|
2000
|
|
|
Bederatzi urte eman ditut berarekin, daudenik eta urterik politenak berarekin eta soilik berarekin. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar
|
burua
makurturik ibili behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez. Eta nori laguntza eskatu, merezi ere merezi ez dudala jakinik?
|
|
|
Eta, azkenik, aita zihoan, bere zaldi beltzean, eskuan arkabuza zuela. Eta algoazilek eta gainerakoek dukeari
|
burua
makurtu eta erreberentzia egin, eta honek berdintsu eta orobatsu ihardetsi zien. Eta bertze turutots batek airea urratu, eta torileko atea ireki zen.
|
|
|
Zeren eta, amazulo egin nintzen arren eta neure
|
burua
makurtu nahi izan nuen arren, halarik ere, maiz ez nintzen neure buruaren jabe izaiten, eta Jainkoaganik ustez errezibitzen nituen faboreak eta abantailak bihurtzen zitzaizkidan, finean, desfabore eta desabantail.
|
|
|
Ez nauk odol zale eta damu nauk... —erran zuen, kalapitari ihes egin nahirik
|
burua
makurtzen zuela.
|
|
|
Eta so egin nion Alain Coup d’Œil i, eta irri hura egin zidan, istant hartan ezin maltzurragoa iduritu zitzaidana, zeren eta, irriarekin baterat, begi keinu hura egin baitzidan, aditzerat eman nahi balit bezala ezen keinu hartaz sinatu zuela ene heriotzako sententzia. Eta neure burua galdurik ikusten nuen, guztiz galdurik... eta
|
burua
makurtzerat nindoan, noiz eta Alain Coup d’Œil ek enea baino mugimendu gaixtoagoa egin baitzuen bere damarekin, ene harridurarako... Eta arraitu eta alegeratu nintzen, zeren gauari berriro baitzerraion eguna, gaurik gabeko eguna eta sekula gabekoa...
|
|
|
Morroia guganat etorri zen, eta,
|
burua
makurtzen zuela, galdegin zion osaba Joanikoti:
|
|
|
Bertzelako batean —Kristinarekin eta— isildu,
|
burua
makurtu eta bertzerik gabe alde eginen nuen, gehienez ere burroren baten oparia eginez gure zorte txarrari. Aldakan hemezortzi urte gazteagoko neska izan, ordea, eta erakutsi beharra neukan nor nintzela.
|
|
2001
|
|
|
Ez didak esango tipo horri itxoiteak merezi duenik, ezta, harritu da Unai.
|
Burua
makurtu du orduan Tasiok, onarpenezko keinu batez. Astiro, derrigortuta bezala, mahaitik altxatu da.
|
|
|
Gu mahaiaren aurrean eseri,
|
burua
makurtu, buru azpian, hots, mahai gainean paper zuri bat ezarri eta arrebak orrazi estuaz zorriak paper zuriaren gainera botako zituen. Gero zorriok atzapar lodiaz akabatu.
|
|
2002
|
|
|
gogorra
|
burua
makurtzea,
|
|
|
|
Burua
makurtuta,
|
|
|
Borrokan hasi eta zakur batek besteari men egiten diola adierazteko,
|
burua
makurtuko du, buztana hankatartean sartzen duelarik, edo etzan egingo da sabelaz gora.
|
|
2003
|
|
|
Hainbeste neke heriotzarekin, gero emazteak tiroa jota hiltzeko. Baina nik ez nuen nahi, ez nuen hil nahi –errepikatu zuen eta berriro ere, malkoek gainez egin baliote bezala, negarrez hasi zen eta,
|
burua
makurtuz, bi eskuekin aurpegia estali zuen, ura ahurka edaten duenaren tankeran, eta berriro burua altxatu zuenean aurpegia erabat desitxuratua zuen, malkoen ordez behazuna edo pozoiren bat xurgatu balu bezala.
|
|
|
ni ez nago aurrerapenaren kontra, eta ados nago horretan don Justinianorekin; geure iraultza, guk geuk egin behar dugu, ordea! Besteen laguntza badugu, hobeto, baina laguntza horrek ez diezagula
|
burua
makurtzerik eska. Aurrera egin dezagun, bai, baina gure aurrerapena gurea izan dadila.
|
|
|
Azpildar guztiek ez dute
|
burua
makurtu.
|
|
|
" Bizitza, askatasunaren eta zuzentasunaren aldeko borroka da. Horregatik, heriotzari ere bere zentzua aurkitu nahi diot, eta horregatik, halaber, ez dut
|
burua
makurtuko.
