|
2000
|
|
|
" Ene bigarren amorioa mendozatarren etxeko zaldizaina eta palaferneroa izan zen; nik ez dakit zinezkoa edo despit hutsezkoa izan zen amorio hura —zeren bainekien ezen amorio hark amari min emanen ziola, eta ni aldi hartan amaren kontra bainengoen, bekoz beko—, baina kontua da ezen harekin amorostu nintzela, burua galdu arte. Burua galdu arte erran dizut eta ongi erraiten ari natzaizu, zeren jakizu ezen egun batean ama sutan jarri zitzaidala eta erran zidala etxe hartan berak manatzen zuela eta berak deliberatuko zuela norekin ezkonduko nintzen ni eta norekin ezkonduko ziren bertze
|
bi
ahizpak, eta nik ihardetsi niola ezen, orduan, mendozatarren zaldizainarekin ihes eginen nuela. Eta, uste nuenean belarrondoko bat emanen zidala, zeren lehendanik ere bere onetik kanpoan baitzebilen ama historia harekin, zaldizain hura hutsaren hurrengoa zelakoan osoriotar batentzat, aitzitik, ihardetsi zidan:
|
|
2001
|
|
|
Hauen artean handienek" Kodeseko
|
Bi
Ahizpak" izena hartzen dute (nahiz eta benetan lau izan), zeren kondairaren arabera, beren amorde krudelak esklabizaturik zeuden bi neskato umezurtzei dagozkie. Hauek egun batean ihes egin eta basoan ezkutatutakoan, amordeak" harrizkoak bihurtuko al dira" madarikazioa bota zien eta hurrengo egunean haitz erraldoi hauek agertu ziren.
|
|
|
Zer egina zuten
|
bi
ahizpok. Ez zen agertu herritar bat ere ahizpak lizunkerian edo jokabide gaiztoan ikusi zituenik.
|
|
|
Orain txabola batean bizi da amarekin, lau nebarekin eta
|
bi
ahizparekin. Gela handi bakarra da.
|
|
|
|
Bi
ahizpak izerditan ailegatu ziren geltokira. Trena huts egiteko beldurrarengatik baino are gehiago nerbiostuak joaki zirelako.
|
|
|
Kortina gorria eskuarekin alde batera egin eta bi gizon sartu ziren salara.
|
Bi
ahizpak zutitu ziren. Gizonetako bati irria agertu zitzaion ezpainetan eta emakumeengana hurbildu zen.
|
|
2002
|
|
|
Eguzkitzak eta bere emazteak Nikaraguatik ekarri zituztenean, 3 urte eta 9 hilabete besterik ez. Bi haur eskatu zituzten, berdin zitzaien zein sexukoak, eta
|
bi
ahizpa eman zizkieten. Haiek aukerarik egin ez bazuten ere, «gauza bat dugu oso garbi:
|
|
|
|
Bi
ahizpak liskarrean ari ziren artean, hirugarrena, Hezur triskatzaile izenekoa, kexuka hasi zitzaien:
|
|
|
Liskarra eta eztabaida gero eta handiago bihurtzen ari zenez, Izuikarak kendu begia bere kopetaren erditik eta, eskuan zuela, honela esan zien
|
bi
ahizpei:
|
|
|
Baina biak itsu zeudenez, ez ziren ahizparen eskuraino iristen. Bestalde, une hartan Izuikara ere beste biak bezain itsu zegoenez, eginahalak eginda ere (eta ez dakigu eginahalak egin zituen ala ez) ez zuen lortu begia
|
bi
ahizpetako bati eskuan jartzea.
|
|
|
Betty eta Beatrice Malkin, New Yorkeko
|
bi
ahizpa, Bandit eta Jenny, beren samoyedo zakurrekin, New Yorketik Iparraldeko Carolinara autoz zihoazen. Ahizpa biak zahartxoak ziren.
|
|
|
Auto barrukoak hiru orduz egon behar izan ziren zain, harik eta laguntza ukan arte. Orain zakurraren laudoriotan etengabe ari dira
|
bi
ahizpak.
|
|
|
Baserri horretan
|
bi
ahizpa bizi dira, adintsuak, Juanita eta Maria, bata baino bestea jatorragoa.
|
|
|
Izan ere, Sara bere ahizpa Karmelerekin bizi zen, eta Karmeleren etxeko ardurak zituen –sukaldea, erosketak eta garbiketa–, Karmelek Zarauzko ikastolarako joan etorria egiten zuen bitartean.
|
Bi
ahizpen arteko tratua izan zen hura, bestalde, Granadako psikiatrikoan tratatu zuen mediku psikiatraren aholkuari jarraiki, haren iritziz ongi baino hobeki etorriko baitzitzaion Sarari halako egitekoren bat, bizitzan bere erantzukizunak hartzen has zedin. Eta, zalantzaren bat geratzen bazitzaien, besterik ez zien esan errehabilitazio programako mediku psikiatrak ere, neurri harekiko erabateko adostasuna agertzen ziela.
