|
2000
|
|
|
1983ko Narrazioak ez geroztik beste
|
bi
narrazio liburu argitaratu ditu Sarrionandiak: Atabala eta euria 1986an eta Ifarraldeko orduak (1990).
|
|
|
Bestalde, 1983kotik 1990eko narrazioetara bilakaera izan deneko hipotesiaren aldeko azaltzen da Azkorbebeitia, jadanik aipatua dugun kronotopo indeterminatuetatik determinatu eta errealagoetarako norabidea, beti ere denboraren urruntasuna mantenduz. Lehenengo
|
bi
narrazio liburuetan narrazio maila ezberdinekin jokoan dabilela, ametsa eta irudimen jokoak narrazio askoren zutabe direla ikusten badugu ere, azkenekoan, aldiz, joko hori alde batera utzia du. Horregatik, bat dator Azkorbebeitia Kirmen Uriberen garapen ikuskerarekin:
|
|
|
Literatura, giza arauaren urradura. " Arima naufrago bakartiak" eta" Marinel zaharra", itsasoa eszenariotzat duten
|
bi
narrazioetan garbiki azaltzen zaigu, haste bereko gaztigutik: deabruarekin itsasoratzen bahaiz, berarekin egin duk bidaia.
|
|
|
" Mugalari lana egiten du Muguruzak bere azken liburuskarekin.
|
Bi
narraziotan pertsonaren barruko mugak zeharkatzen ditu eta erdi itzaletan gureganatu. Bietan ere pertsonaren barru borrokak azaltzen dizkigu." (Carrere, Joxemari:
|
|
|
Rikarteren lehen liburu honetan tramari dagokionez elkarrekin harremanik ez duten
|
bi
narrazio luze eskaintzen zaizkigun arren, desioa da ipuinon ardatza. Batetik, Rakel Beaumont narrazioan gizon jaio eta emakumea izan nahi duen pertsonaia baten gorabeherak kontatzen dira (luzeraren aldetik eleberritzat har daitekeena); bestetik, Apopiloetxea kontakizunean esistitzen ez den emakume batekin maitemindurik dagoen gizon bat aurkezten zaigu.
|
|
|
Desioen hiri honek, bestalde, ez du kokaleku finkorik. Hau da,
|
bi
narrazio hauek ez dira leku jakin batean kokatzen. Hiri edo herri konkretu batzuen izenak aipatzen diren arren (Bartzelona,...), desiraren inguruko gorabehera nagusienak non gertatzen diren ez da zehazten.
|
|
2005
|
|
|
Urkixok orain arte, helduentzako literaturan behintzat,
|
bi
narrazio bilduma argitaratu ditu, Elur gainean (1984) eta Lurra deika (1991). Biak oso diferenteak dira, baina zeinek bere aldetik egilearen literaturaren ezaugarriak jasotzen ditu, egilearen zaletasun bi alegia.
|
|
2006
|
|
|
(Foucault) 3 bakarretakoa dugu berau. Ipuin honetan
|
bi
narrazio uztartzen dira, batetik Txan Fantasma dugu subjektua, fantasma munduan baztertua sentituz umeen mundura zoriontasun bila doana eta han Karmentxu autista ezagutzen duena; Karmentxuri ere antzeko zerbait gertatzen zaio, inork ez baitu ulertzen eta inkomunikaziora behartuta baitago. Biek bat egingo dute.
|
|
2009
|
|
|
El ángulo ciego lanaren kasuan,
|
bi
narrazio bide desioarena eta errealitatearena uztartzen dituela goraipatu du epaimahaiak, biktimen ikuspuntutik indarkeriaren zentzugabetasunaz eta haren ondorioez egindako hausnarketa eta salaketa lasaia baita.
|
|
|
Zuzenbideari lotuta egin du lanik handiena, baina literatura sormenean eta itzulpengintzan ere aritu da Urrutia.