|
|
|
Baina, ez du deusetarako indarrik. Berehala isildu, eta
|
burua
makurtu du. Esan nizun.
|
|
2004
|
|
|
Oso fanfarroi jardun zuten. Aldarrika eskatzen zieten paseko txartela, eta atso agure gizajoek
|
burua
makurtu behar erantzun gabe. Horrek amorru bizian jarri ninduen.
|
|
|
Euskarari eta euskalgintzari darien ideologia esplizitua izanik eta bere burua zilegitzeko ahalmenik ez duen sistema sozialaz hornitua, zer egin eta nola jokatu? Nondik jo horren jokaleku irristagarrian zutik irauteko eta
|
burua
makurtu gabe ibiltzeko. Ataka bihurri honetan zalantzarik gabeko arrazoibideak eta jokabideak azalduko zaizkigu euskaltzale batzuen aldetik, Mitxelenaren aholkua zintzo arraio betez:
|
|
|
mundu zabalean heriotzaren atzaparretan bizi diren milaka hizkuntza zapaldu horien aldeko normalkuntza politikak ezin du etika liberalaren langarik gainditu. Horrelatsukoa da gurean nagusiturik dagoen kultura demokratikoa, eta horren aurrean
|
burua
makurtu behar derrigorrez integristatzat hartuko ez bagaituzte.
|
|
|
Mugapen horiek guztiak dituen hiztuna,, alajainkoa, gogorra eta tematia izan, ezer egingo badu.
|
Burua
makurtuko ez badu. Duintasunari eutsiko badio.
|
|
|
Gizartearen izaera erdaldunaren aurrean amore emanaz
|
burua
makurtu izan balu, ikastolen herri ekimenak ez zukeen sekula euskara hutsezko hezkuntza gunerik sortuko. Hain zuzen ere, mugimendu haren ekarpenik gorena Salabururen argudioa hankaz gora jartzean zetzan.
|
|
|
Eta gaur, goizean goiz, zopena baino lehenago, Ponte a Emako plazan lau kaioak oraindik lotan zeudela (eurek ohi duten moduan,
|
burua
makurtu eta paparrean ezkutatuta, apur bat alboz), gizon zahar bat joan da euren artera, eta oso astiro paseatu da, hanka puntetan ia, eta gero arineketan hasi da, kaioek herriko teilatuetara egiten zuten bitartean.
|
|
|
Sargoria sartu zaio berriro, baina sargori hotza.
|
Burua
makurtu du eta berriro altxatu, baina poliziaren irribarrea ikusi du eta, oso apurka eta hankak tatarrez eramanda, alde egin behar izan du, orain kale zabaletik pasatuta, orain plaza zeharkatuz, Altamanteraino. Gaur normalean baino gehiago kostatu zaio monasteriora heltzea.
|
|
|
Eta" ondo", esan zioten," oso ondo". Gurdizainak
|
burua
makurtu zuen. Inoiz ezin da jakin norainoko amorrua izan dezakeen zerbait bilatu eta aurkitzen ez duenak.
|
|
|
|
Buru
makurtze batez agurtu nuen sukaldeko atean agertua zen neska. Neure adinekoa izanen zen, mehe samarra eta ez oso polita.
|
|
|
Euria ari zuen eta ene arimak xurgatu egin zuen musika eme hura.
|
Burua
makurtuta, kanpora atera nintzen. Inork ez zidan eraso.
|
|
|
Hura begira ez daukala sumatzen duenean bakarrik. Noizbehinka ahora eramaten dituen azazkalei begira dago orain,
|
burua
makurtuta. Lotsatuta dagoela pentsatu du Mikelek, mutilak esandako esaldi politen batek gorritu dion aurpegia ezin ezkutatuta.
|
|
|
Txistua irenstean mina sentitu du, saman ukondokoa eman baliote bezala. Laino artean bere zati bat geratu da, sekula bueltatuko ez dena, eta itsasertzetik urrunduz doala, jakako poltsikoan etxeko giltzak bilatzen dituen bitartean, pentsatu du inoiz aurkituko ote duen norbait ilea belarri atzera eramango diona eta eskua han utziko duena, berak
|
burua
makurtu ahal izateko, laztan baten eske.
|
|
|
Ondoren,
|
burua
makurtu, gillotinak erakusten zuèn tartean sartu, eta borreroak gillotinaren xafla metalikoa askatu zuen, burua errotik mozten zidala. Orduan, baina, burua baloi bihurtu eta saltoka hasi zen, gero eta salto handiagoetan, saskibaloi taulatik gero eta hurbilago, harik eta jauzi haietako batean saskian sartu zen arte.
