|
2000
|
|
|
56 urte ditu eta 35 zituen otsailaren 21ean atxilotu zutenean. Kartzelan sartu zutenean
|
bi
alaba eta emaztea utzi zituen kanpoan. Egun Ainhoak 31 urte ditu eta Araidak 29 Mirentxu emaztea ostera orain hiru urte zendu zen.
|
|
|
—Emaztea eta
|
bi
alaba ditut, bigarrena jaioberria, eta... —suplikatu zion Xal badorrek hirugarren aldiz.
|
|
|
Bertzenaz, don Venanciok hiru seme alaba zituen, hirurak ere ezkonduak: seme bat, etxeko egitekoetan gero eta parte handiagoa hartzen ari zena, aitaren itzalean, eta
|
bi
alaba.
|
|
2001
|
|
|
Txori batek esandakoa, beraz, baieztatzen duzu, zure
|
bi
alabek zer esan handia dutela ipuin bat erabakitzen duzun garaian?
|
|
|
Beraren
|
bi
alaba, Kkorbai, Kori izengoitiz (25 urtekoa), eta Sheela, Sillo izengoitiz (30 urtekoa), xehatu egin zituzten aizkoraz eta ezpataz. Poliziaren ustez, hiltzaileak neskatxen hiru neba eta lehengusu bat izan ziren.
|
|
2002
|
|
|
Etxetik metro gutxira, zaborra ateratzera, irteten zenean ere gerrian eramaten zuen. Baina Valeriaren egoera ere ez zen batere segurua,
|
bi
alaba txikiekin bakarrik kalean, haurren bahiketak gero eta ugariagoak ziren kale haietan... «Errebolber bat erosiko dizut, 38 bat» esan zion Rodolfok.
|
|
|
Emazteak senarra libre ikustearekin amesten du, baita hamairu urteko Garazik ere,
|
bion
alabak. Bautistak Eguberrietako garai seinalatu hauetan askatasuna berreskura dezakeela pentsatzeak dardaraz jartzen omen ditu biak.
|
|
|
Etxekoandre arrunt bat. Duela sei urte eta erdi, mediku batekin maitemindu eta Nikaraguara alde egin zuen, senarra eta
|
bi
alabak utzita. Eleberria Aneren itzuleran kokatzen da, Aneren senarrak psikoanalista batengana eraman duenean, emazteari zer gertatzen zaion edo eta etxea zergatik utzi zuen jakiteko.
|
|
|
semeak mistikotzat hartzen du bere burua; Gorki, berriz, anarkista iraultzailea da. Ladis Enriketarekin dago ezkonduta, eta
|
bi
alaba ditu: Manoli eta Juanita, biak Opus Deiren ikastetxeetan heziak.
|
|
|
Esan zuen: "
|
Bi
alaba, bi etxe. Badaezpada ere...".
|
|
|
Horregatik, Sergiok Alpujarretara joatea proposatu zionean, alferrikakoak izan ziren Sararen gurasoen eragozpenak eta oztopoak, lehendik ere jarri izan zizkiotenak. Sarak ongitxo oroit baitzezakeen, adibidez, amaren jarrera, jakinarazi zionean Sergiorekin ateratzen hasia zela, etxeko bostak –gurasoak,
|
bi
alabak eta amona– bazkaltzen ari ziren egun batean. Sararen nerbioak bazkari hartan...!
|
|
2003
|
|
|
Lekeition jaioa da, 1961 urtean. Ezkondua,
|
bi
alaba ditu. Arrantzaleen semea.
|
|
|
Istanbuleko mezkita nagusirat heldu zirenean, leku saindu batetan zirenez, Koranak dioen bezala, Oya ren amak bere
|
bi
alabei hango emazte guztiek eramaten zuten buruko zapi bana eman zien.
|
|
|
Eguberrikari, Alemaniako usaien segitzeko, eta bereziki Oya eta Derya ri plazer egiteko, Osmanek izai eder bat erosi zuen. Oroitzapen on anitzekin buruan,
|
bi
alabek izaia panpina bat balitz bezala apaindu zuten. Alemanian urtero garrantzia emaiten zioten besta horri, eta bi neskek izigarri apreziatu zuten horien burasoek usaia hori segitzea, nahiz eta musulman erlijioa jarraitu.
|
|
|
Bueno, oso ondo, ni nagoen etxeko senar emazteek
|
bi
alaba dituzte, nire adinekoak, eta...
|
|
|
–Mallona bat ez; bi, hiru, lau baino –esan nion– Emaztea, Presentacion, eta
|
bien
alabak, Presentacion eta Teresa, kartzelara eroan zituzten.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, emaztearekin batera, lehen ezkontzako semeetako baten alaba den biloba hartu du, 1996az geroztik. Bigarren emaztearen heriotzaren ondorioz, demandatzaileari alarguntasun eta zurztasun pentsioa aitortu zitzaion
|
bien
alaba komunarentzat. Hala ere, Kantabriako Justizia Auzitegi Nagusiak, bere garaian, ezkontzagatik hartutako bilobari pentsioa jasotzeko eskubidea zabaldu zuen, eta, hala, GSINren ebazpen bat ezeztatu zuen, legezko edozein motatako filiazio baldintza ez betetzeagatik ukatu zuena, eta, orain, Gorenak arrazoia eman dio Gizarte Segurantzari.
|
|
|
Arropa aldatzen ari zela, arrotz egin zitzaion argazki hartan ageri zen emakumearen begiradaren distira. Gabon esan eta etxeko atea hiru bueltaz itxi zuen Karmele, argazkian
|
bi
alaben alboan ageri zen emakumearengandik urrun zegoela pentsatu zuen. Eta urruntasuna zenbatekoa ote zen pentsatu zuen:
|
|
2005
|
|
|
Eva eta Iñaki donostiarrak dira, baina azken bi urtetan Gasteizko erdigunea dute bizitoki.
|
Bi
alaba dituzte eta hipoteka ordaintzeko adinako bi soldata. Baina gehienek ez bezala, alokairuaren aldeko aukera egin du familia honek.
