|
2000
|
|
|
Baina egia da, halaber, ezen, abersitatearen aitzinean, aitzina egiteko disposizione hori ere badudala. Eta hala sentitzen ditut usu neure baitan bi jaidura edo bi sentimendu kontrajarri horiek,
|
bi
zaldi balira bezala, elkarren aurka garaikarrean, nor gehiago. Eta batzuetan irabazten du batak, bertzeetan bertzeak.
|
|
|
Segidan, kentzen zion oihala fardeltxo bati, orobat bertzeari, eta zurezko
|
bi
zaldi ageriko zitzaizkigun, kanoi tipi bi, soldadutxo bi...
|
|
|
Hala, bada, kontua da ezen Bolognatik jalgi behar izan genuenean, gau haietarik bat eman nuela, osabaren zurrungen artean, erreus eta ekurugaitz; eta, Bolognatik jalgi berriak ginelarik, berriz, tormenta izugarri bat izan genuen —euria goian behean—, eta gurdia lohitan sartua gelditu zitzaigun, eta
|
bi
zaldiak ere hantxe, ez arre eta ez so. Atertu zuenean, osaba eta biok gurditik jaitsi eta, gurdizainari laguntzeko asmotan, harri batzuk jarri genituen gurpilen aitzinean; gero, berriz, gurdian zituen bi taket eman zizkigun gurdizainak eta manatu zigun ezen taketak lurrean berma, eta bulka genitzala gurpilak gibeletik, berak zaldiak zigorrez jotzen zituen bitartean, eta entseia gintezela, halatan, gurdia lohitik ateratzerat.
|
|
2001
|
|
|
Hasiera oso gogorra izan zen. Mendira eraman ninduen, eta 2.000 ardi,
|
bi
zaldi eta lau edo bost zakur utzita, esan zidan," hauek denak hartu eta segi, norabide honetan. Ikusiko zaitut hemendik bi astera".
|
|
|
Imagina ezazu herri hau gurdi hegadun bat balitz bezala. Gurdi hau
|
bi
zaldiri esker aurrera egin nahian dabil, baina ezinezkoa zaio, zeren bi zaldik norabide ezberdinean tiratzen baitute. Zaldi biak ezberdinak dirudite hasiera batean, bata zuria eta bestea beltza delako.
|
|
|
Imagina ezazu herri hau gurdi hegadun bat balitz bezala. Gurdi hau bi zaldiri esker aurrera egin nahian dabil, baina ezinezkoa zaio, zeren
|
bi
zaldik norabide ezberdinean tiratzen baitute. Zaldi biak ezberdinak dirudite hasiera batean, bata zuria eta bestea beltza delako.
|
|
|
Baina denbora joan ahala, konturatzen gara, toki ezberdinetara tiratzen duten arren, biek bortizkeria eta zalaparta gaitzesgarri berbera erabiltzen dutela bere xedea lortzeko; konturatzen gara, haien begietara so eginez, ez dutela amore emateko itxurarik, ez direla inolaz ere, inon eta inori barkamena eskatzeko prest egongo, ez dago haien bihotzetan hutsunea eta gorrotoa besterik eta hala jarraitzen dute, amorru biziz borrokan; konturatzen gara batak zein besteak ez dituela bere okerrak onartzen, eta bakoitzak bere egia aldarrikatzen duela egia absoluto erreal bakartzat, autismo izugarria erakutsiz. Konturatzen gara, azken batean, kanpokaldetik ezberdinak agertzen zaizkigun bitartean,
|
bi
zaldiak arraza berekoak direla.
|
|
|
Honen bitartez esan nuen lehen bi botereei buruz hitz egiten genuen bitartean, orain
|
bi
zaldi bezela irudikatzen ditugu. Ez al da hala?
|
|
|
Zuzen zabiltza beti bezela, Sokrate. Eta jakin ezazu herri hori, gurdi hori, aurrera jo ezinik dabilela,
|
bi
zaldi erotuen erruz argitu zuen Berasak. Baina hau gutxi balitz, zaldi bakoitzak soilik bere garaipenean pentsatzeaz gain, zaldi baten zein bestearen alde agertzen ez diren hiritarrei ez diete tarteko beste zaldi bat proposatzen uzten.
|
|
|
Behin hola, bidean nintzela, uda mineko galerna ari zela kanpoan, beribilez etxerakoan, ametsetako lukainketan zintzilik, bi zamari, bata zuria eta bestea beltza, agertu zitzaizkidan faroen eremuan. Preseski, Tamerlanen anker ospea handitu zuten abere horiez ari nintzen murmuzikan, noizbait, misterioz bastatu ipuin bat idaztekoa nuela, abesti bat, nobela bat zergatik ez, gaia zabala zenaz gain, dena horrelako istorioa zozo bidearen irensteko, eta hor hara, ingurada latzean,
|
bi
zaldiek ene buru muina inarrosten zutela! Gelditu nintzen.
