|
2001
|
|
|
Egia da, bai, Chomskyk eta oraingo ezker aldera jotzen dutela gehienbat politika gaietan; egia ere da, zaharrago horietarik, franko eskuindar direla (PCFkoak eta).
|
Bi
joera horiek ez dira, ordea, bata bestearen seme, lokarririk aski ez dutenez gero elkarrekin, erro bakar batetik sortuak baizik.
|
|
2002
|
|
|
Guk, irakasleok, beraz, kontrajarrita dauden
|
bi
joera horietako batean kokatuko dugu gure esku hartze didaktikoa: aplikazionismoan (teoria edo materialenaplikazio hutsa egiten dugunean) edo inplikazionismoan (gure ikasgelan gertatzendena behatu, ondorioak atera eta, ikaskuntza eman dadin, bitartekoak jartzenditugunean).
|
|
2003
|
|
|
indar handiz sortzen da egun ikusmolde historizista deitutakoa (Thomas S. Kuhn,), baita Imre Lakatosen ikerkuntza programen ikusmoldea ere (Kuhn 1962; Echevema 1999: 6 kap.).
|
Bi
joera horiek Kuhnez haratago garatuko diren zientzia ikertzeko bi modu orokorrei ematen diete lekua. Alde batetik, jite epistemologikoa duten ikusmolde eta programei, askok oraindik bizirik dirautenak, alegia:
|
|
|
Zientziaren filosofiak, XX. mendean diziplina akademiko bihurturik, zientziaren (eta teknologiaren) analisiaren
|
bi
joera horiek aurrera eramateaz arduratu da eta arduratzen da, garai orotan guztiei garrantzi berbera ez eman arren. Garapen orokor hori hobeki uler dezagun, ondoko eskema aurkeztuko dizuegu:
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, azken urteotan, sindikatuen eta lankidetza mugimenduaren artekoharremana, etengabe hoztuz eta makalduz joan da. Arrasateko kooperatibek jasanduten balioen galtzeak (ikusi lan honen bigarren puntua),
|
bi
joera horien artekotirabirak eragin ditu. Laburbilduz:
|
|
2005
|
|
|
Ikerketak hainbat gauza frogatu dituen arren, adituen ustez, oraindik ere argitzeko dago ea
|
bi
joera horiek, obesitatea eta lo falta, benetan lotuak ote dauden gizakietan. Lorik egiten uzten ez zaien arratoiek, normal lo egiten dutenek baino gehiago jaten dute laborategian.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, edozein egitura hierarkikotan gertatzen den legez, ezinbestekoa da beheko egongunea goiko egongunerik izango bada. Hortaz, zentroak bezain garrantzitsuak dira periferiak; literaturaren garapena geratu egingo litzateke periferiarik ezean, literaturaren mekanismoa
|
bi
joera horien tentsioan oinarritzen da-eta. Bestalde, fenomeno literarioak erdigunetik periferiara mugi daitezke eta alderantziz; hain zuzen ere, aldaketa horiek eragiten dute literaturaren garapena.
|
|
|
Halere, eta atal honen hasieran egin dugun Thompson en aipura bueltatuz, egia da, orobat, gizarte moderno eta industrialaren balioen aurka ere egiten zutela. Klandermans ek dioenez,
|
bi
joera horiek mugimenduko parte hartzaileei dagozkie: «mugimenduko parte hartzaile aktiboei», eta «mugimenduko parte hartzaile orokorrei».
|
|
|
Urte hauetan hasten diren bi joera hauek errotuko ziren herri hauetan XIX. mendean zehar XX. mendeko oinarria izanik. Hurrengo ehunka piko urtetan egiturak eta bizimoduak aldatu ziren oinarrizko
|
bi
joera horiek mantenduz» (Uriarte, 1998: 126).
|
|
2009
|
|
|
Ikuspegi teoriko horien artean, ordea, babes enpirikogehien duten ikuspegiak garapenaren teoriatik eta ikaskuntza sozialetik datozkigunak dira.
|
Bi
joera horien arteko ezberdintasunek historian zehar ohikoak izan direneztabaidetara bultza bagaitzakete ere? «jaio edo egin» motako eztabaidetaraalegia?, duela urte batzuetatik hona, ikuspegi bien integraziorako ahaleginekeskuratu dute lehentasuna.
|
|
|
Behin memoria
|
bi
joera horien inguruan eraiki ondoren, botere politiko nagusitik kontzienteki eta deliberatuki eraiki eta ezartzen den memoria bat?, prozesuak berak gertaera batzuk hautatu eta zabaldu eta beste batzuk lausotu edo ezkutatu egiten zituen, modu natural batean. Hemen ere 1936ko gerrak eten handi bat ireki zuen gertakari haiek oroitzeko moduan, eta ez da harritzekoa hori horrela izatea, kontuan hartzen badugu, adibidez, iraganeko gerra kopuru handia.