|
|
2006
|
|
|
Frantziarekin borrokan jarraitzen da, Espainiaren defentsa intelektual eta literarioan orain (lehenago autore frantsesek literatura eta kultura espainolarentzat erakutsi izan duten erdeinuagatik), gutxiagotasun konplexu edo gutxiagotasunaren ebidentzia mindu baten saminarekin (gaur euskaldunon kasuan bezala). ...espainoltasuna, patriotismoa, honezkero dena nahas mahasten da, Errestaurazioarekin batera hasi eta luzatu den" Calderón-en auzia" delakoan() nabaritzen denez72 Eztabaida horietan alderdi erromantiko edo tradizionalistatik Böhl de Faber merkatari baina literaturazale hanburgotarra, Cadiz-en establitua, eta haren emazte Francisca de Larrea," doña Frasquita", nabarmendu dira73
|
Bion
alaba izan da Cecilia Böhl de Faber, literatura espainolean Fernán Caballero bezala ezaguna. Baina Alcalá Galiano, etc., liberalek ere, jeinu espainolaz eta literaturaz, Alemaniatik zabaldu eta ja Europa osoan modan zegoen moldean idazten dute, batez ere emigrazio ingelesa ezagutu dutenek.
|
|
|
Etxean aitarekin geratu ziren
|
bi
alabek inoiz baino anparo gutxiago zeukaten anaia zaharrak joandakoan, eta aita oldartsu eta gogor haren atzaparretan inoiz baino babesgabeago zeuden. Bihotz oneko jendea Klemente VIII.a aita santuarengana joan zen orduan, Francesco aitarekin geratzen ziren bi alaba errukarri haiek gizon erotu eta anker haren atzaparretatik libra zitzan nola edo hala.
|
|
|
Etxean aitarekin geratu ziren bi alabek inoiz baino anparo gutxiago zeukaten anaia zaharrak joandakoan, eta aita oldartsu eta gogor haren atzaparretan inoiz baino babesgabeago zeuden. Bihotz oneko jendea Klemente VIII.a aita santuarengana joan zen orduan, Francesco aitarekin geratzen ziren
|
bi
alaba errukarri haiek gizon erotu eta anker haren atzaparretatik libra zitzan nola edo hala. Aita santuak zerbait egingo zuela agindu zuen, eta Beatriceren ahizpa zaharrena Francesco zakarraren ahutzetatik urrutiratu zuten, Gubbio familiako Carlo Gabrielli noblearekin ezkonduz.
|
|
|
|
Bi
alabak ondotik heldu ziren. Graziana, motela eta hitsa, aitaren eiteko.
|
|
|
Ez ginen irrika horretan bakarrak. Aitatxi Migelek ama Katalinarekin bezala, Estefaniaren kezka bizienetarik zen
|
bi
alabak goarnizioko gizonen gogo likitsetatik apartatzea. Gilen bere seme gazteena eta biok maiz dotrinatzen gintuen:
|
|
|
Ez dizut denbora gehiago lapurtuko. Susmoa daukat konbertsazioa baino gehiago emateko moduko neska ez ote den, eta senarrari eta bioi ez zaigu egokia iruditu gure
|
bi
alaba zaharrenak arrisku horretan edukitzea.
|
|
|
Gizonak deitu eta Biltzarrari amaiera eman ez ezik, bertan gauzak zuzen egin daitezen zaintzen du Temisek: ikusia dugunez, zuzenbidearen jainkosa da Temis (&emiç), eta zuzenbidearekin lotuta ageri dira Eunomia eta Dike62 haren
|
bi
alaben zereginak.
|
|
|
fuera!, gero kanbiorik gabe gelditu ginen eta bila joan nintzenian, Mixak pobreen artian bokatak banatu zituen, han esan ziguten biharamunian zornotzan kontzertu haundia zegoela, karnixeria batian haragiak erosi, hara gindoazela galdakao parian kontrola ikusi genuen urrutira eta mendiz mendiz in genuen krixton errebuelta, ez bait genuen aseguroaren paperik, hura ez genuen lotu, zornotzan zegoen siniestro total eta han ere lege problemarik ez genuen izandu eta han ere dena saldu genuen, ordiziara ere joan ginen eta han inon baino gutxiago saldu genuen eta gaizki pentsatzen hasi ginen, Mixak bere amantalarekin eta jantzi zuen lastozko sonbreroarekin iten zuen aurpegi luze bat, eta nik, redios, han ere munipekin gogor diskutitu nuen, eta azkenian jende gutxi zebilen tokian utzi ziguten eta jale ergelak goierriko haiek, hori zer da, zer du saltsa gorri horrek?, saltsa ona! ...da izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han
|
bi
alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo,... saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta han ondo saldu eta ondo egon ginen, bitartian diru balantziak in genituen eta etzen askore baina, zerbait ari ginen, Mixak orain errusiara joatiarekin iten zuen ametsa, eta nik ere nire ametsak baina nik garbi neukan gutxirekin biziko nintzela eta tailerrera pentsatu ere ez, han gasteizen haragia bagenuen oiartzundik sobratua eta hura eraman ekarriekin in zitzaigun lizundu, xerrak kutxilloarekin garbitu genituen, Mixak etzuen saldu nahi, eta nik, ba, lizun pixka bategatik, baina handik aurrera nazkatu ginen eta hasi ginen solomoa, piper saltsarekin, gasteiztik joan ginen leitzara zuzenian, han etzen guretzako tokirik baina albintiarekin diskutitu genuen eta hark zerga kobratu zigun eta utzi zigun toki bat, gero jeneradoriak etzigun arrankatzen eta presoen txosnan eskatu genuen entxufe bat, ondoan bagenituen ijito batzuk karrito batekin eta haiek ikusi zuten guk argia bagenuela eta guri eskatu ziguten, beltz bat ere etorri zitzaigun eske eta gero zilar saltzaileak ere, argentinako batzuk, gero hurruna, bagenekien zaila zela oso baina guk bilbora nahi genuen, bilbon astebete!