|
|
2003
|
|
|
...goari musu bat eman, kotxea martxan jarri, run run run, betiko soinua, bizitza zer besterik da, bada, beste run run run monotono bat baizik, baina zertaz kexatzen naiz, baldin eta txirrina noiznahi jo badezaket, rin rin rin, zertaz kexatzen naiz, bai, bizitzari beste hots bat ebats badiezaioket, rin rin rin, run run run, azeleratu eta aurrera egin du kotxeak, Azpilgo bideetan barrena, zaldiko bat,
|
bi
zaldiko...
|
|
|
Eta
|
bi
zaldikoa berriro hartu, eta etxera itzuli naiz, joan eta etorri, etorri eta joan, Joan Mari bainaiz ni, baita Etorri Mari ere, eta, batez ere, Auskalo Mari... etxeko atea ireki, ama bedeinkatua agurtu, ama bedeinkatua besarkatu, Azpildarrak Elkartean bilera bat, sinesten ez dudan bilera normalki, tabernan baxoerdi bat hartu, eta etxera ostera, afaltzen dudan bitartean telebista ikusi, film bat ad...
|
|
2005
|
|
|
Lehen beribil hura!
|
Bi
zalditako Citroen zahar hura! Bost edo seigarren esku erosi genuena.
|
|
|
Gure
|
bi
zaldikoak bere grazia guzia galdu zuen emeki emeki. Ohartu ginen sekulako zarata egiten zuela.
|
|
|
Azken ehun metroak, beti oinez, tresna pusatuz.
|
Bi
zalditakoari ere nagusitu zitzaion azkenean Mentaxuriko patarra.
|
|
|
Gibelekoan hiru presuna jar zitezkeen batere arazorik gabe.
|
Bi
zalditako harekilan ezagutu ez genuen bezalako zoriona eman zigula, aitortu behar dugu. Hastean bederen.
|
|
|
Nire sorginak aipatu zidan, ttipia nintzelarik eskuineko zangoa hautsi zidan eroriko hura (ez dut erratearen beharrik, Jainkoari esker, behin ere ez zaidala hezur bat ere hautsi ene bizian!). Ene
|
bi
zalditako Citroen gaixoaren aintzineko errota bati norbaitek botaia zion" zorte gaixtoa". Lehen bai lehen behar nuen berria erosi, izigarriko istripu bat jasan nahi ez banuen.
|
|
|
Horregatik, oso egokia da haurrei, kirolariei, adinekoei eta anemia duten pertsonei zuzendutako dietetan. Lanaren arabera, Nafarroako merkatuan giza kontsumorako saltzen den zaldi haragia
|
bi
zaldi arraza autoktonoetatik dator: Nafarroako Jaka eta Burgetea.
|
|
|
Harrondoko fama zabala zen. Ardiak, behiak eta Munhotarreko patarretan hazten ziren
|
bi
zaldi ere bazituzten. Arraroa zen garai hauetan zaldiak edukitzea.
|
|
2008
|
|
|
Malda behera batean, izan ere, bidea estua zen, eta baso soil samar bat zegoen, bideak erdiz erdi ebakitzen zuena?, gurpiletako batek harri batekin topo egin eta Toribiok ezin gobernatu izan zituen
|
bi
zaldiak, zaldi batek irrist egin zuen, erori ere, erori zen, erori ahala altxatu zen arren?, halako eran, non zalgurdiak bide ertzean zeudèn zuhaitz pare baten aurka talka egin eta hantxe geratu baitzen trabatuta, amildegi dexenteko baten parean.
|
|
|
24ko taldea txikitu egin zuen. Di Gregoriok sei minutuko aldea zeukanean, berriz, Tourmaletetik Hautacamera,
|
bi
zaldiren moduan aritu ziren lanean bai bera eta bai Voigt taldekidea. Taldearen alde, lan zoragarria.
|
|
|
Malda behera batean, izan ere –bidea estua zen, eta baso soil samar bat zegoen, bideak erdiz erdi ebakitzen zuena–, gurpiletako batek harri batekin topo egin eta Toribiok ezin gobernatu izan zituen
|
bi
zaldiak –zaldi batek irrist egin zuen... erori ere, erori zen, erori ahala altxatu zen arren–, halako eran, non zalgurdiak bide ertzean zeudèn zuhaitz pare baten aurka talka egin eta hantxe geratu baitzen trabatuta, amildegi dexenteko baten parean. Toribiok egin zuèn maniobra bospasei segundokoa izan zen, bakoitzak ahal zuen bezala igaro zituèn bospasei segundo:
|
|
2009
|
|
|
Jontxu txalupa eta Citroën
|
bi
zaldikoa
|
|
|
Lehenengoa izan zen txuria, 70eko hamarkadan; hurrena, 80ko hamarkadan, horia izan genuen. Hamabost urte izan dira gure bizitzan, edo agian gehiago,
|
bi
zaldikoetan ibiltzen. Euskal Herrian zehar ibili gara izugarri, eta Bartzelonara joan gara, Mallorcara, seme alabekin, txakurrarekin, eta kontzertuetara ere bai.
