|
2000
|
|
|
Ximurraren
|
bi
arrebak kasik ondoan suertatu zitzaizkidan, ni bezala zutik. Harrigarria horiek elizako zoko zokoan egotea, eta ez lehen lerroetan, hildakoaren ahaiderik hurbilenei gisako elizkizunetan dagokien bezala.
|
|
|
Erdia baino gehiago errea neukala hasi ziren ateratzen elizkizuneko gainerako partaideak. Ximurraren
|
bi
arrebak lehenbizikoetarik izan ziren. Osasunean gomendatzeko asmoz hurreratu nintzaien, baina arestiko agur desgogara berrituz neure horretan utzi ninduten, doluminak ezpainen artean trabaturik.
|
|
|
Hamar urte nituen orduan, eta
|
bi
arreba. Amak dioenez, Isabelek oinak atera zizkion lehendabizi sabeletik, eta beti izan omen du nekea Isabelen neurri eta tankera egokiko oine  takoak erosten.
|
|
2003
|
|
|
Txema Auzmendi,
|
bi
arreba, koinatua eta Miguel Angel ilobarekin egon zen hogeita hamabost minutuz. Ostiral honetan pasako da epailearen aurrean.
|
|
2004
|
|
|
Aitaren gurasoak ni txikia nintzela hil ziren, eta amaren aita duela urte batzuk. Aitaren
|
bi
arreba Rafah n bizi ziren, eta besteak atzerrian. Amaren ahizpa bat, izeba Intisar, Jabalyan zegoen, Gazan, eta bestea ere, izeba Adila, handik hurbil.
|
|
2006
|
|
|
guk beti euskaraz egitea nahi zuen. Bazituen anaia bat eta
|
bi
arreba. Anaia errepublikarra zuen.
|
|
|
|
Bi
arreba ditut, ama. Bata, hogeita bat urtekoa eta bestea hogeita hamarrekoa.
|
|
2008
|
|
|
Bigarren arreba nagusia, lehenengo ezkontzakoa hau be, Maria Dominga izan zan. Baserrian bertan egin ei ziran
|
bi
arreba nagusien eztegu bazkariak, lehengo ohitura zaharrean.
|
|
|
apaizaren neskamea, Francisca Albizuri, izan zela herrian zenbait hilabetez gelditu zen emakume bakarra. Hilaren 11 arte medikuaren
|
bi
arreba, Pilar eta Epifania Ortíz de Zárate, bertan egon ziren lan bera egiten, «y algunas otras» (Enciso Viana, 1937: 73).
|
|
|
Hiru dira bere familian. Carlek
|
bi
arreba ditu bera baino nagusiagoak. Arreba gazteenaren izugarrizko antza du Meretek.
|
|
2009
|
|
|
Besteetan, berriz, Domingok bultzatzen zituen
|
bi
arrebak, gogotsu eta kementsu, halako eran, non arrebak oihuka hasten baitziren azkenean: ez gehiago bultzaaa, geldituuu?!, baina Domingok hura besterik ez zuen behar, arrebak are kementsuago bultzatzeko.
|
|
|
Hala, bada, zegoen bezala zegoen Regina, galduta, Domingo ez bezala, antza; Domingok, izan ere, mugimendua zuen bitarteko eta mugimendua helmuga, lasterraldiak, jauziak eta artaziak?, halako eran, non, hurrengoan, sokara eramango baitzituen bere
|
bi
arrebak: soka lodi bat zen, lorezainak, Domingoren eskariz, zumar tantai bateko adar batetik zintzilikatu zuena, neska mutilak sokatik zintzilik ibil zitezen, batean sokan gora eginez, eta bestean zabuka.
|
|
|
amarena, izeba Ernestinarena eta Rakel neskamearena, eskuaren eskuzabaltasunean laburbildua, baina baita Maria Bibianaren eta Adaren ura ere, haien azal zuri guria, leuntasunaren irudia zirudiena; haien gonak, airearekin dantzan egiten zutenak, eta haien usaina, berezkoa nahiz koloniak erantsia!?, bere beste egarri batzuk pizten zizkiòn ura?
|
bi
arreben aurrean ohartu balitz bezala ezen bera. Domingo, erdi bat bakarrik zela, eta halaxe bultzatuko zutela naturak eta patuak, borondatearen aurkako borrokan sarri, beste erdiaren bila, zoriona eta zoritxarra lagun, plazera eta sufrimendua; ura, ur polimorfoa:
|
|
|
Egun batean,
|
bi
arrebekin batera lorategietan zegoela, zizare bat ikusi zuten.
|
|
|
No tocar. Peligro de muerte; debekuaren azpian, irudi bat, burezur bat eta bi hezur luze gurutzatu biltzen zituena; transformadorera joaten zenean, baina,
|
bi
arrebak lagun zituela, baita Gabino ere noizean behin, nola gozatzen zuen eta zer barre algarak egiten zituen!, behin hara iritsita, transformadoreko atexka ukitu ez ukitu ibiltzen baitzen, harik eta, barrutik jaten zuèn beldurra jolasteko gogoak menderaturik, hura ukitzen zuen arte, esku mugimendu ezin biziago eta ezin laburrago batean, Maria Bibiana eta Adaren protesten artean:... kontuz eta kontuz, ai ene eta ai ene?!, edo Gabinoren oihuen erasopean:
|
|
|
Teofilo Mariak nora ezean segitzen zuen, egoerak gaindituta: ...tik, Adaren ezusteko interbentzioa zuen, bere onetik atera zuena, erreakzionatzeko ahalmenik gabe utziz, halako eran, non betilunaren argizarian berehala zizelatu baitzion barne indar batek ezintasunaren keinua, lehen ezustekoaren ondotik; bestetik, hantxe zituen bide erdian beste bi harritzar ere, Gabinok eta Maria Bibianak jarriak; hura, beraz, Damasok haiekin bat egiteko abagunea izan zitekeen,
|
bi
arrebekin batez ere, ea ohiko menderatzailea. Teofilo Maria, bere mende ikusten zuen behingoz; egia zen, bestalde, berak. Damasok?
