|
2002
|
|
|
Literatur testuaren erabateko gailentasuna baztertu eta sistema kontzeptua darabilte joera teoriko eta kritiko hauek. Azken batean, literatura komunikazio
|
bide
eta gizarte instituzio gisara ikusten dute ikerlariok eta teoria sistemikoak deritzoten hauetan, oinarri teoriko desberdinak dituzten ekarriak barneratu izan ohi dira. Hortxe geneuzkake, esaterako, I. Lotmanen kulturaren semiotika, P. Bourdieu soziologoaren champ littéraire kontzeptua, J. Duboisek instituzio literarioen inguruan esandakoak eta, bereziki, Alemanian sorturiko literaturaren teoria enpirikoa (Empirische Literaturwissenschaft), Siegfried J. Schmidtek bultzatua, eta polisistemen teoria (Polysystem Theory), besteren artean, Tel Aviveko Unibertsitateko Itamar Even Zoharek garatua.
|
|
|
Ez dau inor ez ezer berotzen. Noizean behin argi diztira mehe motelez deutsaz gizonari
|
bideak
eta kaleak argitzen. Goraldia dauan egunetan teilaturik teilatu doa eta katuak barriketan jarten ditu; miau erdiragarriak egiten ditue, ni lotan egon eta iratzarri egiten nabe.
|
|
|
|
Bideetan
eta kaleetan arriskuak geitu egin dira, beribilletan doazanentzat eta oiñezkoentzat be bai, arranotan! Estadistikak argiro diñoe arrisku orrein barri.
|
|
2003
|
|
|
Hala gertatu da, batez ere, konposatuetan bigarren osagai bezala maiztasunez erabili ohi direnekin eraikiak, gaurko usadioaren arabera. Halakoak ohi dira aldi,
|
bide
eta beste batzuk: busti aldi> bustialdi, errege bide>, e.a.
|
|
|
Klaustrotik zetorrela ayudanteek zutik jarrita agurtzen zutenean etzan gelditzen catedráticoa, etzizkien ematen lepoko batzuk, eta danentzako zigarrotxoak atera ta, etzien esaten parkatzeko berandu etorri zalako, eta ayudanteek etzioten ihardesten urrengoan garaian etortzeko, bestela joan egingo zirala ta. Ez, zuzen zuzen segi bere
|
bidetik
eta ia begiratu gabe ta ozta oztan errespetoko agurra erantzun eta riast sartzen zan bedelak zabaltzen zion atetik.
|
|
|
Derioko Seminarioan, Comillasen eta Bilboko Begoñan. Baina sarri bilatu izan ditu euskeraz berba egiteko
|
bideak
eta egokierak, baita eleizetan be, Bizkaiko hainbat herritan eta Bilboko eleiza batzuetan, Karmengo eleizan eta, eta gure irratietan," Bilbo Herri Irratian" eta" Bizkaia Irratian". Euskerazko eleiz berbaldirik gehienak ez ei ditu idatzi.
|
|
2005
|
|
|
Prozesu horretan hemen azaldutako idazleen artean kanonizazioan gutxi sartu dira, horretan traiektoriek, irakurleen igurikimenek eta hizkuntza ereduek badute zerikusirik. Duda barik Joseba Sarrionandia dugu bizkai idazleen artean kanonizazioa lortu dutenetako bat, Jon Arretxek ahalegin handia egin du kanonizaziorako
|
bidean
eta Gotzon Garatek eta Edorta Jimenezek beren literaturaren zenbait esparrutan lortu dute, ez guztietan ordea. Besteak kanonizaziotik urrun daude.
|
|
2006
|
|
|
Baina teontzi laranjak harriduraz jaso ebazan bekainak eta lurrunezko hasperen sakona itzuri eban sur luzetik, ez eban ezer esan, ezer bere ez; beharbada, pluf edo buf soil bat entzungo eban Aliziak. Untxiak barriro be urten eutsan
|
bidera
eta Aliziak, Alizia zalako, jarraitu egin eutsan. Untxiak eroan eban jauregiko lora debekatuen lorategira, lora baltzen lorategira.
|
|
2007
|
|
|
Lexiko arlotik joz gero, hitz edo erro jakin batzuetan iberierarekin bilatu zaizkio antzekotasunak izan ere hainbat ikerketa egin dira aspaldion hizkuntza biok konparatu nahian. Baina errazago esplikatzen dira auzotasunez edo mailegu
|
bidez
eta ez senide izateagatik.
