|
2000
|
|
|
Funtsean, belaunaldi ezberdinen arteko istorioa da eleberrian geureganatzen duguna: Argentinara joandako
|
bi
euskaldunen arteko maitasuna kontatzen digu. Hauek Ameriketan ezagutu ondoren, Euskal Herrira itzuli eta bertan bere seme alabekin bizitakoen berri ematen digu.
|
|
2001
|
|
|
Gehiago da, eta honetara heldu nahi nuen:
|
bi
euskaldunek ez dituzte beti gauza berberak neurri berean maite; are gehiago, honek maite duena gorrotagarri izan daiteke beste horrentzat.
|
|
|
Guraso eta seme alaben arteko euskararen ondorengotaratzea non eteten den ikusi behar dugu: guraso
|
biak
euskaldunak direnean transmisio hori oso altua da EAEn (%13k baino ez du eteten), baina Nafarroa eta Iparraldeko familietan euskara ez irakastea arruntagoa da (%27k eta %33k, hurrenez hurren). Lurraldeen arteko diferentzia hori, haatik, ez da kasualitate hutsa izango, euskarak EAEn duen presentzia eta irudi publikoa beste lurraldeetan baino zertxobait normaliz atuagoa baita.
|
|
2003
|
|
|
Herrixka horien artean Frantziak eta Espainiak sartu ahal izan dituzten ezberdintasun guzien ezabatzeko segurkiago eta lasterrago, departamendu bakoitza osatu behar litzateke, tokiek onartzen duten bezainbat, elkarrekin nahasirik espainiar eta frantziar zati batzuez. Elkar ukitzen baitute Frantziako Baxenabarrek eta Espainiako Nafarroak, eta
|
biak
euskaldunak baitira, horretarako erraztasun asko eman lezakete; halaber Espainian dagoen Baztango ibarrak eta Frantzian dagoen Errobi ibarrak eta Lapurdi herriak».
|
|
|
Hara: igazko urtean, 58 eleiztar hil dira parrokia honetan; eurotatik 46 k lehenengo abizen
|
biak
euskaldunak zituezan, 9 k, erdaldunak biak; beste laurak, bata euskalduna, bestea erdalduna. Ba, 58 lagunon artean, gaur" euskal" izen deitzen deutsegun horretarikorik bat(!) baino ez dot aurkitu:
|
|
|
Hara zelan bananduta: ezkongai
|
biak
euskaldunak, 30; bata euskalduna eta bestea erdalduna, 12; biak erdaldunak, 19 Ezkontzen dan jentea, gehientsuenetan, gaztea izaten da, hilten dana baino askoz gazteagoa. Ez da begi zorrotzik behar, Gernikaren aldaketa bizkorra zelakoa dan ikusteko.
|
|
|
Sarritan ikusten genduana: guraso
|
biak
euskaldunak izan eta etxean euren artean euskera egin arren be, umeak ez eben euskerarik ikasten. Eta, esango ete dot?
|
|
|
Arlo horretan bidea asko erreztu jatan: astean behin herriko abade biak etorten jakuzan seminariora, konfesetan
|
biak
euskaldun garbiak, eta ni eurakana joaten nintzan, ia beti, eta oso ondo hartzen ninduen biak (bata, lekeitiarra zan, D. Sebastian Larragan; bestea, abadinoarra, D. Alfonso Lamikiz...). Harrezkero alkarren adiskide handi egin ginan betiko.
|
|
2004
|
|
|
Hauteskunde kanpainan zehar Perez izan da aukera gehien zituena eta orain ere hala da, nahiz eta Antiguedadek ezustekorako abilezia ere erakutsi duen. Azken bi hamarkadetan errektoretzarako izandako lehiekin erkatuta, oraingo ezustekoa
|
bi
euskaldun eta bi euskaltzale izatea izan da, eta biak eremu abertzaleak edo honen gertukoak hautatuak. Oraindik ere ikuspegi askotatik lotuegia dagoen unibertsitatean, epe motzean kudeaketa moldeetan aurrerapauso izugarririk ezin izango du eman irabazleak.
|
|
|
–Zeren gauza bat argi asko esan behar baitiot, Onaindia jauna.
|
Biok
euskaldunak gara. Ukaezina.
|
|
|
gaztelania eta gaskoiaren sorreran, alegia.
|
Biak
euskaldunek sortuak omen dira. Horregatik, eta aspaldidanik etxeko dugulako, esan zuen behin Mitxelenak Euskaltzaindiko batzarre batean:
|
|
2005
|
|
|
Hizkuntza gaitasunari dagokionez, euskaldunen proportzioa gero eta handiagoa da gazteen artean. Aldi berean, euskararen transmisioa ia erabatekoa da guraso
|
biak
euskaldunak direnean, eta gero eta gehiago transmititzen da bietako batek bakarrik dakienean horrelakoetan, euskara gaztelaniarekin batera transmititzen da.
