|
2008
|
|
|
FAOk lurrik gabeko nekazariak eta gurasoetako bat falta duten familiak bereziki aitarik ez dutenak aipatu ditu biktima nagusien artean. Hala, garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeetan daude goseak jotako gehienak: 907 milioi lagun, hain zuzen.
|
|
|
Unicef Nazio Batuen Haurren Laguntzarako Funtsak emandako datuen arabera, urtean milioi erdi emakume inguru hiltzen dira haurdun daudela edo erditzean. Kasuen %99 garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeetan gertatzen dira; %84 Afrika eta Asiako hegoaldean. «Heriotzen kausak aski ezagunak dira, baita horiei aurre egiteko neurriak ere.
|
|
|
Frantziako Immigrazio ministro Brice Hortefeuxek, bere aldetik, txartel urdina ren jabe izango liratekeen etorkinak herrialde pobreenetako gaitasun profesional handieneko langileen etorrera masiboa eragingo duela ukatu du, eta beraz, baita garapen
|
bidean
dauden herrialdeak pertsona kualifikaturik gabe utziko dituela ere. «Ez da egia horrelako zerbait gertatuko dela; izan ere, herrialde horiekin garapen lankidetza egitarauak ere bideratuko ditugu».
|
|
|
Ostirala bitartean, Arabak omenaldia egingo dio bertako labore garrantzitsuenari, eta Patataren Nazioarteko Urtearekin bat eginda produktuari eskainitako astea antolatu dute Gasteizen. Herritarrek produktuaren kontzientzia hartzea dute helburu jardunaldiok, garapen
|
bidean
dauden herrialdeen elikagai moduan eta ikerketa zein garapena bultzatzeko asmoz.
|
|
|
Horregatik, 2012an indarrean jarri nahi duten akordioak orain arte Kyotoko Protokoloak betetzen ez zituen hutsuneei egin nahi die aurre. India eta Txina, esaterako, gas kutsagarri gehien isurtzen duten herrialdeak dira, baina, garatze
|
bidean
dauden herrialdeak izateagatik, Kyotoko Protokoloak ez die eragiten.
|
|
2009
|
|
|
Krisirik larriena elikagaien krisia da, garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeetakoa. Bigarren krisia energiari eta ekologiari dagokie.
|
|
|
2000 urtean izan zuen lehen harremana Boliviarekin Pablo Amunarriz ingeniari hondarribiarrak. Ikasketak amaituta, garapen
|
bidean
zegoen herrialderen batera joan nahi zuen. Asier Bengoak eman zion horretarako aukera.
|
|
|
Askoren oporretarako maletan doazen elementuak dira. Garapen
|
bidean
dauden herrialdeetara joaten dira oporretan, baina ez turista gisa. Euren lanbidea gehien behar dutenen esku jartzera baizik.
|
|
|
Genevan (Suitza) herenegundik egiten ari diren bileran aurkeztu berri duten txostenak jasotzen du datu hori. Garapen
|
bidean
dauden herrialdeen garapena trabatu gabe, klima aldaketari aurre egiteko proposamen zehatzak jasotzen dituen lehena da.
|
|
|
2008 urtean 8,4 milioi iheslari inguru zeuden garapen
|
bidean
dauden herrialdeetan errefuxiatuen %80 inguru, Irakeko gerrak eragindakoak gehienak. Europako Batzordeak aurkeztu duen proposamenean jasotzen da, besteak beste, urtetik urtera asilo eskaeren politikak aldatzea lehentasunen arabera.
|
|
|
Jacques Diouf FAOko idazkari nagusiak, bestalde, dagoeneko hitzemandakoa betetzeko eskatu die herrialde aberatsenei. G8koen bilera interesgarria izan zen; garapen
|
bidean
dauden herrialdeetako nekazari txikiei laguntza emango zietela agindu zietelako, besteak beste. 20.000 milioi dolar hitzeman zituzten, baina oraindik ez dute bete esandakoa, adierazi du Dioufek, FAOko idazkari nagusiak,.