|
|
2008
|
|
|
Kantuak eta ijuiak entzuten dira. Geu be jarri gara
|
bidean
eta bagoaz aitagaz, bost edo seiko talde bat, makilatxo, boltsa eta guzti. Ama etxean geratu da eta anaia nagusiak geroago joango dira bizikletan, Aulestitik edo Markinatik.
|
|
|
Danak era errukarrian, limosna eske. Zipresa usain ederra dago
|
bidean gora
eta gazte taldeak aurrea hartzen deusku estarta estuetako zeharbideetatik.
|
|
|
Badoa behin Txistu hori Txaraka ganetik Urrustira
|
bidean
eta, honi tiro eta hari tiro, kartutxo barik geratu da azkenean, eta ehizakinik ez. Igarri izan baleutse lez, orduantxe hegabera aldra bat, lotsagabe asko, bere buruaren ganetik.
|
|
2009
|
|
|
Ugarrain eta putzuen garbiketa, ostera, ez ei zen auzolanean egiten. Izan zitekeen auzoan guztiok garai berean ateratzea karkabak, ugarrainak;
|
bide
eta soro ertzetako ubideak garbitzea, soro bazterreko errekatxoetan pilatutako orbelak batzea... neguko euriteetan urak ezbeharrik sortu barik korri zezan. Baina bakoitzak bere lur eremua, eta eremutik igarotzen zen erreka zatia, garbitzen zuen.
|
|
|
Azulatxen, esaterako, harrobia zegoen. Añekara
|
bidean
eta Katiluzubitik eskumatara, bidea bera baino arean beherago, han ere harriak ateratzeko lekuak zeuden. Jatakoa hareharria da gehienbat eta Lemoizeko kareharria zen erabiliena, edadeko lekukoen esanetatik.
|
|
2011
|
|
|
Horrexegaitik da inozkorik beharrezkoen honetariko ikerketa zehatzak herri bakotxean egitea, informazinoa eta ondarea modu egoki eta sistematizatuan jasotzea, eta lan horren emaitzak teknika barriak erabilita zabaltzea; edade tarte eta gizarte maila guztietara ailegatzea. Horixe izango da, egon seguru, lehena eta geroa buztartzeko
|
bidea
eta aurrerantzean be transmisinoaren kateari eten barik eusteko modua.
|
|
|
Etxe guztientzat ezinbestekoak ziran beharrizanei aurre egitea zan helburua. Horreen adibide dira, urtero, udagoien inguruan,
|
bideak
eta andabideak garbitu eta ubide edo sangraderuek auzokoen artean egitea. Auzolaneko kasu garbiak dira:
|
|
|
aldarri egitea alkarri, horretara danak etxera onik ailegau eitezan. Euretariko bateri katu batek urten ei eutsan
|
bidera
eta eskuan eroian makileagaz jo ei eban. Hurrengo egunean auzoko andrea kaderie apurtuta agertu ei zan.
|
|
|
Honenbestetik honenbestera izaten genduan aita Teofanesen gelarako deia, banan banan norbere barri emoteko. Lehenengotan bildurretan joan arren, pozik joatera heldu nintzan ni, beste batzuen antzera, norbere kexu eta etxemin eta kezka guztiak argi eta garbi azaltzeko
|
bidea
eta erantzun egokia emoten eutsulako.
|
|
|
Gazteen kristau mobimentuei buruz, laster erraztu jakun
|
bidea
eta joan jakun dalako dilemea. Hor agertu jakun bizi bizirik, eta goian esan doguna aintzat harturik, Herri Gaztedia eleiz mobimentua.
|
|
2012
|
|
|
Horrexegaitik da inozkorik beharrezkoen honetariko ikerketa zehatzak herri bakotxean egitea, informazinoa eta ondarea modu egoki eta sistematizatuan jasotzea, eta lan horren emaitzak teknika barriak erabilita zabaltzea; edade tarte eta gizarte maila guztietara ailegatzea. Horixe izango da, egon seguru, lehena eta geroa buztartzeko
|
bidea
eta aurrerantzean bere transmisinoaren kateari eten barik eusteko modua.
|
|
2015
|
|
|
Saizarbitoriaren eta Atxagaren arteko aldentze hori aski gai interesgarria da edozein ikerlarirentzat. Izan ere, gerora euskal literaturako bi idazle ezinbesteko bihurtuko dira, bakoitza bere
|
bidetik
eta literatura eta poetika aski ezberdinetatik. Aldentzearen arrazoi zehatzak baino pertinenteagoak dira bien literaturen eta ideia literarioen arteko ezberdintasunak, aurrerago aletzen ahaleginduko garenak.
