|
2001
|
|
|
Gizakiaren kasuan, nitratoen ingestio
|
bideak
ura, kontserbakari batzuk eta landarezkoak dira, ongarri nitrogenatuak erabili diren heinean.
|
|
|
Gaur egun, berriz, zuberoako udalak biltzen dituen Xibe roaHerri Elkarteak eskaturik, euskarazko izenen esaera eta idazkera egokientzako laguntza eskatu didate eta pozik eman diet baietza. Hogei urtez egin du
|
bide
urak, baina konbentzituta nago gogor egileak, sasi tindatzaileak ez balira izan, oraindik ere, Zuberoako eta oro har Ipar Euskal Herriko bide, karrika eta plazak erdara hutsez izango liratekeela. Legez kanpoko ekintza hauei esker, eta abertzaletasuna politika alorrean garatu egin baita, pentsaerak nabarmen aldatu egin dira, bereziki herri manatarien aldetik.
|
|
2002
|
|
|
Patata frijitu komertzialak edo etxekoak oso kalorikoak dira.100 gramoko 500 eta 600 kcal bitartean ematen dituzte; 100 kcal/ 100 g baino gehixeago, berriz, olio gutxirekin prestatutako patatek. Frijitzean, lurruntze
|
bidez
ura galtzen dute eta olioa xurgatzen dute. Patata frijituak frijitzeko erabiltzen den koipea oliba olioa edo hazi olioa bada (ekilorea, artoa…), produktua kaloriatan aberasten da, baina baita gantz azido asegabeetan ere, eta horrek eragin positiboa du kolesterolaren kontrolean.
|
|
2004
|
|
|
Aurri larria gertatuz gero bakarrik hartuko zituen auziak aurreko legeak. Baina LOEk zabaldu egiten ditu eraikuntzako akatsengatiko erantzukizun material eta subjektiboaren mugak, “akats larri eta aurri eragileak” ez ezik (hala nola aurri teknikoa eta funtzionala), obra txikietako akatsak ere barne hartzen baititu, hala nola, ura, berokuntza, gasa eta abarreko instalazioetako akatsak, baita eraikinen iragazkaiztasun akastuna edo kanaloien
|
bidez
ura behar bezala erortzea ere. LOEk identifikatzen du nor diren eraikuntzan parte hartzen duten eragileak, eta adierazten du, horregatik, eraikinean eragindako kalte materialengatik erantzun behar dutela.
|
|
2005
|
|
|
2002an Shristi and Toxics Link izeneko erakunde batek publikatu du, inguruko lurretan hazitako landare guztiak kontaminatuta egoteaz gain, inguruko emakumeen bularretako esnean ere kutsadura handia dela. Bestetik, 2004ko maiatzean Indiako Auzitegi Gorenak erabaki zuen Bhopaleko lantegi kimikoaren inguruko ur guztiak »eta beraz, iturrietako ura ere bai» kutsatuta zeudela, enpresaren eta gobernuaren utzikeriagatik; horregatik agindu zion Madhya Pradesh ko gobernuari herritarrei tanke
|
bidez
ur edangarri garbia eramateko. Herritarrak zain daude oraindik.
|
|
|
Sakonera hauetan ura berotu egiten da 400 °C raino eta gorantz abiatzeko joera lortzen du. Goranzko
|
bidean
ura kanalizatu egiten da azalean ur beroko iturriak eratuz (7.17 irudia).
|
|
|
Bere poemak irakurri eta bere biografiak irakurtzeaz batera irizten diot sorterrian, lurrean, herrian indartzenziren erroetatik ateratako indarra, zuhaitza ipurditik botatzeko aizkolariak behar duen indarraren tamainakoa bazela, bederen... eta urrunago joanda, derrigorrean egin behar zuela erroen
|
bidea
ur bila, derrigor, ia ia, adarrak hausteko eta enborrak botatzeko prest zegoen gizarte hartan. Iruditzen zait nahiago zuela errotzea, enbor etzana izatea baino.
|
|
2006
|
|
|
Bai. Urtaro euritsuan,
|
bideak
urez beteta daudela ta inora
|
|
|
Olatuak harrapatu eta buelta bueltaka darama orain, hondartzaren ertzeraino.
|
Bidean
ura irentsi eta irentsi dabil. Begiak zabal zabalik geratu zaizkio eta kopeta tximurtuta.
