|
2000
|
|
|
Handik egun gutxitara, hilaren 19an zehazki, jaso behar zuen ezustekoa gainditzeko balioko ote zion. Izan ere, Munduko Pilota Txapelketa inauguratzera joan eta, ez zitzaion, bada, euskaldun bat, Joseba Elosegi jelkidea, bere
|
buruari
su eman eta ia ia gainera etorri?
|
|
2003
|
|
|
Telebistaz, Parisen beren
|
buruei
su eman dieten irandarren irudi latzak.
|
|
2009
|
|
|
hargatik guztiagatik jokatu zuen Domingok, sei zazpi segundoko barne borrokaren ondotik, antza? jokatu zuen bezala, pelotoi
|
buruak
su egiteko agindua eman ahala Domingok, begi bat itxita, bestea zabalik, goranzko biraketa bat eragin baitzion pistolari, hogeita hamar bat gradukoa, biktima tirabidetik kanpo utzi eta orduan, orduan baizik ez?
|
|
|
" Burgeskume txiki handi bat besterik ez haiz!"; arrazoi haiekin batera, baina –biktimari tiro egin edo ez egin, hartan zetzan auzia–, Domingok bazuen beste arrazoi bat, menturaz, itzaletik bultzaka ari zitzaiona, norabide jakin batean: ...e fusila otoitzean ari zèn gizonaren aurka, bihotz inguruari ongi destatua ere, eskuetan dardara txikienik ere ez–, hala, Domingok ez zuen argibideak ematen ibili behar izango bere tiroan huts eginda ere, berak huts egin arren nekez egingo baitzuen Gonzalok... hargatik guztiagatik jokatu zuen Domingok –sei zazpi segundoko barne borrokaren ondotik, antza– jokatu zuen bezala, pelotoi
|
buruak
su egiteko agindua eman ahala Domingok –begi bat itxita, bestea zabalik– goranzko biraketa bat eragin baitzion pistolari, hogeita hamar bat gradukoa, biktima tirabidetik kanpo utzi eta orduan –orduan baizik ez– tiro egiten zuela; eta, halere, Domingok ongi bai ongi ikusi zuen nola biktima gelditu zen ziplo, haren gorputzak goitik behera egiten zuela, mugimendu baldar batean; z... " Kendu ditiagu sasi batzuk, eta justizia eta askatasunaren loreak oparoago haziko dituk orain... ezta, Domingo?", Domingok ez baitzion, joanekoan bezala, mihiari eutsi; aitzitik, honela erantzun zion:
|
|
|
Eraikina libururik gabe utzirik, txondor bat egiten dute fraideek patiora botatako liburuekin. Fraide
|
buruak
su ematen dio liburu metari.
|
|
2010
|
|
|
Aurrerabiderik ez, eta mehatxu gogorra egin zuen Santamariak: bere
|
buruari
su emango ziola ohartarazi zien gizarte zerbitzuetako langileei, gasolio poto pare bat ondoan zuela. Ez zuen bete mehatxua, baina konponbiderik ez diote eman.
|
|
|
Joseba Elosegiren ekintza Anoeta pilotalekuan. Francoren aurrera salto egin zuen bere
|
buruari
su emanez.
|
|
2011
|
|
|
Astearte goizaldean bere alderdiko zazpi kargu atxilotu zituztela ere salatu du Zribik.Joan den abenduaren 17an sortu ziren istiluak Tunisian. Mohamed Buazizi 26 urteko gazteak bere
|
buruari
su eman zion Sidi Buzid herrian. Ekintza horrekin administrazio abusua salatu nahi izan zuen, poliziak kalean saltzen zituen frutak eta barazkiak konfiskatu baitzizkion kalean saltzeko baimenik ez zuelako.
|
|
|
Zuzendaritzan aldaketak egon dira ordutik, eta giroa lasaitzeko hainbat neurri hartu ditu, Frantziako Gobernuak estututa. Alabaina, kasu berri batek berriro mahai gainean jarri du afera.57 urteko langile batek bere
|
buruari
su eman zion atzo goizean, Merignac herriko lantokiko aparkalekuan, Bordeletik gertu. Lau seme alaba zituen eta 30 urte zeramatzan enpresan.