|
|
|
susmo bat susmo hutsa zela, alegia, baina hamaika susmok froga bat osatzen zutela, baliokidetasun ia matematiko batean; Albertok bere tangoa kantatzeari ekin zionean: Caminito que el tiempo ha borrado,/ que juntos un día nos viste pasar,/ he venido por última vez,/ he venido a contarte mi mal, nabaritu zuen, ausaz, Domingok jauzi kualitatibo hura, zalantzatik ziurtasunera, hain ziren adierazgarriak eta hain agerikoak bai Albertoren kantatzeko era. Domingok ez zuen dudarik Alberto Adari zuzentzen zitzaiola, eta Adari bakarrik, lagunak kanta
|
bi
arrebei eskainia zien arren?, eta bai Adaren begietako sua ere, gauza jakina baita ezen amodioak suzkoagoak egiten dituela mateminduaren begiak; hura baitzen kontua. Alberto eta Adaren arteko maitemin balizko hura!?, jelosiak hartutako gizonak. Domingok, ezin garbiago ikusten zuena eta halako ezinegon bat eragiten ziona, min jasangaitz batek hartu balu bezala; une hartan, itzarri ere, itzarri zitzaion, beharbada, Domingori barne ahots bat, belarrira hitz egin ziona, bere minaren argibideak emanez:
|
|
|
Ianua Coellirekin egiten zituen itsasaldietatik itzultzen zenean, Domingok Ada eta Maria Bibiana ikusten zituen, aldian behin, bere etxean: Albertorenean, alegia; lehen itsasalditik itzuli zenean, baina, nola
|
bi
arrebek ez baitzekiten haren berri, ez noiz iritsiko zen, ez non hartu behar zuen ostatu?, ezustean harrapatu zituen Domingok, goizetik haien zelatan egonda gero, jauregiaren inguruan; Domingok gogoz besarkatu zituen biak: Ada besarkatu zuenean, gainera, ez zuen ohiko tentsiorik nabaritu naturaren indar ezkutuen eta gogoeta etiko moralen artean; aitzitik:
|
|
|
Bestelakoan, Ada eta Maria Bibiana igandeetan, hainbat igandetan, zuhurtasuna ez baitzen ahazteko moduko neurria? joaten zitzaizkion bisitan, arratsaldeko lehen orduan, isilka,
|
bi
arrebak zinera joaten zirèn aitzakian; bisita hauetan, Domingok argi eta garbi esaten zion Albertori ez zezala konpromisozko gai sozialik ez politikorik erabil eztabaidagai: ez zitzala, alegia, gai haiekin bi arrebak kezka ez asalda; are gehiago:
|
|
|
joaten zitzaizkion bisitan, arratsaldeko lehen orduan, isilka, bi arrebak zinera joaten zirèn aitzakian; bisita hauetan, Domingok argi eta garbi esaten zion Albertori ez zezala konpromisozko gai sozialik ez politikorik erabil eztabaidagai: ez zitzala, alegia, gai haiekin
|
bi
arrebak kezka ez asalda; are gehiago: pentsatzen zuen bakoitzean bi arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela, anarkistak edo egin zitezkeela, beraz?, Domingori ez zitzaion gustatzen:
|
|
|
ez zitzala, alegia, gai haiekin bi arrebak kezka ez asalda; are gehiago: pentsatzen zuen bakoitzean
|
bi
arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela, anarkistak edo egin zitezkeela, beraz?, Domingori ez zitzaion gustatzen: edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik, inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran?, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion:
|
|
|
pentsatzen zuen bakoitzean bi arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela, anarkistak edo egin zitezkeela, beraz?, Domingori ez zitzaion gustatzen: edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik, inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko
|
bi
arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran?, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion:... hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta?; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen, aurreko igandean?, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto, zinerako bidean behar zuten bi arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero?
|
|
|
edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik, inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran?, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion: hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta?; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen, aurreko igandean?, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto, zinerako bidean behar zuten
|
bi
arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero, honela mintzatu zenean, begiak dir dir:
|
|
|
Eta, jakina, benetakorik ezean, etxean izara bat hartu, eta batetik bestera ibiltzen zen, uuuuu eta uuuuu! Teofilo Mariak eta Damasok barre egiten zioten, edo, onenean, ez zuten aintzakotzat hartzen, baina
|
bi
arrebak eta Gabino, anaiaren jokoan sartu eta beldurrak eragindako bertigo eta atseginaren artean egoten ziren, bertigotik atseginera eta atseginetik bertigora: uuuuu eta uuuuu?!, geldi hor, Domingo!, uuuuu eta uuuuu?!
|
|
|
Zamaontzian nola edo hala lo egin ondoren, bere etxerantz abiatu zen Domingo biharamunean, goizeko lehen orduan, egunsentian; behin etxeko iritsita, zelatan egon zen, hogei bat minututan, aita txoferrarekin noiz irtengo; haiek joan zirenean, berriz, sartu eta ate nagusirako bidea hartu zuen; berandu gabe ohartu zen ezen etxeko hiru argi piztuta zeudela, sukaldekoa, salakoa eta
|
bi
arreben gelakoa?, eta horrek berriro pentsarazi zion, menturaz, gauez behin baino gehiagotan pentsatu zuena: etxekoek ere, berak bezalaxe, apenas egin zutela lorik; eta pentsarazi zion, halaber, errudun sentitzeko motibo bat baino gehiago baitzuen?, bezperan portura joan aurretik etxetik pasatu behar zuela, aita eta bien artean gertatutako liskarraren bertsioa emateko eta haiek, ama izebak eta bi arrebak?