|
|
2008
|
|
|
Asterrika aldeko itsasertzera ibilaldiren bat edo beste egin genduan eskolatik; maistrea zeharo kezkatuta ikusi genduan; gu hatxetan ginan artean itsasoak gora egin eban eta lehentxoago egindako
|
bidea
urak iruntsita geratu zan. Hatxei helduta bueltau behar.
|
|
2009
|
|
|
Guztira, 300.000 euro erabili dira. Oromiñon eta Bakixan asfaltoa berriztatu dute, eta
|
bideetako
urak bideratu dituzte. Oromiñon zubi bi ere badaude, eta horietan altzairu herdoilgaitzeko barandak ipini dituzte.Beko Errotan eguzki energia bidezko hiru kale argi ipini eta bideetako urak bideratu dira.Azkenik, Orozketan zerbitzu gunea egin dute:
|
|
|
Oromiñon eta Bakixan asfaltoa berriztatu dute, eta bideetako urak bideratu dituzte. Oromiñon zubi bi ere badaude, eta horietan altzairu herdoilgaitzeko barandak ipini dituzte.Beko Errotan eguzki energia bidezko hiru kale argi ipini eta
|
bideetako
urak bideratu dira.Azkenik, Orozketan zerbitzu gunea egin dute: birziklatzeko kontainerrak ipini dituzte, 15 autorentzako aparkalekua egin dute –horietako bat elbarrientzako– eta eguzki energia bidezko kale argiak ipini dituzte.
|
|
|
Batzuetan zipotza, irtenunearen neurriko zotza, ipintzen zitzaien iturriei ur isuria ireki eta ixteko. Putzuak ere bazeuden, behean harriak ipini eta
|
bidez
ura eskuratzeko.
|
|
|
Kale, garaje eta etxabe asko urez gainezka agertu ziren handik gutxira. Errepide eta
|
bideetan
ur putzuak sortu ziren eta semaforo zenbaitek kale egin zuten, tarte txiki batez bada ere. Suhiltzaileek 20 irteera baino gehiago egin behar izan zuten igogailuetan harrapatutako lagunak erreskatatzeko.
|
|
|
11.000 substantzia berri inguru erregistratzen dira mundu osoan, besteak beste, produktu kimiko industrialetatik, pestizidetatik, botiketatik, garbiketa produktuetatik edo plastikoetatik. Ia substantzia horiek guztiek aurkitzen dute
|
bidea
ur naturaletan, nahiz eta batzuetan oso kontzentrazio txikian egon. Hala ere, denak izan daitezke gure txorrotako uraren parte, eta horregatik da garrantzitsua giza kontsumorako uraren segurtasuna etengabe ebaluatzen lagunduko duten zaintza sistemak ezartzea.
|
|
2010
|
|
|
Sasi kazetariek elkarri begiratu zioten eta ilehorienak eskua atzeko patrikara eraman zuen, orbainaren erruz zabal zabala zen irribarre batez. Bitarte horretan urpekaria, izu aurpegia desagertu gabe, korrika bizian abiatu zen irakasle elbarriarengana, eta haren atzealdean babestu zen, dardarka eta
|
bidean
ur turrusta bat utziz. Sasi kazetari ilehorienak beste pistola bat zuen esku artean orain, irakaslearena baino txikiagoa baina bestea bezain beldurgarria.
|
|
|
Birziklatutako hondakin uraren erronka nagusia ez da teknologia, kontsumitzaileen pentsamoldea baizik. Australiako Toowoomba hiriak uko egin zion ur mota hori edateari erreferenduma bidez Duela lau urte, Australiako Toowoomba hiriko biztanleek baztertu egin zuten erreferendum
|
bidez
ur mota hori edateko ideia. AEBetan egindako hainbat inkesta. adierazi dute herritar gehienek ez luketela kontsumitu nahi.
|
|
2011
|
|
|
Ez zuten, ordea, eskopeta hori erabili emakumea hiltzeko.Odolaren arrastoaGorpua herenegun arratsaldean, 17:15 aldera, aurkitu zuten urtegi inguruko bizilagun batzuek. Odol arrastoa ikusi zuten oinez zebiltzan bi herritarrek urtegia inguratzen duen
|
bidetik
uretara joateko dagoen aldapatxo batean, baina arrastoei ez jarraitzea erabaki zuten. Etxera joatean ikusitakoa kontatu, eta etxekoak joan ziren orduan urtegira; haiek topatu zuten hilotza, uretan, korrika ari zen suhiltzaile baten laguntzarekin.
