|
|
55): 1683an 1.638 biztanle zituen, 1724an 1.642, eta 1798an, urte horretako auzotar erroldak erakusten duenaren arabera, 1.61425 Halaber, badakigu su edo familia baten urte bateko gari buruaskitasuna ziurtatzeko 20 anega garbi (edo 25,41 anega gordin) ekoitzi behar zirela (Bilbao eta Fernández
|
de
Pinedo, 1984: 108); eta, hortaz, 1798ko auzotar erroldako 373 suen gari kontsumo optimoa asetzeko urtero 7.460 anega behar ziren.
|
|
|
1798koan 373 zenbatu zituzten Agurainen. Biztanle kopurua 1787ko Floridablancaren erroldatik atera den 4,34 koefizienteaz biderkatuz lortzen da (Fernández
|
de
Pinedo, 1999: 117).
|
|
|
Maileguek gari ekoizpena sustatzeko zeukaten garrantzia erakusten duen beste parametro bat gari haziaren errendimendua litzateke, hots, ereindako ale bakoitzeko uzta garaian eskuratzen zen ale kopurua. Arabako Lautadan ratioa 1/ 4 eta 1/ 10 bitartekoa zen (Bilbao eta Fernández
|
de
Pinedo, 1984: 109).
|
|
|
Kontuan hartu behar da XVII. mendean arabar nekazarien gehiengoa jornalari edo maizter bihurtu zela. Izan ere, Bizkaia eta Gipuzkoarekin alderatuz, Araban lurraren jabetzaren galera eta maizter eta jornalarien ugaltzea azkarrago gertatu zen eta hedatuago zegoen (Fernández
|
de
Pinedo, 1977: 136).
|
|
|
136). Hain zuzen ere, 1730eko hamarkadarako, Aguraingo biztanleen% 35,9 jornalariak ziren eta% 30,1 maizterrak; lur jabeak% 8,7 besterik ez, eta gainerakoak txiro eta bestelakoak (Fernández
|
de
Pinedo, 1999: 276).
|
|
|
1 grafikoan ikusi dugun bezala, maileguan utzitako gari kopuruak gorabehera nabarmenak jasan zituten 1807 baino lehen. Aldiz, 1823 ondoren gorabeherak leunagoak izan ziren, nahiz eta badakigun XIX. mendeko lehen erdialdeko gerrek Arabako Lautadako ekoizpenean oso eragin kaltegarria izan zutela (Bilbao eta Fernández
|
de
Pinedo, 1976: 443).
|
|
|
Hain zuzen ere, toki askotan nekazaritza produkzioa sustatzeko eta urrialdiei aurre egiteko beren beregi sortutako erakunde ekonomiko bat ikertuko dugu, alegia udal bihitegia. Kontuan izan behar da Arabako Lautada garia ekoizteko eskualde aproposa dela, «un oasis excedentario en granos», Fernández
|
de
Pinedo eta Bilbaoren (1984: 100) hitzetan.
|
|
|
Madrilen, adibidez, Esquilacheren aurkako matxinada piztu zen martxoan. Euskal Herriaren kasuan, Gipuzkoan batik bat, 1766ko apirilean matxinada piztu zen (Fernández
|
de
Pinedo, 1999: 403; Iñurrategui, 1996).
|
|
|
Euskal Herrian, Iberiar Penintsulako eta Frantziako beste eskualde gehienetan bezala, 1720an hasitako hazkunde zikloa ahitu egin zen. Arabako Lautadarako krisialdi ekonomikoaren hasiera, eta harekin batera demografi geldialdia, 1780ko hamarkadan kokatu ohi da (Bilbao eta Fernández
|
de
Pinedo, 1975; Bilbao, 1994). Garai benetan latza izan zen XVIII. mendearen bukaera eta XIX.aren hasiera, krisi ekonomikoa eta soziala ezezik, gerrak ere piztu zirelako.
|
|
|
" Gaur Isaac Puenteren memoria aldarrikatu nahi dugu, eta berarekin batera egun Araban desagertuta jarraitzen duten guztiena. Horrez gain, hildako guztiak, heriotza zigorra aplikatu zieten guztiak eta beste errepresio mota batzuk pairatu zituzten milaka arabarrak", gogoratu du Kike Fernandez
|
de
Pinedok, Arabako Batzar Nagusietako EH Bilduko bozeramaileak. Harekin batera, Legebiltzarreko, Batzarretako, Gasteizko eta Maeztuko Udaletako EH Bilduko ordezkariak ere egon dira.
