|
2003
|
|
|
Seme maiorazkoari dagokionez, esaterako eta Umerezen arabera, ezkongairik aproposena da batere kaletarra ez den baserriko neska zintzo bat, ezkonsari onik ez badu ere. Etxeko maioraz  koa beste neska maiorazko batekin ezkontzea ez da komeni, normalean ezin baitira behar bezala eraman
|
bi
etxalde eta, gainera, horrek harrotasun ikaragarria eragin dezakeelako. Ezin garbiago ikusten omen da hori Baztanen, han inork ez baitu zilegi bi maiorazko batzea, eta gauza jakina omen denez," Eche Jaunac iñun obeto vizi ez dira an baño" (Osaba: 340).
|
|
2006
|
|
|
|
Biek
etxaldetik kanpo ere egiten dute lan. Ez da erraza aldi berean bi lan egitea.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik ageri dira gero Txamora eta Berdabio elkarri lotuak: Joxepe Iñarra hori, lehendik Txamoraren jabe zena, gero emaztearen aldetik Berdabioren jabe egin baitzen 1754an, eta geroztik, honen oinordekoek, gizaldiz gizaldi,
|
bi
etxaldeen jabe ageri dira: Ramos de Iñarra, dueño del caserio de Berdabio y tambien del caserio de Chamora(...) dijo que aora tres o quatro años fue quemado su caserio de Berdabio y para reedificarla necesitaba de robres bravos.
|
|
2012
|
|
|
Ez zen inola ere lurralde harrokeriaz izan iritsi berriak bere izenari partikula eranstea, baizik eta bere burua hobeki ezagutzera ematearren. La Huchette, eskierki, Yonvilletik hurbileko finka bat zen eta bertako gaztelua erosi berria zuen, berak bakarrik lantzen zituen
|
bi
etxalderekin batera, neke handiegirik hartu gabe horratio. Soltero bizi zen, eta ziotenez bazeukan gutxienik hamabost mila libera errentatan!
|
|
2014
|
|
|
lan horren ondorioz, 74 salaketa jarri dituzte 72 abeletxeren eta bi hiltegiren aurka, animalien kontrako tratu txarrengatik, eta biosegurtasunaren araudia eta arautegi higieniko sanitarioa ez betetzeagatik. Tartean dira Nafarroako
|
bi
etxalde. Espainiako Kunikultura Elkarteak (Asescu) urteroko kongresua egin zuen, Tuteran (Nafarroa), maiatzaren bukaeran.
|
|
|
Zer eginarazi zieten, ordea, ez du zehaztu. Nafarroan, Cascanteko
|
bi
etxaldetan eta hiltegi batean egon dira Animalien Berdintasuna taldeko kideak, ikerketa egiten. Bi etxaldeen aurka salaketa jarri dute animalien eskubideen aldeko elkarteko arduradunek.
|
|
|
Nafarroan, Cascanteko bi etxaldetan eta hiltegi batean egon dira Animalien Berdintasuna taldeko kideak, ikerketa egiten.
|
Bi
etxaldeen aurka salaketa jarri dute animalien eskubideen aldeko elkarteko arduradunek. Abeletxeetan sartu ziren aktibistek haien egunkarian jaso zuten ikusitakoa:
|
|
|
Hilabete eskaseko untxi anitzen gorpuak badira kaiolen azpian dauden gorotzen artean». Pasarte hori Cascanten ikertutako
|
bi
etxaldeetako bati dagokio. 2012ko urrian egon ziren Animaliekin Berdintasuna taldekoak han.
|
|
|
Animalien Berdintasuna taldeko kideek argi dute hori ez dela etxean kontsumitzeko kopurua. Nafarroan salaketa jaso duten
|
bi
etxaldeak «itxita» daudela erran du, bertzalde, EHNEkoak. Gero erantsi du, ordea, ez dituela ezagutzen.