|
|
|
saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta ...da izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han
|
bi
alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo,... bilbon akitu arte!, esan genuen, bagenituen telefono batzuk, ia lotu genuen, azkenian ezetz, etziguten utzi, horregatik tafallara segitu genuen, han bukatu zitzaigun solomoa eta Mixak baratxuri zopa prestatu zuen eltzian, baratxuriak zanpa zanpa in eta eskatu genituen bar batian ogi zaharrak eta txorizo batzuk erosi genituen, handik in genuen goizueta, han jende txikitxoa zegoen, diferentzia haiekin Mixa harrituta zegoen, han leitzan ezagutu genuen saltzaile bati zerbeza kaja bat eman eta bere aldian toki bat utzi zigun, hurrengo goizian, handik gatozela, errebuelta asko eta Mixa mariatuta zijoan, baso zahar batian, basoko mutilak motozerrekin eta gazte batzuk pagoetara igoak, batzuk aurpegiak estalita, beste batzuk makillatuta bezala, kolore txuria, lekeition in genuen goizaldian ordu pare bat bidali bitartian eta zarautzen heldu bezain laster etorri ziren bi munipa eta papera eskatu ziguten eta herritik aparte jarri behar izan genuen, bermion in genuen gau ona, kontzertu haundia zegoen eta laurehun bokata saldu genituen, denak eta gehiago ere salduko genituen, argi pirrintarekin ari ginen gauzak furgonetara jasotzen, ya ari ginen burniak biltzen, halako batian bronka izugarri bat, tipo txiki buru haundi bat gugana ikaratuta korrika eta ikusi ez ikusi furgonetara sartu zitzaigun eta atia itxi zuen, haren atzetik amorratu batzuk, ni, zer pasatzen da!, tartian jarri nintzen, joputa!, esaten zuten, neska bat bortxatu zuela txiki hark, nahi zizkioten barrabilak moztu, nik tranki tranki!, bakarrik esan nuen, eman zidaten ostia latz bat, ya furgonetara sartu behar zuten, Mixa etzen ikaratu eta hanka burni bat ibili zuen airian, bidali zituen bi tipo lurrera, jende gehiago etorri zen, akatu baino lehenago sartu ginen furgonetan nola hala, hautsi ziguten atzeko kristala eta burni batzuk han utzi genituen, atera ginen bermiotik, zartaien eta serbilleten artian gure buru haundia, alkandora urratua, puta, esaten zuen, puta zela, etzuen besterik esaten, neska hura, puta zela, halako batian, herritik ateratzeko maldan, taka, in zen furgoneta berriz ere gelditu, jaitsi ginen, buru haundia begiak atera beharrian ikaratuta zegoen, eskerrak eman gabe piztia bezala mendira salto in zuen, hurrengo egunian ez, hurrengoan, furgoneta karga in, nafarroa aldera abiatu ginen, ba omen ziren hango erdialdeko haranetan herri txiki batzuk, denbora hartan jaiak zituztenak, jendetzarik ez, esan ziguten, baina joanez gero poliki salduko duzue, pasa genituen harako mendiak, iritsi ginen ipuruen lurrera, galdezka galdezka, heldu ginen ariztira, feria zen ariztin, jende gutxi, haur batzuk, barraka batzuk, tipo batek puñalarekin jolas iten zuen, bi lagun padera zabalian ogia erretzen ari ziren, etorri zitzaigun herriko mutil ile luze bat, informatu zen zer zen gure nahia, esan zigun ostatuaren ondoan non jartzia genuen, nonbait, esan zigun hark, gobernuak, bertako jauntxoekin elkar hartuta, pribatizatu in nahi zituen mendi haietako lurrak, eta kontra iteko zen festa, nik susmoa, zibilak joango ote ziren eta, joan nintzen begiratzera bazterrak, ez nintzen fiatzen, Mixa mutil harekin gelditu zen, itzuli nintzenian ostatuan ziren biak, Mixa ikusten zen gustora zegoela, mutil ile luze hark, Stefan izena, galderak iten zizkion, errusiako eskolaz, siberiaz, hango ibaiez, lehortu zen itsaso batetaz, iluntziarekin hasi zen jendia etortzen plazara, guk sua piztu, bonbillak arboletatik txintxilika jarri eta, gutxi bat, gutxi bat, oso ongi saldu genuen, goizaldian, bostak seiak izango ziren biltzen hasi ginenian, denak bildu eta abiatzera goazela, furgonetak, etzuela nahi, aritu ginen, eman genizkion takateko batzuk, alferrik, ematen zuen hila zela motorra, probatu genuen Stefanek utzi zigun bateria batekin, etorri ziren ferianteak ere, motorrari begiratu, burua kordokatzen zuten, etzen hari nondik sartu eskua, ezin ezer egin, apartatu ginen, madarikatu genuen gure suertia, Mixa
|
|
2007
|
|
|
|
Bi
alabaren aita zaitugu: dakizunarekin, ezpata zorrozten hasia izango zara…
|
|
|
Eta euskal mitologiarekin lotutako guztia atsegin nuen, Julio Caro Baroja irakurtzea gustatzen zitzaidan. Nire alabei kontatzen dizkiet gauza horiek eta
|
bi
alaben pertsonaia kuttunena Itziar da, Donostiako baso batean bizi den pertsonaia. Gero heldu egiten zara, baina nahi baduzu ez duzu zertan hori guztia ahaztu behar.
|
|
|
Bere anaia Antonioren semea zen, Errazkingo baserriko primuarena, alegia53 Berehala, seme bezala hartu zuen. Semeak tanboetako lanean aritzen ziren,
|
bi
alabak, ostera, gizarte laguntzaile batek aholkatuta, Montevideora eramatea erabaki zuten, tanboko bizimodua ez zelako batere biguna eta egokia bi andereñoren heziketarako. Min handiz hala egin zuten, eta Maria Lourdes eta Ramo52 Ik. 110 or.
|
|
|
Iru seme ta
|
bi
alaba Jainkuak ekarri.
|
|
|
–Ez, hori ez dit esan, baina nire
|
bi
alabak zientzialariak izango direla aurreikusi du, ni bezala.
|
|
|
–Zure
|
bi
alabak zientzialariak. Benetan?
|
|
|
Behin batez bazen errege bat. [Bazituen]
|
bi
alaba; arras maite zituen eta alaba haiek beren aita maite zuten; eta errege hura egun batez deitua izan zen gerla handi batera; (5 or.)
|
|
|
Ondorengo hiru testuetan, multzoko azkenak (5, 6 eta 7.ak), aditz atzean daude galdegaiak(
|
bi
alaba, bi seme eta bi zaku dirurekin). Bosgarren testuan hirugarren perpausak errespetatzen du galdegaiaren legea, baita laugarren perpausean ere, baina ez bosgarrenean.
|
|
2008
|
|
|
Corralito aurreko urteetan, Rosarion bizi zen Panetti, senarra eta
|
bi
alabarekin. Ingeles irakasle ibili zen hainbat etxetan, senarra berriz elektrikaria zen, baina ekonomikoki ez ziren iristen.
