|
2012
|
|
|
EDO2
|
buruan
daraman enuntziatu parentetiko birformulatzaileari esker, esatariak, aurretik esandakoa (bigarren une batean) berriz aztertu eta hausnartu balu bezala, esandakoaren kontrako ikuspuntua paratuko du. Horrela, muturrekoak eta kontrakoak diren bi ikuspegi edo iritzien arteko hautua egitera behartuko du norentzakoa.
|
|
|
Honenbestez, A eta B tipoak kontuan izanik, E2 enuntziatuak galderazko modalitatea dakarrenean eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoa bereizten da gainerakoetatik. Enuntziatu mota horretarako marrak hobesten ditu (5 adibide), baina gainerakoetarako, oro har, parentesiak (20 adibide).
|
|
|
6.1.2.2 ETA
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoen kokagunea
|
|
|
– Emaitza guztiak kontuan hartuz, garbi ikus daiteke eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoa inguratzeko koma parearen eta marren alde egiten duela eta parentesien arteko adibideak oso urriak direla.
|
|
|
Beraz, kokagunearen edo distribuzioaren irizpidea ez da puntuazio marka jakin bat hautatzeko erabateko baldintzatzaile (kokagune jakin batzuetan zilegi baita eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoa parentesien, marren edo koma parearen artean kokatzea) baina, datuei erreparatuz, atera al dezakegu bestelako ondoriorik?
|
|
|
Azkenengo adibide horretan, gainerakoetan ez bezala, alternantzia ez da koma parearen eta marren artean gertatzen, koma parearen eta parentesien artean baizik eta, beraz, puntuazio marken arteko aldea handiagoa140 da. Eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoetan joera nagusia komen artean eta (gutxiago) marren artean adieraztea bada ere, maiz puntuazio marka horiek, bata bestearen tokian ager daitezke, izaera sintaktiko bertsua duten enuntziatuek erakusten digutenez. Ondorengo adibidea atera dugun ondorioa indartzera dator:
|
|
|
3 Eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikorik gehienak koma parearen artean (%59.39) edo marren artean (%36.84) inguratzen ditu. Askoz gutxiago parentesien artean (%3.75).
|
|
|
Ikusi besterik ez dago eta buruan duen enuntziatu parentetiko gehienak koma bidez mugatzen edo inguratzen dituela. Edo
|
buruan
daraman enuntziatuarekin ere beste horrenbeste gertatzen da.
|
|
|
4.3.4.1.1 ETA
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren eta E1en arteko harremana
|
|
|
Hel diezaiogun, beraz, goian egindako galderari: ba ote dago lotura sintaktikorik eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoaren eta E1 oinarrizko enuntziatuaren artean. Corpusak eskainiko digu galdera horri erantzuteko bitartekoa.
|
|
|
Laburbilduz, lehen atal honetan, eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren eta oinarrizko enuntziatuaren artean lotura sintaktikorik ez dagoela frogatzen saiatu gara, eta horretarako hiru froga nagusi erabili ditugu:
|
|
|
4.3.4.1.2 Eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren egitura formala
|
|
|
Adibideen maiztasunak erakusten digunez, ordea, gehien agertzen den aditza IZAN aditz kopulatiboa da, eta badu bere arrazoia: lehen esana dugu eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoari esker esatariak E1 enuntziatuan esan duenari buruz, bere iritzia, bere balorazioa gehitzen duela (modalizazio mailako informazioa), eta horretarako. IS NOR+ Izena/ Izenondoa
|
|
|
Eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoek ez dute, ordea, guztiek aditza eramaten. Bada, jarraian ikusiko dugun bezala, aditzik gabekorik ere.
|
|
|
Deklinabideko kasu marka errepikatzeak, ordea, ez du esan nahi eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetiko horietan E1 enuntziatuarekin harreman sintaktikoa gauzatzen duenik, kohesio lotura baizik, nahiz eta kohesio
|
|
|
Eta, artxikonektagailua? aztertzeari hainbeste orri eskaini badizkiogu, goiko adibide guztiek erakusten digutenez, eta
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoak azterkizun ditugun Mitxelenaren corpusean ugariak direlako eskaini dizkiogu. Mitxelenari bitarteko ezin hobea gertatzen zaio makroegiturako hainbat informazio txertatzeko, bereziki, informazio mailako eta modalizazio mailako informazioa txertatzeko.
|
|
|
Corpusean edo
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoak 31 dira. Buruan ez, baizik eta enuntziatu parentetikoaren amaieran, berriz, beste 13 adibide ditugu.
|
|
|
Edo
|
buruan
daraman enuntziatu parentetiko hori, birformulazioa baino areago disjuntzioa delakoan gaude. Izan ere,. Argia?
|
|
|
Birformulazioa diskurtso estrategien barnean aztertuko badugu ere, aurrera dezagun zer ulertzen dugun birformulazioa diogunean eta zergatik uste dugun edo
|
buruan
daramaten enuntziatu parentetikoak birformulazioak direla; eta ez hautakariak, Euskaltzaindiak EGLU IIIn edo definitzen duen bezala. Eta birformulatzaile den kasuetan (enuntziatu parentetikoei dagokienez behintzat) ez zaigu iruditzen Larringanek (1995) bere tesian defenditu duen bezala, A multzoari dagokionik; hau da, ez zaigu iruditzen (enuntziatu parentetikoetan, behintzat) hots eta alegiaren pareko denik.
|
|
|
Beraz, gure ustez, eta Larringanekin bat egiten dugu?, sinonimiazko hizkuntza baliokidetza (semantismoen arteko sinonimia) baino harago doan zerbait da, eta diskurtsoaren erreferentzia begietsi beharra dago corpuseko adibideen inguruan taxuzko planteamenduak egingo baditugu. Hala ere, edo
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoa formalki ezaugarritzeko helburua dugunez gero, froga dezagun corpuseko adibideek ba ote duten tokirik eman dugun birformulazioaren definizio eta azalpen horretan.
|
|
|
A. Edo
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren ezaugarritze formala
|
|
|
Baina ez horrek bakarrik. Maiz edo
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoa beste kohesio emaileren batekin uztarturik agertzen da; hots, beste antolatzaileren batekin.
|
|
|
4.3.4.1.1 ETA
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren eta E1en arteko harremana..... 181
|
|
|
4.3.4.1.2 Eta
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoaren egitura formala............... 189
|
|
|
6.1.2.2 ETA
|
buruan
daraman enuntziatu parentetikoen koka
|