|
|
|
Zamaontzian nola edo hala lo egin ondoren, bere etxerantz abiatu zen Domingo biharamunean, goizeko lehen orduan, egunsentian; behin etxeko iritsita, zelatan egon zen, hogei bat minututan, aita txoferrarekin noiz irtengo; haiek joan zirenean, berriz, sartu eta ate nagusirako bidea hartu zuen; berandu gabe ohartu zen ezen etxeko hiru argi piztuta zeudela, sukaldekoa, salakoa eta bi arreben gelakoa?, eta horrek berriro pentsarazi zion, menturaz, gauez behin baino gehiagotan pentsatu zuena: etxekoek ere, berak bezalaxe, apenas egin zutela lorik; eta pentsarazi zion, halaber, errudun sentitzeko motibo bat baino gehiago baitzuen?, bezperan portura joan aurretik etxetik pasatu behar zuela, aita eta bien artean gertatutako liskarraren bertsioa emateko eta haiek, ama izebak eta
|
bi
arrebak, lasaitzeko, ahal neurrian; Domingo, beraz, burutazio haietan murgilduta egon zitekeen, etxeko txakurren parera iritsi. Mendi eta Sasi hiltzean beste bi txakur ekarri zituen Nazariok?
|
|
|
Aitarekin lanean hasi zenetik, bere kezkak bere gain hartzea erabaki zuen Domingok, halako moldez, non,
|
bi
arrebek galdetzen zioten bakoitzean gustura ari zen lanean, beti erantzuten baitzien baietz, gustura zegoela eta espero zuela gusturago egongo zela, lanera ohituz joan ahala; une hartan, baina, barrua erakusteko gogoa nagusitu zitzaion, buruan zuèn irudiak hatz luze bat balu bezala, neuronen teklatuan beste musika bat jo nahi zuena, eta orduan, betartean etsipenaren izara zabaltzen zuela, esan z...
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela, ongi etorria zela, alegia?, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak bere lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina,
|
bi
arrebak ere, aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: –Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara??, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
Regina enean zegoen Damaso, udako oporrak pasatzen, azken urte haietan ohi bezala: jakin zuenean, baina, etxeko txoferra ospitalera joatekotan zela bere
|
bi
arrebak jaso eta haiekin batera etxera itzultzeko, eta jakin zuenean, halaber, ezen ospitaleko medikuntza zuzendaria Alemanian egona zela. Alemanian ikasitako norbait ezagutzeko eta harekin elkarrizketa bat edukitzeko aukera ez zen txantxetako kontua jakin minez betetako kimika irakasle batentzat, hain zen Madrilera joandako orbetarra Goetheren eta Schopenhauerren miresle?, txoferrari laguntzea e... esan zion?, ate nagusirantz abiatu zen, non atezainak hartu eta harreralekura pasarazi baitzuen; minutu bat lehenago medikuaren kontsulta gelan bilduta baitzeuden, berehala iritsi ziren hirurak, don Julio, Ada eta Maria Bibiana?, Txopitea jaunak azken egitekoak egin nahi baitzituen, bi ahizpak etxera itzuli aitzin:
|
|
|
Domingo, beraz, zegoèn tokian zegoen, itsasora egin berri zuen arren lehorrean balego bezala, lurrari lotzen zuèn zilbor hestea hautsi barik lurrari lotuta jarraitzen baitzuen ezinbestean,
|
bi
arreben oihuak eta haien keinuak, eskua ezpainetara eraman eta musu bat igortzen ari zitzaion Ada une hartan, utzi berri zuèn lurraren taupadak balira bezala, uso ikusezinak ere izan zitezkeen, ausaz?, Domingori airearen hegaletan iristen zitzaizkionak; Domingok horrelako zerbait sentitzen zuen, beharbada, eta horregatik izan zuen, baliteke?
|
|
|
Hiru hilabete zituela, aita hil egin zitzaion, ezbeharrez, eskopeta disparatu zitzaion. 4 urte egiterako,
|
bi
arreba galdu zituen, tifusak jota. Idazleak 16 urte zituela, aitaorde kutunak bere buruaz beste egin zuen, eskopetaz.
|
|
|
Eta, jakina, benetakorik ezean, etxean izara bat hartu, eta batetik bestera ibiltzen zen, uuuuu eta uuuuu! Teofilo Mariak eta Damasok barre egiten zioten, edo, onenean, ez zuten aintzakotzat hartzen, baina
|
bi
arrebak eta Gabino, anaiaren jokoan sartu eta beldurrak eragindako bertigo eta atseginaren artean egoten ziren, bertigotik atseginera eta atseginetik bertigora: uuuuu eta uuuuu...!, geldi hor, Domingo!, uuuuu eta uuuuu...!
|
|
|
No tocar. Peligro de muerte; debekuaren azpian, irudi bat, burezur bat eta bi hezur luze gurutzatu biltzen zituena; transformadorera joaten zenean, baina,
|
bi
arrebak lagun zituela, baita Gabino ere noizean behin, nola gozatzen zuen eta zer barre algarak egiten zituen!, behin hara iritsita, transformadoreko atexka ukitu ez ukitu ibiltzen baitzen, harik eta, barrutik jaten zuèn beldurra jolasteko gogoak menderaturik, hura ukitzen zuen arte, esku mugimendu ezin biziago eta ezin laburrago batean, Maria Bibiana eta Adaren protesten artean:... kontuz eta kontuz, ai ene eta ai ene...!, edo Gabinoren oihuen erasopean:
|
|
|
Teofilo Mariak nora ezean segitzen zuen, egoerak gaindituta: ...tik, Adaren ezusteko interbentzioa zuen, bere onetik atera zuena, erreakzionatzeko ahalmenik gabe utziz, halako eran, non betilunaren argizarian berehala zizelatu baitzion barne indar batek ezintasunaren keinua, lehen ezustekoaren ondotik; bestetik, hantxe zituen bide erdian beste bi harritzar ere, Gabinok eta Maria Bibianak jarriak; hura, beraz, Damasok haiekin bat egiteko abagunea izan zitekeen,
|
bi
arrebekin batez ere, ea ohiko menderatzailea –Teofilo Maria– bere mende ikusten zuen behingoz; egia zen, bestalde, berak –Damasok– ez zuela fantasmetan sinesten, baina galdera hark bazuen atzetik beste galdera bat, Domingok erantzun zuena, zeren, baldin eta zer hura fantasma bat ez bazen, beste zerbait izango baitzen, auskalo zer, azalak estalitako eskeleto bat beharbada ..
