|
2000
|
|
|
Gero eta edukiontzi gehiago ditugu gure herrietan.
|
Bide
bazterrean dauden perretxiko erraldoi hauek espaloi grisak alaitu eta aparkalekuen eremua txikitzeaz gain, badute bere funtzioa: zaborren gaikako bilketa ahalbidetzea.
|
|
|
Eta
|
bide
bazter horretan, azkenik, irribarre txikitxo bat eskaini zidan eta, eskuak bolanteari lotuta zituela," Connemarara joan nahi duzu, Eider?", galdetu zidan. Ez dakit galdera horretatik zein zatik irauli zizkidan tripak hain modu zoragarrian:
|
|
|
Besterik ez dakit, mapetan ere ez baitator urtegi hori, eta gutxiago bere azpian geratu zen herriaren izena. Despistaturik nenbilen, eta kotxea
|
bide
bazterrera eraman nuen mapari begirada bat emateko.
|
|
|
Batez ere autoa gidatzen joanez gero. Baina
|
bide
bazterrean nengoelarik, eta mapari begiratua eman ostean, txiza egitera irten nintzen, Pirinio aldeko zuhaitzak apur bat freskatzera, ezta?
|
|
|
Eta jendeak irri egiten zuen eta irri egiten zien... jakin gabe ezen, halatan, beren buruei egiten zietela irri, zeren eta, zer gara, bada, panpina haiek baino gehiago, bizitzak adarkatzen gaituenean? Hobe, bai, haiek bezain gogorrak bagina, jaun André, zeren, adarkada bakoitzaren ondotik, berriro izanen baikinateke bizitzari buru egiteko gai, eta ez ginateke geratuko zeinahi
|
bide
bazterretan abandonaturik, bentzuturik eta amore emanik, nola gertatzen baita usu!
|
|
|
Ama ari zitzaidan, sagarrondorat jotzen zuen
|
bide
bazterretik.
|
|
|
" Eta, handik harat, doña Lidiaren babesean mila gauza ikasi nituen: ikasi nuen, konparazione, ezen desirak mugitzen duela mundua, baina ikasi nuen, halaber, ezen ez dela desiratzen dena lehenago konplitzeagatik bizitzaz gehiago gozatzen; eta ikasi nuen, finean, ezen gauzarik tipienetan gorde daitekeela bizitzaren handia, zeren zaldun handi batek noiznahi den huts egin baitziezazuke, baina
|
bide
bazterreko lorerik tipienak nekez. Eta, hala, doña Lidiarekin urtebete egin ondoren, jalgi nintzen handik, biziberriturik bezala... eta pena pixka batekin ere bai, zeren jende guti estimatu izan baitut bizitzan eta ezertan eduki, nola eduki izan bainuen andere jakintsu hura, eta zeren, ospitaletik kanporat nindoalarik, utzi beharra bainuen adiskide hura..."
|
|
|
Guretzat Galileo zena, ordea, Fra Filippo Gentile zen bertze guztientzat, zeren osabak Frantziatik ekartzen zituèn Galileoren liburuak —gehienetan Piarres Oihartzabal kapitainaren bidez— azal aldaturik iristen baitziren, jakinik ezen Galileoren izena, artean, perilos eta arriskutsu izan zitekeela anitz tokitan, Espainian eta Nafarroan zer erranik ez, Elizak Inkisizionearen
|
bidez
bazter orotarat hedatu Index librorum prohibitorum ezagunaren zentsura bitarteko.
|
|
|
Eta etxerat iritsi, eta liburu harekin aritu zen egun batzuetan. Eta, hala, bertze egun batean, osaba eta biok dorretxetik Urbiainerat zihoan bidetik paseoan gindoazela, bat batean gelditu zen hura; eta,
|
bide
bazterrean zeuden belar batzuei beha paratzen zela, honela galdegin zidan:
|
|
|
Tarte laburra, inondik ere, baina aski gizonaren eskua naturaren —edo Jainkoaren, nork erran? — apetei aitzintzen zaieneko aurpegi ezberdinak gertutik ezagutzeko: mendi aldeko buru hiltzailearen mihi luze ubeldua, etxe ondoko intxaurrondotik dilindan; auto abarrikatu baten pusken artetik agertzen diren soin adar zatikatuak,
|
bide
bazterretako erretenean; nabalkada garbi batek marrazturiko tatuaje gorria, ordainketak eguneratu gabeko kokainazale berantiarraren bularraldean... Guztien lekuko izana nintzen eta guztien berri ahalik eta zehatzena emana gure irakurleei, kazetarioi uste zaigun grinagabeziaz.