|
|
|
Gaur egun Txina eta AEBak dira munduan gehien kutsatzen duten herrialdeak. Azken horrek estatu industrializatu gisa, Txinak garapen
|
bidean
dauden herrialde moduan.
|
|
|
Garapen
|
bidean
dauden herrialdeek ez ezik, gobernuz kanpoko erakundeek ere porrot historikotzat jo dute goi bilera. Gure jendeari eta gure etorkizunari traizio egiteagatik 30 txanpon eskaintzea bezala da, salatu du Tuvalu uharteko buruzagi Ian Fryk irla asko desagertu egingo dira, tenperaturaren igoeraren ondorioz, itsasoak gora egiten duenean.
|
|
|
Estatu aberatsen isurketak zorrotz, sendo eta gardentasunez kontrolatuko ditu NBEk. Garapen
|
bidean
dauden herrialdeek, berriz, beren isurketen berri eman dute Nazio Batuen Erakundearen Klima Aldaketarako Batzordearen aurrean.
|
|
2013
|
|
|
Garatze
|
bidean
dauden herrialdeetan andreek ekoizten duten janaria.
|
|
2014
|
|
|
Eguratsera bidalitako karbono dioxido gehiena erregai fosilen errekuntzatik dator. Gizarte aurreratuetan arazoa konpontzen hasteko hainbat neurri hartzen badira ere, ez dezagun ahaztu garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeetan gehienetan neurri horiek ezin izango direla martxan jarri. Adibide gisa, 2013ko maiatzean eguratsean neurtutako karbono dioxidoak 400 ppm ko langa gainditu zuen, industriaroko baliorik altuena.
|
|
2015
|
|
|
Fenomeno globala da, mundu osoari eragiten ari zaiona: garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeetako emakumeek euren herrialdea eta senideak uzten dituzte, herrialde aurreratuetako beste familia bateko zaintza eta etxeko lanetan jarduteko. «Euskal familietan, lan horiek egiten dituzten emakume etorkinak ahultasun eta diskriminazio egoera berezian daude», azaldu dute Julia Nogueira eta Joseba Zalakain ikertzaileek, Euskal Autonomia Erkidegoan zaintza eta etxeko lanetan aritzen diren andrazko migratzaileen egoera aztertu ondoren.
|
|
2020
|
|
|
G7koek asteartean adostu zuten plana, behin behinean, baina G20koen babesa behar zuen. Txina eta Saudi Arabia ez daude G7koen artean, eta hain justu bi estatu horiek dira garapen
|
bidean
dauden herrialdeen mailegu emaile nagusietakoak. Txinak egin izan ditu horrelako keinuak hainbat herrialde zorpeturekin, baina beti mailegu emailearen eta hartzailearen aldebiko harremanen eta trukeen ostean.
|
|
2021
|
|
|
Filtrazioen arabera, lehen pauso bat izango da, oso mugatua, zementu, ongarri, altzairu argindar eta aluminio inportazioei ezarriko zaiena. Mekanismoa eta emisioen eskemako doako eskubideak nola bateratu eztabaidagai dago hor, baita garapen
|
bidean
dauden herrialdeetako inportazioak zergapetu behar ote diren ere. Karbonoaren muga zergak, gainera, bateragarritasuna bilatu behar du Munduko Merkataritza Erakundearen arauekin.
|
|
|
Alta, COVID kontrako txertoaren hirugarren dosia jartzeko urratsetan atzera egiteko eskatu du OME Osasunaren Mundu Erakundeak. OMEren arabera, hirugarren dosirako
|
bidean
dauden herrialdeetan jende ugari txertatuta badago ere, txertatutakoen ehunekoa oso apala da beste herrialde batzuetan, eta toki horietako txertaketa planak bultzatu behar dira aurrena.
|
|
|
Hilaren hasieran, asmo horietan atzera egiteko eskatu zuen OME Osasunaren Mundu Erakundeak. Haren arabera, hirugarren ziztadarako
|
bidean
dauden herrialdeetan jende ugari txertatuta badago ere, txertatutakoen ehunekoa oso apala da beste herrialde batzuetan, eta toki horietako txertaketa planak bultzatu behar dira aurrena.
