|
2013
|
|
|
Orixeri berari ere ez zitzaion laket sentiberatasun gehiegizkoa. Hain zuzen ere, Pizkundean klasikozale modernozale eztabaida gertatzen ari zen garaian, Orixek Lauaxetaren Bide Barrijak dela eta honakoa idazten du 1931ko?
|
Bide
barrijak, artikuluan:
|
|
2014
|
|
|
Ika mika guztien gainetik pentsamolde eta tipologia desberdinetako euskaldunak batzea eta euskara beste dinamika batzuen periferiatik diskurtsoaren erdigunera ekartzea izan ziren lehen euskara elkarteen oinarri sendoenak. Intuiziotik hazitako
|
bide
berri horri ekarpen teoriko garrantzitsua egin zion Sánchez Carriónek, 1987an argitaratutako Un futuro para nuestro pasado liburuarekin. Eguneroko praktikek eta oinarri teorikoak bat egin zuten une horretan tsunami txiki bat eratu zen euskal hirietan.
|
|
2015
|
|
|
Sarri dakie gurasoak etxeko seme alaben zorigaiztoa egiten: batzuk(...); da, geienak, bizi
|
bide
barria artu bearrean edo ezkongei dagozanean, umien zorionari baño euren (gurasoen) uste ta gogoari geiago ta obeto begiratu oi deutsielako.
|
|
|
Beste zerbaiten beharra sumatzen zuen. Horrela, kritika horretatik
|
bide
berria jorratzera joan zen,, patronage, jostetatik atera eta antzerkigintza amateurra indartzen hasi zen. Urte hauetan dakigu antzerki munduan berrikuntzak izan zirela bereziki Hazparne, Luhuso eta Makean.
|
|
|
Bizkai aldetik, Zubikarai jauna ere jarri genezake lan prestu batzuen jabe bezela. Baño nere iritziz Gabriel Aresti izan da euskal teatroa kalidadezko
|
bide
berrietara zuzendu duena. Joan dan dagonillaren 13an ikusi gendun Donostin Beste Mundukoak eta zoro batArestiren obra jatorra eta esan genezake egun artan eta obra arekin asi zela euskal teatro berria.
|
|
2016
|
|
|
Poemak batez ere, ederrak eta xotillak. Beti izan da nire ametsa euskera
|
bide
berriak barna eramatekoa; nik iritxi ez dudana, zuek gazteok iaritxiko duzute noski. Ekiozu gogotik euskerari, eta or ikusiko duzu gure atso xahar hunek ez dizula ukhorik eginen gogoeta barne ta sakonenak ere argi distiratsuz iantzi ta aipatzeko?.
|
|
|
poema. Horrekin batera igorritako itzulpenek prosa lanek baino patu hobea izan zuten, eta itzulpenok, beharbada Andimak euskararako nahi zuen?
|
bide
berriak barna eramateko, helburuarekin bat egiten zutelako ziurrenik, erraz aurkitu zuten tokia Euzko Gogoaaldizkariaren orrietan.
|
|
|
Poemak batez ere, ederrak eta xotillak. Beti izan da nire ametsa euskera
|
bide
berriak barna eramatekoa; nik iritxi ez dudana, zuek gazteok iaritxiko duzute noski. Ekiozu gogotik euskerari, eta or ikusiko duzu gure atso xahar hunek ez dizula ukhorik eginen gogoeta barne ta sakonenak ere argi distiratsuz iantzi ta aipatzeko.
|
|
|
Euskaldunon komunitatea areago indartu eta trinkotu beharrean. Kontua da egunero
|
bide
berriak asmatzen jarraitzea, egunero sortzen zaizkigun erronka berrien aurrean, eta hauetako bakoitza aukera berri bihurtzea.
|
|
2017
|
|
|
txiñer (arima, izpiritu) eta muno (muino). Lehen osagaiaren kasuan, ezagunak dira oraindik herriko zenbait etxetan aipatu izenaren inguruko kontakizunak; eta bigarrenarenean, aldiz, ezaugarri edo gertaera geografikoa izanik, bertan ikusteko modukoa litzateke, baina joan zen mendeko hirurogeiko hamarkadaren amaieran egindako partzela bilketaren garaian (concentración parcelaria),
|
bide
berrien zorua sendotzeko erabili zen muino horretako lurra, legartsua nonbait, hauxe desagerraraziz.