|
|
|
24 zaldi lasterketa izaten ziren zirkuan jokoak indarrez sustatu zituzten enperadoreen garaietan;
|
bi
zaldik eramandako gurdien lasterketak (bigak) edo lau zaldik eramandakoenak (koadrigak) ziren. Aurigek tunika estuak eramaten zituzten, nork bere kolorekoa.
|
|
|
Infanta Isabel bakarrik zihoan eta gainerako baforeak muturik gelditu ziren, loturik gelditu ziren, ez moro gerrara zihoan ontziari jarraiki itsas uberan Bordaplatatik hiru miliataraino, urtezahar gaueko tutuak baino tristeago tutu joka," Bizitzan ikusi dedan gauzarik tristiena!". Kai hartan kafe usain zoragarria aditzen zen, amak ez zuen negarrik egin Zugastik orduan egin zuen bezala, tronboi baten ezpainak baino distirantago islatzen zen eguzki bizkarra uretan, eta algara egin du Zugastik, eta algara egin dute denek, maisua erori egin zen zangoa marmitan harrapatua Ameriketaraino heltzen diren uhinak sortuz, erreginaren
|
bi
zaldiak atzean uzten dituzten uhin bizar zuriak.
|
|
|
Haur batzuek korri egin zuten etxe barruetara. Kalakan ari ziren emakumezkoak banandu egin ziren, tokan ari zenak lurrera utzi zituen fitxak, plazako guraso guztiak urduri saiatu ziren ipurzikinketan ziharduten haurrak biltzen, plazako haur guztiak ezkutatu ziren supitu hartan, eta lando beltza errauts batean heldu zen, hankak gomazko zorrotan bilduak zituzten
|
bi
zaldi zurik ekarria, gatza bezain zuriak. Eztul batzuk egin ziren, eskuak begietara eraman.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun ni beldur bihotz moldura hori ez ote dagoen itoa, zebatua eta hila normatibismo hertsiegi batean eta hizkuntz arazoekiko ikuspegi konformistegi baten azpian… Zure galdera, nola bizi dudan itzultzaile/ itzurtzaile dema ni baitan… Hara, horri erantzuteko irudi bat erabiliko dut: itzultzailearen gurdiari
|
bi
zaldik tiratzen diote, nola diren leialtasuna eta gozotasuna. Idazleari leialtasuna zor zaio, baina irakurleari gozotasuna, ulerterraztasuna.
|
|
|
Inork deituak bezala, justizia jauregiko enparantzaren erdira iritsi dira
|
bi
zaldiak trostan. Zuri zuria bata, beltz beltza bestea.
|
|
|
Ilargiak
|
bi
zaldiak arnasestu bakarrean ito dituenean erretiratu da populua burumakur eta oraindik asegabe. Biok gelditu gara bakarrik.
|
|
|
|
Bi
zaldi gazte, lau ankak zuri, izar zuri bekokia
|
|
|
y asà cambiaron después por vacas del mismo pelaje, astaje y dentaje. Orixek hiru biga ordez,
|
bi
zaldi aipatzen ditu, baina eginen nuke kontaera hori Orixerenetik ikasia duela Juliok... Ez dakit baden leienda horren egiazko dokumenturik, baina Orixek data hauxe paratzen du Mikel Elederren ahotan:
|
|
|
Errota zaharraren ondokoan, oiloak zebiltzan atarian batera eta bestera, zizare bila bezala. Hurrengo bien sailetan, ardiak; azkenekoaren ondoan, bera eserita zegoen lekutik ehun bat metrora, belarra jaten ari ziren
|
bi
zaldi. Gorriztak ziren bi zaldiak.
|
|
|
Hurrengo bien sailetan, ardiak; azkenekoaren ondoan, bera eserita zegoen lekutik ehun bat metrora, belarra jaten ari ziren bi zaldi. Gorriztak ziren
|
bi
zaldiak. Eta belarra, berdea.
|
|
|
Mutil gazte bat atera zen bailarako azken etxe zuritik eta
|
bi
zaldi gorriztengana joan zen. Don Pedrok begiekin jarraitu zion, eta ikusi zuen, arreta handirik jarri gabe, ordurako bere buruari tiro eman balio bezala eta ikuslea bere espiritua bailitzan, mutila mintzatzen ari zela animaliekin, eta ferekatu egiten zituela, eta hesitik atera, eta errekarantz gidatu, etxe parean zegoen ibi batera.
|
|
|
Bost mila dolar", erantzun zion bizkor don Pedrok, eta bi gizonek eskua estutu zioten elkarri. " Jar bedi
|
bi
zaldien artean, eta goazen etxerantz poliki poliki. Eta etxe barruan isil isilik etorri nire atzetik, arreba esnatu gabe." Gazteak ez zuen ezeren beldur ematen.