|
|
|
Aipatu behar dituda Duvergier de Hauranne (†1643) eta Martin Barcos (†1678) honen iloba,
|
biak
euskaldunak. Alabaina, jansenismoaren gogolari handienak izan dira eta jansenismoa batere ez zait gustatzen!
|
|
|
Karia hortara antolatua izan da, Lore jokoetan bezala, kantu sariketa bat.
|
Bi
Eskualdun izenpeturik Eskualdunac deritzan kantuak ereman zuen lehen prima. Bi azken ahapaldiek 15 et 16.ek aldarrikatzen dute Zazpiak bat fama
|
|
|
Hor daukazu, adibidez, J.M. Lertxundiren Polli eta Pe llo
|
bi
euskaldun bikain eta zintzoen kondaira. Eskasa.
|
|
2006
|
|
|
Gregorio Biteri eta Segundo Jauregizuria,
|
bi
euskaldun Elosun. Adin handikoak biak.
|
|
2007
|
|
|
Bazter dezagun euskaraz dihardun bakar horrek bakarrizketan dabilenik. Hori horrela, hamarreko horretan, gutxienik,
|
bi
euskaldun dago. Bi gutxienik eta hamar gehienez.
|
|
2008
|
|
|
Aurkitu dudan azalpen bakarra da, subjektu politikoaren inexistentzia: euskaldun bat aburu bat,
|
bi
euskaldun bi aburu, hiru... Bandokideek edo banderizoek zeharkatuta gaude, hori da elementu eraginkorrena.
|
|
|
Adin tarte guztietan pisu gehien duen taldea D motako gurasoak(
|
biak
euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak) dituzten seme alabena da. Halere, ehunekoa gutxitu egiten da seme alaben adinak behera egin ahala11 (7 taula).
|
|
|
• Guraso
|
biak
euskaldun berriak direnean, edota haietako bat bakarra denean elebidun, transmisio prozesua ez dago guztiz bermatuta.❚
|
|
|
Lehen hiru taldeetan (D, B+ eta B) aitak eta amak biek euskaraz ondo hitz egiten dute; baina lehen taldean
|
biak
euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak dira, eta bigarrenean, aldiz, bietako bat bakarrik da euskaldun zahar edo jatorrizko elebidun, bestea euskaldun berria baita. Hirugarren kasuan biak dira euskaldun berriak.
|
|
|
Salbuespen batzuk be izan ziran. Arratia aldeko adiskide baten gurasoak maisu maistrak ziran Bizkaiko herritxo baten,
|
biak
euskaldunak eta euskalzaleak. Hareek be irakatsi egin behar kantu patriotikoak, inspektorea etorrita nabarmen ez geratzeko.
|
|
|
1923ko II. Euskal Egunetan, Donezteben, Azkuek berriro nabarmendu zuen euskal hezkuntzaren beharra. Ekitaldian Doneztebeko alkateari adierazi zion, Euskaltzaindiaren izenean, herriko nesken ikastetxean lau moja erdaldun egonik, gutxienez haietako biren ordez
|
bi
euskaldun jarri behar zirela. Mutilen eskolan ere euskarazko alfabetatzea bultzatzeko erregutu zion alkateari.
|
|
|
Gutxienez Erdi Arotik hona, hizkuntza komunitate bereko kide izatearen kontzientzia, hein batekoa bederen, mendebaldeko Pirinioen alde
|
bietako
euskaldun biztanleek izan dute. Hala erakusten du biztanle horiek, elkarrengandik bereizten zituzten antolaketa juridiko politikoen gainetik (edo azpitik), euskara, euskaldunzein Euskal Herri izen komunak atxikitzeak (bariazio dialektalekin), baita erdara, erdalduneta Erdal Herri kontzeptu antonimoak ere.
|
|
|
kutxara eta koilara. Helduak forma bakarra eta
|
bietatik
euskaldunena eman du: koilara.
|
|
2009
|
|
|
Lekukoetan bost gizonezkoak izan ziren eta bost andrazkoak3; euren ama hizkuntzari dagokionez, hiru taldetan bana daitezke. A taldekoak euskararen barietate klasikoren bat jaso dutenak dira, B taldekoak euskara hezkuntzaren bidez jaso dutenak dira eta C taldekoak euskara etxean jaso dutenak, baina guraso
|
biak
euskaldun berriak dauzkatenak, hots, lekukoak eurak euskaldun zaharrak dira, baina euren gurasoengandik ez dute barietate klasikorik jaso berria baino. 2 taulan testu egileen ezaugarriak zehazten dira.