|
|
|
Polizia inoiz baino arreta handiagoa jartzen ari da sarean; epaile batek goraipatu ere egin du susmagarriak bilatzeko sare sozialetan ikerketak egin izana. Horren adierazle, 20 urteko gazte bat atxilotu egin dute BlackBerry
|
bidez
ur gerra antolatu zuelako; datorren hilabetean epaituko dute.Beste gizon bati, berriz, sei hilabeteko espetxe zigorra ezarri diote ur botila batzuk lapurtzeagatik, lau euro inguruko balioa zuten?, eta praka pare bat lapurtu izana aitortu zuen emakume batek bost hilabete igaro ditu espetxean.Hainbat parlamentarik gaitzetsi egin dituzte epai «gogor» horiek. David Cameron lehen ministroak, ordea, oniritzia eman die; «auzitegiak sententzia gogorrak ezartzea erabaki du, mezu indartsua helarazteko, eta oso ondo iruditzen zait hori egin ahal izatea».
|
|
|
Gure seme alabekin Otsagabi aldera gindoazen egun batean gertatu zen. Larrainetik Orhi mendirainoko malda ezin gogorragoa igo ondoren, beste portu batzuk ere igo eta atseden hartu eta
|
bidean
ura erruz edan ondoren, ezongi zegoela abisatzen ari balitz bezala, erre usaina botatzen hasi zen eta ez aurrera ez atzera geratu zen han goian, gailurrean, Orhiren mendi hegian. Zorionez, laster auto bat iritsi, turista katalan batzuekin, eta gure helmugara eraman gintuzten denok.
|
|
2012
|
|
|
Baina baita" erriyo" bazterretik gertuen dauden zenbait etxebizitzetan ere. Ordu gutxitan, Txikierdi Zubietarekin lotzen zuen zubia ur azpian zen, Kaxkotik Santuenearako joan etorria ere ezin egin,
|
bidea
ur azpian baitzen. Txokoalde eta Aginaga inguruetan ere beste hainbeste.
|
|
|
|
Bidetik
ur gainerako bidaia latzgarri horretan, zenbait segundo iraun dituenean, gorputz organo guziak geldi harriduran. Horra!
|
|
2013
|
|
|
Errepidearen ezkerretik ala eskubitik joan, berdin da; aldatzen den bakarra, behera begiratzean dagoen perspektiba da. Larreinetatik Zugaztietara errepidearen ezkerraldetik joanez gero, putzuaren berde kolore biziak harrapatuko zaitu; haitzetan zehar egin du
|
bidea
urak, geldirik dagoen arren laku artifizialean. Errepidearen eskuinaldetik jaitsita, amildegi amaigabea ikusten da, Trapagaran aldera jaisteko errepidea eta aurrerago, beste zulo amaigabe batean behera, Abantoko Gallarta auzora jaisteko errepidea.
|
|
2016
|
|
|
Aurten dagoeneko bi musika emanaldi izan dituzte. Nilsaren
|
bidez
uraren memoria tailerra izan zuten eta “erantzun ederra eman zuten egoitzakoek”. Estreinakoz, maiatzeko hiru egunetan Bocalan Biak Bat fundazioko kideak terapia txakurrekin egoitzara joanen dira.
|
|
|
Artibai ibaiaren ibarra estua da, mendi garaien artean egiten du
|
bidea
urak itsasoraino. Emariari dagokionez, alde handia dago marea gora edo behera bada.
|
|
|
Turismoaren mundu hortan, bada sail bat urtetik urterat emendatuz doana eta hori da aurten ere probatu den gauza bat: hori da ibaiez ibai eta ur
|
bidez
ur bide egiten diren ibilaldiena. Gero eta untzi gehiago ikusten da hor gaindi.
|
|
|
Karro horien helburua da aldarrikapenen plazaratzea gaurko egunean botere publikoekin izaiten diren arazoetan. Ondotik oinezkoek bestan parte hartu eta, berriz hartuko dute Baionarateko bidea Errobi bazterreko zirga bidetik pasatuz,
|
bidean zehar
Ur Begik eta Herri Soinuk proposatuko diozkatela ekitaldi kultural eta artistikoak, kontakizun, antzerki, musika eta abar... Parte hartu nahi duenarentzat telefono hau proposatua da izenen emaiteko:
|
|
2017
|
|
|
Metro geltokian elkartuko dira, 12:30ean. Hondartzara arteko
|
bidean
uretatik ere indartuko dute aldarrikapena, Itsas Martxarekin bat eginda. Bertan parte hartzeko piraguak eskuragarri daude, doan.