|
|
2005
|
|
|
Enararekin zegoen Ines, bozgorailuetatik epaiaren berri eman zutenean. Eta hain astindu bortitza sentitu zuen, eta hain txikia sentitu zen, bestalde, telebistan protagonista gisa azaltzeko aukera galdu zuelako, non
|
burua
makurtu eta bat bateko tristura handi batek hartu baitzuen Ines, epaia entzun bezain laster:
|
|
|
Gaur, aldiz, nahiago izan du astigar zurien artetik umeentzako gunea atzean utzi eta semaforoan errepidea zeharkatzea. Beroki beltza esku batez sama aldean estutu, eztarria babesteko, eta poltsikora eraman ditu esku biak, besoak soinari ahalik eta estuen,
|
burua
makurturik. Atzotik dabilen haize biziak bat batean negua sartu du Bilbon.
|
|
|
Aterkia motxilan bilatzerik ez dute, baina ez dira euriaren beldur. Motxilak soinean hartu eta
|
burua
makurtuta abiatu dira.
|
|
|
Gosaldu dutenetik orduak pasatu dira eta urdailean zuloa igartzen hasi da berriro. Andreak irribarre are maitekorragoa eskaini,
|
burua
makurtu, eta eskuaz bidea adierazi die.
|
|
|
–Ondo, ondo, ez nekien familia ekarriko zenuenik, Urkok ez zidan horretaz ezer aipatu, bestela harentzat ere lo egiteko tokia bilatuko genuen –eta
|
burua
makurtuz agurtuta, Naroari hitz egin dio, modu oso xelebrean ahoskatutako ingelesez– Naroa sanek ere Madoka sanen etxean lo egin du?
|
|
|
Gazteak
|
burua
makurtu du, zorutik galtzeko. Nagusiaren esku irmoak kikara altxatu du, kafea edateko.
|
|
|
Lotsatuta geratu da, zer egin ez dakiela. Hori ikusita, neska izan da, ibiltzen hasi eta, harengana iritsita, eskuak izterretan jarriz eta
|
burua
makurtuz, agur egin diona.
|
|
|
Ametsek zalantza egin du, baina azkenean berak ere
|
burua
makurtu eta, konbentzituta egon gabe, japonieraz hitz egin dio, ahotsa entzutearekin batera bere barru osoa urtzen sentituz.
|
|
|
Itziar hurbildu zitzaienean ni sukaldeko atetik begira nengoen; ez zuten karta ezertarako begiratu eta, zer jan nahi zuten galdetzean, mahai gainean zeuden autoaren giltzak luzatu zizkion amak Itziarri, maletegiko poltsak barneratzeko esanez; gero
|
burua
makurtzera behartu zuen eta, belarrira, guretzat zirela esan zion. Itziarrek burua jiratu zuen nire bila, baina ordurako ezkutatuta nengoen, sukalde barnean.
|
|
|
Bertatik joan baino lehen, edozer gauza gertatuz gero abisuan izateko eskatu nion Mateori. Atetik irten baino lehen, berriro ikusi nuen piercing en erregina bere aurrean
|
burua
makurtzen.
|
|
|
Taxistak
|
burua
makurtu zuen, men eginez bezala.
|
|
2006
|
|
|
bagoaz
|
burua
makurtuz
|
|
|
–Ez, Iñakiren lehengusuak, Martinek –eta hau esatean
|
burua
makurtu du Maitek.
|
|
|
Jauregiko atarian sartu ziren. Tapiz astunen artean, uniformez jantzitako agenteek
|
buru
makurtze azkarrez agurtu zuten Levert. Honek bere ile luzexka atzera bota zuen keinu urduri batez.
|
|
|
Tabakoa aipatzearekin bat,
|
burua
makurtu zenuen, neuregana. Ez dakit zenbat daukazun luzeran, metro eta laurogeitik gora edo; ez dakit, baina txikituta sentitu nintzen, zu baino hamabost zentimetro beherago, sustraiak lurrean ondo sartuta, nire sudur handiegi eta begi txikiekin.
|
|
|
Errumanian diotenez, arrosek
|
burua
makurtzen omen dute Eguzkiak kasu egiten dienean, eta kolorez gorritzen omen dira, oraindik ere.
|
|
|
Ez, ordea, senar emazte xaharrek. Elkarri so egin eta
|
burua
makurtu zuten, oroitzapen gaizto batek joak iduri. Estefaniaren ahotik hitz bakarra atera zen, indarge:
|
|
|
Orduan ezagutu nuen Batis Egurrola, agurtu gabe irten zen ugazaba.
|
Burua
makurtu nuen azkar. Pausoak entzun nituen neuregana.