|
Bi
narrazio liburu ditu argitaratuak. Orrialdeak (1992) eta Berbondo (2004), eta, besteak beste, James Joyce, J.R.R. Tolkien, Méndez Ferrín eta Alvaro Cunqueiro idazleen hainbat testu itzuli ditu.
|
|
|
Fikziozko idazkeran eman du lehena, eta estiloa errealistagoan bigarrena. Liburua saritu duen epaimahaiko buru Juan Basen esanetan,
|
bi
narrazio bideak, desioarena eta errealitatearena, maisuki uztartu ditu idazleak.
|
|
2010
|
|
|
Dudarik ez dago narraziogintzan bere bidea egiten ari dela Rodriguez. Aipatu Katu jendea lanaz gainera, beste
|
bi
narrazio bilduma argitaratu ditu: Eta handik gutxira gaur eta Haragia.
|
|
2011
|
|
|
|
Bi
narrazio mota dago, narrazio ona eta narrazio jasangaitza. Jasangaitzak onaren antzeko gai, egitura edo lengoaia ukan dezake.
|
|
|
Bosgarren foro honetako kideak hasiak zarete liburuen inguruko iritziak eta adierazten, eta hitz egiteko gogoa ere egin zait Jazintoren hitzen harira. Irakurria dut nik ere Josu Penadesen Jantzi beltz
|
bi
narrazio hori eta ikusten dizkiot hein batean berak azpimarratu dituen ezaugarri estilistikoetako batzuk. Historia dramatikoa da:
|
|
2012
|
|
|
Hirugarren pertsonan ari den narratzaile pazientziadunak ondo eusten dio irakurlearen jakin minari, batetik, pertsonaien barne gogoetetara katigatzea lortuz, eta, bestetik, semearen aitaganako distantziari kezka gisa eutsiz. Denboran saltoak eginez bisitatzen ditugu
|
bi
narrazio bideak, kapitulu bakoitzak txanda utziz besteari, orainetik iraganera. Nobela historiko gisa saltzearen lotsarik ez luke.
|
|
2013
|
|
|
Edonola ere, Salbadorren
|
bi
narrazio autobiografikoak, bizitakoaren istorioen eta bizitakoari buruzko subjektibitatearen arteko uztarketak dira. Bi narrazioetan agertzen da iraganeko oroimenaren denbora kolektiboa, non islatzen diren iraganeko pasarteak eta bizipenak, gero orainean gauzatuko direnak, eta etorkizunean proiektatuko.
|
|
|
Edonola ere, Salbadorren bi narrazio autobiografikoak, bizitakoaren istorioen eta bizitakoari buruzko subjektibitatearen arteko uztarketak dira.
|
Bi
narrazioetan agertzen da iraganeko oroimenaren denbora kolektiboa, non islatzen diren iraganeko pasarteak eta bizipenak, gero orainean gauzatuko direnak, eta etorkizunean proiektatuko.
|
|
2014
|
|
|
«Batasun batean bilduta dauden hiru testuk» osatzen dute, egileak azaldu duenez, Bernardo Atxagaren Txoriak kolpeka liburua:
|
bi
narraziok eta saiakera labur batek. Liburuko lehen ipuinak, Andoniren heriotza LSDaren argitan, duela 800.000 urteko gizaki baten heriotza du abiapuntu, eta heriotzari buruzko hausnarketa bat gordetzen du.
|
|
|
Kontaketa guztiak oina hartzen dukazetariak tratu txar emailea epailearen aurrera eramateko behar dituen frogenbilaketan.
|
Bi
narrazio horietan bizitako esperientzia, tratu txarrak jasandakopertsonaien kontzientzia bigarren plano batean geratzen da, eta jendartearekikoharremanak beste subjektu batzuek protagonizatuko dituzte.