|
|
|
Atzo zenbait herrialderekin eta botika etxerekin Genevan izandako bilkura batean, erakundeko zuzendari Tedros Adhanom Ghebreyesusek bi egoera alderatu zituen: batetik, «babes materialen, testen, oxigenoaren eta, batez ere, txertoen hornidura kontrolatzen duten herrialdeak»; bestetik, garapen
|
bidean
dauden herrialdeak, «ospitaleratzeak eta heriotzak» nozitzen ari direnak. Erantsi zuen aldaera berriek «egoera larrian» jarri dituztela herrialde horiek.
|
|
2022
|
|
|
Zehazki, txostena osatu duten adituen arabera, elkarlana «egokia» bada, 2050erako lortu liteke neutraltasuna; aldiz, elkarlanik gabe, 2090era atzeratuko litzateke. Horrez gain, «elkarlan eraginkor batekin» berriztagarriekin lotutako teknologia berrien kostua %18 apaldu litzateke, eta, hala, garatzeko
|
bidean
dauden herrialdeentzat ere eskuragarriago egin. Izan ere, COP26 biltzarrean hainbat estatuburuk esan zuten estatu aberatsen laguntzarik gabe ezinezkoa zela horientzat xedeak betetzea.
|
|
|
Tona horiek bidali artean, ordea, elikagaien eskasia okerrera egiten ari da garatze
|
bidean
dauden herrialdeetan. Joan den asteartean NBEren Batzar Nagusian Hego Amerikako eta Afrikako liderrek elikagaien krisiaren aurkako neurri gehiago eskatu zizkien herrialde aberatsenei.
|
|
|
Alemania eta Frantzia izan ziren defizitaren muga hausten lehenak, eta orduz gero ia guztiek hautsi dituzte noiz edo noiz. Pandemiaren aurretik, defizita beheranzko
|
bidean
zegoen herrialde guztietan —askok superabita zuten—, baina COVID dena aldatu zuen: osasun gastua handitu egin zen, eta koronabirusak eragindako krisia gastu publikoaren bidez borrokatzea erabaki zuen EBk.
|
|
2023
|
|
|
Hala ere, ez dirudi hori horrela izango denik, ekainean BRICSen aurretiazko bileran agerian geratu zen bezala. Are, Errusiak babesa batzeko balia dezake goi bilera, eta ez da baztertzen Putinek zereal bidalketa gehiago iragartzea garapen
|
bidean
dauden herrialdeentzat.
|
|
|
Hala ere, ez dirudi hori horrela izango denik, ekainean BRICSen aurretiazko bileran agerian geratu zen bezala. Are, Errusiak babesa lortzeko balia dezake konferentzia, eta ez da baztertzen Putinek zereal bidalketa gehiago iragartzea garapen
|
bidean
dauden herrialdeentzat.
|
|
|
Inork ez zuen ordura arte halakorik egin, eta Errusiak eta Japoniaren azken saioek huts egin zuten. Beraz, are nabarmenagoa izan zen arrakasta, kontuan hartuta India garatzeko
|
bidean
dagoen herrialde bat dela. Haatik, litekeena da Indiaren amets ilargitarra uste baino lehen amaitzea, gailuekiko komunikazioa galdu dutelako.
|
|
|
Baina Txinarentzat garrantzitsuena orain ez da Mendebaldea, Mendebaldearen aspaldiko botere horri oreka egitea baizik, eta Hegoalde globalean du jarria arreta. Duela hamar urtetik, Pekin milaka milioi dolar inbertitzen ari da, mundu osoan, azpiegituretan, batez ere garapenerako
|
bidean
dauden herrialdeetan. Helburua munduko merkataritza Txinara erabat lotzea da; bestalde, inbertsio horiek onartzen dituzten herrialdeekin harreman diplomatikoak sendotzea lortu nahi du Pekinek.
|