|
2000
|
|
|
Uste dut esana dagoela eta esana ez badago, birritan esana uztea ez da kalterako izango ni T. ko liburuzaina naizela, eta horrez gain baina betiere bigarren mailako jardun gisa, hainbat liburu argitaratzeko ausardia lotsagabea izan dudala, horrek, noski, nire
|
buruari
idazle izendatzeko eskubidea ematen ez didala badakidan arren. Banitatearen izana arintzearren, bat edo bat aipatzeari egoki deritzot:
|
|
2001
|
|
|
Idazleak, bere
|
burua
idazletzat duenak, independientetzat beraz, ez du bere burua makurtzen sekula santan. Ez du baldintzarik onartzen, eta areago ez du bere lana baldintzatzen.
|
|
|
Modu argian sortutako lehenengoak Mirande eta Aresti izan genituen eta hauekin batera Txillardegi. Horiek izan ziren beren
|
burua
idazletzat hartu zutenak, luzaroko obra bat egiteko asmoa agertu zutenak. (...) Euskal literaturak autonomia hartzen du, idazleak ez du euskara salbatzeko idazten, baizik eta mundu idealak sortzeko, literatura sortzeko.
|
|
|
Geroago (Hamburger, 1991, 155) Errusiako Iraultzaren aurrean kokatu zuten bere
|
burua
idazleek, nahiz eta Errusiako abangoardisten patua oso gogorra izan zen Estatu estalinistan. Horregatik, baina, ezin da askatasunaren alde jartzen den bigarren tradizio poetiko moderno hau baztertu.
|
|
|
neska eta mutiko idazlegaiak. Mugimendu horietarik ateragara, geure
|
buruak
idazletzat dauzkagun gutiz gehienak: Tere Iraztortza, MirenAgur Meabe, Ana Urkiza, Lurdes Unzueta, Laura Mintegi, Maribi Unamuno, Itxaro Borda, Maddi Pelot, Aurelia Arkotxa, Maripi Solbes, Gema Lasarte, ArantxaHirigoien, erantsiz kazetaritzara edo irakaskuntzara bideratu diren beste hainbat.Literatur sorkuntzarako taldeak ziren aldizkarietan, emazte idazleek autoestimualantzen zuten literaturarekin batera edo literaturaren bidez, gainera, fenomenoarenaipatzeko mahai inguruak, eztabaidak eta erakusketak antolatzen zirela.
|
|
2002
|
|
|
Epe laburrean ikusten duzu zure
|
burua
idazlearen rola betetzen?
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, fraide, irakasle eta hainbat esparrutako zereginugariek ez baitzioten utzi nahi zukeen denbora eta dedikazioa idazteko. Ez zuen sekula, gainera, bere
|
burua
idazle osotzat hartu, eta literaturari apaltasunez, eragozpenez eta zailtasunez ekin zion, modu autodidakta batez bere burua formatuz, 1950 hamarkadetan plazaratzen hasi ziren hainbat idazleren modura.
|
|
2005
|
|
|
Hau da, ordea, bere testuak liburu batean jasotzen dituen lehen aldia. Izan ere, ez du bere
|
burua
idazletzat," eta are gutxiago sortzailetzat": " Pentsatzea pertsona baten kolkotik ia 300 orrialde betetzeko ez dakit zenbat gauza asmatzen direla tranpa handi bat da".
|
|
|
Zer esan behar zieat?". Nik ere ez nekien nola erantzun, ez neukan nahikoa haize oraindik neure
|
burua
idazletzat aurkezteko eta milaka lantxo xikin egin behar nituen idaztearren, idazlea izan nahi nuen. " Kazetari" erantzutea pentsatu nuen, baina" itzultzaile" etorri zitzaidan ezpainetara.
|
|
2006
|
|
|
Bigarrenik, gaia eztabaida teorikoen mailan koka genezake; hots, euskalliteraturak euskal gatazkaren gaia jorratu behar duen ala ez eztabaida genezake, etaSarrionandiak honetaz zer pentsatzen edota esaten duen aztertu. Ildo honi jarraituz, azken boladan hautsak harrotu dituen Jokin Muñozen adierazpenak ekar genitzakegogora, bai eta idazle nafarrari erantzunez zenbait idazlek idatzi izan dituztenak1.Hari honi helduz gero, azken
|
buruan
idazlearen konpromisoaren inguruko auzirairitsiko ginateke; berria ez den auzia, bidenabar, Sarrionandiaren Gartzelakopoemak bilduma argitaratu zenean ere izan baitziren zeresanak, poesia militantea, eta, literatura konprometitua, etiketen harira.