|
|
|
Herrialde arabiarretako matxinada bolada ez zen Tunisian hasi, iazko abenduaren 17an Mohamed Buazizi 26 urteko langabeak Sidi Bou Said hiri turistikoan bere
|
buruari
su eman zionean. Hilabete eta erdi inguru lehenago, 2010eko urriaren 9an lehertu ziren lehen protestak Mendebaldeko Saharako Agdaim Izik kanpalekuan, eta geroago Smaran eta Aaiunen ere bai.
|
|
|
Kale garbitzaile beltz gor batek ikusi omen zuen dena: gelditu gabe pasatu zen auto beltzaren ezkerraldeko leihoetatik hiru lau metraileta
|
bururen
sua kontenplatu zuen, eta gero espaloian gizona erortzen zela.
|
|
|
Egoskortzen bada, Xabier etorri arte hementxe geratuko da. Kafea hartu, pattar botila atera, amorrazioz gainezka egin arte bere
|
buruari
sua irazeki.
|
|
2012
|
|
|
Asteazkenaz geroztik, herritar gehiago elkartu zaizkie protestara. Ramallahen, esaterako, asteazkenean aita alaba batzuk beren
|
buruari
su ematen saiatu ziren, haien familiaren egoera larria salatzeko. Fayez Saqqa Al Fataheko diputatuak azaldu duenez, mobilizazioak ez dira hain jendetsuak, baina jendearen ezinegona bistakoa da.
|
|
2013
|
|
|
Bere
|
buruari
su eman dion gizonak, bere gorputzari eman dio su, zapaltzen duen lurrari, ikusten duen munduari. Bere denborari eta bere garaiari eman dio su.
|
|
|
Orduan ikusi genuen Didok Eneasen daga sartu zuela bihotzean, bere
|
burua
sutara bota aurretik. Guztion sorpresarako, bakean ematen zuen, besoak bular gainean gurutzatuta, daga oraindik distiratsu bere atzamarren artean.
|
|
|
–Leilak kontatu zidan atzo. Bere
|
buruari
su eman omen zion?
|
|
|
–Orain dela bi aste bere
|
buruari
su eman zion gazte tunisiar bat. Gasolina bidoi bat bota zuen burutik behera, eta poxpolo bat piztu zuen gero.
|
|
|
–Imajinatzen dut ezaguna egingo zaizula diadema hau, jauna, esan zuen atzerritarrak bere ohiko tonu bareaz?. Didok diadema hau jantzi zuen bere
|
burua
sutara bota zuenean. Didoren gorputzetik hautsa baino ez zen geratu, baina diadema honek aurre egin zion suaren bortizkeriari, benetako maitasunaren aurrean ezer gutxi egin baitezakete elementuek.
|
|
2014
|
|
|
Hurrengo hilean beteko dira lau urte Mohamed Buazizi gazteak bere
|
buruari
su eman ziola Tunisiako Sidi Buzid hirian. Aski ezaguna da dagoeneko ekintza hark Afrika iparraldean eta Ekialde Hurbilean sortu zuen lurrikara geopolitiko erraldoia, oraindik bukatu ez dena, eta noiz edo nola buka daitekeen ere argi ez dagoena.
|
|
|
Eta ea, larrialdi bat izanez gero, nola irtengo nintzatekeen hemendik. Orduan imajinatu dut istripu bat autobusa
|
buruz behera
sua kea jendetza guztia oihuka leihoak apurtzeko larrialdietako mailu txikiez kolpeak ematen han eta hemen batean kristala bestean norbaiten burua leherraraziz odola kaos puta jendea jendearen gainetik pasatzen besteen gorputzak gorpuak zapaltzen?
|
|
|
142 erreximenduarekin auskalo zer xokotan izanen den orai, bizirik bada. Eta berriz ere amorru guziz askatzen dituelarik besoak beheiti, erraten dio bere
|
buruari
surat itzuli orduko behar dituela kudeaketa batzuk egin, argitzeko aita bizirik ote den. Izerditua da Manex Donetx, eta egurtegia betea du jada.