|
|
|
Arrats batean, Lubis eta
|
biok
zaldien pabiloian geundela, motor hotsa sentitu genuen. " Hoteleko Land Roverra dela uste dut", esan zuen Lubisek, pixka batean entzuten egon eta gero.
|
|
|
Belar sailaren alde batean
|
bi
zaldi zeuden, Ava eta Mizpa, eta hiru zaldikume; bestean, bakar bakarrik, Moro, astoa. Urrutiago, pago lizar bakan batzuk ernetzen ziren, eta are eta urrutiago, basoa.
|
|
|
—Astoa saltzeko! — egiten du oihu— Paregabeko okasioa. Arkumea baino otzanagoa,
|
bi
zaldiren indarra duena, bere aldean asko jaten du ganbeluak. Sei dinar baino ez!
|
|
2011
|
|
|
Ez!? Gure
|
bi
zaldikoak jarleku altuak zituen, eta benetako zaldiek tiratutako kotxe batean bazeunde bezala sentiarazten zintuen. Gainera, euria ari zuenean, maiz gure herrian?, kapota ixtean aterpean zeunden eta euriaren soinua zela-eta babestuta eta aldi berean euritik hurbil sentitzen zinen, ttak ttak natural, atsegin eta hurbil harekin.
|
|
|
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, gure kabrioletak Mallorcara eraman gintuen (Ses Salines era), Bastidatarrek han alokatutako etxera. Gure
|
bi
zaldikoa bete bete genuela egin genuen Bartzelonarainoko bidea, han ontziratu behar genuen eta: Mikel eta biok, Agurtzane, ordurako 15 urtekoa?, Izaro, ia 10?, Kirru, gure txakur «semi Alaska», eta, jakina, traste guztiak?
|
|
|
1984an, Mikel berriz zuzeneko kantaldiak ematen hasi zenean, gure
|
bi
zaldikoak eramaten gintuen kontzertuetara, musika tresna, traste eta guzti. Hasieran, Iñaki Salvador gurekin izaten genuen, eta, pianoaz arduratzeaz gainera, bidegurutzeetan nora jo abisatzen zigun, gai interesgarrienak orduantxe ateratzen bainituen nik hizpidera, eta okerreko bidea hartzeko arriskua handia izaten zen.
|
|
|
Seguruena, Antiguako auzokideei auto gaizki aparkatu batez gogoratzen ote diren galdetuz gero, Mikelena aipatuko dute, eta asko gure
|
bi
zaldikoaz oroituko dira. Gure seme alabei eta lagunei gure auto maiteenaz galdetzen badiezu ere, bi zaldikoa aipatuko dizute.
|
|
|
Seguruena, Antiguako auzokideei auto gaizki aparkatu batez gogoratzen ote diren galdetuz gero, Mikelena aipatuko dute, eta asko gure bi zaldikoaz oroituko dira. Gure seme alabei eta lagunei gure auto maiteenaz galdetzen badiezu ere,
|
bi
zaldikoa aipatuko dizute. Egia esan, ez dut ulertzen ikuskizunen munduan zabaldu den mania kutsagarri hori, «kolore horia» zoritxar ekarle dela sinestekoa.
|
|
|
Bizkorragoa, seguruagoa, indartsuagoa zela esaten zuen Mikelek. Nik nahiago izango nuen gure
|
bi
zaldikoarekin jarraitu, baina denborak eta autoak aldatu egiten dira?
|
|
|
|
Bi
zaldikoaren garaiko kontuak dira. Orduan, kotxe hori zeukana norbait zen.
|
|
|
«Esan ohi zuten urdaiazpikoa zegoela lehenengo itzultzen zen dos caballosentzat». Herriak badaki txisteak egiten eta egin zuen bat
|
bi
zaldikoaren kontura. «Dotxa» esaten zioten kotxe horri, Dodge marka dotorearekin hitz jokoa eginez.
|
|
|
|
Bi
zaldi arrazak bertokoak dira eta hauek ere desagertzeko arriskuan daude. Aspaldidanik dihardute pottoka berreskuratzen eta aurrerapenak gero eta ikusgarriagoak dira.
|
|
|
Gure attak hartu eskolatik eta. DKV orduan erosia zuen eta Kattuko atian
|
bi
zaldirekin nuen esperuan. Eraman behar ttugu erran zidan eta hala DKVn sartu eta Irun alderat abitu ginen.
|
|
|
Eta ilunabarrean, bederatziak aldean, Larrun inguruan ginenean alemanak tiroka hasi ziren gurekin. Zaldi bat tiroz josi zuten eta gu Ambrosiori esker, inguruan jaio eta mendia primeran ezagutzen baitzuen, beste aldera pasa ginen beste
|
bi
zaldiekin, nahiz eta bietako bat zauritua egon.