|
|
|
Pertsona bakoitzaren muga psikikoak ezezagunak dira, eta horregatik: noraino estutu behar du/ ahal du bere
|
burua
idazle batek. Auto exijentzia noraino eraman dezake/ behar du?
|
|
2007
|
|
|
Hitzaurrea ez ezik, nobela bera Harkaitzek niri egindako oparia da. Nire mugak ez nituen onartzen eta Harkaitzek lagundu dit horretan, nire
|
burua
idazle sentitzen... Liburua berari zor diot, berak mimatu du gehien, bera da liburuaren atzean dagoen laguna.
|
|
|
Plazetan ta ibili eta egon naz. Bertan, banku baten nagoala, gizon bat etorri jat eta bere
|
burua
idazle izandakotzat lez aurkeztu dau. Idaztearen ganean jardun dogu, berbek daben indarraren ganean.
|
|
|
–Egia esan, lehenengo aldia da idazle batekin hitz egiten dudana. Eta, ez dakit, neure
|
buruan
idazleei buruz nuen iritzitik nahiko urruti zaude zu. Politegia zara idazlea izateko?
|
|
2008
|
|
|
Zinemagintzan, gidoigintzan eta beste hainbat esparrutan ibilia den arren, lieraturgintzan ikusten du bere
|
burua
idazleak.
|
|
|
(Euskaltzaleen sailean etsi ezinak neure buruarentzat euskalzulo asmatzera eraman ninduen modutsuan, orain neure
|
burua
idazletzat hartu ezinak idaztailetzat jotzera nakar. Zer den idaztailea izatea?
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiaren babesean sortu zen elkartea, 1982ko uztailak 30ean Bilbon Bizkaiko Diputazioaren Bibliotekan egindako batzarrean. Federiko Krutwig Literatura batzordeko
|
buruak
idazleen elkartearen premiaz hitz egin zuen, eta Juan San Martin Jagon sailburuak elkartearen helburuen eta zehaztasunen berri eman zuen. Ondoren, behin behineko zuzendaritza hautatu zuten, eta, bazkidegintzarako kanpaina?
|
|
|
Hartara, gerra irudiarekin lotu du jarduna: Nire
|
burua
idazletzat ez, baizik eta literaturaren gerrillaritzat kontsideratzen dut.
|
|
2010
|
|
|
Exhibizionismo puntu bat badudala aitortu behar dut. Orduan ez nintzen horren kontziente, ez neukalako neure
|
burua
idazletzat.
|
|
|
Bistan da: XIX. mendean, inor bere
|
burua
idazletzat jotzen hasten zen unetik beretik hasten zen goitizen bila. Kazetaritzan ere oso zabaldua zegoen usadio hori.
|
|
2011
|
|
|
Eraikita daudenean, bizitza horiek suntsitzea jadanik ez da nire kontua; ondo jakingo duzunez, paradoxikoki heriotza da gizaki egiten gaituena. Eta bere
|
burua
idazletzat duten baina sasi itxaropenen saltzaileak besterik ez diren askoren amarru ezaguna ere bai: gauzak okertzen hasi baino lehen istorioa bukatutzat jotzea, soilik.
|
|
2012
|
|
|
New Yorken jaiotako idazle honek ia bizitza osoa eman zuen Europan, batik bat Ingalaterran eta Frantzian. Sentsibilitate handiko emakumea, borrokatu behar izan zuen bere
|
burua
idazletzat hartua ikusi arte hainbeste gizon idazleren artean. Literatura, bidaiak eta lagunen arteko konpainia ederra dira bere bizitzan izandako ardatzik garrantzitsuenak.
|
|
|
1949an Arrabal gazteak krisi sakona jasaten du amarekin liskar handi baten ondorioz. Tolosara etorriko da ikastera, eta gerora, behin bere
|
burua
idazletzat harturik, Pariserako saltoa egingo du.
|
|
|
Bere buruari ere ez baitio aukera hori dagoenik aitortzen. Bere
|
burua
idazle ikusten du, ez gudari. Usaintzen al du errefuxiatuaren lorratzari uko egiterakoan bere engaiamendua sakontzeko atea zabaltzen ari dela?