|
|
|
|
Burua
makurtu, belarri parera inguratu eta entzun ez nituen hiruzpalau hitz esan zizkion. Jarraian, kutxa mokor parean kokatu eta, ezker eskuarekin eutsiz, eskailera igotzen hasi zen Batis, banaka, lasai, pisuak pausoa desoreka ez ziezaion.
|
|
|
–Hala da jaunaren nahia –eta azken hau esatean
|
burua
makurtu eta erreberentzia egin zuen, hortz bakanduen artetik irribarrea luzatuz.
|
|
|
Itsasargiaren lanpara kristal lodiz eginiko kanpaitzar antzeko baten barruan zegoen, eta txirrika batean kiribildurik zeuzkan kableak eta enparauak. Kanpaiak atetxo bat zeukan,
|
burua
makurtuz gero barrura sartzeko adinakoa.
|
|
2007
|
|
|
Beti amore eman? Beti
|
burua
makurtu eta men egin. Zer gara ba?
|
|
|
Zapla. Eta begiak txikitzen zaizkit eta sorbaldak altxatu, Joxeanen amari aitonaren berbekin
|
burua
makurtzen zitzaion bezala.
|
|
|
Dardara gorputz osotik zabaldu zait. Metalezko hotza sentitu dut sorbaldan, eta
|
burua
makurtu dut, urtetan Joxeanen amak makurtu duen bezala.
|
|
|
Gogoratzen dut beldurra ematen zidala Joxeanen aitak ahotsa altxatzen zuenean, eta Joxeanen ama
|
burua
makurtzen ikusten nuenean. Dardara eragiteko modukoa zen haren ahotsa, Joxeanenaren antzekoa.
|
|
2008
|
|
|
indiferentzia eta indiferentzia?. Eta, halere, Regina behin baino gehiagotan saiatu zen bere
|
burua
makurtzen, ea buru makurtze haietako batean Nataliaren bihotza ukitzen zuen?
|
|
|
oldarka sartu zirenetik, Gerardok eta Nataliak elkarri idatzitako gutunak erakusgai, bertatik irten ziren arte: amoranteen amodioa eta familiaren izen ona kontrajartzen zituèn gertaera sekuentzia baten kronika arrunta zen, gizonezko protagonistaren
|
buru
makurtze eta errendizioarekin amaitzen zena, eskandalu handi baten mehatxupean. Zortzi segundoko tarte hura, ordea, egokiera bikaina izan zitekeen historiari ostiko bat emateko eta egoerari zilipurdi bat eragiteko, egon ere, duintasun galdua berreskuratzeko moduan egon baitzitekeen, ausaz, Gerardo:
|
|
|
Batzuetan, begirada haiei oihu egiteko gogoa etortzen zitzaion: oker zaudete eta oker zaudete!, baina, halakoetan ere, halakoetan, batez ere?, apaltasunaren esparruan kokatu eta
|
burua
makurtzen zuen, sekula burua makurtu gabe, hori bai, zeren Ernestinarena ez baitzen erabateko etsipena, besoak antxumaturik gelditzera eta ezertxo ere ez egitera bultzatzen zuena, berak beti egiten baitzuen zerbait?
|
|
|
oker zaudete eta oker zaudete!, baina, halakoetan ere, halakoetan, batez ere?, apaltasunaren esparruan kokatu eta burua makurtzen zuen? sekula
|
burua
makurtu gabe, hori bai, zeren Ernestinarena ez baitzen erabateko etsipena, besoak antxumaturik gelditzera eta ezertxo ere ez egitera bultzatzen zuena, berak beti egiten baitzuen zerbait, egiten zuena egingo ez balu bezala egiten bazuen ere, hurkoen keinu ilun nabariei irri hautemangaitz baten argi xumearekin erantzuten zien, adibidez, edo amorruzko garrasi bati isiltasunarekin?
|
|
|
Ernestinaren gela ireki, hodei beltz batek ilargia irentsi zuen arren, nobiziak eskuan zeramàn kriseiluak argi mehe bat proiektatzen zuen gelan zehar? eta panorama harekin aurkitu zenean. Ernestina zoruan, begiak itxita, arnasestuka?, guztiz aztoratu zen emakume gazte abituduna, gelan sartu bezain laster Ernestinari begira geratu zena, begiak zabal zabalik; gero, aurrean zuèn ikuskizuna egiaztatzeko edo, kriseilua beheratu eta
|
burua
makurtu zuen, eta ondoren, kriseilua goratu, burua zuzendu eta aterantz egin zituen bi pauso, egin ahala desegin zituenak, arestian zegoèn puntura itzuliz: begi bistan zegoen nobiziak ez zekiela zer egin?