|
|
2012
|
|
|
Pepenea baserriko Xanti Telleriaren zaldia eta behorra bigarren eta hirugarren tokian heldu ziren aurreko igandean Getariako IX. San Anton Zaldi Lasterketan, Eneko Urbieta zumaiarraren zaldiaren atzetik. Lasartearrak, garaipena espero zuen aurten
|
bi
zaldi on prestatu dituela eta, beraz, arantza ateratzeko aukera izango du hurrengo igandean goizeko 11etan Ondarretako hondartzan jokatuko den lasterketan.
|
|
|
Pepenea baserriko Xanti Telleriaren zaldiak bigarren eta hirugarren tokian heldu ziren aurreko igandean Getariako IX. San Anton Zaldi Lasterketan, Eneko Urbieta zumaiarraren zaldiaren atzetik. Lasartearrak, garaipena espero zuen aurten
|
bi
zaldi on prestatu dituela eta, beraz, arantza ateratzeko aukera izango du hurrengo igandean goizeko 11etan Ondarretako hondartzan jokatuko den lasterketan. Odol garbiko zaldiak izan ziren nagusi igandean Getariako San Anton lasterketan eta horien artean Iron Star Eneko Urbietaren Iron Star.
|
|
|
Guztira 21 aldik hartu zuten parte eta Urbietak probari neurria hartuta diola argi dago, azken urteotan beti bera iristen baita aurrena. Xanti Telleriak, odol garbiko
|
bi
zaldirekin hartu zuen parte, Joxe Manuel laguna Fautxi zaldiarekin bigarren heldu zen. Telleria berak kontatu digunez, ingeles arrazako 4 urteko zaldia, hiru hilabetean geldi egon da min hartuta, baina lehen lasterketan aurrean ibili da.
|
|
|
Lorategia dago bertan, arbola txiki batzuk, eta umeentzako jolastokia: zabuak, txirrista gorri bat eta malguki baten gainean atzera eta aurrera egiten duten egurrezko
|
bi
zaldi. Lorezainaren artaziek berdindutako zuhaixkek kanpoa eta gune pribatua bereizten dituen hesi zuria estaltzen dute.
|
|
|
Txundituta nengoen halako ekintza eta jokaerak adimen gabeko piztietan ikusiz, eta herrialde hartako jendeak halako arrazonamendu maila baldin bazuen proportzioan, munduko jenderik jakintsuena izango zela esan nuen neure artean. Gogoeta honek hainbeste adoretu ninduenez, aurrera jarraitzea erabaki nuen etxe edo herrixkaren bat aurkitu edo bertako norbaitekin topo egin arte,
|
bi
zaldiak hantxe utzirik elkarrizketan beren nahierara. Baina lehenengoak, zuri beltzak, isilka banindoala ohartzean, hain modu adierazkorrean egin zidanez irrintzi, uste dut ulertu nuela zer esan nahi zidan; beraz, itzuli egin nintzen eta beraren ondora joan, agindu gehiagoren zain.
|
|
|
Ondo ondora etorri zitzaizkidan
|
bi
zaldiak, oso zorrotz begiratuz nire aurpegi eta eskuei. Zaldi zuri beltzak aurreko eskuineko apatxaz kapela igurtzi zidan inguru guztian eta, hainbesteraino narrastu zidanez, txukundu egin behar izan nuen, kendu eta berriro jarriz; hau ikusirik, bai berak eta bai bere lagunak ere (hori zurixka zenak) oso harrituta ziruditen; bigarrenak kasakaren barrena haztatu zidan, eta nire inguruan aske zintzilikatzen zela ohartzean, berriro oso txundituta geratu ziren biak.
|
|
|
Yahoo hitza sumatzen nuen sarri, haietako bakoitzak hainbat aldiz errepikatu zuelarik; eta ezinezkoa baldin bazitzaidan ere zer esan nahi zuen asmatzea, halere,
|
bi
zaldiak elkarrizketan murgilduta zeuden bitartean, mihipean hitz hori praktikatzen saiatu nintzen; eta isildu bezain bizkor, ausarki yahoo esan nuen ozen, aldi berean, eta ahal nuen bezain zehatz, zaldi irrintzia imitatuz; hau ikusirik, nabariki harrituta geratu ziren biak, eta zuri beltzak bi aldiz errepikatu zuen hitz bera, doinu egokia erakutsi nahi balit bezala; beraz, haren ondoren neuk esan... Gero, hori zurixkak bigarren hitz batekin egin zuen proba, ahoskatzeko askoz zailagoa; baina ingeles ortografiara pasatuta, honela idatz daiteke:
|
|
|
Dirudienez,
|
bi
zaldiak txunditzen zituen arazo nagusia nire gorputzaren gainerakoa eta yahooarena hain ezberdinak izatea zen, jantzia nengoelako gertatzen zena, baina ez ziren horretaz jabetzen; moxal beilegiak sustrai bat eskaini zidan bere apatx eta trabatokiaren artean hartuta (ohi zuten bezala, behar den lekuan adieraziko dudanez); neure eskuan hartu eta usain egin ondoren, itzuli egin nion ahal bezain giza... Yahooaren tegitik astaki zati bat ekarri zidan, baina hain usain higuingarria zuenez, atzera egin nuen nazkaz; orduan yahooari bota zion, eta hark irrikaz irentsi zuen.