|
|
|
Etengabe ipintzen dut auzitan besteek egiatzat daukatena eta absurdoan edertasuna bilatzen dut. Inguru ilun honen erdian indarra nire
|
bi
alaben aurpegietako irribarreak ematen dit". Ez dio askoz gehiago bere buruaz Zayyanek, baina izan behar du norbait:
|
|
|
AEBetako bizilagunei gerrak eragin dien tragedia kontatzera mugatu dira zuzendari batzuk. Grace is gone laneko protagonistak berbarako, armadako sarjentu zen emaztea galdu berri du, eta ez daki bere
|
bi
alabei nola azaldu. Hilerriaren alde bakarrari eskainitako filma da.
|
|
|
Nire ahizpa bat 77an jaio zen.
|
Bi
alaba urte berean. Ezinezkoa da.
|
|
|
barkatu baina problema asko izan ditut, guztiak bat batean, iazko izotzak olibondoei kalte egin eta oliba produkzioa erdira jaitsi zaigu aurten, meategian istripu bat ere izan genuen, eta halakoetan, badakizue? Markes jauna, beraz, disimulatzen ahalegintzen zen, baina emaztea eta
|
bi
alabak berandu baino lehen ohartu ziren zerbait arraroa gertatzen zitzaiola.
|
|
|
Konformatu zen Natividad aitaren erantzunarekin, agidanez; moldatu zen, bestalde, etxeko bakoitza ahal zuen bezala, mututasuna mozorrotzat hartuz, alegia? egoera berrira, senar emazteak eta alabak elkarrekin finkatuz joan zirèn arauak aintzakotzat harturik, haiek jakinaren gainean eta hauek auskalo,
|
bi
alabek susmoren baten mende egon behar baitzuten, Natividad egon zen bezala; esan zien aitak esan beharrekoa: –Hemendik aurrera, maizago joan dut Andaluziara eta bolada luzeagoak egin, ene alaba bihotzekoak, negozioak direla-eta.
|
|
|
guk festa antolatu, eta zuek festa girotu? poz pozik utzi nahi bainituzke neure
|
bi
alabak!
|
|
|
Ezintasun hark, baina, beste ezintasun bat ekarri zion:
|
bi
alabei ordura arte bezala begiratzeko ezintasuna; bihotzaren mugimendu inkontziente bat zen, beharbada, baina markesa anderearen begiradan ongi antzeman zitekeena, astiro eta geldiro erreparatuz gero. Markes jaunarekin ongi konpontzen zèn aroan, izan ere, bazegoen, markesa andereak alabei zuzentzen zizkièn begiraden artean, begirada berezi bezain ohiko bat, atsegin betezkoa, baldintzarik eta zalantzarik gabeko begirada biribiltzat har zitekeena eta maitasuna zèn harrotasunaren eta harrotasuna zèn maitasunaren adierazgarria ere bazena; markesa anderearen desliluraren egunak iritsi zirenean, aldiz, bazirudien ezen begiradaren biribiltasunean itzal bat sartu zela, eta bazirudien, halaber, maitasunaren eta harrotasunaren adarrek bat egiten zutèn lekuan zalantzaren txoriak bere habia egin zuela, alabak ikusi ahala halako mesfidantza berezko bat errotuko balitzaio bezala, zeren, senarra fidatzekoa ez bazen, eta ez zen, zergatik alabak bai, haren antza bazuten?
|
|
|
Bi amets haiek, jakina, porrot egindako bere ametsaren proiekzioak ziren: esan nahi baita markesa andereak ongi ezkonduta nahi zituela bere
|
bi
alabak, beren mailako gizon zintzo aberats banarekin; gertatuak gertatuta gero, ordea, garbi baino garbiago finkatua behar zuen markesa andereak, halaber, bere balio eskalako baliorik baliozkoena, balizko senargaien zintzotasuna neurtzeko orduan: haien emaztegaiarekiko leialtasuna; eta mariazaleak baziren, hobeto, noski?
|
|
|
Gainerakoan, zuhurtzia zen amets haien giltza, eta amaren obligazioa, ametsak behar bezala bideratzea: zuhurtzia, bai,
|
bi
alabek amaren porrota behar baitzuten eskarmentu, haren porrota lezio. Berak, izan ere, markesa andereak?
|
|
|
Bildu aitzin, ordea, urduri egon zen, alabaren zain zegoen bitartean, ibilbide laburreko joan etorri batean ibili zen bere gelan, zooko hartz galdu bat balitz bezala?, alaba nola tratatu behar zuen ez zekielako, ausaz, hain berezia eta hain partikularra zen, izan ere,
|
bi
alaben historia, beti elkarrekin, guztia bien artean konpartitzen zutenean, halako eran, non, doña Marta institutrizaren agindupeko garaian, konderri bat ere asmatu baitzuten, Natividadek Natinata deitzen ziona eta Nataliak Natanati:
|
|
|
Markesa andereak ongi oroitzen zuen nola, jauregiko alboetako bat apaindu behar zutela eta, zalantzan egon zen lorezainarekin, arrosak edo jazminak aldatu behar ote zituen. Ama, lorezaina eta
|
bi
alabak zeuden une hartan, amak esan zuenean:
|
|
|
Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez? edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia,
|
bi
alaben kasuan zer esanik ez. Horregatik egongo zen markesa anderea, beharbada, urduri, ez baitzekien nondik aterako ote zitzaion Natividad; markesa andereak ez zekien, beraz, amari zor ziòn begirunearekin joango ote zitzaion Natividad, galderei zuzen erantzuteko prest, edo ahizparen defentsan ibiliko ote zen, Natinatatik Natanatira eta Natanatitik Natinatara, bizitza osoan egin zuen bezala.
|
|
|
konplimenduzko hitz gutxi batzuk baizik ez, hoztasunaren eta axolagabetasunaren bilgarripean zuzenduak betiere. Agurraren une hartan, gainera, ama eta
|
bi
alaba gelditu ziren Regina geltokiraino zalgurdian eramatekotan?, bat bateko buruko mina egin zitzaion Nataliari, auskalo benetakoa ote zen edo aitzakia hutsa.
|
|
|
hura kontratatu, hark auzia irabazi, markesa anderearen gurasoek legegizon distiratsua festa batera gonbidatu, honek haien alaba, hogei bat urteko neskatxa artean? dantzara atera eta bals hark erabaki baitzuen bi dantzarien etorkizuna; eta markesa anderea hain zegoen harro, bestalde, orduan gertatuaz, non, senarra kanpora joaten zenean, kontu kontari aritzen baitzen bere
|
bi
alabekin, une berezi haien nondik norakoak gogoan: –Festan ikusi orduko ohartu nintzen zuen aita maite nuela.