|
|
|
" Zer oroit dezaket nire iraganaz? Keniako matatuetan dozenaka hildako utzi nituela
|
bide
bazterretan edo zuhaitz lerdenen kontra zanpatuak, eder ba  tzuen truk. Tanzanian, haurtxo siamdarrak erdibitzetik atera nuela ogibide nahikoa itxuroso bat?
|
|
|
Gaur ere eguzki galdatan furgonetatu Danen hitzetan gara.
|
Bide
bazterreko super bateko freskuran erosketak egin, eta, berriro ere berotan, muino mortu batean bazkaldu dugu, behealdean Green River mendi higatuen artean sigi saga zihoala. Gero, arratsalde erdian Monument Valleyra heldu garenean, denok ahoa bete hortz geratu gara eta gehienek eskuak kameretara eraman dituzte pistoletara eramaten ziren tokian (Preteritoren argibideak entzun gabe ere, ongitxo genekien hamaika western filmatu direla ingurumari hauetan; baina, horrekin batera, zinemarako joera ere kasik kamustu zaidala oroitu dut, hainbesteraino non, behin pentsatzen hasirik, ez bainaiz gai ikusi dudan azken filmaren izenburua oroitzeko).
|
|
|
Gertatu da, ordea, basamortuaren erdi erdian geundela, eta han lurra oso laua zela, batere sastrakarik gabea, eta Adelak ez zuela non ezkutatu. Hala gauzak,
|
bide
bazterretik gehiegi urruntzeko aukerarik ez, eta hantxe jardun behar izan du, denon begien bistan, jertse batez burua estaliz eta handik igaro  tzen ziren autoek tutua jotzen ziotela.
|
|
|
Dena den, kontuan hartzen badugu aspaldi honetan webgune batzuen jabegoagatik —Terra atariaren kasua adibidez— nolako dirutza ordaindu den eta, beste aldetik, nola igo diren beste batzuen akzioak —nahiz eta oraindik zorretan egon—, ezin dugu pentsatu etorkizuna guztientzako beltza izango denik. Akaso batzuk
|
bide
bazterrean geldituko dira denentzako tokirik egongo ez delako, baina ukaezina da etorkizuna hortik doala eta lehia basati honetatik bizirik ateratzen direnak egingo direla azokaren jabe.j
|
|
|
Inguruetako mendixketan bazterrik bazter eta zer ikusiko ibiltzen ginenean, egundoko munizio mordoa aurkitzen nuen. Kalibre handiko balak, txikikoak... orotarik
|
bide
bazterretan, sasipeetan, nonahi. Armarik bat bera ere ez, baina munizio pila handia.
|
|
|
Nork ez ditu
|
bide
bazterrean utzi lekuko barik
|
|
|
Lauaxetak bizkar zorrotik ateratako aterki handi baten babesean jarri ginen
|
bide
bazterrean auto stop egiten. Harrigarria zen Lauaxetak bizkar zorro hari ateratzen zion etekina.
|
|
2001
|
|
|
Hartara, profesional izateko zortea izan edo ez, oinarrizko kultura bat behintzat edukiko dute. Gainera futbolean, gehiago dira
|
bide
bazterrean gelditzen direnak profesionaletara iristen direnak baino, eta ikasketak utziz gero, damutzeko arrisku handiak daude. Hori da hain zuzen kirolarioi, eta bereziki futbolarioi leporatzen zaiguna:
|
|
|
Hona, esaterako, kazetaritza moldeak berritu izanaz harrotzen den paper batean irakurritakoa, gaztelaniaz emana, nire itzulpenak zalantzako biderik eman ez dezan. Afganistandik Pakistanera doan
|
bide
bazterreko giroa deskribitzen ari da: " Los hombres orinan en cuclillas y se limpian con tierra".
|
|
|
Ezer ez da kasualitatez gertatzen, erabaki du Tasiok
|
bide
bazterrean botatako kokakola lata hutsari ostiko bat emanez. Arrazoi bat egoten da beti gauza guztien atzetik.