|
|
|
Egoera gatazkatsu hori ikasleengana hurbiltzeko jarduera didaktiko batzukproposatuko ditugu ikasgelan, haiek esperimentazioaren eta hausnarketaren bidezbizi ahal izateko testuotan irakurri eta aztertutakoa, eta gaia lantzeko sekuentziadidaktiko baterako zirriborroa egingo dugu proposamen sorta honekin (lehenengoBigarren Hezkuntzako eta unibertsitateko ikasleengana
|
bi
narrazio horiekin etabukaeran beste testu batzuekin Haur eta Lehen Hezkuntzakoekin lantzeko).
|
|
|
|
Bi
narrazioak hasten dira agentziadun protagonistekin, edo rol femeninotradizionaletik aske direnekin, baina halako batean, rol maskulino tradizionalajokatzen duen pertsona batekin topatu eta «benetan dagokien lekuan» kokatzen ditu.Horrek erakusten digu zein hauskorra den sexu/ genero femeninoaren egoera, baitaegitura sozial osoa bere aurka duela ere.
|
|
|
Parsifal en zale porrokatuek kexa klasiko bat daukate: edertasun larderiatsua duten pasarte asko dauzkan opera handi bat da... eta, ordea, Gurnemanzen
|
bi
narrazio luzeak (I. eta III. ekitaldien lehenengo erdia betetzen dutenak) Wagnerrek idatzitako okerrenetakoak dira: jada ezagutzen ditugun aurreko gertakizunen laburbiltze bat gertatzen da, ez dago inolako tentsio dramatikorik.
|
|
|
BESTE
|
BI
NARRAZIO
|
|
2015
|
|
|
eskuarki, zine zuzendari askok nahiago izaten dituzte ipuinak, ezen ez nobelak. Hitchcocken Secret Agent (1936) filmak, adibidez, Somerset Maughamen Ashenden liburuko
|
bi
narrazio ditu oinarrian, eta bere kanoneko bitxienetakoa den Lifeboat (1944) filmak (istorio osoa uretan gertatzen da, txalupa txiki batean), Steinbecken ipuin bat. Ezaguna eta askotan imitatua izan da Robert Altmanen Short Cuts (1993), istorio independenteak paraleloki kontatzen dituena, Raymond Carverren ipuinak trebeki josiz eraikia.
|
|
|
Hala ere, orainera iristeko ahalegin bat dago narrazio guztietan, iraganaren kateetatik askatzekoa. Bi bider iristen da narratzailea bere orainaz mintzatzera, azken
|
bi
narrazioetako bukaeretan: bata, emaztea hil ostean, sardina kiratseko erregresio batek joa, huts eginiko lur hartzea da; eta bigarrena,. Asaba zaharren baratza, ren amaieran.
|
|
|
Las voces de la memoria dokumentalaren abiaburuko interfazean hainbat osagai grafiko agertzen zaizkigu. Egitura nagusia
|
bi
narrazio lerrotan bereizten da, bata goiko aldean, «La historia del coro» izenburukoa, eta bestea beheko aldean, «Los protagonistas» izenburukoa. Goiko aldeko narrazio lerroko atalak segitzeko hurrenkera proposamen bat egiten da, esplizituki, ordena diskurtsiboa zenbakien bitartez hanpatuz.
|
|
|
Are gehiago, narrazio lerro batetik bestera jauzi egiteko aukera ematen du egitura narratibo horrek, lehen narrazio lerroan protagonistaren batek interes berezia pizten badu, protagonisten atalera jo daitekeelako, abesbatzaren narrazioaren lerro nagusia gero berrartzeko utziz. Bidearen irudiak
|
bi
narrazio lerro horien arteko lotura irudikatzeaz gain, erabiltzaileak nabigazio prozesuaren bitartez egingo duen bideari ere egiten dio erreferentzia; aldi berean, nabigazio esperientziari esker, alzheimerdunek eginiko bidearen esperientzia bere egingo dute.