|
|
|
Neure inguruko zerbitzariengana ere jo dezaket, esan dezaten ea inoiz ikusi ote zuten zalgurdirik nire etxe ondoan, barrukoak zeintzuk ziren jakin gabe. Honelakoetan, eta zerbitzariren batek ohartarazi eta gero, berehalaxe atera joatea izaten zen nire ohitura, eta, begirunez agurtu ondoren, gurdia eta
|
bi
zaldi kontu handiz neure eskuetan harturik (zeren eta, sei zeudenetan, zaltzainak lau askatu egiten baitzituen beti), mahai batean ipintzen nituen, zeinaren inguru osoan hamabi zentimetro altu zen ertz mugigarria jarria izaten bainuen istripurik gerta ez zedin. Eta sarri izan ditut aldi berean lau gurdi beren zaldiekin bisitariz betetako neure mahai gainean, nik, aulkian eserita, aurpegia haienganantz hurbiltzen nuelarik; eta talde batekin nengoen bitartean, gurtzainek poliki poliki mahai inguruan erabiltzen zituzten besteak.
|
|
|
Biharamunean, eguerdian, heldu zen Rodolphe Charlesen atarira
|
bi
zaldi apartekorekin. Batak purpuxeta arroxak zeramatzan belarrietan eta emakume zela bat antezkoa.
|
|
|
Baina
|
bi
zaldiak entzun zituzten hostaila hozkatzen.
|
|
|
Azkenik, plaza zokoan, alogerako lando handi bat agertu zen,
|
bi
zaldi argalek herrestaturik, kapelu zuridun kotxero batek txandaka besagain astintzen zituela. Binetek ez zuen oihukatzeko astia baino izan:
|
|
|
Bien arteko aldeak nabariak dira, zaldiarekiko bien harremanak oso ezberdinak dira. Kasik badago esaterik
|
bien
zaldiak ez direla berdinak. Baina Badiouk defenditzen duenez," Chauveteko leizeko margolarien eta Picassoren artean badago motibo aldaezina, betiereko egia" (LM, 27).
|
|
|
Badut bat begistatua, hemendik ez urrun, 500 bat libera (260 k) haragi baduzke. Goizean goizik
|
bi
zaldiekin joan eta aratsalde erditako, berantenik, itzul gintaizke gure haragiarekin. Guk ez dugu haragien izozteko gunerik, bainan laguntza baten egitera etorriko gitzaizkitzu gure zaldiarekin, berdin haragi pixka bat hartuko bainan gainerako osoaren tokia bazenduke zure familian.
|
|
2013
|
|
|
zaldien oztopo jauzia. Aitak babestu egingo du erabaki horretan, eta
|
biek
zaldi txiki eta arraro samar bat aukeratuko dute. Inork ez du uste arrakastarik izanen dutenik.
|
|
|
Honek prestatuko zuen, behar bezala, dosi egokietan zianuroa potasioarekin nahastuta efektua egin zezan. Ondo nahastutako dosi txiki batek, Lazovert doktoreak zioenez,
|
bi
zaldi sendo hil zitzakeen.
|
|
|
Ahuntzak bezala, txo. Beste norbaiti ere zaldi bat guri uzteko agindu zion Felixek, eta aurrera egin genuen,
|
biok
zaldian.
|
|
|
egun batean, herren bat iritsi omen zitzaion makila baten gainean, eta santoiak zango osasungabea ukitu, eta istantean sendatu omen zen, baita mendia ziztu batean jaitsi ere; bertze egun batean, ikusmena berreskurarazi zion itsu bati; baina miraririk miraritsuena bertze bat izan omen zen: bazegoen, izan ere, xeik bat, seme nagusia hilzorian zuena eta, mila erremedio probatu ondoren, santoi beltzarengana joatea erabaki zuena,
|
bi
zaldi hartuta; baita, hara heldu ahala, ermitauari bere mezua jakinarazi ere: –Semea hilzorian daukat eta zuk ez bertze inork osa dezake.
|
|
|
Herstura hartan, esku miraritsu batek baizik ez zuen erdietsiko lau lagun gehiago egokitzea. Ahantzi gabe
|
bi
zaldi eta orgako lau mandoak. Liburu saltzaileak eta maisuak orga barnean ezarri zuten etzauntza.
|
|
|
egun batean, herren bat iritsi omen zitzaion makila baten gainean, eta santoiak zango osasungabea ukitu, eta istantean sendatu omen zen, baita mendia ziztu batean jaitsi ere; bertze egun batean, ikusmena berreskurarazi zion itsu bati; baina miraririk miraritsuena bertze bat izan omen zen: bazegoen, izan ere, xeik bat, seme nagusia hilzorian zuena eta, mila erremedio probatu ondoren, santoi beltzarengana joatea erabaki zuena,
|
bi
zaldi hartuta; baita, hara heldu ahala, ermitauari bere mezua jakinarazi ere: " Semea hilzorian daukat eta zuk ez bertze inork osa dezake.