|
|
|
Begi grisek ez zituzten
|
bide
bazterreko etxe laukizuzen haiek ezagutzen, ezta balkoitik balkoira oihuka ari ziren emakumeak. Beraz, begi grisak kliskateko batez itxi eta begi urdinez ikusi zituen, etxeen ordez, behialako futbol zelaia eta Juan, Matias, Joaquin, Tomas, Angel eta bere burua, futbolean.
|
|
|
Sugea eta hordia: Etxerat zihoala, mozkor batek kobra aurkitu zuen
|
bide
bazterrean. Burutik eta buztanetik heldu eta sugeak ezin hozka egin.
|
|
|
Aldiz aldiz, ordea, haserretu edo erotu egin direla esango zenuke. Kalkuta ondoan
|
bide
bazterrean bus ttipi bat txikituta ikusi genuen. Esan zigutenez, elefante batek eraso omen zion.
|
|
|
Bestalde, bekaitz izaten nintzen indioen belaun bigunak ikusita. Gizonek batez ere,
|
bide
bazterrean elkarren ondoan pikotxean, kuxkurtuta, ordu eta ordutan berriketan irauten zuten.
|
|
|
|
Bide
bazterrean zegoen te toki batean hasi zen zerbitzari. Sei hilabete eman zituen han gogoaren bortxara.
|
|
|
Jose Urioste imajinatu dut, zuhaitz deserrotua bezala, lekuz aldatua, eta historiaren zangara eroria. Gu ere hala gaude, zuhaitz enbor zehatz ebaki eta
|
bide
bazterreko zangan utzien moduan, munduari kanpotik begira.
|
|
|
Luzaroan egon gara
|
bide
bazterrean, gure ekipaia txikiaren gainean eserita, ea autobusik edo eramango gaituen beste zerbait agertzen den. Erabateko isiltasunean, ziztu arraro etengabea entzuten dut, baina ez da ezer, isiltasuna besterik ez da, nire buru hezurren artean zarata bihurturiko isiltasuna.
|
|
|
Argia gaberik jaikitzen, presaka gosaltzen eta lau hankak sokaz bilduak zeuzkaten axuriak beso banaren puntan dilindan
|
bide
bazterrera lehiatzen ginen. Urtarrileko hormek ipularrak zuritzen zituzten eta zubitik lerratzean uraren murmurioan amodiozko kanta bilakatzen zitzaigun.
|
|
|
Suteko garrak oinutsik zeharkatzen zituen gero, auhen, hasperen eta intziririk gabe. Errege
|
bide
bazter hartan, goizeko bietan jadanik ez zelako nehor pasatzen, elkartasunaren erre usainak zekarkidan bakardadeaz goza nezakeen. Otso bihurtzeko gutizia hazi zitzaidan, isiltasunaren arinaz mendien suzko gerriko haietaraino lehiatzeko lau jauziz:
|
|
|
|
Bide
bazterrean gelditu eta pixa egiten hasi zen. Udako eguzkiak distira irasten zion ibaiaren azalari, haltzen soinekoari, belarraren berdeari eta trenbideko burniari.
|
|
2002
|
|
|
Egunotan, Iruñetik Donostialderako bidean, Leitzaran eta Oriako autobideak lotzen dituen gunera hurbiltzean aurkitu dut nik. Zuk ere, Amasako maldan behera zatozela, frenuak sutan datozen kamioiek beta ematen badizute,
|
bide
bazterrean ikusiko duzu: izurriteen gainetik berpiztu den zumarraren miraria.
|
|
|
Opor inguru honetan, urtero hitz egiten da
|
bide
bazterrean bertan behera utzitako etxe abereez, Gabonetako opari samurrak udarako zama gogaikarri bihurtzen baitira. Baina bada beste arazo bat, niretzat baserri bizitzaren gainbeheraren ondorio dena:
|
|
|
Greziako mitologiaren sorkari da delako Prokasto hori. Altzoko erraldoia baino are erraldoiago,
|
bide
bazterrean egon ohi zen, gizatasunaren muga zaintzen. Ohantze moduko bat zuen lanabes eta gizatasun neurri.
|
|
|
Zakurron azkena
|
bide
bazterretan izango da autoek zapaldurik, edo zakur borroketan sparring, edo oihes astazakilen batek torturaturik, edo nazien kontzentrazio barrutien itxura duten hirietako txakurtegi horietan.
