|
2000
|
|
|
Duela hamabost urte INIA ren Animali Genetikako sailan, Fernando Orozko ingenieriaren zuzendaritzapean lanari ekin zioten. Oiartzungo eta Ordiziako
|
bi
baserritan topatu zituzten aleak. Pixkanaka arrazaren ezaugarriak definitu zituzten:
|
|
2001
|
|
|
Ezertxo gabe gelditu dira, soiñean dituzten arropa zarrak izan ezik. (...) Ogeitalau urtean
|
bi
baserri erre zaizkio. " Nebera" izeneko baserrian jaio, azi ta bizi zan.
|
|
2003
|
|
|
bi uharte, nekazarien ezjakintasunaren itsaso gatzik gabean.
|
Bion
baserriak hurbil samar zeudenez, orduak eta orduak egiten zituzten elkarrekin, Tarantenetik Justoetxera eta Justoetxetik Tarantenera. Baina gustu diferenteak zituzten, don Justok alfabetoaren hitzekin amets egiten baitzuen, eta Joxepek marrazkiekin.
|
|
2007
|
|
|
Etxeberria eta Tapia XVII. mendearen bigarren erdian edota XVIII. mendearen hasieran zaharberritu ziren baserri handietako bi ditugu.
|
Bi
baserriotan ikusgarriak dira teilatupeak eta horiei eusten dieten zutabeak eta besoak. Teilatupe edo ganbara hauetan uztak eta belar bazka gordetzen ziren eta zurezko egituran zeuden hutsuneen bidez aireztatzen zituzten.
|
|
|
Lau kasu agertu ziren Nafarroan: Goizuetako
|
bi
baserritan, eta Leitzako bertze batean lau behi gaixotuta daudela adierazi zuten. Horren ondotik, joan den astean, mingain urdinaren eritasunak jotako bertze azienda agertu zen; Nafarroan, ardietan lehendabizikoa, eta hau ere Goizuetan.
|
|
2008
|
|
|
Babarrunen arteko aldeak hor daude eta. Hemen une honetan bi barietate ditugu, biak Tolosaldeko
|
bi
baserritan ekoitziak.
|
|
|
Kasu honetan, baserriko 100 bat hegazti sakrifikatu behar izan dira, eta lehen ikerketen arabera, infekzioaren jatorria espezie migratzaileekiko kontaktua zen. Saudi Arabian,
|
bi
baserritako 90.000 hegaztiren bizia kobratzen zen, eta Erresuma Batuan, hegazti gripearen H5N1 birusaren azken agerraldiak herrialdearen hego ekialdeko granja bateko 24.000 indioilar inguru sakrifikatzera behartzen zuen. Jacques Diouf Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeko (FAO) zuzendari nagusiak, Hegazti gripeari eta pandemikoari buruzko New Delhiko Nazioarteko Biltzarrean, adierazi zuen hegaztien gripeak «mundu mailako pandemia eragin» dezakeela oraindik.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, 02:00etan, Basaurin Sarratu auzoko 60 lagun etxetik atera behar izan dituzte, euren eraikinetako teilatuak haizeak eraman dituelako. Era berean, Balmasedan
|
bi
baserrietako lau pertsona ebakuatu behar izan dituzte, haizeak kalteak eragin dituelako. Nolanahi ere, ez da inor zauritu baina kalte materialak handiak dira.
|
|
|
Bost behi, bost txekor, zezena eta astoa. Eta denbora batez
|
bi
baserrietan eduki genuen ganadua. Ordurako aizkoragintzan hasia izango zinen Juan Jauregirekin... M.O.:
|
|
2010
|
|
|
Ekintza gehienak, herrian bertan izango dira, besteak beste, Torreosoroan edota Zurrategi plazan. Bisita gidatuak ere antolatu dituzte nekazaritza ekologikoa egiten duten herriko
|
bi
baserritara eta zapatuan, uztailaren 31an manifestazioa egingo dute Bergarako udalatexetik abiatu eta Ipiñarri baserri gainera.
|
|
|
Hain hurbil egonik, diferentzia dialektala nabarmena zen haientzat. Orain dela gutxi
|
bi
baserri horiek ikustera eraman nuen aita eta pena handia hartu zuen beraietan jenderik ez zela bizi ikusi zuenean. Hirurogeita hamar urte pasatuak ziren arren dena gogoratzen zuen oso ondo, non zegoen etxe bakoitza eta nor bizi zen bertan, desagertutako etxeak eta eraikitakoak.
|
|
|
Eta zer gauza!... Orain ere Eskuderotar bana dizute
|
bi
baserriok jabe.
