|
2001
|
|
|
Beste ontzi batean errumaniarrak ere badabiltza. Orain ehun urteko bandera hura soinean ator txuria eta
|
buruan
txapela zutela eskuratu zuten. Eta, orain ehun urteko patroia, Manuel Olaizola, euskaldun elebakarra zen:
|
|
2016
|
|
|
–Mikelek
|
buruan
txapela du?
|
|
2021
|
|
|
40.13b Moduzko balioa dutenean, erabilera predikatiboan agertu ohi dira molde honetako perpausak, bai predikatu nagusi modura (Zer egin ez dakiela dago Miren) bai bigarren mailako predikatu modura(
|
Buruan
txapela zuela sartu zen elizara Jon). Har ditzagun, Lafitteren gramatikatik jasotako adibide bi hauek, argigarri izan daitezkeelakoan:
|
|
|
Ondoko adibidea ere molde honetakoa da:
|
Buruan
txapela duela etorri da Andoni. ‘Andoniren etorrera’ nola gertatu den baino gehiago, Andoni nola zegoen esaten da ela duen mendeko perpausaren bidez. Ez dira azaltzen aditzari begirako moduzko adjuntu bezala:
|
|
|
Subjektuari dagokion propietateak edo egoerak predikazioa gertatzen den unekoa, denbora tarte horretakoa izan behar du, ez propietate iraunkor bat (garaia/ bizkorra izatea, eta abar). Adibidez, esan dezakegu
|
Buruan
txapela zuela sartu zen Jon; txapela jantzita eramatea ez baita izaten gizakien berezko ezaugarri bat, edo ezaugarri iraunkor bat. Aldiz, ezin dugu esan* Begi urdinak zituela sartu zen Jon.
|
|
|
24.4.3b Subjektuari begirakoetan gertatzen zen bezala, hemen ere bigarren mailako predikatu modura kategoria eta era desberdineko elementuak ager daitezke: Gazte ikusten zaitut; Aldatuta sumatu zaitut; Eskiak hondatuak/ hondatuta itzuli dizkidate; Dirurik gabe itzuli zidaten galdutako diru zorroa; Patxi txapelarekin ikusi nuen aurrekoan;
|
Buruan
txapela zuela gogoratuko dut beti aitona; Gudariak agintariaren aurrean ahuspez ikusi nituen; Peru hartu dut laguntzaile; Maren alkate hautatu dugu; Xabier lapurtzat salatu dute. Nolanahi ere, objektuari begirako bigarren mailako predikazioak subjektuari begirakoak baino murriztapen gehiago ditu, aditz trantsitiboen multzo txiki batek bakarrik onartzen baititu horrelakoak:
|
|
|
Subjektua absolutiboan nahiz ergatiboan joan daiteke, eta bigarren mailako predikatua kategoria desberdinetakoa izan daiteke: Triste etxeratu zen Jon; Biluzik sartu nintzen ohean;
|
Buruan
txapela nuela joan nintzen kalera; Kezkatuta deitu nion arrebari; Itziarrek gustura idatzi zuen liburua; Artzain joan zen June Boisera; Garagardoa hotza gustatzen zait. Baina betiere une bateko egoera edo ezaugarri gisa ulertzeko modukoa izan behar du:
|
|
2022
|
|
|
D. Miguel de Unamuno". Lehenengo hirurek
|
buruan
txapela dutelarik, Unamunok bere ohiko kapela darama. Badirudi Lopez Mendizabalek diotsonari adi adi dagoela Unamuno, arretatsu.
|