|
|
|
Txoritokietako zelaira joan ginen. Zelai ertzetik pasatzen den
|
bide
bazterrean aparkatu genuen automobila. Traste guztiak prestatu nituenean, automobiletik irteten lagundu nion.
|
|
|
Ni ere Ekainekin hitz egin nahian nenbilen, eta parada ezin hobea aurkitu genuen Bianditz mendira joan ginen egun batean, Jonen opelean.
|
Bide
bazterreko zelaietan bazkaldu ondoren, mendatetik ez oso urrun, Ekainen gurasoak eta Leire kamamila biltzera joan ziren. Eta Ekain eta biok bakarrik geratu ginen.
|
|
|
Kalera irteten naiz. Ateri dago, baina ugariak dira putzuak
|
bide
bazterretan. Zeruan, hodeiak artean  astun.
|
|
|
Ibiltzen hasten gara. Guardia zibilek hiru gazte dauzkate
|
bide
bazterrean geldiarazita. Gazteetarik bat hankak zabal zabalik eta eskuak garondoan dituela dago; hari bekoz beko, guardia zibil bat, metraileta bizkarretik zintzilik, binbili banbala, miaketa egiten ari zaio azkar eta zakar.
|
|
|
Bidelagun hartu zaitut hasieratik eta gaur egun zugandik urrun ikusten duzun Moustakiren kantu bat aipatu dizut hasieran. Gero, gai izan zara beharbada nirekin kurritzeko orrialde batzuk eta hizkuntzaren itsasoko uretan oldartzeko, baina badut uste aspaldixkotik ni neu aldendu naizen eta
|
bide
bazterrean utzirik, itzuli handi bat egin dudan Sarasola, Zuazo eta Rubioren liburuekin. da horraino bederen iritsi baldin bazara, liburu horien aipamena egiten hasi naizeno, gure hizkuntzaren egoerak kezkatzen zaituela.
|
|
|
Batek jakin.
|
Bide
bazter batean topatu zuten haren autoa, erreta, gerra amaitu eta hiru astera. Frantziara omen zihoan.
|
|
|
hotz egiten du
|
bide
bazterrean,
|
|
2003
|
|
|
Berrogei urterarte dabil nobijetan, eta sarriten egoten da
|
bide
bazterretan, zuri zuri bizarra bere matrailetan, et" orduan geratzen da ha erdi baketan.
|
|
|
Herria eta eskola hartzen genituen gehienbat ahotan, baina baita gure familiak, gure harremanak, gure liburuak... Ibilaldiren bat ere egiten genuen
|
bide
bazterretik, baina oso aldian behin. Ohikoena ni bakarrik paseatzea izaten zen, batez ere bizikleta eraman nuenetik.
|
|
|
Kontu handiz ibili behar da beste gauza guztietan ere. Esate baterako, gizonek ez dute pixarik egin behar
|
bide
bazterretan; ez da kopulatzen ari diren abereei begira egon behar; emakumeak ondo estalita mantendu behar dira errekan" bogadea" egiten dutenean ere...
|
|
|
Zorigaiztoko eztanda ankerrak hondatu zuen euskal kultura eta euskararen loratze amesgarria, artean egindako guztia bortizki salatua izan zelarik elkargo eta pertsonen haritik. Euskaltzaletasuna, besterik gabe, ezker alderdiko ekintza bezala hartua izan zen bere ondore guztiekin eta, gauez, itzultzerik gabeko
|
bide
bazterretan odolez sinatu zuen askok bere heriotza.
|
|
|
Arbola eroriren batek.
|
Bide
bazterretako farolik gabetan, ohiturak emandako ezagutza zuen gidari Damianek bide haietan, egunero ibiltzen zituen bide okerretan. Etxetik mundura eta mundutik etxera.
|
|
|
Beste hainbeste handik honantz, makinaz beteta, gurpilez beteta, ordenagailuz beteta, batek jakin zerez beteta. Eskuineko ilara osatzen dute Iruna bidean eta ertzainek poliki segitzeko keinua egiten dute
|
bide
bazterrean. Katastrofea ezin dutela konpondu, baina kasu egiteko eta abiadura moteltzeko.
|
|
|
oinez atera
|
bide
bazterretan barrena, idatzi gabe,
|
|
2004
|
|
|
Txirrindularien prozesioan hantxe ziren Juanma Garate, Patxi Vila eta Igor Astarloa euskaldunak.