|
|
|
Regina enean zegoen Damaso, udako oporrak pasatzen, azken urte haietan ohi bezala: jakin zuenean, baina, etxeko txoferra ospitalera joatekotan zela bere
|
bi
arrebak jaso eta haiekin batera etxera itzultzeko, eta jakin zuenean, halaber, ezen ospitaleko medikuntza zuzendaria Alemanian egona zela –Alemanian ikasitako norbait ezagutzeko eta harekin elkarrizketa bat edukitzeko aukera ez zen txantxetako kontua jakin minez betetako kimika irakasle batentzat, hain zen Madrilera joandako orbetarra Goetheren eta Schopenhauerren miresle–, txoferrari l... Urbina doktoreari eman beharreko informeak bildu, gainbegiratu, ordenatu eta paper zorro batean sartu, besteak beste; hirurak harreragelara iritsi bezain laster, Ada aurreratu zen, Damaso gogoz besarkatzeko, bi gorputzen artean –begiak ere itxi zituen Damasok lauzpabost segundoko tartean– espazio hertsi bat osatzen zutela, begira zituztèn beste bi lekukoengandik bereiz.
|
|
|
Ianua Coellirekin egiten zituen itsasaldietatik itzultzen zenean, Domingok Ada eta Maria Bibiana ikusten zituen, aldian behin, bere etxean: Albertorenean, alegia; lehen itsasalditik itzuli zenean, baina, nola
|
bi
arrebek ez baitzekiten haren berri –ez noiz iritsiko zen, ez non hartu behar zuen ostatu–, ezustean harrapatu zituen Domingok, goizetik haien zelatan egonda gero, jauregiaren inguruan; Domingok gogoz besarkatu zituen biak: Ada besarkatu zuenean, gainera, ez zuen ohiko tentsiorik nabaritu naturaren indar ezkutuen eta gogoeta etiko moralen artean; aitzitik:
|
|
|
Bestelakoan, Ada eta Maria Bibiana igandeetan –hainbat igandetan, zuhurtasuna ez baitzen ahazteko moduko neurria– joaten zitzaizkion bisitan, arratsaldeko lehen orduan, isilka,
|
bi
arrebak zinera joaten zirèn aitzakian; bisita hauetan, Domingok argi eta garbi esaten zion Albertori ez zezala konpromisozko gai sozialik ez politikorik erabil eztabaidagai: ez zitzala, alegia, gai haiekin bi arrebak kezka ez asalda; are gehiago:
|
|
|
Bestelakoan, Ada eta Maria Bibiana igandeetan –hainbat igandetan, zuhurtasuna ez baitzen ahazteko moduko neurria– joaten zitzaizkion bisitan, arratsaldeko lehen orduan, isilka, bi arrebak zinera joaten zirèn aitzakian; bisita hauetan, Domingok argi eta garbi esaten zion Albertori ez zezala konpromisozko gai sozialik ez politikorik erabil eztabaidagai: ez zitzala, alegia, gai haiekin
|
bi
arrebak kezka ez asalda; are gehiago: pentsatzen zuen bakoitzean bi arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela –anarkistak edo egin zitezkeela, beraz–, Domingori ez zitzaion gustatzen:
|
|
|
ez zitzala, alegia, gai haiekin bi arrebak kezka ez asalda; are gehiago: pentsatzen zuen bakoitzean
|
bi
arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela –anarkistak edo egin zitezkeela, beraz–, Domingori ez zitzaion gustatzen: edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik –inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran–, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion:
|
|
|
pentsatzen zuen bakoitzean bi arrebak atzetik jarrai zekizkiokeela –anarkistak edo egin zitezkeela, beraz–, Domingori ez zitzaion gustatzen: edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik –inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko
|
bi
arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran–, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion:... hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta...; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen –aurreko igandean–, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto –zinerako bidean behar zuten bi arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero– honela mintzatu zenean, begiak dir dir:
|
|
|
edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik –inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran–, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion: hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta...; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen –aurreko igandean–, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto –zinerako bidean behar zuten
|
bi
arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero– honela mintzatu zenean, begiak dir dir:
|
|
|
susmo bat susmo hutsa zela, alegia, baina hamaika susmok froga bat osatzen zutela, baliokidetasun ia matematiko batean; Albertok bere tangoa kantatzeari ekin zionean: Caminito que el tiempo ha borrado,/ que juntos un día nos viste pasar,/ he venido por última vez,/ he venido a contarte mi mal, nabaritu zuen, ausaz, Domingok jauzi kualitatibo hura, zalantzatik ziurtasunera, hain ziren adierazgarriak eta hain agerikoak bai Albertoren kantatzeko era –Domingok ez zuen dudarik Alberto Adari zuzentzen zitzaiola, eta Adari bakarrik, lagunak kanta
|
bi
arrebei eskainia zien arren–, eta bai Adaren begietako sua ere, gauza jakina baita ezen amodioak suzkoagoak egiten dituela mateminduaren begiak; hura baitzen kontua –Alberto eta Adaren arteko maitemin balizko hura! –, jelosiak hartutako gizonak –Domingok– ezin garbiago ikusten zuena eta halako ezinegon bat eragiten ziona, min jasangaitz batek hartu balu bezala; une hartan... " Adarenak lur debekatuak dira niretzat, bai, baina baita beste guztientzat ere:
|
|
|
Zamaontzian nola edo hala lo egin ondoren, bere etxerantz abiatu zen Domingo biharamunean, goizeko lehen orduan, egunsentian; behin etxeko iritsita, zelatan egon zen, hogei bat minututan, aita txoferrarekin noiz irtengo; haiek joan zirenean, berriz, sartu eta ate nagusirako bidea hartu zuen; berandu gabe ohartu zen ezen etxeko hiru argi piztuta zeudela –sukaldekoa, salakoa eta
|
bi
arreben gelakoa–, eta horrek berriro pentsarazi zion, menturaz, gauez behin baino gehiagotan pentsatu zuena: etxekoek ere, berak bezalaxe, apenas egin zutela lorik; eta pentsarazi zion, halaber –errudun sentitzeko motibo bat baino gehiago baitzuen–, bezperan portura joan aurretik etxetik pasatu behar zuela, aita eta bien artean gertatutako liskarraren bertsioa emateko eta haiek –ama izebak eta bi arrebak– lasaitzeko, ahal neurrian; Domingo, beraz, burutazio haietan murgilduta egon zitekeen, etxeko txakurren parera iritsi –Mendi eta Sasi hiltzean beste bi txakur ekarri zituen Nazariok– eta hauek saltoka eta zaunkaka hasi zirenean.