|
|
|
Eta Karmelek hainbat landare hosto ekartzen zizkion: hauek, luzangak,
|
bi
ahizpen irudimenean porru bilakatzen zirenak; horiek, sustrai ilun luze bat zutenak: azenarioak; haiek, zapalak bezain zabalak:
|
|
|
Zehatz mehatz oroitzen zuen Sarak paseo gorabeheratsu hura. Orduan ere toki beretik egin baitzuten aurrera
|
bi
ahizpek, Paseo Berrira jotzen zuèn Urumea ibaiaren ertzetik. Itsasoa haserre zegoen, eta olatuek ertzeko hormaren kontra jotzen zuten, baita gora egiten ere, paseoa inguratzen zuèn barandaren gainetik, asfaltoa eta asfaltoan aparkatuta zeuden automobil bakanak zipriztinez bustiz.
|
|
|
Eta esatekotan ere egon zen Karmeleri: " Goazen hemendik, beldur naiz eta", baina momentu hartan olatu handi bat lehertu, eta
|
bi
ahizpak zipriztindu zituen. Karmelek oihu eta irri, biak batera egin zituen.
|
|
2003
|
|
|
Baina ni hasi nintzen garaian oso zaila zen emakumezko kirol esatariak topatzea. Programa gaueko 11etan egiten genuen, zuzenean, eta
|
bi
ahizpa bakarrik egon ziren prest ordu horretan lanera irratira etortzeko. Garai hartan emakumeak hain berandu kalera ateratzea ez baitzen arrunta.
|
|
|
Espezialistek
|
bi
ahizpak konbentzitu nahi izan zituzten, parte har ez zezaten.
|
|
|
Aste bat berantago, sartzea baitzen,
|
bi
ahizpak, aginduzko uniformeak jantzi eta, eskolarat joan ziren, pixka bat urduri eguna nola pasatuko zuten pentsatuz.
|
|
|
Biharamunean,
|
bi
ahizpak berriz eskolarat joan ziren, baina aldi honetan gogo txarrez eta pixka bat beldurturik.
|
|
|
Ikusiz ondoan bizi zirela, erabaki zuten arratsean berean Sevim Oyaren etxerat etorriko zela. Gero,
|
bi
ahizpak etxerat sartu ziren, eta lehen aldikotz elgarrekin anitz irri egin zuten. Izan ere, Oya ez zen sekulan hain uros izan Turkiarat etorri zirenez geroztik.
|
|
|
Ondotik denek bi neskei opari bana eskaini zieten. Oya k egun hori pasa arau, geroz eta bitxiagoa aurkitzen zuen, alde batetik, denak etorri baitziren horientzat zentzurik ez zuen pesta batetarat, eta bestetik, denek opari bat eskaini baitzieten
|
bi
ahizpei. Baina erabaki zuen eguna ahal bezain ongi baliatzea, beraz, horri kasu egin gabe, besteak bezala mahainean jarri zen bazkaltzen hasteko.
|
|
|
|
BI
AHIZPAK
|
|
|
Bietarik bat gaizki senditzen bazen, bestea ordu eta egun osoak haren ondoan pasatzeko prest zegoen.
|
Bi
ahizpek munduan nehork maite ez duen bezala maite zuten elgar. Ttipitan, norbaitek goxoki ttipi eta goxoena bietariko bat emaiten bazion, hitan zatitu eta banatuko zuten automatikoki, gogoetatu gabe.
|
|
|
Gainera, bere ama ez zen sekula etxean eta pixka bat Xeleimi zor zion bere heziera. Aita joan zitzaienetik,
|
bi
ahizpak, nerabezaroaren ozeano haundian utzirik bezala sentitu ziren, helduen munduan sartzeko dauden zailtasunak oraindik ulertu eta gainditu beharrez. Horregatik, bazekiten beti elgarrekin izan behar zirela, bakarrik sentitzen zirenean.
|
|
|
Bostgarren aldikotz, otsailaren hogeita bederatzian ospatu zituen. Ordura arte,
|
bi
ahizpek beti elgarrekin pasatuak zituzten beren urtebetetzeak: festa eginez, xanpaina edanez eta, azkenik, izarren begiratzera joanez.
|
|
|
Magikoa zen. Ororen buru,
|
bi
ahizpen maitasunak zientziarendako eritasun sendaezina zena sendatu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Amak hiru neba arreba:
|
bi
ahizpa eta neba bat, hirurak bera baino gazteagoak. Aitak lau arreba eta bi anaia; bera anai arrebetatik erdikoa zen.
|
|
|
Nik, berriz,
|
bi
ahizpa ditut, ni baino zaharragoak dira.
|
|
|
Atzera berriz, bere burua behartuz, paisaia berde urdinera lerratzen zituen begiak, barne borroka orekatuko zuen lasaigarriaren bila. Hantxe bukatu zen Beriain mendi lerroa eta Irurtzungo
|
bi
Ahizpak ageri zitzaizkion. Larreek berde argitik ilunera egiten zuen.