|
Bide
bazterretik hemendik joandako jarraitzaileen animoak ere entzun zitezkeen. Asfalto beltza bi elur horma artetik pasatzerakoan nabarmen geratzen zen elastiko arrosa zeraman ziklista:
|
|
|
|
Bide
bazterretan saturazioaren, aterpetxeetan deserosotasun larriagoaren eta ostatu eta jatetxeetan itxaronaldien aitzindari segurua da aurreikuspen hori.
|
|
|
Hizkuntza nagusien errepiderik sekula ezagutu ez duen herri mintzaira. Nolanahi ere, noiztik dabil euskara eta euskaldungoa
|
bide
bazterretan zokoratua, beste hizkuntza batzuek jauregi erreinuetan ostatu zuten bitartean. Inondik ere, txit aspaldiko kontuak dira bazterkeria honen hastapenak.
|
|
|
Lucak, zinema itxi eta etxera doanean, ordu erditik behera ez du inoiz egiten, farolen azpian geratzen delako neskekin berba egiten. Segituan joango da
|
bide
bazterrera, hartuko die arrasti lore sortatxo bana eta gero hurrengo farolara joango da, eta horrela.
|
|
|
Gau hartan amets bat izan nuen. Autopistatik nindoan neure portschean, ziztu bizian, gizon bat ikusi nuenean
|
bide
bazterrean, auto stop egiten. Frenatu nuen, hura jasotzeko asmoz... baina ohartu nintzenean, automobila gelditu orduko, gizon hura anai Jaxinto zela, azeleragailua berriro sakatu, eta barrez eta barrez hasi nintzen, hoa popatik hartzera...!
|
|
|
Errotatik etxerakoan astoari buztanetik helduta joaten ginen gauez. Baina
|
bide
bazterretik mozolo batek ateratzen zuen astrapalada eta mutikoaren sustoa, ez astoaren gurutzeak eta ez gurasoen esplikazio guztiek dute kentzen.
|
|
|
" Maite dut bizitza,/ maite dut,/ eta bizipoza opa diot/ bizitzari", idatzi du heriotzaren atarian. Makalaren makalez eta oinaze latzez,
|
bide
bazterrean eserita bere pasieratxoan, bere buruari eta munduari absente bezala egoten da maiz, edozein belartxotan edo moxorroren lantxoetan biziaren indarrari adi:
|
|
|
Lehenbailehen hasi dugu erre alitate berri horretara egokitzen. Aurrekontu arazoak dituzten eta kalitate baxuarekin emititzen duten telebista lokalen estazioak bakarrik geratuko dira
|
bide
bazterrean, ezin izango dietelako aurre egin Lurrazaleko Telebista Digitalaren altzora igotzeko ezinbestekoak diren inbertsioei.°
|
|
|
—Bada, neguak zinez luze jo zizun —esan zidan moja ttikiak—, eta komentuko errefektuarrean dugun laratza pizteko egurra fini zikuzun. Gauzak hola, komentu ingurutara elkhi eta
|
bide
bazterreko adar eta ezpal biltzen aritu ninduzun, eia egur mozkin haiekin negua iragan artino arranjatzen ginen. Hala, su egin behar zen azken egunetarik batetan, ezpal beltz eta ttipiño bat ikusi nizun lurrean, lehenago ere errerik zirudiena, eta hartuko dizut ez dizut hartuko egon ninduzun denbora batez.
|
|
|
Baina aurreneko behi hura ergela izan, eta gure mordoxka zenbatekoa zen galdetu ez. Ondorioz, nik ezin jakin Balantzategirako bidaiak merezi didan, zeren tristea bada jaiotetxetik urruti bukatzea, are eta tristeagoa bailitzateke despedida
|
bide
bazter ezezagun batean eman beharra. Gauza bera esaten dit Soeur Pauline Bernardettek, aspaldi honetan nire zaindaria den mojak:
|
|
|
Jexus Marik autoa arrankatu zuen. Berriz ere fokuek
|
bide
bazterreko laharrak argitu zituzten, gauaren sakontasuna urratu zuen motorraren burrunbak.