|
|
|
Ongi ezkonduta eta familia zabala baten aita, Dasconaguerre notarioa
|
bide
berri bat jorratzen hasiko da: politika.
|
|
2018
|
|
|
Lakarra, Joseba Andoni, 1997," Euskararen historia eta filologia: arazo zahar
|
bide
berri", ASJU, 31 (1997) 447
|
|
|
Urte batzuk beranduago, 2012an, Etxepare Institutuak bertsolaritzari buruz argitaraturiko liburuxkan laburbildu zituen Garziak bat bateko bertsolaritzari buruz teorizatzeko
|
bide
berriak(" Bertsolaria, emozioen kudeatzaile" atala, 36 or.). Interesgarria da bertan bildua. Bertsolaritza ahozko literaturaren baitako azpigenero gisa ikertzeak berekin ekarri omen du poetika idatziaren marko teorikotik abiaturiko ikerketak egitea; azken urteetan, ordea, marko teoriko berri baten formulaziorantz egin dute adituek:
|
|
|
Lan honetan gauzatutako irekitzeak Torrealdaik (2000) milurteko honen hasieran marraztutako
|
bide
berriak urratzeko baliagarri izan nahi luke, zentsurarekin lotutako azterketa kualitatiboak egin ahal izateko ezinbestean erreparatu behar baitzaie bere alderdi ageriko edo formalari AGA ko txostenei eta debeku neurri errepresiboeiez ezik ikusezinago direnei ere zentsuraren diskurtsoaren eta egiteko moduaren barneratze kultural kontziente/ inkontzienteari eta alderdi autorizatzailearekin lotutako... Ikerlariak nabarmendu bezala, zabala da zentsurak hartzen duen esparrua, luzea bere itzala eta, ondorioak, zenbatezinak:
|
|
|
Aipatutako aurrekariek identifikatutako gabeziek eta
|
bide
berriek agerian uzten dute orain gutxira arte erreferentzia gisa erabili den marko teoriko kritiko metodologiko hispanikoaren berrikuntzak kontuan hartzea lagungarria dela, baina, jarraian Miranderen kasuarekin azaleratuko den bezala, euskal eremuko literatur zentsuraren azterketen etorkizunari begira, marko hori ez da bere horretan eta besterik gabe euskal testuinguruko fenomeno zentsorearen azt... Hispaniar literaturari dagokion Francoren erregimenpeko zentsuraren memoria ez dator bat garaiko euskal literatur eremuan eragiten zuten indar zentsoreekin eta, beraz, memoria horrek desitxuratu eta zaildu egiten du ikerketa euskal literaturari dagokionez.
|
|
|
1980," Bertsolaritzaren
|
bide
berriak", 13 zk., 1980: 91.
|
|
2019
|
|
|
Hizkuntzalaritza diakronikoaren garapen orokorrean bilatu ditugun
|
bide
berriek gure etimologia ikerketei tradizio aurreratuagoetan bezalanola eragin dioten edo diezaioketen erakutsi nahi izan dugu aurkezpen honetan: Erroaren Forma Kanonikoaren azterketa eta honen hedadurak (§5), Etimologia Formalerako lortu hobekuntzak (§5.4) eta Hitz Familiak (§6.2); Gramatikalizazioa (§6.3); Etimologia konparatua eta motibazioaren analisia (6.4)... funtsean hor baita, ohi legez, aurrerapen esanguratsuak izateko aukera nagusia.