|
|
2017
|
|
|
EAJk, PSEk eta PPk hitzartutako aurrekontuetan, popularrek aurkeztutako lau milioi euro ingururen zuzenketak txertatu dituzte.Eztabaidan, PPrekin lortutako akordioaren aurka agertu da oposizio guztia, eta aurrekontuei kontrako botoa eman diete EH Bilduk, Ahal Dugu k, Orain Arabak. Ahal Dugu tik kanporatutako lau batzarkideek osatzen duten taldeak? eta Irabazik.Oso kritiko azaldu da EH Bilduko bozeramaile Kike Fernandez
|
de
Pinedo eztabaidan, iritzita aurrekontuekin «politika neoliberalek» irabazi dutela eta «eskuineko norabidea» hartu dutela. Ahal Dugu ko eledun Arantza Abeziak, berriz, nabarmendu du gizarte alorrean atzerapausoak emango direla herrialdean.Ahaldun nagusiaren esanetan, ostera, Arabari «egonkortasuna» emango diote aurrekontuek, eta «hazkundea eta lidergoa sendotzeko» balio izango dute.
|
|
|
Amurrioren txanda izango da oraingoan, eta udaletxe aldameneko plaza aukeratu dute bertsotarako. Aintzane Irazusta gai jartzailearen esanetara ariko dira Xabi Igoa aramaioarra, Jon Ruiz
|
de
Pinedo zalduondoarra, Aroa Arrizubieta gasteiztarra eta Serapio Lopez baranbioarra. 19:30ean hasiko da bertso saioa, udako solstizioa izaki, ekitaldi ugari egongo baitira ondoren.
|
|
2018
|
|
|
Mikel Alonso.Ekoizpen arduradunak: Pio Ortiz
|
de
Pinedo eta Myriam GartziaLehenengo emanaldia: azaroaren 20an, Bilboko Arriaga antzokian (www.tartean.com) Astelehen eta Astearte Buruzuriak, kontzertu akustikoak Bilboko Udalaren eta Donostiako Udalaren laguntzarekin, hamar kontzertu akustiko antolatuko ditu Euskaltzaindiak.
|
|
|
TARTEAN TeatroaEkoizpen Exekutiboa: Pio Ortiz
|
de
Pinedo eta Myriam Gartzia
|
|
2019
|
|
|
Baina nik ez ezik, beste batzuek ere utzi zioten irakasle titulua ikastolari. Maria Teresa Fernandez
|
de
Pinedok, adibidez. Baziren beste bi ere, Jone eta Miren Arbulu ahizpak, gurekin batera ikasi zutenak irakasle.
|
|
|
“EH Bilduk gehiengo horiek bilatuko ditu beti ere arabarron bizi kalitatea hobetzeko asmoz. Gure lehentasunen artean, lurralde oreka, gure herrien defentsa eta ingurumenaren babesa daude, hau da, Araba justu, aurrerakoia eta solidario baten oinarriak jartzea”, zehaztu du Fernandez
|
de
Pinedok.
|
|
|
Aurreko legealdiko indar korrelazioak kontuan izanik ere, alderdi abertzale ezkertiarra hirugarren indarra izatetik bigarren izatera pasa da 12 eserlekurekin, aurrekoan baino bat gehiago. Kike Fernandez
|
de
Pinedo buru duen taldeak Bilduren sorreratik emaitzarik onenak eskuratu ditu hauteskunde hauetan.
|
|
|
Ekoizpen exekutiboa: Pio Ortiz
|
de
Pinedo eta Myriam Garzia
|
|
2020
|
|
|
Argazkiak: Pio Ortiz
|
de
Pinedo.
|
|
|
(7) Hortik aurrera" noblezia berri bat" sortuko dela dio Fernandez
|
de
Pinedok (Crecimiento economico y transformaciones sociales del Pais Vasco) eta Caro Baroja du aipagai. Antropologo beratarraren esanetan aginte berri horren jatorria garbia da:
|
|
|
herritar xeheak bere odolez borrokaturikoa, artisau eta merkatari aberatsen ondoren nobletutakoak eskuetan geratu zen. " Kommozio herrikoien aurrean jarrera garbirik eduki gabe, aginte taldea berrantolatuko dute fortunaren pisuaren arabera", dio Emiliano Fernandez
|
de
Pinedo EHUko historia ekonomikoko katedradunak bere liburu ezagunenean (7).
|
|
|
Kike Fernandez
|
de
Pinedo eta Itxaso Etxebarria, Eusko Legebiltzarrean. / EH BILDU
|
|
|
Bestalde, Kike Fernandez
|
de
Pinedo Arabako Batzar Nagusietako EH Bilduren bozeramaileak salatu duenez, Europako Batasunetik heltzen diren upategietako inbertsioetarako laguntzen %7 bakarrik bideratzen da upategi txiki eta familiarretara; hots, urteko 1.000 euro baino gutxiagoko diru laguntza Arabar Errioxako upategi txiki bakoitzarentzat.