|
|
|
|
bide
bazterretan ez dago ezer
|
|
|
|
bide
bazterreko sastrakan,
|
|
|
|
bide
bazterreko sastrakan,
|
|
2005
|
|
|
natura, gauzak, gauzakiak, izakiak, jendeak, herriak, beraien ametsak... Jakina, inor «bestea» eta bere ametsak menperatu kontsumitzerat pusatua denean edozein suerteko etekin egarriz, ustez eta arrazoiz eta eskubide osoz hornituta gainerat, ezin konta ahala jende gertatu ohi dira
|
bide
bazterrean, benetako amesgaiztoan kondenatuak. Errealitatearen infernuan, alegia.
|
|
|
Han dago Arta baserria, Gerediagako kofradiaren 14 etxe jaunetako baten etxe zena, Zelaieta auzoarekin muga mugan dagoena eta Durango eta Abadiñoko herrien arteko muga naturaltzat hartzen den errekastoa. Leku hauek guztiak 634 nazionalaren alde batera daude eta gu ere, gaurko irteera egiteko prest gaude errepide horren
|
bide
bazterrean.
|
|
|
Abiatu aurretik Done Jakue bidea adierazten duen mugarria ikusi ahal izan dugu
|
bide
bazterrean. Ondorengo bidegurutze orotan ere aurkituko ditugu antzeko seinaleak, izan ere, kostaldeko bidea hemendik bertatik igarotzen baita, Bolibarko Ziortza kolejiatatik Gernikara bidean.
|
|
|
Jakue
|
Bide
bazterreko ostatuetan berritzen zituzten indarrak ahulduta zetozen beilari akitu eta gosetuek. Beraz, ostatu eta ospitalez bete ziren bideko herriak.
|
|
|
Bakoitzak nahi duena egiten du lege horiekin... poliziarik ez delarik
|
bide
bazterrean, baina lege horiek hausten baldin baditugu, ondorioak hor dira: hilak milaka urte oroz, zaurituak dotzena milaka.
|
|
|
Bide seinaleak bide gurutzetan, nondik nora joan jakiteko. den gauetan hoin baliosak diren
|
bide
bazterretako marra xuriak ez ditu ahanzten gure biziko bidea errazteko. Lege horiek denak ez dizkigu ematen zeruan sartzeko txartelatxo hura nolazbait pagatu behar dugulakotz, bizi honetan sofrituz irabazten delakotz betiereko zoriona.
|
|
|
|
Bide
bazterrera erori haziaren gisa, erroak axalekoak zituen Eliza horrek (Lk 8,4). Egipto, Siria, Irak eta Ekialde Hurbileko beste herrialdeetako elizek ihardukitzen dute beti102, nahiz mahomatarren erdian diren, han ez baitzen eliza arrotza, arrotzen kulturan errotua.
|
|
|
Mezan, igande oroz oroituko gara zein den Jesusek erakusten digun norma, bidea, zorionerako bide bakarra. Astean barna, batzuek eta besteek pusaturik
|
bide
bazterreko arroilari soberaxko hurbilduak baginen, gider ukaldiño bat emanen dugu eta bide erdira itzuliko. Oroituko beste saihesbide horietatik bihi batek ez digula zorionik ekarriko, ametsetatik kanpo.
|
|
|
Iparraldeko mugimendu politiko, sozial eta kultural osoa, herriaren berreuskalduntzeari lotua delarik, mugimendu orokor horretatik kanpo dago Eliza, bidean doan kamioiari so,
|
bide
bazterretik. Hoinbeste eskola baduelarik BABen, 17 haur zeuzkan 2001ean bere saileko elebidunean (elizako eskoletan dabiltzanetarik %0, 7!!!), 700 bazirelarik euskara ikasten publikoan eta Seaskan.
|
|
|
Nola aipa ez ezkontzea ttipitik film pornografikoak ikusten dituzten haurrei? Apez izateko, orai bezalako apeza izateko, profeta baten gaia behar da gaur egun, Richard Mathes, Erromako seminario alemaneko zuzendariak erraten zuenaz190 Eta heroeak ala profetak ez dira palatraka biltzen
|
bide
bazterretan.
|
|
|
Badakigu ezinezkoa dela, baina ahal bezain ona izateko, saindutasun horretara heltzeko ideia emana zaigu. Beti hobeki egitera deitzen gaitu, gero eta hobeak izatera, sekulan
|
bide
bazterrean gelditu gabe, ustez eta helmugaratuak garen.