|
|
|
arima da zalgurdi hegodunak eta gurdizainak eratzen duten osotasuna. Gurdizainak
|
bi
zaldi gidatzen ditu, bata zuri, prestu eta ongi hezia; bestea, ordea, beltz, hezigaitz eta parte txarrekoa. Gurdizainak arimaren alderdi adimentsua edo nous a irudikatzen du.
|
|
|
Zabaldu nituen begiak. Chevroletaren aurrean
|
bi
zaldi basati zeuden niri begira, geldi geldi. Isatsa bakarrik mugitzen zuten.
|
|
|
Egiazko munduan sartu nahi nuen nik ere, eta une batez lortu nuen. Chevroletaren aurreko
|
bi
zaldi basatiak, eta Cornelierena haiekin batera, eta nire herriko Franquitorena, eta nire bizitzan ezagututako beste zaldi batzuk ere, mugitzen hasi ziren, jiraka zaldiko maldiko batean bezala. Gero eta zaldi gehiago, sinistu nuen —une batez bakarrik, esan dut— huraxe zela nire bizitzaren irudia, nire mundualdiarena, eta erraza izango zitzaidala zaldien ordez, edo haiekin batera, gizakiak jartzea:
|
|
|
|
Bi
zaldi basatiek geldirik jarraitzen zuten, niri begira. Chevroletaren leihatila zabaldu nuen, eta Jose Franciscoren amak, nire izebak, jatetxeko sukaldean egin ohi bezala, korutzat hartu nituen:
|
|
|
Earlek Chevroletaren motorra piztu zuenean,
|
bi
zaldiek zirkin egin zuten, baina pausorik eman gabe.
|
|
|
Azken bospasei egunetan, janaririk eta urik gabe, gizon, emakume eta haurrak desertuko zuztar eta landare urriez elikatu ziren, eta bai gizakiak bai animaliak egarriak erotu beharrean zeuden ura lortu zutenean.
|
Bi
zaldik estomagoa
|
|
2014
|
|
|
|
Bi
zaldi
|
|
|
–
|
Bi
zaldi hil dira Bergarako borda bateko sutean?, hori zioen, labur labur, berriak.
|
|
|
Une hartan iemstxika agertu zen,
|
bi
zaldiak soketatik tiraka zekartzala. Begirada atsekabetua bota zion lehenbizi lurrean zegoen basapiztia bikainari, hegazti harraparientzat utzi behar baitzuten, eta abereak zalgurdiari berriro lotzeko lanaz arduratu zen.
|
|
|
Zahagi bat kumyss gorde, eta besteak airez puztu zituzten eta arduraz itxi, flotagailu gisa erabiltzeko. Haietako
|
bi
zaldiaren saihetsetan lotu zituzten, zaldia ibai azalean urpera gabe eduki zezaten, eta beste bi kibitkaren endaitzetan ipini, gurpilen artean, gurtetxearen flotazio marrari eusteko.
|
|
|
|
Bi
zaldien arteko erkaketa eginez, hau diosku gure aztertzaileak: –Berdabioren zaldiak bezala lau anketan zurie du eta zazpi pausotan pasatuten deu/ zortzi arkuko zubie.
|
|
|
Honek baimena nahi zuen guateke batera joateko eta amak alabainan ezetz. Saio ederra egin zuten odola, fama, familia eta beste, eta azken aitzinekoan printzesak diotso amari zikoan ariko dela edozeinekin
|
bi
zalditako zahar batean. Sorozabalek erantzuten dio xintxo egoteko, pazientzia hartzeko, ariko dela nahi bezainbat erregina izatean.
|
|
|
Antzerkian eskarniatuak baziren ere epaile, abokatu eta uxerrak, grefierrak handiki edo arrotz gisa, beren luneta, luma eta guzti (Herellek azpimarratzen du irriaren iturri hori, Harrugetek berak bere trufa egiten zuen). Lau errotako karrosan jiten dira,
|
bi
zaldik tiraturik, hau baikorra da orduko kodeetan, akusatua urde karrosaño batean dabil asto edo mando indarrez. Imajina zitekeen juje on eta ulerkorra, prokuradore bixia, uxerra nahasiagoa.
|
|
|
Zaldiz tiratutako karroza beltz batetan eraman zuten etxetik hurbil zegoen kanposantura.
|
Bi
zaldi ziren: pobreek bakarra eramaten zuten eta aberatsek lau eta batzuetan sei.
|
|
2015
|
|
|
Lasaitu ninduen ikusteak gizona kontuz zerabiltela. Azeria eta
|
biok
zaldi gainean geunden loturik, zaldizkoen eta haiei ongi etorria ematen zietenen artean ahazturik. Jendea sakabanatzen hasi zenean, atxilotu gintuen buruzagia etorri zitzaigun, dozena erdi bat soldadu lagun.