|
|
|
Pandemia betean, Arabako Foru Aldundiak banatutako A Planaren laguntzarik handiena Araex enpresaren ordezkariari eman zaiola kritikatu du Fernandez
|
de
Pinedok; izan ere, Eusko Jaurlaritzaren laguntzen laugarren onuradunik handiena izanik, 360.000 euro jaso ditu guztira.
|
|
|
" Ez da hitzetarako garaia. Konpromisoetarako garaia da eta etorkizunerako estrategia integral bat bultzatzeko garaia da", adierazi du Fernandez
|
de
Pinedok.
|
|
|
Aurrekontuei begira Foru Gobernuari" eskua luzatu eta ezohiko akordio bat eskaintzeko" agerraldia egin du EH Bilduk astearte honetan. " Larrialdi egoeran gaude, eta, beraz, Arabak larrialdi aurrekontuak behar ditu; jendea babestuko duen akordio bat behar dugu, Arabak behar duen birmoldaketa eraikitzen hasiko den akordio bat", adierazi du batzarkide talde subiranistaren bozeramaile Kike Fernandez
|
de
Pinedok.
|
|
|
Fernandez
|
de
Pinedok azpimarratu duenez, egin daitekeen" gauza bakarra" partida batzuk murriztea da, beste batzuk handitu ahal izateko. Horretarako, EH Bilduk hainbat proposamen helarazi dizkio Foru Gobernuari:
|
|
|
Azkenik, tokiko autonomia sustatzeko beharra azpimarratu du Fernandez
|
de
Pinedok," toki erakundeek krisiari aurre egiteko duten gaitasuna indartzeko". Horretarako, eskura dagoen gehieneko kredituaren %50 erabiltzea proposatu dute; izan ere, Toki Erakundeak Finantzatzeko Foru Funtsetik (TEFFF) banatu beharreko baldintzarik gabeko finantzazio egokia bermatzeko Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoak hartutako erabakiaren ondorioz, aukera hori zabalik dago.
|
|
|
" Proiektu ekonomiko, sozial eta ekologiko zabalago baten eskutik joan behar duen nekazaritza iraunkorra" martxan jartzeko beharra nabarmendu dute EH Bilduko kide Kike Fernandez
|
de
Pinedok eta Eva Lopez de Arroyabek.
|
|
|
Aurten bi txistulari aritu dira musika jartzen: Iñaki Ruiz
|
de
Pinedo, Arabako diputatua Madrilgo Kongresuan, eta Carlos, duela hamabiren bat urte Boliviatik etorritako mutila.
|
|
2021
|
|
|
▪ Ortiz
|
de
Pinedo, Aitor (2018) Jean Etxepareren Beribilez
|
|
|
▪ Ortiz
|
de
Pinedo, Aitor (2023) Uztaro eta Beribilez ondoz
|
|
|
Aitor Ortiz
|
de
Pinedo
|
|
|
Arabako Batzar Nagusietan politika orokorreko saioaren bigarren eguna zuten atzo, eta EH Bilduko eledun Kike Fernandez
|
de
Pinedok Ramiro Gonzalez ahaldun nagusiari erantzun zion. Esan zion koalizioa prest dela foru gobernuarekin elkarlanean aritzeko, baina salatu zuen gobernuak orain arte «alde bakarrez» jardun duela eta ez duela erakutsi akordiorako prestasunik.
|
|
|
Buruko lanari egin zion aipamena kapitainak ere asteon, Maria Ortiz
|
de
Pinedo Mery k: «Partida normal bat bezala jokatu behar dugu, beste hiru puntu balira bezala, eta orain arteko mailari eutsi behar diogu.
|
|
|
Eskualdeko egoera bereziki kezkagarria dela adierazi dute EH Bilduko kideek. " Aiaraldean bakarrik bikoiztu egin dira landatutako eukalipto hektareak", adierazi du Kike Fernandez
|
de
Pinedo bozeramaileak.
|
|
|
" Erakunde eta administrazio bakar bat ere ezin da bazterrean geratu: ikerketa zientifikoen arabera, espezie hori kaltegarria da bioaniztasunarentzat, baso ekosistementzat eta ibaiak edo lurpeko uren tankerako ur baliabideentzat", azaldu du Fernadez
|
de
Pinedok.
|
|
|
Alderdiak" ate kolpetzat" jo du EAJren erabakia. Batzar Nagusietako EH Bilduren bozeramaile Kike Fernandez
|
de
Pinedoren esanetan, enpresa talde handien eta Errioxako Gobernuaren" presioak" eta" borondate falta" daude erabaki horren atzean. " Agerian geratu da ezinezkoa dela Arabako ardoak adostasunez bereiztea", azpimarratu du.
|