|
|
|
Xede talde horren baitan, era berean, helburu berezituak aurreikusi ziren gurasoon hizkuntza tipologiaren arabera, uste izan da ezberdina izan zitekeela bakoitzaren esku hartzea guraso
|
biak
euskaldunak izan, bietako bat bakarrik izan edo biak erdaldunak izanda. Orobat, lehentasuna eman nahi izan zaie euskaldunak izan baina erdaraz hitz egiteko ohitura duten gurasoei.
|
|
|
Euskaraz eta gazteleraz interpretatzen duzue. Erantzuna: Bai, gutariko
|
bi
euskaldunak dira eta beste biak ez. Interpretatzen ari dena euskalduna ez bada, laguntzaileak, aurrean dagoenak itzuli egiten dio zeinu mintzairara eta berak kopiatzen du.
|
|
|
Laster, berriz, Mondo Difficileeko erreportariak
|
bi
euskaldunen ezkontzan egongo dira Shangain. Ezkontza txinatar honen lekukoak izango dira.
|
|
|
1996ko ekainaren 23an, Hardesty izan zen Morris Hill hilerrian zehar eginiko bisitaldi eta zeremonia baten buru, egitasmoa deskribatu, eta oroitarririk gabe geratzen ziren hirurogeita
|
bi
euskaldunen metalezko plaka berriak bisitatu eta ospatu zituzten. Hasieran hamar bat hilobi kokatzeko asmoa zen arren, azkenean hirurogeita bi topatu ziren kokagune ziurrekoak, eta beste hirurogeita bost izen, hileta datuak zeuzkatenak, baina ehorzte leku segururik ez.
|
|
|
Hurrengo urtean, aldiz, bera garaile; eta nabarmen gainera.
|
Bi
euskaldun izan zituen alboan Milango podiumean. Zazpi minutu eta 31 segundo atera zizkion Abraham Olanori, eta zortzi minutu eta 37 segundo Unai Osari.
|
|
|
El PaÃs egunkariak argitaratu zituen hitz ederrok. Bi egun lehenago,
|
bi
euskaldunek tortura salaketa jarri zuten epaitegian, baina zezenei egiten zaien tortura zen El PaÃseko artikuluak salatzen zuena.
|
|
2010
|
|
|
Fito & Fitipaldis taldea da Espainiako XIV. Musikaren Sarietako faboritoa, Fito Cabrales bilbotarraren taldeak sei izendapen izan baititu. Musikaren Arte eta Zientzien Akademiak otsailaren 17an egingo duen sari banaketan jakinaraziko ditu aurtengo irabazleak eta, Fitoz gain, beste
|
bi
euskaldun topatu ditugu zerrendan: Zenttric (artista berri onenaren atalean izendatuta) eta Delorean (musika elektronikoko diskorik onenaren atalean izendatuta).
|
|
|
Txomin Orbañanos oriotarra eta Javi Fernandez de Betoño gasteiztarra Islandian dira lan kontuengatik eta sumendia helikopteroz ikusteko aukera izan dute, baita irudiak grabatzekoa ere. Teknopolis saioak irudi horiek eskuratu ditu eta
|
bi
euskaldunak elkarrizketatu ditu telefonoz. Haien hitzak eta irudiak igandeko saioan izango dira ikusgai.
|
|
|
Aurreneko proba Kenten jokatu zen eta gizonezkoen lehen hamar sailkatuetan
|
bi
euskaldun sartu ziren: Patxi Vila seigarren eta Mikel Elgezabal bederatzigarren.
|
|
|
Gizonezkoen lehen hamar sailkatuetan
|
bi
euskaldun sartu ziren: Patxi Vila seigarren eta Mikel Elgezabal bederatzigarren.
|
|
|
Orain ez dira horrela kontuak: nahas eleko ezkontzak ugarituz doaz, ezkontide
|
biak
euskaldun izanik ere bietako bat (edo biak) erdal elebidun d (ir) eneko egoerak indartzen ari dira, eta etxean daudenean erdara nagusitzen da sarri. Etxean ez daudenean, berriz, erdal hedabideen irrupzioa oso da sarkorra seme alaben artean, adin batetik aurrera bereziki236.
|
|
|
Ez naiz sekula Euskal Herrian bizi, beraz, nik Euskal Herriaz, bertako jendeaz, eta bere historiaz dudan ikuspuntua oso pertsonala eta momentu konkretu batekoa da. Gainera, esango nuke, pertsona bakoitzak bere ikuspuntu pertsonala daukala bizi den herrial dearen gainean, eta ez daude bi pertsona,
|
biak
euskaldunak izanda ere, euskal gatazkaren gainean iritzi bera izango dutenik.