|
|
|
larretik trostan dabiltzan
|
bi
zaldi ginen.
|
|
2016
|
|
|
18:00etatik aurrera, umoreak hartuko du oholtza, Jon Martinez' Txiki' ren eskutik. Ostean,'
|
Bi
Zaldi' eta' Pangea' taldeen kontzertuak izango dira.
|
|
|
–Andreak betiko legez gosaldu eta autoa hartu zuen. Astean behin edo
|
bitan
zaldiz ibiltzera joaten zen Ultzamara. Izugarri gustatzen zitzaizkion zaldiak.
|
|
|
Biak bat da, baina barne kontraesanen katramila ere bai. Wilsoni kritikoek barkatuko ez diotena, literatura unibertsalean aspaldian nabarmenduriko barne bikoiztasun eta teinka horri (Platonen
|
bi
zaldiak edo Goetheren bi arimak) biologia ebolutibotik ematen dion azalpen erraza da manikeoa funtsean. Gizon emakumearen dohain positibo edo bertuteak (ohorea, leialtasuna, betebeharraren sentimena) talde hautespen prozesuaren ekarpenak dira denak; aitzitik, koldarkeria, berekoikeria, zurikeria (nolabait bizioak eta ‘bekatua’) hautespen indibidualaren ekarpen eta ezaugarriak denak.
|
|
|
Hogeita lau ginen karrosa berean.
|
Bi
zaldi aurretik, hiru atzetik. Kantuz ari ginen.
|
|
|
Hogoita lau ginen karrosa berian.
|
Bi
zaldi aintzinian, hiru gibelian. Kantuz ari ginen.
|
|
|
Izpurako klinikara autoz eramatea proposatu nion, baina esan zidan ez zuela balio. Orduan, Otto bakarrik joan zen bere
|
bi
Zaldian Garaziraino. Hobetu zenean, ez zuen etxera itzuli nahi izan eta bertan gelditu zen zahar etxeko gela batean.
|
|
|
Amaigabeko bidea, iragana eta geroaren artean,
|
Bi
Zaldian egiten nuena gaztetan. Ezkonduta, senarra eta semeekin etorri gara Baigorrira bizitzera, 17 mendeko etxeño batetara, Ameztoitik hurbil eraikia izan zena, Lizaratzuko lurretan.
|
|
|
Leo Parisen jostuna, baita modelista zena eta Maite irakaslea zena Landesetan. Leo ezkongabea zen, baina ez zen sekulan bakarrik jiten Parisetik, adiskideekin bidea otoz egiten zuen,
|
Bi
Zaldi gris batean. Maite Landesetako Rene Folin politikari sozialistarekin ezkondua zen.
|
|
|
Pena eman zidan garaiz ez horren berririk jakitea, noizean behin bere ikustera joaten bainintzen hiriburura. Hogeita bat urtetan Portugalera eraman ninduen, berak gidatzen zuen
|
Bi
Zaldian eta handik hiru urtera nire lehen autoa izanen zena. Miarritzen zuen apartamendutik abiaturik, Espainia osoa zeharkatu genuen.
|
|
2017
|
|
|
Sartuak ginen andere Hortenseren etxera zeramàn bidean, eta trostan gindoazen, askaren usaina hartutako
|
bi
zaldi gosetu bezala.
|
|
2018
|
|
|
17:00
|
Bi
Zaldi.
|
|
|
Ezaguna egiten zitzaiola han barruan zegoen usain gozoa, hainbeste etortze eta joate egin zituztelako handik hirurek, umeak eta
|
biek
zaldi gainean, aditu zuen. Eta oroimenak sorrarazten zion atsekabeak su eta gar jarririk, aho uhaletatik tiraka eta tiraka sendo, bideak apurtzen ipini zuen zaldia azkenean.
|
|
|
Goiz hartan bertan, goizeko bederatziak aldera, Guardia Nazionalaren 139 batailoiari lagundu zion Folie Méricourt kalera; gillotinaren bila zihoazen, hura zelako errepresioaren sinbolorik adierazgarriena, akabatu beharreko nagusikeriaren ikurrik behinena. Ordukoan ere berak gidatu zuen gurdia,
|
bi
zaldik aurretik tiraka, eta han garraiatu zituzten tresna makabro haren atal eta puska guztiak, zati zati eginda. Hantxe zegoen, besteak beste, saskia; hantxe ere, oholtza eta beso luze biak...
|
|
|
Igo zen abiatzera zihoan beste orga batera, eta gidariaren ondoan jarri zen. Upel saltzaile baten gurdia zen hura, horia,
|
bi
zaldi marroik tiratua; olana berde batez estalita zegoen, eta gurutze gorri bat zeraman margoturik erdian, euriak nahikoa desitxuratua; atzealdeko muturretik eskegita, hildakoen buruak, besoak eta hankak, guztiak ere dantzan mugimenduarekin. Gidariak usain gaiztoa zabaltzen zuen, zigorra astintzerakoan:
|