|
|
2010
|
|
|
Bere helburua ez da krisitik ateratzea, krisiaren aurka borrokatuz eta krisia argituz kapitalismotik irtetea baizik. Euskal Herrian ikusi ditugu
|
bi
joera horiek garbi azken bi urteetan.
|
|
|
Europaren kolonizazioa aipatzen zenuen lehen, jada ez dela egiten; ez da zuzenean egiten, baina bai transnazionalen bidez, eta kolonien garaian baino jardun askoz hedatuagoa da hau, kontrol askoz gehiago ezartzen dituena.
|
Bi
joera horiek ukaezinak dira, eta gainera zoritxarrez herrialde berriak ari dira eredu honekin bat egiten. Baina noski, zein gara gu, gure gizarte eta kontsumo ereduarekin, errateko ez dezatela hartu bide hau?
|
|
|
Eta niretzat, klabeak definituta zeuden herri bakoitzean. Egia da EAJren baitan bi ikuspegi zeudela; historikoki alderdiaren barruan dauden
|
bi
joera horiek, finean. Baina, oro har, EAJk publifikazioaren aldeko apustua egina zuen herri gehienetan; bere oinarri soziala mobilizatu zuen.
|
|
|
Era horretan,
|
bi
joera horien elkarbizitzak eztabaida luze eta mamitsu baterako bidea zabaltzen du; alegia, galdera nagusia zera litzateke, ea dinamika desberdinetako bi osagaiak diren ala helmuga bererako norabidea hartuta duten bierrealitate edo txanpon bereko bi aldeak. Egia da 90eko hamarkadatik aurrerakoaldia oso esanguratsua izan dela erregionalismoari bultzada berri bat ematerakoan, eskualde mailako zenbait integrazio prozesu zaharren berpizteak eta berri batzuenagerpenak agerian utzi dutenez.
|
|
2011
|
|
|
Agenda politikoak indarrean jartzea eta ekintzara igarotzea, berriz, askotan gobernuaren egitura konplexuekin zailtzen dira. Horregatik burokraziaren gutxitzea eta politikaren deszentralizazioa tresna eragile bilakatzen dira, eta
|
bi
joera horiek gainerako lurralde mailen eta eragileen rola indartzea dakarte. Azken finean, malgutasuna berezko ezaugarri izatean legoke gakoa.
|
|
|
Zentzu horretan, aurrekoek desitxuratu, usteldu edo galdu zituzten baloreen salaketa eta berreraikuntza saioa izan zen.
|
Bi
joera horiek bat baino ez direla ulertu behar da, eta bikoiztasun horren barne tentsioak bideratzeko moduan egoten direla joerak eta bilakaera askoren gakoak.
|
|
2012
|
|
|
Hots, bi estilohoriek ezin dute beren partzialtasunetik ihes egin eta, hala, beste estilo oso batenbeharra eskatzen dute zeharka.
|
Bi
joera horiek honakoak dira: (a) estilo klasikoa eta (b) estilo barrokoa.
|
|
|
Hots, bi estilohoriek ezin dute beren partzialtasunetik ihes egin eta, hala, beste estilo oso batenbeharra eskatzen dute zeharka.
|
Bi
joera horiek honakoak dira: (a) estilo klasikoa eta (b) estilo barrokoa.
|
|
|
Kolonia garaian sorturiko irudiek baldintzatu egin dituzte gaur arte heldu zaizkigun indigenei buruzko estereotipoak, eta diskurtso kolonial arrazistaren zutabea dira. Orduko gizartea alterofobiaren eta alterofiliaren artean mugitu zen eta
|
bi
joera horiek bizirik iraun dute gaur arte (Arregi, 2006). Arrazoi hauengatik deskribatu sakondu egingo dugu.
|
|
|
horikeriari eta kazetaritza lasterrari. Geurean, gainera, globalizazioak zabaldutako
|
bi
joera horiek euskaldunon akulturazioa areagotzeko arriskua dakarte.
|
|
|
horikeriari eta kazetaritza lasterrari. Geurean, gainera, globalizazioak zabaldutako
|
bi
joera horiek euskaldunon akulturazioa areagotuko lukete.
|
|
2013
|
|
|
Bigarrenak, gotikoak, naturaren askatasuna eta kontrasteak besarkatuko zituen, eta naturak jandako arkitektura, esaterako Erdi Aroko eraikinen hondarrak.
|
Bi
joera horien artean zebiltzan XVIII. mendeko «hobetzaileak» (improvers), hau da, jende ahaltsuaren lorategiak hobetzen zituzten profesionalak. Lancelot Brown? «Capability Brown» izengoiti esanahitsuaz ezaguna?