|
|
|
haize eztiak auskalo zer zeruren promesa egin zion lumari, eta lumak baietz erantzun zion haize eztiari?. Handik aurrera, hiru urtetan ezkongai izan ondoren, ezkondu,
|
bi
alaba eder haiek eduki. Natalia eta Natividad?, eta urte luzeak egin zituzten ezkonduek elkarren ondoan, egoera aski egonkor bezain zoriontsuan, markes jaunaren eta markesa anderearen arteko lotura, elkarren interesak aintzat hartzen zituèn maitasun sinbiotikoaren lokarri sendoek osatua, sendoa baitzen, azken batean, itxuraz bai bederen.
|
|
|
markes jauna, izan ere, urte luzeetan izan zitzaion leiala eta fidela markesa andereari, primeran kontserbatzeaz gain, bazuen markesa andereak berezko bitalismo bat, ingurua kutsatzen zuena?, ez harekin liluratuta zegoelako, beharbada, markes jaunaren begiak eta haren begiradak aztergai zituèn balizko lekuko batek, halere, ederki antzemango zion nola begiratzen zion emazteari atseginez noiznahi, era batean edo bestean maitatzen jarraitzen zuen seinale?, baina bai haren, beren?
|
bi
alabekin:
|
|
|
Beharrik ere ez, egia esan, eta, balizko lekuko batek ere duda izpirik izan ez zezan, Lurra bezain pisu handiko argudioa eman zuen, Lurra bezain biribila?: Jainkoak jainkozko
|
bi
alaba eman zizkidan?
|
|
|
Eta Nataliaren aferarekin puntu hartara iritsi zirenean, halako zerbait gertatu zitzaion. Reginak, izan ere, gurasoak bezainbeste estimatzen eta gurtzen zituen
|
bi
alaba bikiak; gero, baina, gauzak zeharo korapilatu ziren ezustean, eta handik aurrera?. Natalia eta Natividad ikusi nituenetik alaba biki batzuen irrika sartu zitzaidan, baina pentsatzen hasia naiz ezetz. Izan ere??
|
|
|
idatzi zion Nazariori bere gutunetako batean?, lanak izan zituen, bere begien aurrean gertatzen ari zena zinez gertatzen ari zela sinesteko. Baina, ikusi ere, ikusten zuen arazo bat sortu zela, nork esango zion berari, Reginari,
|
bi
alabak mutil berarekin maiteminduko zirela?, eta arazoari aurre egin behar zitzaiola.
|
|
|
nola, bada, urdea ikusi ahala urdaiazpikoa imajinatzen bazuen, listu jariatze automatiko bat eragiten ziona, Pavloven txakurrari bezala!; beste argudio bat ere bazuen, agidanean? sorginetan ere sinetsi izan baitzuen garai batean, ez al zituen markesa anderea bera eta
|
bi
alabak sorgintzat hartu, han bere herrian lehen aldiz ikusi zituenean??, harik eta errealitateak beste zerbait erakutsi zion arte; Reginak ez zuen horrekin adierazi nahi, beharbada, seguru ezetz?, deabrurik ez zegoela, izango ez zen, bada, munduan Angiolillo bezalako anarkista bakar bat egon bitartean!?, baina Reginak nekez pentsa zezakeen ezen, exorzismoaren ondorioz, Nataliaren baitatik urde ba... markesa andereak mirariak zituen buruan betiere, baina ez ote zuen kontu hark irtenbide arruntago bat, beti gora begira egon gabe?
|
|
|
bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara,
|
bi
alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta, ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki bat ere bai, zeinean bi ahizpak baitziren protagonista nagusi?, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
baina iristen zen hurrengo astea, arazo bakoitzari beste arazo bat zerraion, antza, eta ezusteko bakoitzari beste ezusteko bat, cortijoan ez bazen meategian, eta meategian ez bazen cortijoan, markes jaunak gutunetan idazten zuenaren arabera? eta orduan ere beste hainbeste gertatzen zen; markesa anderea eta
|
bi
alabak, berriz, markes jaunaren zain; markes jauna ez zen, ordea, inoiz iristen, baina haren gutunak edo haren telegramak bai, ama alabei betiko leloa errepikatzen zietenak: banoa eta banoa, aste honetan ez bada hurrengoan sinfalta?
|
|
|
Reginak bazekien, bai, ezinbestean jakin behar zuen?, Faustik isilduaren berri: bazekien markesa anderea biktima zela eta markes jauna borreroa haien arteko auzian, eta bazekien, ondorioz, han nork sufritzen zuen batez ere; ikusi besterik ez zuen
|
bi
alaben urtebetetzean antolatutako jaialdian ere nola zebilen bakoitza: markes jauna kontsularekin hitz eta pitz, ezer gertatu ez balitz bezala; markesa anderea, aldiz?
|
|
|
ikasi, bere jauregia behar bezala eraman nahi bazuen urte pare baten buruan, Nazarioren iragarpenak betetzekotan! Gainontzean, Reginak berandu gabe izan zuen bere zintzotasuna erakusteko aukera, markes jauna Andaluziara joan?
|
bi
alabei eskaini zièn jaialdi egunaren biharamunean, eta handik hiruzpalau egunera.
|
|
|
zer hobe hartarako etxetik alde egitea baino, eta mendiko aire garbia arnastea etxeko aire itoaren ordez? Egia zen balizko bidaiak bere arriskuak zituela, baina markesa andereak horixe behar zuen, beharbada, beste mota bateko emozio bat, beste abentura bat, odolaren urdintasunean adrenalinaren eguzki gorria piztu ziezaiokeena, senarrarekin Frantzian izan zuèn bidaldi hartan, automobila erosi eta alabekin Zaldiaingo jauregirako bidea egiten zutela, ongi bai ongi eutsi zien markesa andereak, baita
|
bi
alabek ere, egia esan, bidaiaren gorabehera guztiei, markes jaunak zituèn zalantzak ezabatuz: zuek ez dakizue zer den horrelako bidaia bat, damutuko zarete?!?, bere amodio harremanen porrota ezabatzeko, edo, ezabatu ezean, bigarren planoan uzteko gutxienez; baina sentimendu interesatu bezain arrunt haiek ezkutatzeko, toki guztietara senarraren beharrean irten ohi zena ez ote zen bere kasa irteteko gai izango behingoz, bakarrik, senarraren behar izpirik sentitu ere gabe??