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela –ongi etorria zela, alegia–, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak bere lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina,
|
bi
arrebak ere –aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: " Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara" –, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
Domingo, beraz, zegoèn tokian zegoen, itsasora egin berri zuen arren lehorrean balego bezala, lurrari lotzen zuèn zilbor hestea hautsi barik lurrari lotuta jarraitzen baitzuen ezinbestean,
|
bi
arreben oihuak eta haien keinuak –eskua ezpainetara eraman eta musu bat igortzen ari zitzaion Ada une hartan– utzi berri zuèn lurraren taupadak balira bezala –uso ikusezinak ere izan zitezkeen, ausaz–, Domingori airearen hegaletan iristen zitzaizkionak; Domingok horrelako zerbait sentitzen zuen, beharbada, eta horregatik izan zuen –baliteke– gau hartan amets hura:... bera hilda zegoen, itsasontziaren bizkarrean etzanda; baina, hilda zegoen arren, bizirik balego bezala zen:
|
|
|
Besteetan, berriz, Domingok bultzatzen zituen
|
bi
arrebak, gogotsu eta kementsu, halako eran, non arrebak oihuka hasten baitziren azkenean: ez gehiago bultzaaa, geldituuu...!, baina Domingok hura besterik ez zuen behar, arrebak are kementsuago bultzatzeko.
|
|
|
Hala, bada, zegoen bezala zegoen Regina, galduta, Domingo ez bezala, antza; Domingok, izan ere, mugimendua zuen bitarteko eta mugimendua helmuga –lasterraldiak, jauziak eta artaziak–, halako eran, non, hurrengoan, sokara eramango baitzituen bere
|
bi
arrebak: soka lodi bat zen, lorezainak, Domingoren eskariz, zumar tantai bateko adar batetik zintzilikatu zuena, neska mutilak sokatik zintzilik ibil zitezen, batean sokan gora eginez, eta bestean zabuka.
|
|
|
Aitarekin lanean hasi zenetik, bere kezkak bere gain hartzea erabaki zuen Domingok, halako moldez, non,
|
bi
arrebek galdetzen zioten bakoitzean gustura ari zen lanean, beti erantzuten baitzien baietz, gustura zegoela eta espero zuela gusturago egongo zela, lanera ohituz joan ahala; une hartan, baina, barrua erakusteko gogoa nagusitu zitzaion, buruan zuèn irudiak hatz luze bat balu bezala, neuronen teklatuan beste musika bat jo nahi zuena, eta orduan, betartean etsipenaren izara zabaltzen zuela, esan z...
|
|
|
Egun batean,
|
bi
arrebekin batera lorategietan zegoela, zizare bat ikusi zuten.
|
|
|
amaren sabelarenak, izeba Ernestinarenarenak, baita Rakel neskamearenarenak ere, hain zituen Domingok laket lur haiek, beretakotzat bezain aterpekotzat zituenak; oharkabean sentitzen zuen era hartan, gainera, berezko senak hartara eramango balu bezala, halabeharrez eta ezinbestean; ura: amarena, izeba Ernestinarena eta Rakel neskamearena, eskuaren eskuzabaltasunean laburbildua, baina baita Maria Bibianaren eta Adaren ura ere –haien azal zuri guria, leuntasunaren irudia zirudiena; haien gonak, airearekin dantzan egiten zutenak, eta haien usaina, berezkoa nahiz koloniak erantsia! –, bere beste egarri batzuk pizten zizkiòn ura...
|
bi
arreben aurrean ohartu balitz bezala ezen bera –Domingo– erdi bat bakarrik zela, eta halaxe bultzatuko zutela naturak eta patuak, borondatearen aurkako borrokan sarri, beste erdiaren bila, zoriona eta zoritxarra lagun, plazera eta sufrimendua; ura, ur polimorfoa: bihotz hunkitua bezain biguna, izotzaren azal muinak bezain gogorra eta lurruna bezain lurruntsua, ametsen osagai; ura, hiru egoera eta elementu bakar bat; ura, betiko ura, Maria Bibianaren eta Adaren munduarena:
|
|
|
Neure burua ikusten ari naiz eszena hartan: Alkate Zaharraneko atzeko soilgunetxoan gaude, eta nire
|
bi
arreba txikienak eta haien lagun batzuk dira inguruan ditudan umeak. Egiten ari naizena ez da itzulpen bat.
|
|
2010
|
|
|
Biktimaren gurasoentzako eta
|
bi
arrebentzako 780.000 euroko kalte ordaina eskatu du Jose Maria Calero abokatuak, horietatik 480.000 hiltzaileak ordaindu ditu, eta 100.000 adin nagusiko gainerako akusatuen artean.