|
|
|
Ia egunero bildu ziren berrehun lagunetik gora Bedaiopeko parrokian mundu osoko interprete aipagarrienetako batzuk emandako kontzertuetara. Lehenengo egunean alemaniarra, hurrengoan frantziarra, ondoren italiarra eta azkeneko
|
biak
euskaldunak izan ziren. Bost egunetan nahastu zituzten errepertorio unibertsaleko piezak euskaldun konpositoreenekin eta azken egunean Bedaiopeko seme ziren Mendizabal aita semeenekin.
|
|
|
Klaseak hasi aurretik kantatu behar izaten genuen eskola publikora joaten ginenok. Orduan sartu zitzaidan buruan, eta hortxe zegoen oraindik
|
bi
euskalduni" zor" diegun faxismo espainolaren himnoa. Telleria maisuari musika, eta Sanchez Mazasi hitzak?. Eta Carrillori esan nion, txantxa artean:
|
|
|
Montevideon sortu zen munduko lehen euskal etxea 1876an, La Sociedad Protectora de la Inmigracion Vascongada Laurac Bat zeritzona, eta hurrengo urtean Buenos Airesen eratuko zen La Sociedad Vasco Española Laurac Bat elkartea. Izen horiek argi uzten dutenez, lehen elkarte haiek hegoaldeko lau probintzietako kideak onartzen zituzten soilik, eta bizpahiru hamarkada joango ziren, Bidasoako alde
|
bietako
euskaldunak batera elkarte berera bildu aitzin. Hala ere, jadanik 1880ko hamarkadaren lehen urteetan bai Montevideoko eta bai Buenos Aireseko euskal etxeetan piztu ziren eztabaida biziak euskaldun guztiak integratzeko, aintzat hartu barik jatorriz nondarrak ziren.
|
|
|
Azken xehetasun bat, esanguratsua dena: Montevideoko Centro Vascongado elkartea izan zen lehen euskal etxea 1883anbere baitan Bidasoako alde
|
bietako
euskaldunak onartu zituena, bere estatutuetako lehen artikuluan halaxe argituta.
|
|
|
" Ez ahal duzu holakorik eginen!
|
biak
euskaldunak eta izigarrikeria liteke euskara baztertzen bazinu hola. Ja, ja!
|
|
|
Hasiera batean istorioa bi eletan grabatzekoak ziren, euskaraz eta gaztelaniaz, baina, azkenik, euskara hutsaren aldeko hautua egin zuten, Garañok adierazi duenez: Maiteren pertsonaia argentinarra zen hasieran, baina gero jabetu ginen bien arteko adiskidetasuna eta harremana naturalagoa izango zela
|
biak
euskaldunak izanda.
|
|
2011
|
|
|
Euskarak, ordea, badu oraindik familiaren premia handia, eta hirukoitza. Lehenengo beharrizana, jakina, hizkuntzaren transmisioa da, batez ere euskaldun batek eta erdaldun batek edota
|
bi
euskaldun berrik osatutako bikoteen kasuetan.
|
|
|
Egia da euskotarrez hitz egiten hasten denean(
|
bi
euskaldun sei ingelesen aurka garaile jartzen dituenean bezala), Euzkadiz, urrin susmagarria hartzen dutela testuek, ideologia atzerakoia erakusten dutela tarteka(" euskotar onagan ez dagoela opor egitea, ez ugazaben aurka joatea"), baina bestela demasa da bilduma, harribitxia, sorpresa zakua. Eta, besteren gainetik, bilduma lotsarik gabea.
|
|
|
Gu bi.
|
Biok
euskaldunak. Bai, geidxenak euskaldunek, amerikanue (k) pe egon sien tartien, baia geidxenak euskaldunek.
|
|
|
Ondoren 2011 JMJko zaindarien bizitza laburtuta. Besteak beste
|
bi
euskaldun eta bi karmeldar: Loiolako Iñazio, Xabierko Frantzisko, Avilako Teresa eta Joan Gurutzekoa.
|
|
|
Edozelan ere, aldizkari biak euskaraz, aldizkari
|
biak
euskaldun ikasientzat, nahita edo nahigabe, lehiakide ziren. Eta berehala sortu zen ika mika bien artean152.
|
|
|
Ikusten denez, Euzko Gogoa, Egan aldizkariaren maisu edo bide erakusle gisa agertzen zen.