|
|
|
|
bidez
ura atera nahi izanez gero, ura ez zen???????????, gora igotzen.
|
|
|
Galileoren garaian, esate baterako, zientzialarien artean guztiz ezaguna zen meategietako fenomeno hau: ur putzu sakon batetik ponpa xurgatzaile
|
bidez
ura atera nahi izanez gero, ura ez zen gora igotzen.
|
|
2018
|
|
|
Toki ezagunak arras aldatuak dira, bertzelakatuak eta behatu gabe egiten den bideak, kasu eta ikusmin galdetzen du.
|
Bidea
ur gainean dela iduri du, arbolak begiratzen duela, hegiz hegi jotzen du Belokeko abadira.
|
|
|
Kolpetik, eginkizun ezinbesteko batekin gogoratu balitz bezala, altxatu zen bainuontzitik eta nik eskaintzen nion xukaderari jaramonik egin gabe joan zen pausoa luzatuz eta
|
bidean
ur errekastoa utziz logelaraino, eta bazter batean zuen maleta mehar eta altu bat giltzarekin ireki ondoren, nire altuera zuen ispilu bat atera bertatik eta:
|
|
2019
|
|
|
Mendebaldera jotzea ez da aukera, eta Zalditurria urrunegi ikusten da.
|
Bidean
urik aurkitzen ez badute, eta itsasoa berriz agertzen ez bazaie, eurenak egin du.
|
|
2020
|
|
|
Gauaz, adibidez. Ponpatze turbinatzearen
|
bidez
ura putzu batzuetan atxikiz galde handia delarik turbinetarik pasarazteko, ur zapatu hidrogenoaren bidez, bateriekin, eta abar".
|
|
|
Nola izan daiteke? Plymoutheko Unibertsitateak (Erresuma Batua) egindako azterlan baten arabera, arropa garbiketetan askatzen diren mikrozuntzak etxeko hondakin uren
|
bidez
urak tratatzeko instalazioetara iristen dira, eta han ez dira hondakin plastiko guztiak arazten. Plastiko horiek ibaietara eta, denborarekin, ozeanoetara iristen dira.
|
|
2021
|
|
|
Batxi: emen diñue ze lengo eguneko esakeran arratsaldian izan ziriala esamiñak (Azkue); [Txoriyak] esan zidak, ze, egiten ez baditugu
|
bideak
ura andikan laster ateratzeko, denbora pasa kantuan asiko dala (Apaolaza).
|
|
|
Herriko linterneroa bidali zuen uraren kontu hura konpontzera (bitxia da linternero, linternak egiten edo erabiltzen dituena, deitzea iturginari, baina horrela da ohitura, gure herrian, behintzat); iturginak aztertu zuen gertatzen ari zena, eta konturatu zen orbelak ubidea itxi eta horrek eragozten ziola
|
bidea
urari: huskeria bat, eskuz garbitu orbel haiek eta etxera!
|
|
|
|
Bidea
urez beteta dago eta ubideak urez gainezka.
|
|
2022
|
|
|
Fernandok eta Amaliak igande arratsaldeetan, bikote gazte askok bezala, tren geltokirainoko bidea egiten zuten. Trenak pasatzen ikusi, bertako tabernan kafesneren bat hartu eta ilundu baino lehen, etxerako
|
bidean
Ur bedeinkatu iturriko ur trago bat hartu, sudurra ondo itxita, bestela ez zegoen txolostur hura nork edango eta! Herriko gaseosa lantegiko nagusi falangistak alabari errepublikazaleen seme eta ilobarekin ateratzea erabat debekatu zion arte.
|
|
|
Eta Arkimedes haren eskutik berriz hartu arnasaren
|
bidea
ur ertz lur heze aire urdinetan enara beltzaren hegaletan.
|
|
2023
|
|
|
Sekula ere ez. Zapatila zulatuak bazituen eta
|
bidean
ura barrura sartzen bazitzaion, madarikazioka emango zuen etxerainoko bide guztia. Amak, gauean zapatilak aztertu eta berriak erosi zirela aipatuta, Unax hurbildu eta ondo zeudela esango zion, berak ez zuela ezer igartzen.
|