|
|
|
Txapaka treneko billeteakaz olgetan eben. Koadrua markau
|
bidean
eta erraia bat handik eta distantzia batera. Koadrutik ateratako billeteak norberarentzat ziran.
|
|
|
Herriko ondarea jaso, landu eta era egoki baten barriro gizarteratzea; herritar guztiengana, baina batez be gazteengana heltzea, euren herriaren eta herritarren barri izan dagien. Horixe izango da, lehena eta geroa lotzeko
|
bidea
eta aurrerantzean transmisinoaren kateari eten barik eusteko modua.
|
|
2017
|
|
|
Zubieta Errota Muxika erdian dagoan eraikin bat da, antxinako errota bat, 1700 ingurukoa edo. Herrian kontatzen dabenez, hango errotari zaharrak zaragi bete txanpon gorde ei eban lurpean San Roman auzora joian
|
bidean
eta hil zanean jentea atxurrekin altxor haren bila ibili zala. Ez dakit egia dan ala ipuina, baina orain kontauko dodana behintzat benetakoa da.
|
|
|
Neu nago ikusita, hiru metrotik gorako harrilosak, lodiera handikoak palankekin ateraten. Egurrezko errodiloen gainean ekarten ebezan
|
bideraino
eta handik idiekin eroan gurdi bolanteetan.
|
|
2018
|
|
|
Dena ahaztea izan zen bere desio bakarra, dena ahaztu, eta gauean irten orkestina baten doinuetara dantzan egiteko. Augustorekin ez, jakina!, zeren harentzat ahorako krabelina eta bihotzerako makila zeudelako eginak, eta ez aldiz berarentzat, baso bete champagnerekin
|
bidea
eta ilusio txinparta aurkitu nahi zituenarentzat.
|
|
2021
|
|
|
Amaitzeko, literaturaren irakaskuntzaren egoera konplexua eta poliedrikoa dela argi gelditu dela iruditzen zaigu, hari mutur ugari eta askotarikoak dituen afera baita. Dituen erronkak asko direla uste du LIR2 k, baina hezkuntzatik
|
bide
eta irizpide argirik ez duela antzematen argitzen du:
|
|
|
Analisian zehar literatura zein sorkuntza artistikoa oro har azken urteotan
|
bide
eta euskarri berriak esploratzen ari dela esan da hainbatetan, eta bide horretan, digitalizazioak edota ikus entzunezkoek pisu handia dutela geroz eta zalantza gutxiago pizten duen zerbait da. Eta, edozein euskarritan dela ere, sortzen den hori irakurtzeko, kontsumitzeko, bizitzeko gaitu eta prestatu behar dira gaur egungo eta etorkizuneko gazteak, dagoeneko natibo digitalak diren horiek, hain justu ere.
|
|
|
Autorearen (op.) ustetan, ezinbestekoa da ikasleen kultur kapitala aintzat hartzea Lomas (1996) aipatuz, hau da, noraino iristen den ikasleek egin, esan eta uler dezaketena. Kultur kapitalaren kontzeptua ez da norbanakoaren jakitatera mugatzen, nahiz eta horri dagokion, taldearteko dialogoek kultura kultura parte hartzailearen
|
bidez
eta online komunitateen bidez, esate baterako (Zhang eta Cassany, 2016), balioak edo ezagutza partekatzera eta sortzera daramatzalako nerabeak gaur egun (Zhang eta Cassany, 2019). Alonsok dioenez (2009), eduki zailegietatik eta ulergaitzetatik abiatuz gero, ikasleei edukiak buruz ikastea beste biderik ez zaie geratuko, eta beraz, irakaskuntzak ez du ikasketa esanguratsuak transmititzeko funtzioa beteko.
|
|
|
" Ikertu genituzke zeintzuk diren gaur egungo ume eta gazteen interesak, zeintzuk beraien erreferentzia kulturalak eta behar bada saretze lan bat egin literatura maremagnum horretan erakargarri bilakatzeko. Mamia badugu, literatura bera, atenporala eta unibertsala eta horretan sinisten dugu,
|
bideak
eta bitartekariak dira hain argi ez ditugunak". (GE4)
|
|
|
San Adrian bezperetan,
|
bideak
eta bola leku eta baseleiza inguruak garbitzeko, auzolana egiten zan, bidegintzea esaten geuntsana. Urteanurtean, mariurdumue izentetan zan San Adrian egunean.
|