|
|
|
–Jainkoak, nola ez baita denboraren baitan bizi, bazekien nik egingo niòn eskaintzaren berri: etorkizunaz baliatu zen, beraz, iragana erredimitzeko?, nahiz eta jarraian Ernestinak
|
burua
makurtu, inkontzientean piztutako interes ezkutu batek zuhur bihurtu ote zuen Ernestina bat batean, zeren bere jarrerari gogor eusteak frai Millanen gaitzespena eta haren nolabaiteko hoztasuna eragin baitziezazkiokeen??, begiak itxi, ezpainak bildu, eskuak estutu, eta horrela hitz egin zuen:
|
|
|
Haiengana iristean, Reginak, hemezortzi urte bete berri zituenak, pitxerra besoetan hartu, belauna tolestu, doña Engracia maistrarekin egin zuèn urtebetea ez zitzaion alferrik gertatu? eta
|
burua
makurtu zuen, dantzari ona zen, eta grazia handiarekin egiten zituen gorputzari eta gorputzaren zatiei zegozkièn mugimenduak?, begirunezko agur gisa. Ondoren, ezustea, markesak bere burua apaldu eta erantzun egin baitzion, halako eran, non, ordaineko keinua ez ezik, bi hitz ere egin baitzizkion:
|
|
|
Gero, belauna tolestu eta
|
burua
makurtu zuen berriro, jarraian korrika hasten zela, pozez saltoka, etxerako bidean: hain pozez, non ahaztu egin baitzitzaion pitxerra, iturri parean utzita; plaza atzean uztera zihoanean, ordea, hartaz ohartu eta pitxer betearen bila itzuli zen.
|
|
|
Guztiarekin, Silverrek ez zuen
|
burua
makurtzen. Haren hortzak karraska sentitzen nituen, baina ez zuen artean etsi.
|
|
|
–Bueno, Aitor, banoa, esan eta,
|
burua
makurtuz, musu bat eman dio masailean. Gero, kaskoa jantzi, bizikletara igo eta azkar abiatu da beherantz, mendi magala zeharka hartuta.
|
|
|
Monsieur eskaileretan behera zihoala, Émilie topatu zuen Mariegana zihoala.
|
Burua
makurtuz agurtu eta aurrera jarraitu zuen Monsieurrek.
|
|
|
Agureak pauso batzuk egin ditu atzerantz, lehen krokodiloa ahoan jo du makilarekin.
|
Burua
makurtu du atzera oldartu baino lehen, aurki dauka beste bat aldamenean, baina asmatu du honi ere kolpe bakarra ematen, berehala otzandu eta apal zabaldu dute ahoa, orain bai, oilasko zati bana eman die. Ikuskizunaz haratago, beste kontu batek sortu dit, batera eta bestera etengabe begiratzeaz gain:
|
|
|
Konpromisozko txalo urriek iraun bitartean, seriotasuna galdu barik, fadistak eskua bihotz aldera eraman eta
|
burua
makurtu zuen zenbait aldiz. Gero gorbataren korapiloa berriz finkatu eta. Vim para o fado?
|
|
|
Batzuetan, begirada haiei oihu egiteko gogoa etortzen zitzaion: oker zaudete eta oker zaudete!, baina, halakoetan ere –halakoetan, batez ere–, apaltasunaren esparruan kokatu eta
|
burua
makurtzen zuen... sekula burua makurtu gabe, hori bai, zeren Ernestinarena ez baitzen erabateko etsipena, besoak antxumaturik gelditzera eta ezertxo ere ez egitera bultzatzen zuena, berak beti egiten baitzuen zerbait... egiten zuena egingo ez balu bezala egiten bazuen ere –hurkoen keinu ilun nabariei irri hautemangaitz baten argi xumearekin erantzuten zien, adibidez, edo amorruzko garrasi ba...
|
|
|
Batzuetan, begirada haiei oihu egiteko gogoa etortzen zitzaion: oker zaudete eta oker zaudete!, baina, halakoetan ere –halakoetan, batez ere–, apaltasunaren esparruan kokatu eta burua makurtzen zuen... sekula
|
burua
makurtu gabe, hori bai, zeren Ernestinarena ez baitzen erabateko etsipena, besoak antxumaturik gelditzera eta ezertxo ere ez egitera bultzatzen zuena, berak beti egiten baitzuen zerbait... egiten zuena egingo ez balu bezala egiten bazuen ere –hurkoen keinu ilun nabariei irri hautemangaitz baten argi xumearekin erantzuten zien, adibidez, edo amorruzko garrasi bati isiltasunarekin... ez, haati...