|
|
|
Gogoratzen al zara nola ibiltzen zen Regina eneko lorategiko zuhaitzetan kattagorriekin jolasean? Bihurrikeriak ere ez zituen gutxi egiten, batean Teofilo Maria zirikatzen zuela, makilakada bat ere eman zion egun batean, oker ez banago!?, bestean
|
bi
arrebak zizareekin edo kakalardoekin ikaratzen zituela, eta hurrengoan auskalo. Bixitasuna bera zen gure mutil hura!
|
|
|
Ni, ordea, nora ezean bezala gelditu nintzen, nik neuk ere ez bainekien non zegoen bekatua. Baina Maria Bibianak esan zuenak egia behar zuen, etxean sartu ahala amak (une hartan
|
bi
arrebei errieta egiten ari zitzaienak: –Zuek señorita batzuk zarete, eta hurrengoan, badakizue:
|
|
|
badirudi, aurrenik, amari, bazkalondoko ohiko eserialdian lotan zegoen bitartean, Jesusen Bihotzaren zurezko irudia agertu zitzaiola ametsetan, garai batean eskuan mapamundi bat zuena, baina eskurik eta mapamundirik gabe geratu zena, eta amari halaxe hitz egin ziola: . Nola nahi duzu, bada, nire Andre Maria zuri agertzea, Regina, ni hain gaizki tratatu baninduzun, etxeko trastelekura kondenatuta??; badirudi, hurrenik, ama, une hartan egongelan bakarrik zegoena, izeba Ernestinak lagun zituen bere aita espiritualaren
|
bi
arrebak, Magdalena eta Alejandrina, izeba baino hamar bat urte gazteagoak zirenak, eta hauek etxera gonbidatzen zuten noizean behin, egun hartan ere bai?, nora ezean bezala gelditu zela, guztiz aztoratuta; badirudi, azkenik, ametsak eragindako egoerari erantzun bat bilatu nahian edo, zuzenean joan zela giltzategira trastelekuko giltzaren bila, baina han ez zuela aurkitu eta orduan neskame guztiak...
|
|
|
aita Adrian, oker ez banago; edo aita Adriano???
|
bi
arreben etxera: bata alarguna zen, seme alabarik gabekoa, eta bestea ezkongabea.
|
|
|
elkarrekin egoten ahalegintzen ginen horregatik, Pagoagaren inguruan bizi genuèn esperientzia harrigarriari buruz hitz egiteko edo arrosarioa errezatzeko, ahalik eta girorik bilduenean, interferentziarik gabe? ...imenduzko keinu azkar bat egin eta aurrera ekiten niola, zurekin hitz egitera geratu gabe; bazkari eta afarietan, hala ere, halabeharrez elkartzen ginen, baina orduan ere gutxi hitz egiten genuen, inongo gogoberotasunik gabe, bereizten gintuèn gaia bazter utzita, hari buruz esan beharreko guztia esana bagenu bezala; gure arteko harremanak, beraz, ez ziren garratzak ez mingotsak, baina bai hotzak,
|
bi
arrebekin zenituenak ez bezala, noiznahi ikusten baitzintuztedan hirurak hizketan, baita barre algaraka ere noiz edo noiz.
|
|
|
ni bezain lurrekoak ziren, ni bezain errealak eta objektiboak, alegia?; urrunera joan gabe, etxean nuen froga: ama izebak eta
|
bi
arrebak. Nola uka, baina, emakumeena beste errealitate bat zela?
|
|
|
Bost ginen etxean: hiru anaia,
|
bi
arreba. Bigarrena niz ni.
|
|
|
Gogoratzen al zara nola ibiltzen zen Regina eneko lorategiko zuhaitzetan kattagorriekin jolasean? Bihurrikeriak ere ez zituen gutxi egiten, batean Teofilo Maria zirikatzen zuela —makilakada bat ere eman zion egun batean, oker ez banago! —, bestean
|
bi
arrebak zizareekin edo kakalardoekin ikaratzen zituela, eta hurrengoan auskalo... Bixitasuna bera zen gure mutil hura!
|
|
|
ni bezain lurrekoak ziren —ni bezain errealak eta objektiboak, alegia—; urrunera joan gabe, etxean nuen froga: ama izebak eta
|
bi
arrebak. Nola uka, baina, emakumeena beste errealitate bat zela?
|
|
|
Hurrengo egunetan, ama eta biok defentsiban bezala egon ginen: ...imenduzko keinu azkar bat egin eta aurrera ekiten niola, zurekin hitz egitera geratu gabe; bazkari eta afarietan, hala ere, halabeharrez elkartzen ginen, baina orduan ere gutxi hitz egiten genuen, inongo gogoberotasunik gabe, bereizten gintuèn gaia bazter utzita, hari buruz esan beharreko guztia esana bagenu bezala; gure arteko harremanak, beraz, ez ziren garratzak ez mingotsak, baina bai hotzak,
|
bi
arrebekin zenituenak ez bezala, noiznahi ikusten baitzintuztedan hirurak hizketan, baita barre algaraka ere noiz edo noiz.
|
|
|
badirudi, aurrenik, amari, bazkalondoko ohiko eserialdian lotan zegoen bitartean, Jesusen Bihotzaren zurezko irudia agertu zitzaiola ametsetan, garai batean eskuan mapamundi bat zuena, baina eskurik eta mapamundirik gabe geratu zena, eta amari halaxe hitz egin ziola: " Nola nahi duzu, bada, nire Andre Maria zuri agertzea, Regina, ni hain gaizki tratatu baninduzun, etxeko trastelekura kondenatuta?"; badirudi, hurrenik, ama, une hartan egongelan bakarrik zegoena —izeba Ernestinak lagun zituen bere aita espiritualaren
|
bi
arrebak, Magdalena eta Alejandrina, izeba baino hamar bat urte gazteagoak zirenak, eta hauek etxera gonbidatzen zuten noizean behin, egun hartan ere bai—, nora ezean bezala gelditu zela, guztiz aztoratuta; badirudi, azkenik, ametsak eragindako egoerari erantzun bat bilatu nahian edo, zuzenean joan zela giltzategira trastelekuko giltzaren bila, baina han ez zuela aurkitu eta orduan neskame gu...