|
|
|
Urte eta erdi zeraman ikuskatzailearen bisita jaso gabe», azaldu du Javier Morenok. Berretsi du, gainera, Nafarroako
|
bi
etxaldeak industrialak zirela, eta animalien aldeko aktibistek ikertutako hiltegira eramaten zituztela untxiak, Cascanten bertan, hiltzera. Hiltegi horretan ikusitakoaz, ondokoa idatzi zuten animalien aldeko aktibistek haien egunkarian:
|
|
2015
|
|
|
Badia baten erdian, mendi zuriek babestua, toki ikusgarri batean dago herrixka.
|
Bi
etxalde, eliza eta umezurztegi gisa erabiltzen duten artzain protestantearen etxea dira leku bakarti hartako giza bizitzaren arrasto bakarrak.
|
|
|
Zu hain trebea izanik,
|
bi
etxalderen kargu egingo zara.
|
|
|
Joanden astean, bi egunez bildu dira Frantzia guzitik etorritako ordezkariak Izpuran, Faustin Bentaberri gelan. Asteazkenean, sindikateko 300 ordezkarik nunbaitan dute barne eztabaida eraman, orientabideetan laborantza herrikoiaren ildoa sekula baino fermukiago aldarrikatuz, gaitzetsiz bereziki frantses estaduan gaindi diren etxalde erraldoien proiektuak, hogeita hamar bat, Ipar Euskal Heman ere hor daudela Zuraide eta Ezpeletako izariz gaindiko
|
bi
etxalde, batean 5000 ardi lakaunarekin, bertzean 3000 bururekin. Ortzegunean, Peio Bereterbide uhartegaraztar laborariaren etxaldea bisitatu ondoan, Stephane Le Foll laborantza ministroa dute errezebitu, hunen etortzeak sekulako ikusmina zuela piztua.
|
|
|
Mementoko, bi zirkuitu badituzte muntatuak: Itsasu/ Ezpeleta eskualdean, Haranea eta Pelloenea etxaldeetan gaindi, eta Sarako eskualdean, hor ere
|
bi
etxaldetan barna. Jendea multxo ttipika, izan turistak edo hemen bereko jendea, gomitatua da astearte guziz (9:30: 00) etxalde horien ezagutza egitera, tokiko eta kalitateko ekoizpenak hobeki ezagutarazteko.
|
|
2016
|
|
|
Hilabeteotan, 3.400 euro batu dituzte herrian. Lerro hauen bitartez, ekarpena egin dutenei eskerrak eman nahi dizkiete.Nekazaritzako lurrak “espekulazioen atzaparretatik zaindu eta laborantzan hasi nahi duten gazteentzat erosten” saiatzen da Lurzaindia. “Lurraldearen ekonomian laguntzen duen laborantza herrikoi eta tokiko baten garatzeko”.Urte hasieran abiarazi zuten diru bilketarekin,
|
bi
etxalde erosi dira: bat Ainharben eta bestea Arüen.Arüengo etxaldean Amila Abou Antoun ari da lanean.
|
|
|
Gaur egun 3.065 akziodun ditu Lurzaindiak, horieri esker eskutan dauzkala 18 etxalde eta 293 ha laborantza lur, 26 laborarirekin. 2016an
|
bi
etxalde berri nahi lituzke bereganatu. Bat Arüen, 25 ha lur eta arditegi ta behitegiekin, zointan Amila Abour Antoun 26 urteko emaztea instalatuko den Alpetako behi beltz esnedunekin, biologikoan (135.000€).
|
|
2019
|
|
|
Alabaina, martxoaren 29ko gau hartako hotza gero eta jasanezinagoa zenez, oinazearekin batera, seguruenik?, goizaldeko ordu bat eta erdiak aldean Sénamaud jauna ibai bazterreraino laguntza bila jaistera deliberatu zen. Merkatari bordelesak
|
bi
etxalde bistatu zituen ibaiaren bestaldean, deika ere aritu zen; baina, ororen buru, alfer bidaia egin zuen eta esku hutsik itzuli zen.
|
|
2021
|
|
|
Desafio hori bururatu da
|
bi
etxalde bisitatuz, lehena Gamarten den Uhartia bio etxaldea, behi esnadunekin direnak eta bestea Ziburun den Egiategia urpeko arnoa ekoizten duena. Ondotik parte hartu dutenek sariztatuak izan dira Hazparneko Mendealan egin ekitaldi batean.