|
|
|
Gero, belauna tolestu eta
|
burua
makurtu zuen berriro, jarraian korrika hasten zela, pozez saltoka, etxerako bidean: hain pozez, non ahaztu egin baitzitzaion pitxerra, iturri parean utzita; plaza atzean uztera zihoanean, ordea, hartaz ohartu eta pitxer betearen bila itzuli zen.
|
|
|
norabide batean zein bestean jaurtitako geziak, harridurazko mezuak trukatzen zituztenak, ama nagusiak nobizietako bati Ernestinaren gelara joateko agindua eman zion arte. ...gia irentsi zuen arren, nobiziak eskuan zeramàn kriseiluak argi mehe bat proiektatzen zuen gelan zehar– eta panorama harekin aurkitu zenean –Ernestina zoruan, begiak itxita, arnasestuka–, guztiz aztoratu zen emakume gazte abituduna, gelan sartu bezain laster Ernestinari begira geratu zena, begiak zabal zabalik; gero, aurrean zuèn ikuskizuna egiaztatzeko edo, kriseilua beheratu eta
|
burua
makurtu zuen, eta ondoren, kriseilua goratu, burua zuzendu eta aterantz egin zituen bi pauso, egin ahala desegin zituenak, arestian zegoèn puntura itzuliz: begi bistan zegoen nobiziak ez zekiela zer egin... edo jakin, bazekien –orduantxe jakin zuen, itxuraz–, jarraian belaun biak tolestu, lurrean belauniko jarri, kriseilua zoruan paratu eta eskuin eskuaz zapladatxo batzuk eman baitzizkion Ernestinari ezkerreko masailean:
|
|
|
indiferentzia eta indiferentzia". Eta, halere, Regina behin baino gehiagotan saiatu zen bere
|
burua
makurtzen, ea buru makurtze haietako batean Nataliaren bihotza ukitzen zuen...
|
|
|
orain nekezkoak, gero pozezkoak, eta geroago aintzazkoak–, markesa andereak katetxo txiki aleduna ahurraren gainean zuen behintzat. Haiengana iristean, Reginak, hemezortzi urte bete berri zituenak, pitxerra besoetan hartu, belauna tolestu –doña Engracia maistrarekin egin zuèn urtebetea ez zitzaion alferrik gertatu– eta
|
burua
makurtu zuen –dantzari ona zen, eta grazia handiarekin egiten zituen gorputzari eta gorputzaren zatiei zegozkièn mugimenduak–, begirunezko agur gisa. Ondoren, ezustea, markesak bere burua apaldu eta erantzun egin baitzion, halako eran, non, ordaineko keinua ez ezik, bi hitz ere egin baitzizkion:
|
|
|
" Jainkoak, nola ez baita denboraren baitan bizi, bazekien nik egingo niòn eskaintzaren berri: etorkizunaz baliatu zen, beraz, iragana erredimitzeko", nahiz eta jarraian Ernestinak
|
burua
makurtu –inkontzientean piztutako interes ezkutu batek zuhur bihurtu ote zuen Ernestina bat batean, zeren bere jarrerari gogor eusteak frai Millanen gaitzespena eta haren nolabaiteko hoztasuna eragin baitziezazkiokeen? –, begiak itxi, ezpainak bildu, eskuak estutu, eta horrela hitz egin zuen:
|
|
|
Gerardok begiak jaitsi zituen, zortzi segundora luzatutako isilunean, zeinean pentsatzekoa den errepaso bat eman ziola bere iragan hurbilari, film labur batean bezala, irudien jauzi ezin azkarragoetan... markesa anderea eta aita kalonjea kontsularen etxean –bezperan, urtarrilaren 5ean– oldarka sartu zirenetik, Gerardok eta Nataliak elkarri idatzitako gutunak erakusgai, bertatik irten ziren arte: amoranteen amodioa eta familiaren izen ona kontrajartzen zituèn gertaera sekuentzia baten kronika arrunta zen, gizonezko protagonistaren
|
buru
makurtze eta errendizioarekin amaitzen zena, eskandalu handi baten mehatxupean. Zortzi segundoko tarte hura, ordea, egokiera bikaina izan zitekeen historiari ostiko bat emateko eta egoerari zilipurdi bat eragiteko, egon ere, duintasun galdua berreskuratzeko moduan egon baitzitekeen, ausaz, Gerardo:
|
|
2009
|
|
|
Hitz horiek esan zituenean barre txikiak algara bihurtu ziren. Eta gehienok lotsagorritu egin ginen,
|
burua
makurtuz. Sexua geroz eta naturalitate handiagoarekin bizi dugula esaten dute komunikabideek.