|
|
2013
|
|
|
Eta horrek egin omen du idazle, zeren Canok idazle izan nahi zuen, eta erreferente argia aurkitu zuen Atxagarengan. Baina profesionaltasunak baditu bere itzalak, eta egun ere idazle den arren, Canok ez du bere
|
burua
idazle gisa aurkezten, «testu hornitzaile» gisa baizik. Berdina da egitekoa, baina garrantzitsua ñabardura.
|
|
|
Koldok, hala ere, ez zuen bere
|
burua
idazletzat, baina, gutxi batzuetan, bere bihotzaldi bortitzei forma emateko, idatzi egiten zuen, prosaz nahiz bertsotan.
|
|
|
Haren irakurle gehienek ez zioten izena ezagutzen. Izatez, ez zuen bere
|
burua
idazle bezala sekula ezagutzera eman, eta bera bizirik zegoela argitaratutako obrak «dama bat» izenpearekin atera ziren plazara. Bere nobelen ingurukoak zaintzeko joan etorri bat baino gehiago egin zituen Londresera, baina inoiz ez zen bere garaiko kultur jende ospetsuarekin harremanetan sartu.
|
|
|
Koldok, hala ere, ez zuen bere
|
burua
idazletzat, baina, gutxi batzuetan, bere bihotzaldi bortitzei forma emateko, idatzi egiten zuen, prosaz nahiz bertsotan.
|
|
2014
|
|
|
«Egia esan, lehenengo aldia da idazle batekin hitz egiten dudana. Eta, ez dakit, neure
|
buruan
idazleei buruz nuen iritzitik nahiko urruti zaude zu. Politegia zara idazleizateko» esan zenion serio.
|
|
2016
|
|
|
Komisarioari idatzi diot berehala, emakumearen irudirik ba al duen galdetuz, eta malekoian atzetik ateratako argazki bat bidali dit. Biak elkarri gerritik helduta doaz eta emakumeak
|
burua
idazlearen sorbaldaren kontra abandonaturik darama. Jarrera horrek mirespena adieraz dezake, edo atxikimendua gutxienez, edo gizonarekiko lotura.
|
|
|
kultur kazetari printzipaletako bat izan bazara, ezin duzu zure pertsonaia autofikzionala gutxietsi, esaten duzunak esangura berezirik ez duela aldarrikatuz. OK, euskaldun guztiak gara, definizioz,, periferiko? edo, ez zentral?, baina, Abereen etxaldeako Orwell baldarki parafraseatuz, ez zentral horietako batzuk zentralagoak dira beste batzuk baino??; bide batez esanda, ez dirudi Zabalak apalduko duenik bere jarrera autoflagelatzailea, epe laburrean behintzat, Berriako Hirudia sailean hasi duen bere lehenengo kolaborazioak aditzera ematen duen bezala(. Neure
|
burua
idazle bezala aurkezteak, batzuetan, otorduetan ardoa gaseosarekin nahastuta edaten duen enologo baten pare sentiarazten nau?: ene bada; ikus. Aproposko idazlea?, IX).
|
|
|
" Anaitasuna"," Orain da ordua"," Usotxu urdin"," Noiz ote", edota" Kanpion irakasleari aren sortegunean" eskainitako" Aunitz urtez". Amayur horretan ere, hitz lauko hainbat kolaborazio agertu zituen Tapiak, horien artean interesgarrienetakoa" Zor bat ordaintzen" izenburupean Euzkadi-ko euskarazko orrialdearen arduraduna izandako Kirikiño zenduari emaniko esker ona, non gure Tapiak, tapakirik gabe, bere
|
burua
idazletzat agertzen baitzigun:
|
|
|
Hantxe topatu zuen Altzola Gerediagak Mikelestorenaren liburuaren xerka zebilela. Aingeru Irigarairekin batera Iruritan gizondu, Norbert Tauerrekin posta truke oparoa mantendu, eta Orreagako bere gelatxoan euskal liburutegi ezin ederragoa bazuen ere, ez zuen bere
|
burua
idazletzat ematen, eta apezgai zeneko hitzaldia dugu euskaraz argitara eman zuen idazki bakarra, tamalez.