|
|
2022
|
|
|
Iparraldetik gudarigaiak ongi mobilizatu ziren Nafarroa Beherean eta Bearnon, —3.000 bearnes Salbaterran bildurik— baita Katalinaren
|
bi
etxalde horie tarik at ere: Zuberoan jauntxo andana bat jaiki zen, jende gehiago, prefosta, Lan detarik eta Garona behereko ibarretik, bereziki Agen aldetik, hots Albret ariaren meneko zeden lurralde zabaletarik.
|
|
|
Alderantziz Joana kalbinismoan gogortu zen, erlijio katolikoa debekatu zuen bere
|
bi
etxaldeetan, eta kalbinismoa inposatu. Bearnon hein handi batean erdietsi zuen, haatik Baxenabarren arrakasta guti lortu zuen, halaber Frantziakoa izanagatik bi lurralde horien artean korralatua den Zuberoan.
|
|
|
Bere proiektu kuttunenetako bat Cobb Hill izeneko eko etxaldea izan zen. 1997an esnetarako behientzako erabiltzen ziren
|
bi
etxaldetako lurrak erosi zituzten Hartland herrixkan, AEBetako Vermont estatuan, eta hor modu jasangarrian bizitzeko" komunitate intentzionala" jarri zuten martxan. Meadowsek kontatzen du eko etxaldea eraikitzeak paradigma aldaketa bat suposatu zuela, ez bakarrik eurentzat, baita arkitekto eta arotzentzat ere:
|
|
|
Haatik erregea Ortesen kokatzen da, eta geroxago Pauen, Biarnoko jauna baita ber denboran. Baina
|
bi
etxaldeek ez dute bat egiten, bakoitzak bere instituzio eta legeak atxikitzen ditu, bere diru dibisa ere bai. Biarno ez dago Nafarroan, ez eta Nafarroa Biarnon.
|
|
|
Iparraldetik gudarigaiak ongi mobilizatzen dira Nafarroa Beherean eta Bearnon, 3 000 bearnes Salbaterren bildurik, baita Katalinaren
|
bi
etxalde horietarik at ere: Zuberoan jauntxo andana bat jaikiko da, jende gehiago prefosta Landetarik eta Garona behereko ibarretik, bereziki Agen aldetik, hots Albret ariaren meneko dauden lurralde zabaletarik.
|
|
|
Joana dugu, Joanes Leizarragak bere Testamentu Berriko hitzaurrean dioskunez, baina haren hitzen grafia gaurkora egokituz," Nafarroaka (er) regina, Bearnoko andre gehien" dena. 1548an ezkondurik, hamar bat urteren buruan de facto bereiziko dira gisa guztietara, eta gero Joanak bere
|
bi
etxaldeak bakarki gobernatuko ditu hiltzeraino (1572).
|
|
|
Alderantziz Joana kalbinismoan gogortu da, erlijio katolikoa debekatu du bere
|
bi
etxaldeetan, eta kalbinismoa inposatu. Bearnon hein batean erdietsi du, haatik arrakasta guti lortu Baxenabarren, halaber Frantziakoa baina bi lurralde horien artean korralatua den Zuberoan.
|
|
2023
|
|
|
Joan den hilean, Frantziak mugak itxi zituen kabalentzat. Izan ere, gaitzaren bi kasu detektatu zituzten orduan Iparraldeko
|
bi
etxaldetan, eta debekatu egin zuten fokuetatik 150 kilometrorako baserrietako abereak mugitzea.
|
|
|
Zubiri du ibarburu, herririk handiena (466 biztanle). Udalerriaren azalera handia dela-eta? 10 kontzeju, 17 leku,
|
bi
etxalde eta 19 herri hustu?, gorabehera handiak daude klima aldetik iparraldearen eta hegoaldearen artean: ezaugarri kontinental mediterraneoak ekialdean nabarmentzen dira, eta ezaugarri atlantikoak, aldiz, mendebaldean.
|