|
|
|
Inork ez zuen ezer esan, denok elkarri begira, denok aitonari begira. Aitonak ez zuen bururik jaso,
|
buru
makurtua niregana zerbait okertu agian?. Oraindik ez duzu gerrari buruz hitz egin nahiko, ezta?
|
|
|
–une hartan bere amaren atzetik Ibai pasatu zen, hartzez beteriko pijama jantzita. Ni ikusi bezain azkar,
|
burua
makurtu eta bere logelan ezkutatzen ahalegindu zen?. E!
|
|
|
Umeak
|
burua
makurtu eta duda egin zuen, bekainak okertuak zituen.
|
|
|
|
Burua
makurtuz eta belarri eroriekin hurbildu zitzaidan, barkamena eskatuz bezala, eta nik esku biekin laztandu nuen. Soilgune borobila ikusi nion atzeko hanka baten gainean, erredura batena bezalakoa, eta baita hamabost zentimetro inguruko orbaina ere lepo inguruan.
|
|
|
Nola zen hainbeste gustatzen zitzaizuen ipuin hura? ?
|
burua
makurtu zuen kontzentrazio keinuan.
|
|
|
Weimarren badago iturri bat, Ildefontso Iturria deritzotena, hiriko monumentu aipatuenetakoa. Iturriko txorroa biziaren sinboloa izan ohi da, baina iturri hau dekoratzen duena, bi efebo greko, bata besteari bizkarretik helduta, azkeneko honek eskuineko beso luzatuan zuzi bat itzalia
|
buruz behera
makurtua daukala, heriotzaren sinbologia ei da:
|
|
|
esaten diote espiritu horri: goikoari
|
burua
makurtu, azpikoari gogor zapaldu). Arima serbil horren logikan kokatzen da poeta bilbotarraren balorazioa abertzaletasunaz eta euskaraz ere.
|
|
|
Zuhaitzaren atzetik atera zenean Armentia ikusi zuen, berari begira. Eskuaz agurtu zuen, baina foruzainak
|
buru
makurtze bat besterik ez zion itzuli. Oskar ohartu zen polizia bere zelatan zegoela.
|
|
|
Barrez, halaxe prestatu ginen. Txirrina jo nuen, lagunak nire atzetik errenkadan jarri ziren eta hara non agertu zitzaigun bibote fineko gizaseme elegante bat, arratsalde on monsieur esanez,
|
burua
makurtuz. Estropezuka mintzatuz neskak, girls nahi genituela adierazi nion.
|
|
|
Martiñak eta Teresak begirada jaitsi dute erreskadan,
|
burua
makurtzean olatu triste bat osatzeraino. Olatu arre bat, bi astean ile apaindegitik pasa gabea.
|
|
|
Eta amak
|
burua
makurtu eta saiheska mugitu zuen, baita kementsu jaso ere jarraian, esperantzaren malgukiak katapultatuta edo:
|
|
|
–Bai, jauna, erantzun zion Rakelek,
|
burua
makurtuz.
|
|
|
Helena? esan zidan, belauna tolestuz eta
|
burua
makurtuz, xarmaz betetako mugimendu batean; eta nola nik mutu jarraitzen bainuen, gehitu zuen: –Eta zu?
|
|
|
Teofilo Mariarentzat etxeko lanak egiteko ordua izan zitekeen, Damasorentzat bere gogoetetan murgiltzekoa, Gabinorentzat orduak desordu bihurtzekoa uztaiaren edo zibaren jirabira etengabean, Adarentzat sokasaltoan ibiltzekoa eta Maria Bibianarentzat ilunabarra dastatzekoa; une hartan, baina, Domingok bere esateko hura esan ez beste: . Gure etsairik handienak beldurtzeko moduko begirada du??, hoztasun eta iluntasun berak hartuta sentitu ziren bostak, haien mututasunak eta haien keinuek. Teofilo Mariaren
|
buru
makurtzeak eta beste lau anai arreben begi ixte sinkronizatuak, ez baitzuten besterik adierazten, bostak ere gauminaren orratzak markatutako denbora itsu berean sartu balira bezala?