|
|
|
Militar
|
buruak
idazleak eta musikariak zituen armada berezi hartan, Letamendi kapitain gisa aritu zen Azkatuta konpainian eta, ondoren, komandante karguz Ariztimuño batailoian, ia seiehun lagun bere kargura. Batailoiak Jose Ariztimuño Aitzolen izena zuen, gerra hasieran fusilatuta hil zuten apaiz eta idazlearena.
|
|
2017
|
|
|
Martinsek esan zidanez bihurrialdiaren lehen txinpartak nabaritu zituen adierazpen hori entzutearekin bat. Berak ez zuen inoiz bere
|
burua
idazletzat hartu, baina Crabbinen harropuzkeriak su eta gar jarri zuen, are argiak Crabbinen betaurrekoetan dizdiratzeko modua ere sumintzeko beste arrazoi bat iruditzen zitzaion. Crabbinek esan zuen:
|
|
2018
|
|
|
Nik ere horixe pentsatu izan dut, eta, izatez ere, urte asko eman ditut argitaratu gabe. Nik borroka hori bizi izan dut, neure
|
burua
idazletzat hartu, ez hartu. Horretan idazleok gizajo hutsak gara.
|
|
|
Euskaldunek ez zuten Lauaxetak, Lizardik eta Orixek idazten zutena ulertzen, euskara hura oso urruti zegoen euskaldunek masiboki, oldean bere egin eta nazioa aldarrikatuta estatu propioa borroka zezaten, oso liburu gutxi saltzen zituzten, 200 bat, gehienak batzokietan, EAJko alderdikideen artean. Baina, batez ere, ez zuten lortu, Lauaxetak, Lizardik eta Orixek euren
|
burua
idazletzat zutelako, garrantzia mezuari beste edo gehiago estetikari ematen ziotelako. Ez ziren inondik ere idazle panfletarioak.
|
|
|
“Tu parles français, n' est ce pas? ”, bere
|
buruari
idazle deitzen badio, jakin lukeela suposatu du Pharosek. Gaizki suposatua.
|
|
2019
|
|
|
Kosta egiten al zaizue emakumeoi zuen
|
burua
idazle gisa aitortzea. Egiletza plazaratzeari buruzko ikastaro batean egon nintzen eta bateko lau hizlariak ziren idazle eta beste ofizio bat ere zutenak. Gizonek segituan esaten zuten idazle zirela, emakume bati kostatzen zitzaion eta besteak egiten zuen militantziatik, jarrera politiko bezala.
|
|
|
Telmo, izan ere, leku haietan mezuak idazten espezialista zen? bere
|
burua
idazletzat ez zuen arren, esan dezadan hori ere. Baina hori ere gerta zitekeen.
|
|
|
Nik ez nion eskubiderik ukatuko bederen. Izan ere, zergatik ez zuen bere
|
burua
idazletzat hartzeko eskubiderik izango pixaz idazten zuenean, baldin eta kakaz idazten duen idazle profesionalik ere bada, baita kaka esplikatzen dabilenik ere, eta primeran gainera?!
|
|
|
“Egiten ari naiz egin behar dudana”. ...hamar urtera argitaratu zuen bere aurreneko liburua; Laura Mintegi 10 urterekin hasi zen poesia idazten, eta 15ekin barneratu zuen idatziz jarraitu behar zuela aurrera; Arantxa Urretabizkaiak idazten zuenik ez zekien inork, eta sariketa bat irabazi eta bere izena publiko egin ondoren ere, gertukoenek lanak izan zituzten pertsona hura idazlea zela sinesteko; Miren Agur Meabek betidanik izan du bere
|
burua
idazletzat, baina jakin badaki hori ez dela nahikoa: “besteek aitortu behar dute”, aitortza hori berrogei urterekin etorri zitzaion, mordoxka bat liburu argitaratu eta gero.
|
|
|
Aspalditik idazten duzu? Idatzi bai, baina ez dut neure
|
burua
idazletzat inoiz hartu. Graduak asko idaztera bultzatu nau, besteen lanak aztertuz; kritikak, hausnarketak...
|
|
2020
|
|
|
" Idazle kontzientzia falta zaio, oro har, idazleari, hori da nire analisia. Beharbada, benetan beren
|
burua
idazle gisa ikusi zuten lehenak Mirande eta Aresti izan ziren eta, ondoren, 1960ko hamarkadaren bukaera aldera idazten hasi zirenak".