|
|
|
lehen ikusi dugu zein indartsu zegoen nobela gotikoa garai horretako Ingalaterran, eta zein gogoko zituen (nahiz eta gero satirizatu) Austenek berak halako liburuak. Egia esan, XVIII. mendea irudi sinplifikatu hura baino askoz ere aberatsagoa da, hain zuzen ere muturreko
|
bi
joera horien arteko (simetria, hoztasuna, arrazoi hutsa vs. gorabeherak, beroa, pasioa) hamaika nahaste eta sintesitarako bidea ematen zuelako. Jane Austenen benetako pentsaera, haren obran nagusi dena, ez zetorren bat Sense and Sensibility ko banaketa zurrun horrekin (bide batez esanda, obra horretan Marianne askoz ere maitagarriago egiten zaio irakurleari Elinor baino).
|
|
|
Bioenergiaren ekoizpena ere haziko da datozen urteetan.
|
Bi
joera horien arabera, basoak eta beste habitat batzuk laborantza lur bihur daitezke. Klima aldaketa ere handitzen ari da ekosistemen gaineko presioa, eta, muga jakin batzuk gaindituz gero, ondorioak izugarriak izan litezke.
|
|
2016
|
|
|
Beraz, esan dezakegu, neskak dantza euskara hirukoa lotuta dagoela, eta mutilak futbola gaztelera ere bai? Bada
|
bi
joera horien artean ere azpimarragarria den ñabardura bat: neskek sozialki prestigiorik ez duen ekimen bat egiten dute (dantza), agian euretaz espero dena edo antizipatzen zaiena ez delako prestigiodunak izan behar dutela, eta, mutilek, aitzitik, praktika prestigiotsuena aukeratzen dute edo aukerarazten zaie.
|
|
2019
|
|
|
M. Azkue edota S. Altube gipuzkeraren alde agertu ziren, bereziki dialekto horren zentraltasun geografikoagatik.794 Bigarren bidea, Baionako elizbarrutian XX. mendean garatu eta P. Lafitteren 1944ko gramatikak deskribatutako neolapurtera zen. Espainia Frantzietako muga estatalak onartuta,
|
bi
joera horiek inoiz, Akademiatik agindurik eman gabe, bat egiteko itxaropena agertzen zuten S. Altube eta P. Lafittek. Betirako luzatu zitekeen egoera horren aurrean, F. Krutwigen bide berri eta zaratatsua ageri zen.
|
|
|
Bestetik, ikuspegi soziokulturalagoa dutenak, alegia, ikuspegi antropologikoa, soziologikoa edota komunikatiboa lantzen dutenak.
|
Bi
joera horiek une historiko ezberdinetan garatzen direla uste dut. Aipatutako lehenengoa XX. mendean zehar nagusitzen da; bigarrena, oro har, XXI. mendetik aurrera.
|
|
2020
|
|
|
Abian diren
|
bi
joera horiek saretu eta indartzeaz gain, beste ildo estrategiko batzuk indartu ditugu, olatu kooperatiboaren eboluzioak proiektu eraldatzailea finka dezan, jendarte eta ekonomia eraldatzaile baterako subjektu aktiboa izan dadin:
|
|
|
bi hizkera mailetan ahoskera bera erabiltzekoa eta hizkera mailaren arabera ahoskera aldatzekoa. Lan honetara
|
bi
joera horiek erakusten dituzten zenbait ahoskeraren azterketa ekarri dugu; artikuluaren luzera muga dela eta, joera bakoitzeko bi kasu edo adibide ekarri ditugu.7
|
|
2022
|
|
|
puntu bat hazi da erabilera, baina, gainerako udalerrien aldean, erabilera apalagoa dute, betiere euskara izanik hizkuntza nagusia.
|
Bi
joera horiek erabat bat datoz beste aldagai soziolinguistiko batzuekin.
|
|
|
Argazkilaritzaren historia ere «asko interesatzen zitzaion», eta argazkiak atera ez ezik, bildu ere ugari bildu zituen. Bere
|
bi
joera horien erakusle da, esaterako, udalerriko irudi zaharrak bilatu eta bildu ostean plazaratu zuen Zarauzko argazkiak() liburua. Hori eta argitaratu zituen beste zenbait liburu aretoetara eraman dituzte, egin zituen erakusketa batzuetako eskuorriekin batera.
|
|
|
|
Bi
joera horien arteko orekan ibiliko den «metakomunitatea» irudikatu zuen, euskararentzat onuragarria litzatekeela iritzita. «Herrizoma» izendatu zuen.
|
|
2023
|
|
|
Zurrunbiloaren erdian, norbaiten ahotsa entzuten da, erdi itoan: denon onerako norbait sakrifikatu beharrak zerbait oker doala adierazten du, argi gorria; alderantziz, norberaren interesa besteenaren gainetik jartzeak ere zerbait oker doala adierazten du, argi gorria; edo
|
bi
joera horiek orekatzen ditugu, edo gureak egin du. Basoaren mintzoa dut pausaleku.
|
|
|
|
Bi
joera horiek indar berezia hartu zuten Etxepare Institutuaren sorrerarekin, 2010ean, hain zuzen ere, aldaketa aro baten testuinguruan. Aipatu dugunez, aldaketa aroak aldi garrantzitsuak dira, hitzarmen sozialak berrizendatu eta birpentsatu egin ohi direlako.
|