|
|
|
Etxekoak agurtzerakoan, hantxe aurkitu zituen markesa andereak guztiak:
|
bi
alabak, maiordomoa, doña Norma, etxekoandrearen ausentzian haren ardurak bere gain hartzen zituena, baita aita kalonjea ere, ahalegin berezi bat egin zuena, errudun uste nolabaiteko batek edo jota.
|
|
|
Markesa andereak gogoan behar zituen aita kalonjeari eta
|
bi
alabei esandako hitz ausartak, noiz eta Nataliak esan baitzion ez zuela amak bizia arriskuan jartzerik nahi, badaezpadako bidaia batean: –Baina nik horixe nahi dut, beharbada, hil, Ama Birjinak beste mundura eraman nazan.
|
|
|
Familiaren egoera halakoa zen, beraz, villalbatarrak beste ezusteko batek harrapatu zituenean. Ezustekoaren protagonistak, ordea, ez ziren ez aita ez ama izan, haien
|
bi
alabak baizik. Natalia eta Natividad?, aitaren antz izugarria zutenak, alde batetik, baina amaren izaera bertsua zutenak, bestetik, soinekozaletasun festazaletasunei dagokienez bederen, biak ere zein baino zein gehiago baitziren soineko zein festazale. Bikiak ziren eta berdin berdinak, biak bereizten zituèn ezaugarri bategatik ez balitz:
|
|
|
Eseri ziren afaldarrak, bedeinkatu zuen markesa andereak mahaia? Hantxe zeuden, gurasoekin batera,
|
bi
alabak ere. Guztia zen giro hartan kortesia eta adeitasun.
|
|
|
Reginak bazekien, izan ere, markesaren neskamea nekez izan zitekeela markesa, ametsetan ez bazen bederen; zergatik ez, baina, errealitatearen planoa ametsarenera hurbildu, gizon dirudun bat senartzat hartuz, adibidez, dama printzipal begirunetsu baten estatusa emango ziona automatikoki? Inguruan kokatutako kamera ezkutu batek grabatutako sekuentziei erreparatuta, edonork egiaztatuko zuen, xeheki egiaztatu ere, nola lagundu zion markes jaunak Nazariori ateraino afaria bukatuta gero, nola itzuli zen hura atetik salara, eta nola aurkitu zituen hantxe emaztea eta
|
bi
alabak, Regina zamaua kendu eta mahaia garbitzen ari zen bitartean, zapi busti bati eraginez hara eta hona, hona eta hara; baita nola markes jaunak Nazarioren laudoria egin zuen ere:
|
|
|
Laugarrenean, ordea, jeneralari tanta hezueri larri bat nagusitu zitzaiolako edo, osasuna murriztu ez ezik umorea ere ozpindu ziona, ez zen azaldu. Eta bosgarrenean, Villalbako markes jaun andereak iritsi ziren, 1900eko uda partean doi, mugaz bestaldean erosi berri zutèn automobil batean, beren
|
bi
alabekin.
|
|
|
...es jauna, beraz, simil botaniko bat erabiliz, onttoa zen, eta markesa anderea alga, edo hura zen alga eta hau onttoa, biak gizakiak, bai, baina bi espezietakoak balira bezala, alegia?; dena dela, elkarren aurka eta elkar azpiratzen ibili beharrean, markes jaunak, voltairezalea zèn neurrian, ez zuen Elizako hierarkia ontzat hartzen, baina, kontraesana badirudi ere, ontzat hartzen zuen emazteak eta
|
bi
alabek kalonje jaun bat, jauregira noiznahi etortzen zena, aita espiritualtzat hartu izana, sinetsia baitzegoen, bestalde, Espainiako gizartearen aldaketak pixkakakoa behar zuela eta ez bat batekoa, justiziaren eta ordenaren arteko hautua egitekotan ordena aukeratuko baitzuen, bere jarrera harekin Goetheren eskolakoa zela erakusten zuela, eta kontserbadore hutsa, ondorioz, nahiz eta, gutxi batzue... eskandalu eragilea, agian, hobeto, bere eskutik sortutako iskanbilak eta kalapitak lotuagoak baitzeuden gizartearen aurkako kritika azaleko bati sakoneko bati baino?, markes jaun andereek halako harreman sinbiotiko bat landu zuten, baita espazio berri bat sortu ere, elkarrenganako begirunea eta gutxieneko konfiantza oinarri zituena, halako moldez, non, bakoitzak bere bizimodua egiten zuen arren, markesa anderea noiznahi biltzen zen bere lagun amabirjinazaleekin, eta markes jauna bere adiskide min batekin, kontsula bera, urte luzeetan Ameriketan ibilitako pentsalari askea?, beti aurkitzen baitzuten, haatik, tarteren bat beren maitasun sinbiotikoa azaltzeko?
|
|
|
eskandalu eragilea, agian, hobeto, bere eskutik sortutako iskanbilak eta kalapitak lotuagoak baitzeuden gizartearen aurkako kritika azaleko bati sakoneko bati baino?, markes jaun andereek halako harreman sinbiotiko bat landu zuten, baita espazio berri bat sortu ere, elkarrenganako begirunea eta gutxieneko konfiantza oinarri zituena, halako moldez, non, bakoitzak bere bizimodua egiten zuen arren, markesa anderea noiznahi biltzen zen bere lagun amabirjinazaleekin, eta markes jauna bere adiskide min batekin, kontsula bera, urte luzeetan Ameriketan ibilitako pentsalari askea?, beti aurkitzen baitzuten, haatik, tarteren bat beren maitasun sinbiotikoa azaltzeko?
|
bi
alabekin biltzen zirenean, adibidez, hain zeuden gurasoak haiekin liluratuta, edo balsa dantzatzen zutenean, hain desberdinak zirenak itxuraldatu eta batu egiten baitziren orduan, alga eta onttoa zeudèn tokian liken bat sortzen zela.
|
|
|
Errealitateaz jabetzen hasi zenean, ordea, beste sentimendu bat nagusitu zitzaion Reginari. Batez ere, handik bizpahiru egunera markesa eta haren
|
bi
alabak ikusi zituenean. Isil gordean izan zen.
|
|
|
Bazekien hori Reginak, eta hala, harresira hurbildu eta, oinak zulo egoki batzuetan bermatuta, zelatan jarri zen. Orduan ere, soineko arrosa harekin ikusi zuen markesa, eta
|
bi
alabak, berdez jantziak. Eta ez zituen gaueko eguzkiak argitzen, egun egunekoak baizik, koloreak, bolumenak eta ertzak garbi, begiak bere egiten zuèn nahaste borrasterik gabeko ikuskizunean.