|
|
2011
|
|
|
aizkolari txapelketa adibidez, ikuskizun artistiko bilakatzen du, norgehiagokaren erritmo bizia baliatuz, aizkoren ulua, ezpal saltariak, kameraren ikuspegi pikatu eta kontrapikatuak, begiratu isilak, arnas hots estuak? Berdin paisaiarekin (Bertizen eta Elizondon errodatu zuten filma); pertsonaiei eta istorioari dimentsio zabalagoa emateko erabili zuen
|
bi
baserriak eta bi familiak banantzen, baina baita elkartzen, dituen baso itxia. Sekretuen gunea da basoa, izuarena, gudarena eta heriotzarena, eta baita animaliena, maitasunarena eta olgetarena.
|
|
|
Hala ere, ezezaguna, beldurgarria denari ere egiten dio erreferentzia; horren berri ematen digute bertatik datozen soinu beldurgarriek.
|
Bi
baserrien arteko muga da, biak elkartzen diren tokia izango da gerra iristen den arte.
|
|
|
Erdia araurik gabeko lekua da, gizakia askea den lekua da, leku inpartziala. Vacasen gatazkan dauden bi munduen artean,
|
bi
baserrien artean, basoa daukagu. Basoa gatazka eta gorrotoa bukatzen den lekua da, maitaleen geralekua da eta berdina gertatuko da izotz polarrarekin (Los amantes del círculo polar),.
|
|
|
Aste batean baserri bateko gazteren bat ogi bila joan eta hurrengoan beste baserri bateko semea joaten zen. Horrela,
|
bi
baserrientzako ogia ekartzerik bazegoen hamabostean behin joanez gero. Etxalarko bik horrelako konpromisoa hartua zuten.
|
|
|
Bukaera anitz oikonimok duten (e) nea da. Ezkurran Barbenea (etxea eta
|
bi
baserri) dago gaur egun, Barbaranea 1678an (Etxeberria & Sukuntza, 2009: 41).
|
|
2014
|
|
|
«Manipulatutako irudiak dira, abeltzainak engainatuta lortuak». Nafarroan salatutako
|
bi
baserrien inguruan, «industriatik at» direla gaineratu du: «Arautu gabeko etxaldeak dira».
|
|
|
Ni oroitzen naiz, bertze behin? bagenituen
|
bi
baserri, eta joaten nintzen egunero, bazka egin, behiei eman, jetzi, baserrian egin beharreko lanak egiten genituen.
|
|
|
Denbora gutxian aldatzen diren arren, teknika berriek gene arruntenak identifikatzeko aukera ematen dute. Bi espezieak bereizten zailak dira, baina frogatu da
|
biak
baserriko animaliekin lotuta daudela, ez bakarrik baserriko hegaztiekin, baizik eta behi, ardi eta txerri espezieekin. Salmonellaren kasuan, generoak bi espezie ditu:
|
|
|
" Erabaki genuen herritarrei oparitzeko zerbait egin genezakeela, eta iruditu zitzaigun egutegia ideia ona zela", azaldu du Jon Sasiain orduko Kultura zinegotziak. Hala, herriko
|
bi
baserri azaltzen ziren egutegia argitaratu zuten. Hurrengo urtean, beste saiakera bat egin zuten:
|
|
|
Eta hala, hurrengo urtean berriro ere atera genuen egutegia". Ordutik hona, beti izan dira egutegiko motibo herriko
|
bi
baserri. " Pozik nago izan genuen ideia hark aurrera segitzen duelako", dio Sasiainek.
|
|
|
(2) Galtzada harriz zolatutako bide edo kalea. (3)
|
Bi
baserri edo etxeen arteko bideska meharra: bi behi lotuta pasatzerik ez zuen bide estua.
|
|
2015
|
|
|
Inoiz dorretxe izan ez ziren
|
bi
baserri apal, nire historiatxoaren habe bi, ni bezalakoen oroitzapenean ba karrik biziko direnak aurrerantzean, gero eta higatuago, gero eta ezdeusago, mamuak ere zahartu egiten baitira apurka apurka, mamuen mamu bihurtzeraino aurrena, izandakoaren arrastorik ere gabeko ezer huts hurrena.
|
|
2016
|
|
|
Gazta eta ogia egiten duten
|
bi
baserri daude, eta haiek bisita ditzakete. Mendi bueltaren bat ere egin dezakete, eta plazara joanez gero, han dituzte parkea, ostatua...
|
|
|
Bi urtez luzatuko dira lanak; beraz, datorren urteko aurrekontuetan ere bideratuko dute beste diru kopuru bat horretarako.