|
Biek
euskaldun ikasientzat jardungo zutenez, horren inguruko hausnarketa bat gehitzen zen editorialean, garai hartan euskaltzaleen artean iritzi nagusia ez zen euskaldun ikasientzat aritzea, herriarentzat baizik:
|
|
|
Zaitegi eta Errandonea,
|
biak
euskaldunak, biak eliz ikasketak egin zituztenak, Jesusen Lagundian sartu eta biak helenistak izan ziren. Biek Sofoklesen tragedien itzulpenak prestatu zituzten:
|
|
|
Esaiok Jaungoikoari egia, eta niri ere esaidak. Gu
|
biok
euskaldunak gaituk eta euskaldunon berba beti duk benetakoa eta zintzoa.
|
|
|
Han kokatu zen ingeles bat, etxeko alabarekin ezkondu zen, eta geroztik ez zuten gehiago hotel izan, aski diruduna baitzen ingelesa. Sortu ziren bi haur, bat 1936an eta bestea 1939an, eta
|
biak
euskaldunak, nahiz Anderson ukan duten deitura. Haiek bazuten irratia.
|
|
|
Pertsonaia biak diferenteak dira zeharo, baina badute ezaugarri bat komunean:
|
biak
euskaldunak dira. Merimeek aurkezten digun Jose topikoz beterik dago:
|
|
2012
|
|
|
Komiki hau XIX. mende erdi aldean dago kokatuta (1849ko urrian abiatzen da istorioa, San Franciscorantz doan itsasontzi batean) eta Kaliforniara doazen
|
bi
euskaldunen kontaketa dugu. Hasieratik bertatik abentura kutsua duen bidaia dela nabari dezakegu; itsasontzia lehorreratzerakoan bertan hasten baitira gure bi lagunen abenturak:
|
|
|
EAEn eta Nafarroan guraso
|
biak
euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak direnean, ia %100ean transmititzen dute euskara. Hala ere, gurasoetako bat edo biak euskaldun berriak direnean, euskararen transmisioa txikiagoa da, baina gehienek euskara transmititzen dute.
|
|
|
EAEn eta Nafarroan guraso biak euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak direnean, ia %100ean transmititzen dute euskara. Hala ere, gurasoetako bat edo
|
biak
euskaldun berriak direnean, euskararen transmisioa txikiagoa da, baina gehienek euskara transmititzen dute.
|
|
|
Norgehiagoka horretan aritu ziren proba guztian, atzetik sailkatu ziren euskaldun guztiengandik distantzia erosora. Hala, lehen bi sailkatuek, Jacan Guardia Zibil moduan lan egiten duten bi lagunek, gainerako lehiakideak baino maila bat gorago zeudela erakutsi zuten, lehen
|
bi
euskaldunek gainontzekoekiko erakutsi zuten modu bertsuan. (ikus hemen: sailkapenak eta podiumeko argazkia)
|
|
|
Maila kualitatiboan, bada hobekuntzarik lortzerik ere: guraso
|
biak
euskaldunak direnean kasu dezentetan bi hizkuntzak transmititzen baitira, euskara baino ez transmititu ordez. Noski, gurasoen gaitasun maila faktore garrantzitsua da azken kasu horretan:
|
|
|
Bi gurasoak euskaldun zaharrak edo jatorrizko elebidunak direlarik, ia guztiek euskara transmititu dute EAEn eta Nafarroan eta kasik %90ek Ipar Euskal Herrian. Aldiz, gurasoetariko bat edo
|
biak
euskaldun berriak direnean, transmisioa txikiagoa da, nahiz eta gehienek euskara transmititzen duten. Aipagarria da ikustea bikote misto gehienek euskara transmititzen dutela erdararekin batera, nahiz eta ezberdintasunak egon gurasoen lehen hizkuntzaren arabera.
|
|
|
Titanic hartan gutxienez
|
bi
euskaldun zihoazen. Eta biak hil ziren ur jelatuetan 1912ko apirilaren 14an.
|
|
|
Baina EAJ ezker abertzalearen kontra hasi ez dadin ez al da beste arrazoi sakonagorik izango? Alegia,
|
biak
euskaldunak izatea, ezker abertzaleak esaten dituen hainbat gauza jelkide zaharrek duela urte asko esan zituztela...
|
|
|
Gizon hori Fort Fraser herriko persona ezagutuena da. Horrekin dute beraz egin oihaneko lan hitzarmena gure
|
bi
euskaldunek eta Vendee tarrak. Jadanik ongi trebatuak ere dira oihan lanerako, beren motor sega eta zur zirgari zaldiak badituzte.
|
|
|
Guk John Lesley ekin egin hitzarmena, beste
|
bi
euskaldunek eta Vendee tarrarekin egin zutenaren idurikoa zen. Oihan bateko zurak aurdiki eta truntxatzeko, gero" corde" deitu izariko metak eginez:
|
|
|
Hirukotea:
|
bi
euskaldunak, Rene Etcheverry eta Mathieu Indaburu eta Bernard Andre," Bernard ttipia" deitzen ginuena, Vendee tarra eta beren zaldi zuria, Gerry deitua. Gure bikoteak bazuen emendioa:
|
|
|
zuhaitz punta batek zeukan azpian, Bernard ttipia deitu Vendee tarra! Beren egin ahalak eginak zituzten jadanik, gure
|
bi
euskaldunek bitima gaixoaren salbagarri! Zer ustegabetako ixtripu hilerailea!
