|
2015
|
|
|
Laugarren Irudiak erakusten du Ekliptika, ia orbita zirkularra, eta Ekuatorea, plano karratu gisa irudikatuta, Lurrarekin batera lau posiziotan:
|
bi
solstizioetan (ezkerrean, udakoa, eta eskuinean, negukoa I.H.) eta bi ekinokzioetan (aurrean, udazkenekoa, eta atzean, udaberrikoa). Bi planoen arteko angeluari d deituko diogu.
|
|
|
Eguzkiaren desplazamendu bertikalak ez du eraginik ordua kalkulatzeko. Abiadura bektorea, V,
|
bi
solstizioetan, Ekuatorean datza, beraz, osorik da horizontala, baina bi ekinokzioetan d angelua osatzen du Ekuatorearekiko, eta desplazamendu bertikala maximoa da. Horregatik, Lurretik ikusita, solstizioetan maximoa da Eguzkiaren abiadura horizontala (V) eta bi ekinokzioetan minimoa (Vcosd); horregatik, osagai horrek urtero bi maximo dauzka eta bi minimo, edo urte erdiko periodoa.
|
|
|
Bestalde, R bektorea Ekuatorean datza bi ekinokzioetan;
|
bi
solstizioetan, berriz, d angelua osatzen du Ekuatorearekiko. Beraz, R distantziaren proiekzioa maximoa izango da urtean bi aldiz (ekinokzioetan, R), eta minimoa beste bitan (solstizioetan, Rcosd).
|
|
|
Denetara, (1) ekuazioan, eguzki egunaren iraupena kalkulatzeko, R ren ordez Rcosd ordezkatu behar da, eta V ren ordez, Vcosd, baina ez biak aldi berean: iraupen maximoa kalkulatzeko, V abiaduraren proiekzioa maximoa denean, eta R posizioarena minimoa, alegia,
|
bi
solstizioetan:
|
|
|
Urtean lau aldiz da nulua: solstizioen eta ekinokzioen arteko erdiko egunetan;
|
bi
solstizioetan dauka maximoa (erlojuak baino atzeratuago dabil Eguzkia), eta bi ekinokzioetan minimoa (erlojuak baino aurrerago Eguzkia).
|
|
|
Urtean lau aldiz da nulua:
|
bi
solstizioetan eta bi ekinokzioetan. Justu solstizioen eta ekinokzioen arteko erdiko egunetan, balio maximoak eta minimoak hartzen ditu:
|
|
|
Denok dakigunez, udazkenean, arratsaldeetan, goizago iluntzen du egunero egunero, eta, goizean, berriz, geroago argitzen du; eta udaberrian, alderantziz. Nik uste nuen
|
bi
solstizioek mugatzen zituztela bi egoera horiek, urte sasoiak bezala. Adibidez, negukoan, abenduak 21, San Tomas, gaurik luzeena zela, goizen iluntzen zuena eta beranduen argitzen zuena.
|
|
|
Eguzkia goizen ateratzen den eguna (egunsentirik goiztiarrena) ekainaren 15a da (6ak eta 31 minutuan [2]) eta Eguzkia beranduen sartzen den eguna, berriz, ekainaren 27a (21ak eta 56 minutuan [2]). Gaurik laburrena eta luzeena solstizioetan bertan izaten dira, bai, baina Eguzkia sartzeko eta ateratzeko orduak ez dira simetrikoak izaten, pilatutako atzerapen hori dela medio (bisurteek egun bat atzeratu edo aurreratu ditzakete hemen aipatutako datak, baina lau urtean behin errepikatzen dira; esate baterako,
|
bi
solstizioak abenduaren eta ekainaren 20tik 22ra bitartean gerta daitezke. Beste efektu txikiago batzuk aipatuko ditugu geroago).
|
|
2019
|
|
|
Eguzkia zen herri horientzat dibinitate handia eta bizi emailea. Kultu horren inguruan baziren besta eta erritualak urte osoan zehar, baina batez ere,
|
bi
solstizioen inguruan. Neguko solstizioan eguzki zaharra hiltzen zela uste zuten eta baita eguzki jaio berri bat sortzen zela ere.
|