|
|
|
Urrestira joan nintzen
|
buruan
su batek erretzen zidalako.
|
|
2015
|
|
|
Ekintza heroiko bezain inutila. Horrelako zenbat jende ote zegoen han barruan, pentsatu nuen, euren
|
buruari
su ematea beste erremediorik ikusten ez zuten zenbat borrokalari etsitu, behin eta berriro gerra bera galtzeaz nekatuta.
|
|
|
Esteban Alberdik bere aldean oso bestelakoa ez den gizonaren infernua berreraikitzen digu batetik eta bestetik eskuratutako txatalez, haren heriotzaren oihartzunak medioetan iraun duen bitartean. Esteban Alberdik ulertu nahi du zerk bultzatu duen Nikos Kokkinias parlamentu aurrean bere
|
buruari
su ematera, gardostera. Eta Esteban Alberdi konturatzen da hori ez dela suizidioa izan, hori, hilketa soziala?
|
|
|
Urte hartako abenduan gazte tunisiar batek bere
|
buruari
su eman zionean, inork gutxik pentsa zezakeen zona osoaren egoera aldatuko zuten gertaerak martxan jarriko zirenik. Mohammed Bouazziren heriotza eztanda eragilea izan zen.
|
|
|
Bestalde, bi egunez, ortzirale eta larunbatean, bere ateak idekiko ditu bere lanaren ezagutarazteko. Kideak bere
|
burua
suaren ofiziale bezala aurkezten du, egurrez erabiltzen diren berogailu eta ximineiak etxetan emaiten ditu. Ximineientzat, auzoan duen zurgin baten laguntza erabiltzen du bai eta Azkarateko harri pikatzaile batena.
|
|
2016
|
|
|
Frontoia hartu zuen izuarena, diktadurak emandako pribilegioak galtzeko arriskuan zeudenenganako alarma zen. Garaigiro horretan, bere
|
burua
sutan bota zuenaren ekintza memoria eta etorkizuna zen, Gernika erre zenuten baina zuen erregimena errautsetan da. Martin de Muñagorriren kronika hura Bartzelonan argitaratu izanak, eta ez Madrilen, horixe bera adierazten zuen.
|
|
|
Solasaldi goxo batzuen artetik jakin dugu handia! Joseba Elosegi famatuak bere
|
burua
sutan bota zuelarik Francoren aitzinean, bera ere han berean zela Donostiako Anoeta trinketean beste pilotari batzuekin, Munduko Pilotako Xapelgoak baitziren. Harritzekoa!
|
|
2017
|
|
|
Nolanahi ere, Sidi Buzideko herritarrek harro aldarrikatzen dute bertan piztu zela 2011ko erreboltaren txinparta. Mohamed Buazizi gazte tunisiarrak bere
|
buruari
su eman zion 2010eko abenduaren 17an, eta ekintza horrek duintasunaren aldeko uholde handi bat eragin zuen. –Nire semeak behin baino gehiagotan esaten zidan Tunisiatik alde egin nahi zuela.
|
|
|
Duintasunaren aldeko garrasi bat izan zen harena. Ziur naiz ez zuela inoiz imajinatuko bere
|
buruari
su emateak matxinada handi bat bultzatuko zuela, baina Poliziari mezu argi bat utzi nahi izan zion: ez nago zuen gehiegikeriak gehiago jasateko prest?, iritzi zion Manubiak.
|
|
|
Baten batek bere
|
buruari
su eman eta Francoren gainera salto egin zuela ere kontatu zigun Mikel Arratibelek, diktadorea berarekin batera erretzeko asmotan.
|
|
|
–Bere
|
buruari
su ematen diona, aurretik gasolinarekin bustita.
|
|
|
Alferrik, beti alferrik.
|
Buruari
su emate horrek ez zirudien parte onekoa gainera. Xelebreegia.
|
|
|
Zenbait hereje erreak izan ziren Kolonian. Haien artean, inork bultzatu gabe bere
|
burua
sutara bota zuen emakume [mulier] bat" (MGH. SS, XVI, 22 eta 42).