|
|
|
" Euskararen historia eta filologia: arazo zahar,
|
bide
berri", ASJU 31: 447
|
|
|
(2016). " Gramatikalizazioa, morfemen forma kanonikoak eta berreraiketa morfologikoaren
|
bide
berriak", in G. Aurrekoetxea et al. (arg.), Txipi Ormaetxea omenduz. Hire bordatxoan, Leioa:
|
|
|
Hiztegi honek ez du aitzindaririk euskal hiztegigintzan,
|
bide
berriak ireki baititu euskal lexikoaren etimologiagintzan. Seguru nago proposamen jakin batzuk oniritzi handia erdietsiko dutela eta beste batzuk ez dutela iraungo, baztertuak edo aldatuak izango direla, jakina, baina, liburua proposamen interesgarri eta iradokitzailez josita dagoenez gero, etorkizuneko ikerketaren bidea markatuko du.
|
|
|
Eta Udako Euskal Ikastaroa sortu zan sasoian irakiten ebilen gure artean halako burruka eta nahaste borraste eztabaidatsu bat. Arantzazuko Batzar (1968) ospetsuaren ostean aurkitzen ginan, ilusino barriz eta
|
bide
barriak urratzeak beragaz dituan iskanbila eta tirabaira konponezinetan. Urte hareetan" tojuvaboju" bizia zan gure ingurua.
|
|
|
Aroa berez noiz datorren begira egon barik, girotu egin behar dogu, baina ezarri ezin egin daikegu. Arloa ondo ikusiaz gainera, hortik jo behar dogula onartu behar dogu
|
bide
barriak urratzen ahaleginduz, baina ez behartu.
|
|
|
" Aurrizki eta atzizki aldetik egin den aurrerapiderik handiena, erdal aurrizkiak onartzea eta erdal prestamoak euskalduntzea izan da. Asko ikasi dugu euskara batua dela eta ez dela, ta baturako
|
bide
berri asko urratu ere bai".
|
|
|
, 1997," Euskararen historia eta filologia: arazo zahar,
|
bide
berri", ASJU, 31 (2), 447
|
|
2020
|
|
|
Bide propioa urratzeko arrakala bat sortzen da 60ko eta 70eko hamarkadetan, euskal literaturari aurretik ezarria duen eremutik irteteko aukera emango diona, tarte baterako bada ere. Horrek bertako errealitatearen konplexutasuna onartzea (prototipo euskaldunari ihesi), adierazteko
|
bide
berriak esploratzea (Europatik zetozen estilo orduan apurtzaileak) eta espazio berriak bilatzea (hiria ere bere egitea) ekarri zuen, garaiko eleberrigintzaren oinarritzat jo ditzakegun ezaugarriak izanik aurreko horiek. Hiriak eleberrietan lehen aldiz irudikatzean, ordea, gatazkak sortzen dira:
|
|
|
60ko hamarkada funtsezko garai bihurtzen da euskal literatur sistemaren modernizazio eta urbanizazio prozesua ulertzeko, eta bide horren baitan kokatzen dira Ramon Saizarbitoriaren lehen lanak. Aipatu gisa, Gabriel Aresti giltzarri izan zen euskal literatura berritzen hasteko eta ondorengo idazleei
|
bide
berriak irekitzeko. Gainera, Espainiako Gerra Zibilaren ondorenak eta Francoren errepresioak bultzatuta, Euskal Herrian sortutako erresistentzia mugimendu indartsuak euskal nazioa eraikitzeko nahia indartzeaz gain, bai hizkuntzaren defentsan, bai kulturan bide propioa urratzeko beharra azalarazi zuen.
|
|
|
" Galdegaia eta mintzagaia euskaraz", in Antonio Tovar et al. (ed.), Eus kal linguistika eta literatura:
|
bide
berriak (57). Bilbo:
|
|
2022
|
|
|
Eta horiei aurre egiteko lanabesak, tartea eta aukerak ezberdinak dira hiru administrazioetan (Erdocia 2018). Edonola ere, iraganeko ikuspegi elebakarrak galbidean daudela esan daiteke (Garaa & Otheguy 2020), eta ikuspegi eleaniztun abegikorrek
|
bide
berriak argitu dituzte hizkuntza gutxituen berreskuratze, ahalduntze eta transmisioaren egitasmoei dagokienean (Cenoz & Gorter 2019).
|