|
|
|
Egun batean, sendategiko kaperan Jauna hartzera zihoàn istantean doi, gaixo batek eztul egin zuen; egun hartan, Maria Bibianak ez zuen ostia irentsi bere jarlekura iritsi bezain laster, ohi zuen bezala; aitzitik: hamar hamabi segundotan eduki zuen mihi gainean, lehen hiruzpalau segundotan arnas erritmoa ere bizkortu zitzaion?, irentsi ez irentsi,
|
burua
makurtuta eta bi eskuez aurpegia estalita, azkenean irentsi zuen arte; zer ote zuen Maria Bibianak une hartan buruan eta zerk estutzen zuen barrutik, zalantza hartan murgilduta egoteko?; bazilo bat irudikatu ote zuen, paraxutista baten antzera ostian lur hartzen?; hura, baina, sakrilegio hutsa zen, Jaun infinituki garbia ezin baitzitekeen zikinkeria ezin zikinago harekin nahastu!; Jaun infinituki... pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak?
|
|
|
Reginak hartaz ohartu behar zuen, esanahiz betetako isilune haren ondotik Ernestinak
|
burua
makurtu baitzuen, keinu ia hautemanezin batean; Ernestinak burua makurtu ahala, baina, atzera egin zuen Reginak, damu aitorpena haren ahoan:
|
|
|
Reginak hartaz ohartu behar zuen, esanahiz betetako isilune haren ondotik Ernestinak burua makurtu baitzuen, keinu ia hautemanezin batean; Ernestinak
|
burua
makurtu ahala, baina, atzera egin zuen Reginak, damu aitorpena haren ahoan:
|
|
|
Gero, gorpuari begira geratu zen Ada, harik eta,
|
burua
makurtuta, Albertori kopetan musu bat josi zion arte, noiz eta beste txinparta batek, istant bateko zorionaren isla izan zitekeenak. Domingoren begietako gandua zulatu baitzuen; jarraian, baina, Domingok betileak mugitu zituen gora eta behera hiruzpalau aldiz, harik eta begiak zabalik utzi zituen arte, espresio gogor batean, haserre antzean edo; are gehiago:
|
|
|
...rrokak oroitu behar bazituen ere tarteka, gatzarekin ohituta dagoen jendeak gatza oroitzen duen bezala, gatzik gabeko erregimenari ekiten dionean; esan nahi baita Teofilo Mariaren esanekoa agertzen zela Domingo, ilargia lurraren esanekoa den bezala, mintzamoldea ere aldatu ez zitzaion, bada, mutil bihurri hari!, halaxe hitz egiten hasi zen behintzat, mesedez eta faborez, faborez eta mesedez, orain
|
burua
makurtu eta orain belauna?, anaia nagusiak atsegin behar zuèn jarreran; aldi berean, ordea, anai arrebetan zaharrena zuhurra baino zuhurragoa ere bazelako edo, ez zen fidatzen, ez baitzuen sinesten, edo sinesgaitz egiten baitzitzaion, hobeki, garai batean kometa izan zena bat batean ilargi bihurtzea, lurraren meneko, eta beldur baitzen kometak bere kometatasunari helduko ez ote zion berriro noiz...
|
|
|
Begirada baten oparia gabe, gibelera utzi ninduen. Miossens eta Aubigné, ordena horretan,
|
burua
makurtzen ari zitzaizkion jada agertu berriari. Ez nuen deus konprenitzen.
|
|
|
Filiberto Gixunekoak agur egin zidan,
|
burua
makurtuz.
|
|
|
Ongi ikasia nintzen:
|
burua
makurtu nuen, hari gur egin beharrez. Istant batean, haren zangoak baizik ez nituen ikusi.
|
|
|
Teofilo Mariarentzat etxeko lanak egiteko ordua izan zitekeen, Damasorentzat bere gogoetetan murgiltzekoa, Gabinorentzat orduak desordu bihurtzekoa uztaiaren edo zibaren jirabira etengabean, Adarentzat sokasaltoan ibiltzekoa eta Maria Bibianarentzat ilunabarra dastatzekoa; une hartan, baina, Domingok bere esateko hura esan ez beste: " Gure etsairik handienak beldurtzeko moduko begirada du...", hoztasun eta iluntasun berak hartuta sentitu ziren bostak, haien mututasunak eta haien keinuek –Teofilo Mariaren
|
buru
makurtzeak eta beste lau anai arreben begi ixte sinkronizatuak– ez baitzuten besterik adierazten, bostak ere gauminaren orratzak markatutako denbora itsu berean sartu balira bezala... abailduraren eta ezintasunaren ordu berean, alegia, arratsaldeko seiak ere gauerdiko hamabietako gaumin, non minutuen, orduen eta denbora ororen orratzek bat egiten duten, non hegoa ere ipar bihurtzen den eta z... ez etxeko lanik eta ez gogoetarik, ez ordurik eta ez desordurik, ez sokasaltorik eta ez ilunabarrik, izugarrikeria bera baizik.
|