|
|
|
Populuaren errukiari esker, neskatxak bere bizitza salbatzeko aukera izan zezakeen, bere kideen patuaz ikaratuta agertu eta kontseilu hobeak onartu izan balitu. Aldiz, bat batean, eusten zuten eskuetatik askatu eta bere
|
burua
sutara bota zuen. Hil egin zen" (MGH.
|
|
|
Seguruenik, osagai honen funtzioa mendietako herejeen paganismo hori benetako heresia bat zela ziurtatzea zen, eta ez mendiko biztanleen ezjakintasunaren ondorioa. Neskato batek, izaki errugabe batek, bere
|
burua
sutara botatzeak benetako heresia baten aurrean zeudela frogatzen zuen(" Nork ez zuen ba pentsatuko neskatoa heresiaren orbanaz erabat pozoituta zegoela, erregutua izan ondoren, suzko tormentura bultzatzen zuen heresiaren malefiziotik libratzeko ez ezik, tormentua bera ekiditeko gauza izan ez bazen?").
|
|
|
Lehen argazkietarik batek salatzen du aski garbiki zoin diren Daniel bera gehienik hunki duten gertakariak. Argazki hori Donostian hartua, 1970 ean, pilotarien munduko xapelgoa hasteko egunean, Franco ere han izanki, Joseba Elosegui abertzaleak bere
|
burua
sutan bota zuelarik oihukatuz" Gora Euskadi askatuta!". Beste argazki zonbaitek ere ederki erakusten dute abertzaleen aldarrikapen eta harat hunatek nolako tokia hartu duten gure artean:
|
|
2019
|
|
|
Non nire
|
buruarekin
su eten bat negoziatzen saiatzen naizen
|
|
|
Hildakoa gizonezkoa bada, gertu egoten da bere alarguntsa, kaska motz eta zuriz jantzia, isil isilik. Ingelesak Indiara ailegatu baino lehen, senarrarekin batera erre zezan bere
|
burua
surat botatzen ziren alarguntsak. Gero, izugarrikeria hori debekatu zutenez, ibai bazterrean gelditzen dira alarguntsak hil arte.
|
|
|
Agertokian ez dago beste inor. Ispilu baten aurrean jokatzen du bere obra haizearen mende dantzan dabilen pospolo
|
buruaren
su lama balitz bezala, eta argazki bat nahikoa da bere barrena erakusteko. Aurreko ispilu hori da nire gaurko antzokia ere, eta antzerkiak ez ditu lau istant besterik iraungo.
|
|
2020
|
|
|
Halako mila halabehar lasai asko onartzen dituzu. Ez duzu zeure
|
burua
sutara botatzen. Beste indar hura, ordea, indar basatia izateaz gain giza indarra ere badela iruditzen zait, eta uste dut baditudala harremanak milioika gizon horiekin, eta beste milioika gizonekin ere, eta ez soilik piztiekin eta bizigabeko gauzekin eta, horrexegatik, erreklamatzerik badagoela iruditzen zait, lehen lehenik eta berehala haiek euren Sortzaileari, eta bigarrenik euren buruei.
|
|
|
Arte erlijiosoko pieza bat ematen zuen. Inork ohartarazi zion baino askoz mingarriagoa gertatu zitzaion hari begiratzea, eta gauza izugarriren bat egiteko gogoa izan zuen, bere
|
buruari
su ematea edo autoarekin arbola bat jotzea bezalako zerbait. Bere buruari minik handiena eragiteko moduak imajinatzeko erreflexua izaten zuen beti atsekabeturik zegoenean.
|
|
|
Bikotekidearekin harremana amaitu dela jakin bai, baina zeure buruari onartu nahi ez diozunean bezala. Sevillako egunetan gure
|
buruari
su eten bat eman genion, sinatu gabeko tregoa bat. Merline desio genuen bizimoduarekiko krisi sakonean ari zen murgiltzen, balizko haur bat zuen gogoan, etortzear den betebehar bat.
