|
2005
|
|
|
Aurreko kontuak laburbilduz, bada, juntagailuek perpaus mailako fun tzio bat dute berez,
|
bi
perpaus elkartzen baitituzte goragoko perpaus bat ema teko; hala ere, zenbaitetan, aurrean daramatzaten prosodia ezaugarriak direla bide, lokailu modura joka dezakete; horrelakoetan, bada, testu mailako fun tzioa dute. Hau guztia, dena dela, gramatika kategoria bati dagokion banake ta ohiko bat besterik ez litzateke izango.
|
|
2021
|
|
|
– Galdera bakarraren bi aukera juntatzeko ere erabiltzen da edo; alegia,
|
bi
perpaus elkartzen dira, bien artean aukera (galdera) bakarra adierazteko (Zinemara joango zara edo nahiago duzu etxean gelditzea?); horrelakoetan ala juntagailua ere erabiltzen da. Adibidez, ondorengoan bi juntagailuak azaltzen zaizkigu:
|
|
|
–
|
Bi
perpaus elkartzen direnean, bien artean aukera (galdera) bakarra adieraziz: Zinemara joango gara edo/ ala nahiago duzu etxean gelditzea?
|
|
|
adierazpen perpausak (Telebista ikusiko dut edo oparitu didaten liburu berria irakurtzen hasiko naiz), galde perpausak (Etxean geratuko zara edo zinemara joango zara?), aginte perpausak (Amaitu ezazu lan hori edo utz ezazu betiko!). Aldiz, edo juntagailu hautakariarekin harridurazko
|
bi
perpaus elkartzeko eragozpenak izango ditugu(* Ze atsegina den edo zenbat dakien!), eta rekin ez bezala (Ze atsegina den eta zenbat dakien!).
|
|
|
28.3.1a Juntaduraren bidez perpausak ere elkartzen direla esan dugu; eta esan dugu horrelakoetan gramatika egituraren aldetik perpaus biak maila berean daudela, perpaus bata ez dagoela bestearen mende. Baina hizkuntzan gertatzen da, halaber,
|
bi
perpaus elkartzea, eta biak maila berean ez egotea: menderakuntzaren aurrean egongo ginateke, eta mendekotzat jotzen den perpausak beste edozein sintagmak perpaus nagusiaren barnean beteko lukeen zeregina beteko luke (ikus 29 kapitulua).
|
|
|
Horrela gertatzen da beste hizkuntza askotan ere: emendioa semantikoki nahiko neutroa da, eta emendiozko juntagailuen bidez
|
bi
perpaus elkartzean, gerta daiteke perpaus horiek adierazten dituzten gertaeren edo egoeren artean hiztunak era desberdinetako lotura semantikoak eraikitzea, ziurrenera errealitatean ere hala gertatzen delako. Baina gramatiketan ez dira era honetako irakurketak aztertzen.
|
|
|
25.2.5b Gorago deskribatu bezala (§ 25.1.3), ekialdeko euskalkietan koordinazioa beste gisa batez gauzatzen da. Bi adizki analitiko edo
|
bi
perpaus elkartzen direnean, lehen aditzak partizipioaren itxura baino, aditzoinaren itxura har dezake —eta laguntzailea isil, adizki analitikoaren kasuan— Hala ere, mintzo hauetan, bi adizki analitiko koordinatzean arruntagoa da bigarren laguntzailea isiltzea; kasu horretan, adizki nagusiak bere aspektu marka begiratzen du: Etxera itzuliko naiz eta segidan lanari lotuko; Goiz guziz ikusten dut eta elekatzen.
|