|
|
2013
|
|
|
|
Bi
euskaldun bederen badira GRAINen: Paul Nicholson da presidentea eta Aitor Urkiolak dauzka administrazio eta finantzen ardurak.
|
|
|
Alegia, hego haizearen epela aipatu dugu, eta haurrik haur dabilen tripetako birusa, eta nabaria dela opor beharra, akitu xamartuak sumatzen ditugula-eta alaba semeak. Hori guztia espainiera batuan, solasean ari garenetako
|
bi
euskaldunak izan arren, noski, hirugarrenarekiko begirunez?, eta azaleko harremanek ezartzen duten tonu neutroaz. Baina berriketaren ildoan Bertsolari Txapelketa Nagusia etorri zaigu hitzerara, eta bi euskaldunok ohartu gara elkar ikusi ez bagenuen ere igandean BECen izan ginela.
|
|
|
Hori guztia espainiera batuan, solasean ari garenetako bi euskaldunak izan arren, noski, hirugarrenarekiko begirunez?, eta azaleko harremanek ezartzen duten tonu neutroaz. Baina berriketaren ildoan Bertsolari Txapelketa Nagusia etorri zaigu hitzerara, eta
|
bi
euskaldunok ohartu gara elkar ikusi ez bagenuen ere igandean BECen izan ginela. Eta berotu egin da gure solasa, hurbiltasun eta konplizitate tonua hartu dute gure ahotsek, eta espainierazko jarduna euskarazko esaldiekin zipriztintzen hasi gara.
|
|
|
Hurrengo egunetan, berriz, jakin zenean ezen hura ez zela alqaidatarrek bakarrik egindako ekintza bat, zeren, hiru partaide zituèn komandotik, bata Al Qaidakoa baitzen eta beste
|
biak
euskaldunak, bata etakidea edo etakide ohia, eta bestea muturreko antimilitarista bat, biak ere alqaidatarraren mendera, jakina?, are gehiago luzatu zuten, gezurra badirudi ere, kalifikatibo deskalifikatiboen zerrenda: sasikumeak, hitlerkumeak, atilakumeak, stalinkumeak, binladenkumeak, barbaroak, hunoak, bandaloak, etab.
|
|
|
Pista batzuk dira, bilatzeko hainbat hari eskaintzen dituztenak. Horrez gain, lehenbiziko kronikan aipatu zuen, Marseillako itsasontzian bera eta beste
|
bi
euskaldun baizik ez zirela: herri ttipi bateko erretore bat eta Afrikan edo Madagaskarren ibili zen misionest bat.
|
|
|
Pilotari dagokionez, ohargarria da edozer aski zutela pilotan aritzeko.
|
Bi
euskaldun horiek sagarrekin ari ziren pilotan, beren herriko kirol horretan aritzeak haientzat zenbaterainoko garrantzia zuen erakutsiz. Beste behin aipatu zuen nola euskaldun batzuek pareta bat eraiki zuten, pilota plaza izan zezaten.
|
|
|
Hurrengo egunetan, berriz, jakin zenean ezen hura ez zela alqaidatarrek bakarrik egindako ekintza bat, zeren, hiru partaide zituèn komandotik, bata Al Qaidakoa baitzen eta beste
|
biak
euskaldunak –bata etakidea edo etakide ohia, eta bestea muturreko antimilitarista bat, biak ere alqaidatarraren mendera, jakina–, are gehiago luzatu zuten, gezurra badirudi ere, kalifikatibo deskalifikatiboen zerrenda: sasikumeak, hitlerkumeak, atilakumeak, stalinkumeak, binladenkumeak, barbaroak, hunoak, bandaloak, etab.
|
|
|
Aita Uria aizarnarrak euskarazko esaldiak tartekatzen omen zituen Pablo Vicente Sola gobernadoreari idatzitako eskutitzetan, 263 baina ez dugu horren adibiderik aurkitu. Kontsultatu dugun dokumentazio guztian, kasu bakarrean topatu dugu euskararen arrastoa
|
bi
euskaldunen arteko korrespondentzian: " Agur, frailea, agindu", 264 esaten dio Jose Joaquin Arrillaga gobernadoreak Martin de Landaeta fraideari eskutitz baten bukaeran.