|
Bi
baserri bide ere txukundu nahi ditu udalak: Genaro eta Errota bideak dira horiek, hain justu.
|
|
|
Bi urtez luzatuko dira lanak; beraz, datorren urteko aurrekontuetan ere bideratuko dute beste diru kopuru bat horretarako.
|
Bi
baserri bide ere txukundu nahi ditu udalak: Genaro eta Errota bideak dira horiek, hain justu.Tentsioa batzarreanUdal aurrekontuen bozketan EH Bildu abstenitu egin bazen ere, tentsio handiko udalbatzarra izan zen asteartekoa.EH Bilduko bozeramaileak eman zuen azken hilabetean bi taldeen artean gertatutakoaren berri.
|
|
|
ogia partekatzetik dator. Prozesu osoa egiten duten
|
bi
baserritan izan gara eta eurek azaldu digute nola egiten duten, eta ogi industrialekiko dagoen aldea.
|
|
|
|
Bi
baserrietan nabarmendu dute prozesua hasieratik amaierara ezagutzeko parada dela gauza ederrenetako bat, dena eurak kontrolatzen dutelako. Euren esku ez dagoen bakarra garia da.
|
|
|
Gaur egun, Diputazioak
|
bi
baserri bakarrik itzuli dizkie lehengo jabeei: Mendata eta Uzkanga Bekoa.
|
|
|
Bertzalde aipatzekoa da ere, holako kasuetan Urguriko auzoa arrunt isolatua gelditzen dela, beharrik biztanle batzuek erabiltzen dituzte mendiko auto batzu, menditik eskapada izan dezaten. Kartier huntan ura sartu da
|
bi
baserriren heietan, kalte handirik gabe. Urte ondarrean kanpoak ur gosez baitziren, iduri luke oraikoan lurrak aseak direla.
|
|
2017
|
|
|
Bai. Olaberritarrak nituen lau aitona amonetatik hiru,
|
bi
baserritakoak. Gurasoak kalera joan ziren bizitzera, eta beti erakutsi izan didate herrian parte hartzen.
|
|
|
Baziren
|
bi
baserri Zarauzko Iñurritza auzoan bertsolaritzarekin zerikusia izan zutenak. Bata Etxetxiki zen, Etxebeltz bestea.
|
|
|
Gerra Zibilean herrian izandako basakerien berri jasotzea iloba Beñatek Metxagandik bezala haurrentzat traumatikoa izan daitekeelakoan ikastolako irakasle batek bilera berezi batera deituta, adibidez, Metxak ozen eta tinko nabarmenduko du afera horretan guztian ezer traumatikorik egotekotan, hain zuzen ere, zera dela, oroimena isilarazteko iradokizuna norengandik eta gerra garaian herrian gehiena fusilatzen ibilitako Pako Katortzeren seme irakaslearengandik entzun behar izana, zapaltzaileen ondorengoek, alegia, biktimen oroimena ere ezabatu nahi izana denen hobe beharraren aitzakia merkean.185 Tamaina horretako arazo soziopolitikoei ez ezik, Metxa adi adi egongo zaie herritar xumeen arteko harremanetan sorturiko zuzengabekeriei ere: oroimen transmisio zintzoa burutzeko ahaleginean, Metxak ez dio ilobari ezkutatuko, esaterako, birraitona zena bera ere azpijoko itsusietan aritu zela auzokoen aurka
|
bi
baserrien arteko mugarri liskar zentzugabeak zirela medio.186
|
|
|
Lehen
|
bi
baserriak hutsik zeuden. Hirugarrenean neskatila polit batek hartu ninduen.
|
|
|
16:00etan heldu ziren Bergouignan eta
|
biak
baserrira. Han ziren Molle, eta Etxegarai (Eiheralarre, Nafarroa Beherea, 1977).
|
|
2018
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, ordea, egia ez denik. Elgetako
|
bi
baserritan gertatutakoak plazaratuko dituzte. Villak argitu duenez, testigantzen bitartez jaso zuten horren berri.
|
|
|
Arnalen azken lanetarikoak dira, hura hil baino bi urte lehenago egindakoak, artean Akademiako zuzendaria zelarik. Lan honek Arnalen proiektua ematen du argitara, baita
|
bi
baserrietako baten argazkia ere, haien hondakinen kokapenaren berri emanez.
|
|
|
Pasai Donibane eta
|
bi
baserrien beharra
|
|
|
1802an Fermin Iparragirrek eta Jose Isasak proposamen ekonomikoa aurkeztu zuten. Obra maisuen proposamenak biek sinaturiko plano bat zekarren erantsita,
|
bi
baserriak plano beraren arabera eraikitzekoak zirela adieraziz. Ezinbestekotzat jotzen zuten laborariak eta haien senitartekoek abereak izatea, elikatzeko ez ezik, lurrak lantzeko eta ongarritzeko.