|
|
|
Jakina, transmedia ekoizpen hauetan ez da logika narratibo bera eraiki, batzuek besteek baino malgutasun handiago erakutsiz narrazioaren adarkatzeak ibiltzeko: Las sinsombrero k eskaintzen du adarkatzeetan aske aritzeko aukera gehien; Las voces de la memoria k
|
bi
narrazio lerroetan jauzika aritzeko aukera eskaintzen du, nahiz eta lehen narrazio lerroaren hurrenkera zehaztu; Calles perdidas ek hurrenkera esplizituki adierazten ez badu ere, ezkerretik eskuineranzko lerrokatzeak hurrenkera hori lehenesten dela iradokitzen du; eta azkenik, Mujeres en venta k hurrenkera esplizitua irudikatzen du narrazio lerro batean, baina, transmedia ibilbidean adarkatzeak a...
|
|
|
AEEn (1985) ziklo arturikoaren parte diren
|
bi
narrazio daude, «Eguzkiak ortze urdinean nabigatzen» (AEE: 7) eta «Ezpata hura arragoan» (AEE:
|
|
|
Orainera iristeko ahalegin bat dago narrazio guztietan, iraganaren kateetatik askatzekoa. Bi bider iristen da narratzailea bere orainaz mintzatzera, azken
|
bi
narrazioetako bukaeretan: bata, emazte Flora hil ostean, sardina kiratseko erregresio batek joa, huts eginiko lur hartzea da; eta bigarrena, Asaba zaharren baratza ren amaieran.
|
|
2017
|
|
|
Plazan zebiltzan iritzietatik at ikusteak poztu ninduen. Itxarorekin harremanetan jarririk, beste
|
bi
narrazio erantsirik" Hiruko" izeneko liburu niretzat gogoangarri bezain ez aipatuaren editorea izateko ohorea izan nuen. Ez daukat saltzeko.
|
|
2019
|
|
|
Laburbilduz, eta bi eleberrien arteko konparazioa egin ondoren, zenbait alderdi azpimarragarritan
|
bi
narrazioen arteko kidetasunak ugari direla ondoriozta daiteke. Kontuan hartu behar da bi eleberrien amaieran bi protagonistak" onik" ateratzen direla beren emazteen heriotza modu batera edo bestera probokatu ondoren, beste bati egotzi baitiote errua eta erantzukizuna.
|
|
2022
|
|
|
Literaturako klaseez gozatzen hasia nintzen, gainera, eta natural samar atera zitzaidan bertso mundutik ipuingintzarako jauzitxoa egitea. Egun haietan argitaratu nituen nire lehen
|
bi
narrazioak herriko aldizkarian, eta bide berri bat jorratzeko hauspoa eman zidaten lagunen eta ingurukoen laudorioek.
|
|
|
Emakumezkoak dira bi bietako protagonistak, landa aldekoa bata, hiri girokoa bestea; txiroa bata, aberatsa bestea. Biek ala biek adierazten dute beren erabakiak hartzeko asmoa, beren buruen jabe izatekoa, eta ezarritako ordena hausten duen une horrexek markatzen du
|
bi
narrazioen gakoa. Zeren, Emilia Pardo Bazánen idazlanetan behin eta berriro agertzen den gaia baita bi kontakizun hauetakoa ere, gordinki erakutsia batean, iradokia baino ez bestean:
|
|
|
Emakumezkoak dira bi bietako protagonistak, landa aldekoa bata, hiri girokoa bestea; txiroa bata, aberatsa bestea. Biek ala biek adierazten dute beren erabakiak hartzeko asmoa, beren buruen jabe izatekoa, eta ezarritako ordena hausten duen une horrexek markatzen du
|
bi
narrazioen gakoa. Zeren, Emilia Pardo Bazánen idazlanetan behin eta berriro agertzen den gaia baita bi kontakizun hauetakoa ere, gordinki erakutsia batean, iradokia baino ez bestean:
|