|
|
|
Biharamunean joan zen, jantzia zuenarekin eta poltsa ez oso handi batekin, bere aita espiritualaren —kaputxino bat zen: aita Adrian, oker ez banago; edo aita Adriano...? —
|
bi
arreben etxera: bata alarguna zen, seme alabarik gabekoa, eta bestea ezkongabea.
|
|
|
Ni, ordea, nora ezean bezala gelditu nintzen, nik neuk ere ez bainekien non zegoen bekatua. Baina Maria Bibianak esan zuenak egia behar zuen, etxean sartu ahala amak (une hartan
|
bi
arrebei errieta egiten ari zitzaienak: " Zuek señorita batzuk zarete, eta hurrengoan, badakizue:
|
|
|
que se allaba en cinta del dicho Fco mediante los accesos carnales que tuvieron de dos años y medio antes [295] y despues oio asi mismo que por dicho estupro estubo en febrero preso. Eta haurra jaio eta hil ondoren, Auspagillenera joan zela Fraixkuri aditzera ematera, eta haren
|
bi
arrebak atera zitzaikiola, Angela eta Sebastiana, esanez: anaia ez zela etxean, eta gainera haurra ez zela harena eta alde egiteko handik, jainkoaren izenean!...
|
|
2011
|
|
|
Bernardo Atxaga: Aurrena ekarri duzun objektua argazki bat da, zure txikitakoa, zure
|
bi
arrebekin. Zuk esan, zer ekartzen dizu gogora?
|
|
|
Nire amak alkoholarekin arazoak zituen eta oso egoera txarrean bizi zen.
|
Bi
arreba ere ba omen nituen, ni baino zaharragoak, hauek amonarekin bizi ziren eta euren bizimodua ez bizitzeko eman omen ninduten adopzioan.
|
|
|
–Ez, ezin liteke? pentsatu nuen, bizitza osoa pasa dut pentsatzen bikote hau nire gurasoak direla eta orain, bat batean, ni kolonbiarra naizela eta
|
bi
arreba nituela esaten didate. Ez dakit nire benetako ama bizirik egongo den, ez nor den nire aita, ez non dauden nire bi arrebak.
|
|
|
pentsatu nuen, bizitza osoa pasa dut pentsatzen bikote hau nire gurasoak direla eta orain, bat batean, ni kolonbiarra naizela eta bi arreba nituela esaten didate. Ez dakit nire benetako ama bizirik egongo den, ez nor den nire aita, ez non dauden nire
|
bi
arrebak. Ez dakit ezer.
|
|
|
Beste guztia irudimenari utzi dio. Ez bat ez
|
bi
arrebari esan dio halako herri batean denboraldi batez bizitzea gustatuko litzaiokeela. Handik egun batzuetara Vidal gure baserrian da, egun osoz aitari laguntzeko.
|
|
2012
|
|
|
Laxaren arreba gazteenak, Maiderrek, sartzen ikusi orduko etorri eta besarkada estu bat eman zidan. Ondorengo ordu erdian, Elik eta Anak, beste
|
bi
arrebek istorio berdina errepikatuko zidaten, ia hitzez hitz.
|
|
|
Gero Yorkshire-ra jo nuen, baina aita hila zen ordurako, eta ama eta familia osoa zendua,
|
bi
arreba eta anaia baten umeetako bi izan ezik, eta aspaldi hildakotzat hartu nindutenez gero, ez zidaten inolako ondarerik utzi. Beraz, hitz batean, ez nuen inolako laguntzarik aurkitu, eta neukan diru eskasarekin ezin nuen gauza handirik egin bizimoduari aurre egiteko.
|
|
|
Horrela, lehenik eta behin, Lisboako merkatari bat aurkitu behar nuen, hark Londresko ordezkari bati idatzi, eta ez bakarrik hari diru agiri bat emateko, baita ere hura aurkitu eta nire izenean ehun libra dirutan ordaintzeko. Aldi berean, mendialdean bizi ziren nire
|
bi
arrebei ehuna libra bidali nizkien; izan ere, behar gorrian ez egon arren, ez ziren oso ongi bizi, bata alargundua baitzen, eta besteak, berriz, senarra zuen arren, laguntza handirik ez zion ematen.
|
|
2013
|
|
|
Arbizun, irentzaile edo zikiratzaile esan nahi du osatzailek. Etxean lau senide izan ginen,
|
bi
arreba nire aurretikoak, hirugarrena neu, azkena anaia ttikia.
|
|
|
Abuztuak 6, Zumaian.
|
Bi
arreba emanaldi berezia, 20:00etan Aita Mari aretoan. Andoni Egañak eta Xabier Lizaso pianojoleak Chopin eta Xenpelarren arrebak ekarriko dituzte oholtzara.
|
|
|
Idaho aldetik zetozen, nonbait. [Jon] Lopategi zen bat, haren
|
bi
arreba gutarrak dira-eta, moja karmeldarrak, eta Washingtonen ziren gurekin. Bertsolariak, Lopategiren arrebak ikusteko aitzakian geratu ziren gurean.
|
|
|
Gurasoen izenak (Margaret eta Homer) erabiltzeaz gain,
|
bi
arreba txikien izenak ere erabili zituen Matt Groeningek Simpson familiaren alabak izendatzeko: Lisa eta Maggie
|
|
|
–Aita negarrez ari da?, esan zuen Hassanek itsasontzia martxan jarri zenean eta
|
bi
arrebek txorakeriarik ez esateko eskatu zioten. Aitak ez zuen sekula negarrik egiten.