|
|
|
Gosea zer den badaki, ez bakarrik barur egin duelarik bainan ere
|
bide
bazterreko gari landan buruxken moztera ekarri duelarik goseak apostoluekin, bihitu eta hala hala jateko (Lk 6,1). Egarria ere bai:
|
|
|
Genero honetan dozena bat landare daude, kolore iluneko baiak, urdinxkak edo gorrixkak, antozianotan aberatsak direnak eta berezko kolorea ematen dieten landare pigmentuak sortzen dituztenak. Asian eta Europan sortzen dira frutak, eta basa egoeran ikus daitezke
|
bide
bazterretan edo uharretan. Lur hezeetan hazten dira eta, kasu batzuetan, patxaranean esaterako, 1.500 metroko altueran aurki daitezke.
|
|
|
Bidetik apur bat apartatu zen Gur orduan.
|
Bide
bazterreko pikondo baten adar batetik euritako luze bat zegoen zintzilik. Gurrek euritakoa hartu eta harekin egin zuen bidearen zati bat.
|
|
|
Herrian ez bazen behar bezala ikusten, mendira igo ahala paisaia gero eta zuriago zegoen. Hasieran
|
bide
bazterreko sasiak baino ez zeuden elurtuta, bideko harri eta lokatzarekin nahasturik; gorago, berriz, zuritasuna guztiaren gainean hedatzen zen. Hesiak, bideak, zuhaitzak..., dena zuri, soslaiak ez ziren inon ageri, paisaia berritua zegoen.
|
|
|
Irteeran,
|
bide
bazterreko etxe eder izokin kolore batean, leihatilak ubelez margotzen ikusi ditu pintore batzuk. Min egin dio begietan koloreen dantza eroak.
|
|
|
Eta handik egun batzuetara, minaren minez erregutzen hasi zitzaigunean, ulertu genuen karreristak
|
bide
bazterra joko zuela.
|
|
|
Izeietarantz behatu zuen
|
bide
bazterrera iritsitakoan. Laugarren urtea zen egiten zuela.
|
|
|
Urrundu egin nintzen, ez nuen gelditu nahi izan trenbidetik hurre zegoen autobusaren geltokian, ez nuen ikusi nahi arreba norekin, dei haiek, nahiago nuen deus ez jakin, oinez urrundu nintzen, kilometro batzuk egin nituen
|
bide
bazterrik euria hasi zuen arte, egin nion lehen bisitan komuneko uraren jauzia entzun nuenean bezala, ez dakit zer esanda tarrapatan alde egin nuen etxetik Marina korridorera azal zedin baino lehen bata lotzen zuela menturaz, edo zapatillak txinalka zituela, ez nuen horrela ikusi nahi, hori nire arreba zen, komuneko atea ere zabalik uzten.
|
|
|
Heinkelaren arranoek mokoa erantsi digute begietan, arrautza zilindriko hura jostailu hauskorra zen, akastu egin da Txatok ukitu duenean, eta gorringo pozoituan bildu gaitu, heldua da urrun eramanen gaituen baga handia, gerra ez da amaitu, motorrak full ahead emanda dator guregana herri mozkor ustel zabarraren historia haragi gose Gernika birritan suntsitzera Vladimir
|
bide
bazterretan sakailatzera, eta ni gurman zarratzen ari den errealitatetik urrun eta urrunduz noa, zorabioan, hostopeko neska ezezagunak odoluste gozoan dantzarazi banindu bezala, hondamendi latzetako bizigordeen koadrilakoa bihurtzeraino. Nire gorputzaren otzarak –ez dut hobetzen jakin, bistan da– lehertu egin behar izan zuen, erditze bat, hitz uste jolas liluraka menderatua ninduen aingirak kita nintzan.
|
|
2006
|
|
|
Beste heriotza mota batzuk ere bazeuden, sorginak adibidez, erre egiten zituzten, hura zen denetan heriotza ankerrena eta okerrena. Askotan, hildakoaren gorpua urkamendian uzten zuten hainbat egunetan, edo puskatan egin eta
|
bide
bazterretan jartzen zuten ikusgai, eskarmentu gisara. Horrelako astakeriak asko izaten ziren.
|
|
|
Aurtengoan erruz. Mendian muga sastrakak, txara bakanak eta
|
bide
bazterrak isipu mehe batek zuritu ditu. Beroaren itzain, lore zuri hauen odolak basaran urdinen azalpean bildu eta datorren negua arinduko digun patxarana gorrituko du, hotzaren akuilu.