|
|
|
Basalduak osasun arazoengatik lekua hustu zuenean, Juan Bautista Muguzabalek bete zuen haren tokia. Aita Piccolo italiarrak hartu zuen postua jarraian, eta ondoren beste
|
bi
euskaldunek: Sebastian Sistiagak() eta Juan Bautista Luyandok(). derantz, Ligui edo Liguig izeneko lekuan; Aita Basalduak, Santa Rosalia de Mulegekoa, Loretotik berrogeiren bat legoara ipar mendebalderantz.
|
|
|
Herriko etxean sartu bezain laster elkartu ziren jendarmeak. Ikusketatik landa Mendiburu eta Artaburu ez ezik bertze bi jendarme baziren, Iluronetik etorriak, gotorlekua begiztatzeko; Panpi eta Elorri deitzen ziren,
|
biak
euskaldunak.
|
|
2014
|
|
|
Baliabideak ematen ditu. " Multzo batean, hamar jendeetarik batek ez badaki euskaraz, denak frantsesez hasten gara automatikoki", edo
|
bi
euskaldun elkarren artean erdaraz aritzea ere eguneroko da euskal gizartean. Hizkuntza ez delako normalizatua, baina, batez ere, hiztunek" estres linguistikoa" dutelako.
|
|
|
Beren artean? Etxamendik Beloken Iratzeder zuen konfesore eta
|
biak
euskaldunak izanki, ez ditut nik Eñauten memoriak idatziko, nik baino hobeki idazten du, hasteko haien solasak frantsesez ziren. Intelektualen arteko hizkuntza frantsesa zen, euskara jende xehearekin mintzatzeko, edo dobermanekin Bizi nizano munduan kari Donapaleuko karriketan Amaia Ezpeldoik erakutsi digun bezala.
|
|
|
1640an, Arantzazuko fraideen buruak, Kadizko
|
bi
Euskalduni eskatu zien, bere izenean har zitzaten zilarrezko mila peso eta bi beltz, testamenduz norbaitek Arantzazuri emanak. Bi beltzak sal zitzaketela erraten zien beti komentuko buruak.
|
|
|
Azken bi urte hauetan badirudi lur ikara batek inarrosi duela Euskal Herriko Eliza: hiru apezpiku berri izan ditugu, Bilbo, Donosti eta Baionan, lehen
|
biak
Euskaldunak, hirugarrena ez. Hiruak tradizionalistak direlako famak aitzindu ditu.
|
|
2015
|
|
|
Gogoan daukat, nire parrokoa, don Pedro Aboitiz, 1916an abade egindakoa, bera gernikarra, sakristinean alde batetik bestera ibilten berbaz egoala don Felipe Uribegaz.
|
Biak
euskaldunak zirean, baina erderaz egiten eben. Entzun neutsen hauxe esaldiau:
|
|
|
Behin euskal etxean bertsolari bati entzun ziona kontatu dit: . Koblatan ari ziren
|
bi
eskualdun, eta batek erran zuen Obama ez zela pasako, Etxe Zuria ez zela prest beltz baten hartzeko?. Angele ez zen isilik gelditu:
|
|
|
–Marokoarrengandik gatoz, bai; aita eta zu eta Wafa han jaio zineten, baina Ayoub eta
|
biok
euskaldunak gara, hemen bizi gara eta hemen dauzkagu lagunak!
|
|
|
Ortografia berdindu beharra ere aipatu zuen. Batez ere Iparraldeko idazleek zerabilten h ak banatzen zituen mugaren alde
|
bietako
euskaldunak eta, nahiz eta Larramendik ez izan gogoko, onura txiki bat ikusten zion: esanahi banako hitzak bereiztearena.
|
|
|
Aurten izen handiko bost konpainiak hartuko dute parte programan:
|
bi
euskaldunak izango dira, Xanti Ledesma eta Ganso & Cía, Mathieu Moustache eta Monkey Style frantsesak eta Jessica Arpin clown suitzarra. Udaberri honetan, Bilbok Zirkualde, Hiriko Zirku Jaialdia, ere jasoko du, ekainean, Errekalde auzoan.
|
|
|
Kasik denek zeukaten mutilazioaren sentimendua: hizkuntzaren debekua, eskolatik hasitako jazarpena eta sukalderaino sartutako beldurra, guraso
|
biak
euskaldunak, haurrekin erdaraz," Haserretzen zirenean bakarrik egiten zuten euskaraz beren artean!" esan zidan batek, euskalduntzen ari. Paradisu galdua zuten hizkuntza haietako askok, eta 1970eko hamarraldian gorantza zetorren harrotasun sozialaren partaide motzak sentitzen ziren.
|
|
|
—Kontu egizue zer nolako konbatea presta litekeen bien artean, mundu maila osoan,
|
bi
euskaldun, munduko boxeolari onenak, inoiz ez ikusitako borroka apartekoan..