|
|
|
Arratsaldeetan, ia egunero, osteratxo bat egiteko ohitura zuten markesak eta haren
|
bi
alabek, zaldiz, herri inguruan zegoèn mendixka gain bateraino, non askaldu egiten baitzuten, belarretan eserita: hantxe itxarongo zien Reginak biharamun arratsaldean, zirt edo zart?
|
|
|
Markesa goiz hartan umore onez jaiki zen, amets polit bat izan zuelako, beharbada? amets polit bat izan zuelako, ziur, jaiki orduko kontatu ez zion, bada, ametsa bere senarrari, baita bere
|
bi
alabei eta ohorezko damari ere aurreraxeago, gosaltzeko orduan! –Aingeru batzuk ikusi ditut, ederrak baino ederragoak, eta gorago, tronu batean eserita, Ama Birjina, ederren artean ederrena?
|
|
|
bi negozio, aitak ongi bete beharrekoak?
|
bi
alaben ezinbesteko laguntzarekin, ordea. Baina zeruari lotutako negozioa Ernestinari ongi baino hobeto egokitzen bazitzaion, lurrari lotutakoa berari. Reginari?
|
|
|
–Apellidua galtzen duena bigarren mailako gizona izatera kondenatuta zagok, Rufino, eta hi horietakoa haiz, naturak erabakitakoan daukak froga, heure ondorengoak heure
|
bi
alaba horiek ez dituk, bada! Baina, alde batetik, hobeto.
|
|
|
Bikotea aski ezaguna zen, betidanik bizi baitzen Mañuetan.
|
Bi
alaba dituzte Gasteizen, eta seme bat, egunotan atzerrian bidaiatzen ari zena. Mañuetan makina bat senide dute.
|
|
|
Azkenean, epaileak arrazoia eman zien tenislariei. Hura ez zen izan aitak
|
bi
alabak auzibideetan murgildu zituen lehen aldia, aurretik bien arteko partida batean emaitza aurretik adostu izana leporatu baitzioten.
|
|
|
26 urterekin Laudioko alkate, 27rekin legebiltzarkide, 29rekin Arabako Biltzar Nagusietako presidente, eta 38rekin lehendakariorde. Begoña Arregirekin ezkonduta dago, eta
|
bi
alaba dituzte. Langile «zintzoa eta nekaezina» dela diote ezagutzen dutenek.
|
|
|
Emaztea eta
|
bi
alabekin joan zen Obama bozkatzera, eta etxean ez geratzeko deia egin zien beste behin herritarrei. «Gaur da eguna, orain erakutsi behar dugu zenbaterainoko aldaketa den nahi dugun».
|
|
|
«Gaur da eguna, orain erakutsi behar dugu zenbaterainoko aldaketa den nahi dugun».
|
Bi
alabekin sartu zen obama bozkalekura eta haiekin batera eman zuen botoa. Ondoren emaztea joan zen.
|
|
|
Tresna ere ez zen xiringa hotza, haragizko ziztada beroa baizik. Emazteak
|
bi
alaba izan zituen. Senarra ernalketa artifizialari esker jaioak zirela sinetsita zegoen.
|
|
|
Atentatua izan den lekutik gertu dago uriatarrak bizi diren etxea ere. Emaztea eta bost seme alaba zituen, hiru seme eta
|
bi
alaba. Hiru anaia ziren, hiruak 1969an sortu zen Altuna y Uria familia enpresako buruak.
|
|
|
Bi amets haiek, jakina, porrot egindako bere ametsaren proiekzioak ziren: esan nahi baita markesa andereak ongi ezkonduta nahi zituela bere
|
bi
alabak, beren mailako gizon zintzo aberats banarekin; gertatuak gertatuta gero, ordea, garbi baino garbiago finkatua behar zuen markesa andereak, halaber, bere balio eskalako baliorik baliozkoena, balizko senargaien zintzotasuna neurtzeko orduan: haien emaztegaiarekiko leialtasuna; eta mariazaleak baziren, hobeto, noski...
|
|
|
Gainerakoan, zuhurtzia zen amets haien giltza, eta amaren obligazioa, ametsak behar bezala bideratzea: zuhurtzia, bai,
|
bi
alabek amaren porrota behar baitzuten eskarmentu, haren porrota lezio. Berak, izan ere –markesa andereak– porrot egin zuen, bai, bere ezkontzan, baina ez zuen porrotaren gaineko porrotik permitituko, ez bere etxean bederen:
|
|
|
Bildu aitzin, ordea, urduri egon zen –alabaren zain zegoen bitartean, ibilbide laburreko joan etorri batean ibili zen bere gelan, zooko hartz galdu bat balitz bezala–, alaba nola tratatu behar zuen ez zekielako, ausaz, hain berezia eta hain partikularra zen, izan ere,
|
bi
alaben historia, beti elkarrekin, guztia bien artean konpartitzen zutenean... halako eran, non, doña Marta institutrizaren agindupeko garaian, konderri bat ere asmatu baitzuten, Natividadek Natinata deitzen ziona eta Nataliak Natanati: bi izen eta herri bakar bat, bi kondesek –ahizpa bikiek– bakarrik habitatzen zutena.
|
|
|
Markesa andereak ongi oroitzen zuen nola, jauregiko alboetako bat apaindu behar zutela eta, zalantzan egon zen lorezainarekin, arrosak edo jazminak aldatu behar ote zituen. Ama, lorezaina eta
|
bi
alabak zeuden une hartan, amak esan zuenean:
|
|
|
...ituen auzi– hura kontratatu, hark auzia irabazi, markesa anderearen gurasoek legegizon distiratsua festa batera gonbidatu, honek haien alaba –hogei bat urteko neskatxa artean– dantzara atera eta bals hark erabaki baitzuen bi dantzarien etorkizuna; eta markesa anderea hain zegoen harro, bestalde, orduan gertatuaz, non, senarra kanpora joaten zenean, kontu kontari aritzen baitzen bere
|
bi
alabekin, une berezi haien nondik norakoak gogoan: " Festan ikusi orduko ohartu nintzen zuen aita maite nuela.