|
|
2021
|
|
|
Ez zen urte bat ere Anai Artea sortua zela. Joseba Elosegik, bere
|
buruari
su eman aitzin, muga zeharkatu eta Telesforo Monzoni idatziak utzi zizkion, galdetuz notario bati uztea bere ekintza burutu arte ekintzaz deus erran gabe [Elosegik bere buruari su eman zion Francisco Francoren aitzinean Donostian, Anoetan]. Ekintzaren ondotik idatzi horiek argitaratzea galdetu zion.
|
|
|
Ez zen urte bat ere Anai Artea sortua zela. Joseba Elosegik, bere buruari su eman aitzin, muga zeharkatu eta Telesforo Monzoni idatziak utzi zizkion, galdetuz notario bati uztea bere ekintza burutu arte ekintzaz deus erran gabe [Elosegik bere
|
buruari
su eman zion Francisco Francoren aitzinean Donostian, Anoetan]. Ekintzaren ondotik idatzi horiek argitaratzea galdetu zion.
|
|
2022
|
|
|
Moteldu egiten ditu. Garrantzitsua da premisa hori gure
|
buruan
sutan grabatzea, izozte prozesuek nola funtzionatzen duten ulertzeko. Elikagai batek patogenoak baditu —berez edo nahi gabeko kutsadura baten ondorioz— eta izoztu egiten badugu, jakia desizozten denean, mikrobioek han jarraituko dute, eta berriro ugalduko dira horretarako baldintza egokiak betetzen badira.
|
|
|
Gurasoek bera baino askoz ere ahaide zaharrago batekin ezkonarazi nahi zuten; berak, berriz, adin bereko lehengusu batekin ezkondu nahi zuen. Anaiak keroseno ontzi bat eta pospolo bat eman zizkion, eta bere
|
buruari
su emateko agindu. Khaderrek bere burua erre zuen, eta anaia begira geratu zen.
|
|
|
1982ko Newroz gauean, Mazlum Dogan kazetari eta PKKren sortzaileetako batek bere buruaz beste egin zuen protestan. Maiatzean, erakundeko beste lau kide hil ziren, euren
|
buruari
su emanda. PKK-ko militanteek uztailean hasitako gose grebaren ondorioz, haietako lau hil ziren irailean.
|
|
|
Milaka emakume hil dituzte urteotan gizonezko senideek, emakumeei –sarritan neskato nerabeei– egotzita kalte egin diotela familiaren ohoreari. Estatistiketan beste leku bat dute" suizidioek", edo bere
|
buruari
su emandako emakumeek. Horiek ere milaka izan dira.
|
|
|
" Apo kurdu bakoitza da, eta kurdu bakoitza Apo da", egin zuten oihu. Hainbat lagunek bere
|
buruari
su eman zioten –PKK k berariaz halakorik ez egiteko eskatu zuen–, eta Berlinen Israeleko enbaxadara protestan sartu ziren hiru kurdu tiroka hil zituzten. Euskaldunon Egunkaria ko azalean" Kurduek enbaxadak hartu dituzte eta PKK-k borrokara deitu du" irakur zitekeen, eta barruan beste lau orrialde zetozen.
|
|
2023
|
|
|
Egungo euskal herritartasunari dagokionez, nire arimako Madrilekiko leialtasuna eta maitasuna (kritikoa) alde batera utzi gabe, espainiarrak ez diren euskaldun asko ezagutzen ditut, ez baitute haien burua espainiartzat hartzen, baizik eta beren burua horretara behartzen dituen indar baten pean ikusten dutelako daude espainiartuak. Egia ukaezina da hori, eta niri dagokidanez, ez naiz, noski, ez euskal nazionalista, ezta nazionalista espainiar bat ere, eta horrek, batzuentzat, nire
|
burua
sutara botatzeko baino ez du balio izan. Nire jarrera sinplea da, eta euskal herritar guztiak, Kataluniako eta Galiziako homologoak bezala, espainiarrak izan ez arren, Espainiako Konstituzio erreformatu batek eskubide guztiak babestu behar dituela pentsatzera mugatzen da."
|
|
|
Sudango paramilitarren
|
buruak
su eten iraunkor bat adostu nahi du
|
|
|
Gela ttipi batera joan dira. Ahapeka baina bortizki mintzatu zaio, kontu eske,
|
burua
sutan, begiak errotik aterata...
|