|
|
|
Asko pentsatuko zuten
|
bi
euskaldun egonezin haiek munduko eliza harrigarrienetakoan urrez jantzita elkarri begira bukatuko zutela.
|
|
|
Publiko zabalari idekia zen eguna eta tortura zuzenki jasan duten bost biktimeri emana izan da hitza: Jean Salem (Aljeriako gerla), Buscarita Roa (Plaza de Mayo ko amatxi bat), Mourad Benchellali (Guantanomoko preso ohia), eta
|
bi
euskaldun: Ixone Fernandez eta Joan Mari Torrealdai.
|
|
|
Txilen hogeita hiru urtez baztertu ahal izan zuten diruari esker Baionan iraganen dituzte ondoko hamalau urteak San Leon auzoko Villa Marian. Komertsioko harat hunatak anaiari utziak dizkiote, Jean Bautista eta Isidoro Bichendaritz
|
bi
euskaldun gaztek laguntzen dutela. Ondoko urtetan bi gazteak beren gain jarriko dira, bata Yumbel herrian eta bestea Temuco-n.
|
|
2016
|
|
|
Hiru eztabaida taldeak egin ditugu, gutxienez 5 kide eta gehienez 7 kide izan dituztelarik. Alde batetik, guraso
|
biak
euskaldunak diren bikotekideek osatutako talde bat, bi gurasoetako bat euskalduna den bikotekideek osatutako beste talde bat eta guraso erdaldunek osatutako hirugarrena.
|
|
|
Hiru eztabaida taldeak egin ditugu, gutxienez 5 kide eta gehienez 7 kide izan dituztelarik. Alde batetik, guraso
|
biak
euskaldunak diren bikotekideek osatutako talde bat, bi gurasoetako bat euskalduna den bikotekideek osatutako beste talde bat eta guraso erdaldunek osatutako hirugarrena. Guraso euskaldunekin euskaraz garatu dugu dinamika eta gainerako bietan gaztelania erabili dugu.
|
|
|
Ez dakit mojen barnetegian hartu zuen heziketak zerikusirik ote daukan, baina Jainkoari egiten dizkion otoitzetan ere, mahaiaren bedeinkapenean esaterako, gaztelaniaz ahaltsuagoak edo boteretsuagoak direlako ziurtasun osoz aritzen da, euskaraz eginez gero bedeinkatu barik geratuko balitz moduan. Eta bere ziurtasun zein beldurrek daukagun mundua zein agintea salatzen dute.Modu triste horretara, gure gurasoek,
|
biak
euskaldunak izanda, euskara euren seme alabentzako estorbua zela ere pentsatu zuten beharbada, edo lehen mailako hiritarrak izateko behintzat estorbua zela, eta sufritzeko hizkuntza zela. Ahizpak eta biok nerabezaroan erabaki genuen guztiz euskalduntzea; gure nebek, ostera, ez zuten horretarako indarrik edo gogorik izan.
|
|
|
Ez zen bakar bat ere. Eta gainera, enekin gertatu ziren
|
bi
euskaldunak ez ziren gurekin aritzen pilotan!
|
|
|
Hanbat gaxto beren eginbidea gaizki betetzen bazuten. Gerlaren mentura dago eta
|
bi
euskaldunak bi erresumetako soldaduek aurkariaren hiltzeko manua errezibitu dute gerla hasten bada. Biak ez dira ados:
|
|
|
% 61ek beti edo gehienetan euskaraz edo bietan berdintsu? Guraso
|
biak
euskaldunak direnean:. Batek bakarrik duenean euskara lehen hizkuntza:?
|
|
|
Hortaz, bada, euskarazko herri prentsak zenbakiko kaleratzen dituen 125.350 aleak 375.000 lagun inguruk irakurtzen dituzte:
|
bi
euskaldunetik batek irakurtzen du euskarazko herri prentsa, alegia. Euskarak inoiz lortu duen irakurle kopururik handiena.» (Diaz de Tuesta? 1996, 13).
|
|
|
bi lagun eztabai betean ari omen ziren ostatu batean.
|
Biak
euskaldun, zintzoak ustean, sesioan ea bietatik nork maite zuen gehien Euskal Herria… baina frantsesez mintzo zirenak. Je vous salue, Marie!!
|
|
|
Espetxe hau Euskal herritik 962 kilometrotara dago. 2016ko ekainean
|
bi
euskaldun ekarri gintuzten hona: Ibon Goieaskoetxea Arronategi eta Alex Zobaran Arriola.
|
|
|
Ezagutu zuten
|
biek
eskualdun indarra, eta haren begi urdinetan ikusiz pindarra.
|