|
|
|
Aurrez ere landua zuen Medearen mitoa errukiari eta bizikidetzari eskainitako La compasión difícil saiakera filosofikoan (Erruki zaila). Hiltzailearenganako errukia posible ote den galdetzen dio bere
|
buruari
idazleak, eta nabarmena da lan haren oihartzuna bere azken poema bildumako hainbat testutan. 27 puska izenekoan, esaterako, Medearen beraren ahotsean, beti:
|
|
|
Hori dela eta, dioenez, kosta egin zaio bere
|
buruari
idazlea dela aitortzea eta jendaurrean hala agertzea.
|
|
|
Hasieratik idazlea izango zela garbi izanagatik ere, besteen aitortza beharrezkoa izan zuen bere
|
burua
idazletzat jotzeko. Oso gogoan du unea, gainera.
|
|
2021
|
|
|
Bere
|
burua
idazletzat du Diego Lazkanok, eta halaxe aurkezten du bere burua, esaterako, Luis Agirre Sesma abokatuarenean:
|
|
|
Aurrerago azaltzen du hungarieraz asko irakurtzen zuela, baita idatzi ere, baina gazterik sorterria utzi eta Suitzan erbesteratu behar izan zuenean analfabeto bihurtu zela. Frantsesa ikasi zuela han, eta ongi hitz egiteko gai zen arren, analfabeto sentitzen zuela bere
|
burua
idazle gisa. Eta, hala ere, frantsesez landu zuen bere literatur obra osoa azkenerako.
|
|
|
Izan ere, hiru atalez osaturiko liburu horretan, bigarrena amari eta haren heriotzari eskaintzen dio oso osorik. Horrez gain, aurreko bi liburuetan bezala, bere
|
buruaren
idazle eta pertsona definizioak azpimarratzen eta gorputzaren kontzientzia transgresoretik idazten jarraitu du jendaki ororen kezkez. Arestian aipatu gisan, ordea, genealogia familiarren gaia jorratzen du liburu horretan, atal oso bat eskainiz bere amarekiko harremanari eta haren galerak ekarritako sufrimenduari.
|
|
2022
|
|
|
Egia da, neu naiz froga, misoginia ez da bakarrik gizonezkoen kontua eta nik emakumeei larba, pottoki, puta izena ematen badiet, da oroz gain ikaratu egiten nautelako, nire sexua ez zaielako interesatzen eta, aldiz, haiei eskaintzeko besterik ez daukat, zeren emakume horiek inoiz ez datoz niri mehatxu egin gabe, merezi dudan tokian jarriko nautela, diote, ilararen erdian, nik egon nahi ez dudan tokian hain justu ere, eta emakumeek idazten dutena gustatzen ez bazait, da haien lanak irakurtzen ditudanean iruditzen zaidalako neure burua aditzen ari naizela, ez dutelako lortzen ni neure baitatik distraitzea, beharbada haiengandik behar baino hurreago nago, beharbada horregatik dut ezintasun hori, berezkoa dutena eta hasiera hasieratik gorrotatuko ez dudana aitortzeko, hasieratik nirekin lotu dudan zer edo zer. Eta gero inbidia ere badiet beren
|
buruari
idazle esan ahal diotelako, denak berdinak direla pentsatu nahiko nuke, nigan pentsatzen dudan bezala pentsatu haiengan, pottokiak direla, putak direla.
|
|
2023
|
|
|
Nola edo hala marrazten ikasi nuen, gauzak irudi bidez kontatzeko neukan beharrak eraginda. Eta gaur egun ere ez naiz marrazkilari, eta hamaika gidoi egin baditut ere, ez daukat nire
|
burua
idazletzat ere, hizkera literarioa ez dut-eta menderatzen. Ikus entzunezkoaren hizkera, bai, horixe menderatzen dut nik, irudiaren eta hitzaren arteko lotura, irudiaren, testuaren eta azpitestuaren mundua.
|
|
|
42) [1]. Eta bertsolari gisa ere aurkeztu izan zuen bere
|
burua
idazleak. Bertso dezente jarri zuen, gainera.
|
|
|
Artea komunikatzeko modu bat da. Mundu guztiak du bere
|
burua
idazle izendatzeko eskubidea. Artista hitza altxor bat bezala gorde nahi baduzu, diziplina horretan oso ongi aritzen den norbaiten inguruan hitz egiteko, hori egiteko aukera daukazu, baina ez da aukera bakarra.
|