|
|
|
1 irudia -Jaizkibelgo airetikako argazkia,
|
bi
baserrien kokapena enkoadraturik: Lete (ezkerrean) eta Saratsaga (eskuinean).
|
|
2019
|
|
|
Errezilen
|
bi
baserrik jasoko dute laguntza: batetik, Eitzeta baserriaren teilatua eta egitura zaharberrituko dute, eta 56.095 euroko laguntza bideratuko da proiektu horretara; eta bestetik, Argarate baserriko teilatua zaharberrituko dute, eta 14.772 euroko dirupoltsa izango da horretarako.
|
|
|
Momoitioren ikerketa arkeologikoa 1982 eta 1985 bitartean gauzatu zen. Funtsean, indusketa ermitan eta haren inguruan aurkitutako Erdi Aroko nekropolian zentratu zen, baina
|
bi
baserrien inguruko laborantza lurretan ere egin ziren zundaketak (García, 2001). Gainera, Momoitio Ganekoa baserriaren historia berreraikia izan da, ikerketa arkitektoniko baten bidez (Santana, 2001).
|
|
2021
|
|
|
Luis Fernandezek egunerokoan aipatzen dituen Burgo eta Elordi baserrien artean dagoen 2,5 kilometro inguruko tarte horretan falangista eta erreketeen konpainia ugari elkartu ziren 36ko bukaeratik 37ko udaberrira arte.
|
Bi
baserrien arteko lerroan tropen mugimendu handiak izan ziren, konpainiak tokiz aldatu zituzten etengabe, handik hona gurutzatu, posizioak aldatzeko. Freskatze ariketa bat izan zen:
|
|
2022
|
|
|
Ateratzerakoan, ordea, mutikoak ikusi zuen animaliak bi bola koxkor zituela zintzilik sabel aldean, baina, hartaz ohartu eta isildu egin zen; ez zuen deus ere esan. Behin kanpoan zirenean, baina, aita eta
|
biak
baserri aldera abiatu bezain laster, semeak honako galdera hauxe egin zuen, beldur pixka batekin:
|
|
|
Lasterka jo zuten
|
biek
baserri alderantz, bazter eta zoko guztiak miatuz, baina han ere aztarnarik ere ez.
|
|
|
“Bizitza gogorra da hemen. Herrixkan, nire senarrak eta
|
biok
baserri bat genuen. Uztarekin gero saltzen genituen arto kostuak lortzen genituen.
|
|
2023
|
|
|
Ez dakit zergatik; umetatik daukat afizio hau. Guraso
|
biak
baserrikoak nituen, eta amak asko eramaten ninduen [Azpeitiko] Sahatseta baserrira. Han denak ehiztariak ziren; haiek txoriekin zuten harremana oso oinarrizkoa zen:
|
|
|
Ez dakit ez ote den izaera kontua izango. Duela belaunaldi bat edo
|
bi
baserrietan jaio zen jendea, gure aita barne, ez dira apaingarrietan denbora galdu zale, bizitzan ere. Guk ordea asko erreparatzen diogu itxurari, gutaz pentsa dezatela nahi dugunari; eta ez gara ohartzen energia asko galtzen dugula alferrik.
|
|
|
Hondarribiko Arkolla auzoko Mugarrieta baserrian 85 bat abelburu gizentzen ditu haragitarako. Eta gaur herriko
|
bi
baserritan baieztatu diren kasuen aurrean, kezka handia azaldu du, gainerako baserritar eta abeltzainen artean orokorra den sentimendua. “Inpotentzia handia da, behien elikaduraren prezioekin garai gogorrak bizitu ondoren, orain bakarrik falta zen eltxo batek gure abere guztiak arriskuan jartzea”, kexu da Areitio.
|
|
|
Bazkalostean, euritakoa jantzita abiatu da Lima Paulitarenera. Ez daude urruti
|
bi
baserriak, biak ere Osinalde auzoan, Bertokiko herrigunetik hiru kilometrora. Paulitarenera iristeko, ordea, aldapatxoa igo behar da.
|
|
|
Barazar mendatetik gora zaharberritu gabeko
|
bi
baserri dira izan gineneko (pobrezi) aren lekuko gure memoriaren aurka ohetik jaiki eta leihoa zabaltzean
|
|
|
|
Bi
baserriren artean zegoelako jarri zioten Erdikoa izena.
|
|
|
Telefonoa kontrolatuko zion?
|
Biak
baserriaren atean zeuden.
|