|
|
|
Atzera Encisora jaitsita, Soriako bidea hartu behar da Las Ruedas de Encisora iristeko. Encisotik bi kilometrora behar luke,
|
bide
bazterrean, Soriako mugan. Han zegoen duela pare bat urte.
|
|
|
Aldapan gora goazela, bidegurutze bat topatuko dugu. Ezkerreko
|
bidea
bazter batera utzi eta aurrera jarraituko dugu mendiko xendan barna. Ibilbide hau mendiko baserri eta borda ederrez josita dago.
|
|
|
Horixe da Nikaragua. Eta prostituzioa ere izugarria da, hamar edo hamabi urteko neskatxak ikusten dituzu goizeko ordu bietan,
|
bide
bazterrean zain. Hori nik ez nuen inoiz ikusi, ezta Somozismoan ere.
|
|
|
Gogoko eban holan kilometroak egitea, horretara kilometro gogaikarriok ez jakozan hain astun egiten. Halako baten, barriz,
|
bide
bazterrean egoan iragarki handi batek arreta erakarri eutsan. Hurreratu ahala txakur handikote baten irudia ikusi ahal izan eban.
|
|
|
Ezin eban sinestu bere begiek ikusten ebena. Balaztai txirrin ozena eraginez, beste auto bat
|
bide
bazterrean lotu barri egoan. Gidariak, erabat bere senetik aterata, beste aldeko ateak zabaldu eta atsoa eta agure bat atera ebazan ostikoka.
|
|
|
Eroritako enborrak, inoiz tona batetik gorako arbola tantaiak,
|
bide
bazterretik kentzeko xedez malkar erpinetatik gora gizaseme mardulak eta abereak eroaten zituen ogibide latz honek.
|
|
|
Mandoen tokia makinak bete du orain eta aurrerakuntza
|
bide
bazter horretatik ikusten du mandazainak, goibel.
|
|
|
Behe aldeko zura eta
|
bide
bazterrekoa makinak eraman du.
|
|
|
Zomorro samarra, ia ez zuen inorekin hitz egiten. Handik bost egunera
|
bide
bazter batean agertu zen, torturatuta eta eskurik gabe. Sekula ez genuen haren autoa aurkitu, ezta estatuatxoa ere.
|
|
|
Philippe Fleury.
|
Bide
bazter batean azaldu zen, bere etxetik ehun bat kilometrora. Hilketa Gironda eskualdean gertatu zenez, geu arduratu ginen kasuaz.
|
|
|
Berga guti batzuk falta nituen hiriko karrikarako, eta ministroaren supazterrarendako baizik ez zen lekurik ene gogoan. Hain nengoen bidea akabatzeko grinatua, ezen, jabetu nintzelarik ere
|
bide
bazterrak jendez lepo zeudela, feria eguna ote zen galdetu bainion neure buruari. Ergelkeria bat; jende guztiak daki Nafarroa Beherean Garrüzeko feria abuztuan dela.
|
|
|
Hala da, bederen, bide zuzena jakin eta anartean topaldi gaiztorik izan ezean. Ni Biduzeko ibarretik kanpora sekula jalgi gabea nintzen, eta
|
bide
bazterrak papistaz beterik zeuden, leporaino armatuak, nornahi garbitzeko irrikan higanot urrina sumatu orduko. Ez da hemen erratekoa zenbat aitzin gibel egin nituen eta zenbatetan desbideratu behar izan nuen, arriskutik urrundu beharrez.
|
|
|
Euria ari zuen berriz, udaberriko euri usu geldoa.
|
Bide
bazterreko kapera batean erre genuen harrapakina. Erregaia, saindu baten egurrezko irudia.
|
|
|
Laborari bat zen, bertze milaka bezala.
|
Bide
bazter batean ikusi izan banu, hiru urrats egin gabe ahantziko zitzaidan haren aurpegia. Apezak begitartea mudatu zuen, baina ez lehengora.
|
|
|
Zaharren egoitzatik irten eta kanposantu katolikorako bidea hartu genuen. Tarteka, amona gelditu egiten zen
|
bide
bazterreko belarren edo loreren batek atentzioa emanda. Eguraldia euritara zegoela bota nuen nik.
|
|
|
Ipar haize fina zebilen,
|
bide
bazterreko gaztainondoen hosto artean txistuka. Marck Kaskagorrik aipatu zigun urkatua etorri zitzaidan kolpean burura:
|