|
|
|
medikuntza. «Txikia zela,
|
bi
arreba hil zitzaizkion, biak ume. Herriko orduko medikuaren jarrera eredu hartu zuen aitak».
|
|
|
Eta taldea batzar gelara sartu zenean, gutira bost lagun baizik ez ziren izan: Bingley jauna, bere
|
bi
arrebak, arreba zaharrenaren senarra eta beste gizon gazte bat.
|
|
|
'
|
Bi
arreba. Chopin eta Xenpelar' emanaldia eskainiko dute igandean Arizkunenean
|
|
|
Xabier Lizaso pianojolea eta Andoni Egaña bertsolaria izanen dira taula gainean'
|
Bi
arreba. Chopin eta Xenpelar’ Andoni Egaña bertsolariak eta Xabier Lizaso pianistak sortu dute ikuskizuna.
|
|
|
16:30erako Mihiluze txapelketa antolatu dute eta Ikastolan izango da. 22:00etan, berriz, Kultur Etxean
|
Bi
arreba ikuskizuna egingo dute Xabier Lizaso piano jotzaileak eta Andoni Egaña bertsolariak.
|
|
|
|
Bi
arreba ikuskizuna eskaintzen ari dira Andoni Egaña zarauztarra eta Xabier Lizaso oriotarra toki batetik bestera, eta, 2012an sortua denez, biharko emanaldian tokia izango dute bi artista horiek. Bigarren oriotarra Maitane Mujika izango da.
|
|
2014
|
|
|
• Astigarraga.
|
Bi
arreba ikuskizuna, Andoni Egañaren eta Xabier Lizasoren eskutik. Bihar, 20:00etan, kultur etxean.
|
|
|
Erremediorik gabeko tunante frakasatua naizela uste du, eta hala gogoratzen dit elkartzen garen bakoitzean. Gainera, nire
|
bi
arrebak hain dira zentzudunak eta txintxoak... Enpin, ezagutzen dituzu, badakizu ze kastakoak diren, ia ia mojak.
|
|
|
1852an Pontevedrara joan zen, eta bertako Urbano Casasvellas musikariarekin aritu zen ikasten. 1854an Madrilen da Pablo, ama eta
|
bi
arreba ondoan dituela. Aita Galizian gelditu da.
|
|
|
Ez,
|
bi
arreba ditudala.
|
|
|
Espartin egile ofizioa segituz, etxaldeaz arduratu zen. Domingo eta bere
|
bi
arrebak etziren ezkondu. Beren aldetik, Beñat zenak eta hunen andreak ez zuten haurrik ukan.
|
|
2015
|
|
|
Adibidez, beraien
|
bi
arreben istorioa kontatzen dute, biak Gasteizen bizitzen eta arabarrekin ezkonduta. Batek euskara galdu du eta besteak, berriz, senar
|
|
|
Eta bada beste zantzu bat ere, garaia zehazteko: 68ko uda baino lehenago behar du, orduan jaio baitziren nire
|
bi
arreba bixkiak, eta arreba txikiekin ezin izan horrelako patxadarik, isiltasunik, euriari begira besterik gabe egoterik.
|
|
|
Malagóngo parrokiako apaiza ere izango zen.
|
Bi
arreba zituen hango komentuan moja: Ana Aingeruena, 1575eko ekainaren 11n profesa egin zuena; eta Isabel Igokundeko, 1578ko maiatzaren 4an profesa egin zuena.
|
|
|
Kapilauak
|
bi
arreba izan zituen Malagóngo komentuan: Ana Aingeruena, 1576ko ekainaren 11n profesa egin zuena; eta Isabel Igokundekoa, 1578ko maiatzaren 4an profesa egin zuena; gutuna idatzi zenean Isabel sartzeko izango zen aipatutako komunitatean.
|
|
|
Sortze Huna Antton Etxepare sortu dela Garraldari So etxean.
|
Bi
arreben ondotik, bixtan da ama Elena Idieder eta aita Beñat zorion betean direla eta ere sortu berriaren aitatxi amatxi laborariak! Ene iduriko, ez da ttonttoa izanen eta kirola maite izanen du, aita eta ama bezala.
|
|
|
Idahon sortu Manuel Aldecoa duela 72 urte, 1943ko Esker emate egunean, hil zen Lille aldean, Frantzian, Johannes Seifert piloto naziaren kontrako borrokan bere hegazkina jo eta paraxutaz jauzi egin behar izan zuelarik. 60 jende bildu zituen dominaemate ekitaldiak, Mike Crapo senadore idahotarra buru, hor zirelarik besteak beste Manuel-en
|
bi
arreba Benedicta (96 urte) eta Delphine (93). Familiako beste batek, Dolores Totoricaguena boisetarrak, egin ikerkuntzari esker eman zaio domina Aldecoa tenienteari, familia, agintariak eta telebista lekuko.
|
|
|
Hamabi haurride ziren, gaur lau dira oraino bizi,
|
bi
arreba eta bi anaia, hauetarik bat Ipar Amerikan. Eta bertze anaiak, Senperen bizi den Pierrek, meza bukaeran irakurtu du Josep zenaren testamendu espiritual hunkigarria.
|
|
2016
|
|
|
Zortzi anai arreba ziren, eta, gaur egun, bost bizi dira: hiru anai eta
|
bi
arreba. Patxiren emaztea, Luisa Udabe, hil egin zen.
|
|
|
Egin otoitz nire
|
bi
arreben alde, zure gizonek bortxetu eta hil egin baitzituzten urkatuta!
|
|
|
Aldi huntan muttiko bat, Amaiur izendatu dutena. Ez da dudarik Mailux eta Martta
|
bi
arrebek ongi inguratuko dutela beren anaia ttipia. Okoze Landdako Andde Kurutcharry eta Amelie Wangermez ek ere mundura eman dute beren lehen haurra, hau ere muttikoa, Mattin izendatu dutena.
|