|
|
|
haize eztiak auskalo zer zeruren promesa egin zion lumari, eta lumak baietz erantzun zion haize eztiari". Handik aurrera, hiru urtetan ezkongai izan ondoren, ezkondu,
|
bi
alaba eder haiek eduki –Natalia eta Natividad–, eta urte luzeak egin zituzten ezkonduek elkarren ondoan, egoera aski egonkor bezain zoriontsuan, markes jaunaren eta markesa anderearen arteko lotura, elkarren interesak aintzat hartzen zituèn maitasun sinbiotikoaren lokarri sendoek osatua, sendoa baitzen, azken batean, itxuraz bai bederen.
|
|
|
Faustik bere teoriak zituen –gizonezkoei odolera isuritako testosterona zenbatekoetan oinarritutako estudio zientifiko batek arrazoi emango lioke, ausaz–, baina markes jauna gertatzen zitzaion teoriaren salbuespen: ...tzeaz gain, bazuen markesa andereak berezko bitalismo bat, ingurua kutsatzen zuena–, ez harekin liluratuta zegoelako, beharbada –markes jaunaren begiak eta haren begiradak aztergai zituèn balizko lekuko batek, halere, ederki antzemango zion nola begiratzen zion emazteari atseginez noiznahi, era batean edo bestean maitatzen jarraitzen zuen seinale–, baina bai haren –beren–
|
bi
alabekin:
|
|
|
Beharrik ere ez, egia esan –eta, balizko lekuko batek ere duda izpirik izan ez zezan, Lurra bezain pisu handiko argudioa eman zuen, Lurra bezain biribila–: Jainkoak jainkozko
|
bi
alaba eman zizkidan...
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, urtean hilabeteko bidaia pare bat egiteko ohitura zuen –apirilean edo maiatzean, eta urrian–, Andaluziara, han zituèn interesak eta –cortijoa, gehi meategi ireki berria– bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara,
|
bi
alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta –ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki bat ere bai, zeinean bi ahizpak baitziren protagonista nagusi–, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
" Hain esker oneko sentitzen naiz, gaur nik zerbitzatuko dizut" –, berak –Nataliak– ez baitzion Reginari ia hitzik egin... konplimenduzko hitz gutxi batzuk baizik ez, hoztasunaren eta axolagabetasunaren bilgarripean zuzenduak betiere. Agurraren une hartan, gainera –ama eta
|
bi
alaba gelditu ziren Regina geltokiraino zalgurdian eramatekotan–, bat bateko buruko mina egin zitzaion Nataliari, auskalo benetakoa ote zen edo aitzakia hutsa.
|
|
|
Eseri ziren afaldarrak, bedeinkatu zuen markesa andereak mahaia... Hantxe zeuden, gurasoekin batera,
|
bi
alabak ere. Guztia zen giro hartan kortesia eta adeitasun.
|
|
|
Reginak bazekien, izan ere, markesaren neskamea nekez izan zitekeela markesa, ametsetan ez bazen bederen; zergatik ez, baina, errealitatearen planoa ametsarenera hurbildu, gizon dirudun bat senartzat hartuz, adibidez, dama printzipal begirunetsu baten estatusa emango ziona automatikoki? Inguruan kokatutako kamera ezkutu batek grabatutako sekuentziei erreparatuta, edonork egiaztatuko zuen, xeheki egiaztatu ere, nola lagundu zion markes jaunak Nazariori ateraino afaria bukatuta gero, nola itzuli zen hura atetik salara, eta nola aurkitu zituen hantxe emaztea eta
|
bi
alabak, Regina zamaua kendu eta mahaia garbitzen ari zen bitartean, zapi busti bati eraginez hara eta hona, hona eta hara; baita nola markes jaunak Nazarioren laudoria egin zuen ere:
|
|
|
Reginak bazekien, bai –ezinbestean jakin behar zuen–, Faustik isilduaren berri: bazekien markesa anderea biktima zela eta markes jauna borreroa haien arteko auzian, eta bazekien, ondorioz, han nork sufritzen zuen batez ere; ikusi besterik ez zuen
|
bi
alaben urtebetetzean antolatutako jaialdian ere nola zebilen bakoitza: markes jauna kontsularekin hitz eta pitz, ezer gertatu ez balitz bezala; markesa anderea, aldiz...
|
|
|
zer hobe hartarako etxetik alde egitea baino, eta mendiko aire garbia arnastea etxeko aire itoaren ordez? ...Egia zen balizko bidaiak bere arriskuak zituela, baina markesa andereak horixe behar zuen, beharbada, beste mota bateko emozio bat, beste abentura bat, odolaren urdintasunean adrenalinaren eguzki gorria piztu ziezaiokeena –senarrarekin Frantzian izan zuèn bidaldi hartan, automobila erosi eta alabekin Zaldiaingo jauregirako bidea egiten zutela, ongi bai ongi eutsi zien markesa andereak, baita
|
bi
alabek ere, egia esan, bidaiaren gorabehera guztiei, markes jaunak zituèn zalantzak ezabatuz: zuek ez dakizue zer den horrelako bidaia bat, damutuko zarete...! –, bere amodio harremanen porrota ezabatzeko, edo, ezabatu ezean, bigarren planoan uzteko gutxienez; baina sentimendu interesatu bezain arrunt haiek ezkutatzeko –toki guztietara senarraren beharrean irten ohi zena ez ote zen bere kasa irteteko gai izango behingoz, bakarrik, senarraren behar izpirik sentitu ere gabe? – argudio goitiar bat ere behar zuen –nola bihurtuko zuen, bada, egun bateko lilurabidea biharamuneko zapuzbide? –, bere harrotasun irainduak berehala aurkitu zuena:
|
|
|
Etxekoak agurtzerakoan, hantxe aurkitu zituen markesa andereak guztiak:
|
bi
alabak, maiordomoa, doña Norma, etxekoandrearen ausentzian haren ardurak bere gain hartzen zituena... baita aita kalonjea ere, ahalegin berezi bat egin zuena, errudun uste nolabaiteko batek edo jota.
|
|
|
Markesa andereak gogoan behar zituen aita kalonjeari eta
|
bi
alabei esandako hitz ausartak, noiz eta Nataliak esan baitzion ez zuela amak bizia arriskuan jartzerik nahi, badaezpadako bidaia batean: " Baina nik horixe nahi dut, beharbada, hil, Ama Birjinak beste mundura eraman nazan.
|
|
|
Bai, horixe egingo dugu: guk festa antolatu, eta zuek festa girotu... poz pozik utzi nahi bainituzke neure
|
bi
alabak!
|