|
|
2005
|
|
|
Hezkuntza sektoreko diskriminazioaren adibide gisa, Behatokiak, besteak beste, honako hau aipatzen du: “Madrileko eskola frantses batek
|
bi
ahizpa bota zituen txantxaria eramateagatik”. Aitzitik, praktika onen adibide gisa, Badalonako eskola batek ikasleen artean ordezkatutako 11 nazionalitateetako ipuin eta kondairen liburua argitaratu du.
|
|
|
Bere ahizpak ez zuela sabelik izan, sabela izanez gero berak igarriko ziola... Egunero elkarrekin lo egiten duten
|
bi
ahizpak elkarren berri izaten dutela... eta ea zein sasimediku ausartu behar ote zitzaion berari kontrakorik esatera...
|
|
|
Hori, gero ikusi zenuen idatzita, kaputxino hark argitaratu zituen paperetan, grabazioetatik ateratako materialarekin. Sandaliekin eta abitu luze marroiarekin etorri zen gizona, grabatu egin nahi zituela
|
bi
ahizpak, kanta eta kontu asko zekizkitela entzuna zuela, eta grabatu nahi zituela.
|
|
|
Eta zu atetik begira, eta
|
bi
ahizpen barreak elkarri kontu kontari. Eta kaputxinoa bi andreen jarioari jarraitu ezinean.
|
|
2006
|
|
|
Bi transplante aitzindariak giltzurrunak dira. Lehenengoan, joan den urriaren 3an egina, hartzailea eta emailea 33 eta 28 urteko
|
bi
ahizpa ziren, alta medikoa lortu dutenak. Bigarrenean, egun batzuk geroago, gaixoa 36 urteko gizona zen eta amaren giltzurrun bat jaso zuen; biak ondo daude.
|
|
|
Euskal Herrian bere zain egon diren ahizparen begi gazteei begira.
|
Bi
ahizpak eskutik helduta ikustean, Nereari iruditu zaio denbora gelditu egin dela, edo, hobeto esanda, atzera egin duela denborak, eta aurrean dituen bi emakumeek ihes egin dutela Izagirre jatetxeko sukaldean hartutako argazkitik, hainbat urte beranduago ospitale zuri batean elkartzeko. Eta une batez txuri beltzean ikusi ditu biak.
|
|
|
Ikasle berantiarren kasuan, ordea, ez ginen ausartu une hartan erabateko barneraketarekin, behin ikasle nagusi batzuek zur eta lur utzi gintuzten arte: Marokotik etorritako
|
bi
ahizpa ziren, 6 mailakoak, currriculuma gaztelaniaz lantzen ari zirenak, beste bi ahizpa txiki zeuzkaten haur hezkuntzan... Hara non aurpegiratu ziguten eurekin iruzurretan ari ginela ikasgaiak gaztelaniaz bakarrik ematen ari gintzaizkielako, euren ahizpa txikiei bezalako trataera aldarrikatuz.
|
|
|
Ikasle berantiarren kasuan, ordea, ez ginen ausartu une hartan erabateko barneraketarekin, behin ikasle nagusi batzuek zur eta lur utzi gintuzten arte: Marokotik etorritako bi ahizpa ziren, 6 mailakoak, currriculuma gaztelaniaz lantzen ari zirenak, beste
|
bi
ahizpa txiki zeuzkaten haur hezkuntzan... Hara non aurpegiratu ziguten eurekin iruzurretan ari ginela ikasgaiak gaztelaniaz bakarrik ematen ari gintzaizkielako, euren ahizpa txikiei bezalako trataera aldarrikatuz.
|
|
2007
|
|
|
Diotenez, Ordinaire hil zenean, neskameari utzi zion errezeta. Honek Henriod ahizpei utzi zien gero formula, eta
|
bi
ahizpek, azkenik, Dubied izeneko gizon bati saldu omen zioten errezeta 1797an. Dubiedek, bere suhi Henri Louis Pernod ekin batera, lehen absenta fabrika sortu zuen:
|
|
|
Bi horiek Ignazio Argiñarena Otsotorenarekin harreman estua izan zuten bertsotan. na Almandoztar ahizpen etxeetara bidali zituzten. Horiek
|
bi
ahizpa nafar alargun ziren, Goizuetakoak; Montevideon eta Floridan bizi zirenak. Maria Lourdesek ez zuen askorik iraun Montevideon, eta berehala itzuli zen etxera; baina Ramona hamabost urtean bizi izan zen senideengandik aparte, noizean behin aitak negozio bidaietan zebilela egiten zizkion bisitatxoak alde batera utzita.
|
|
|
Teknika hori, besteak beste, sexuarekin batera heredatzen diren gaixotasunak saihesteko asmatu zuten. Eta, hala, Londresko
|
bi
ahizpa biki izan ziren teknika hori erabili eta gero jaiotako lehenengo haurrak, 1990ean. Ordutik hona teknika ohiko bihurtu da klinika eta ospitale askotan.
|
|
|
Leishmaniasia malaria baino gutxiago da, eta, jakina, hiesa baino askoz gutxiago. Baina, nolabait,
|
bien
ahizpa da. Malariaren ondoren, gehien hiltzen duen bigarren parasito gaixotasuna da.
|
|
|
Elbarri eta ezindu jendea zela gurea esaten zuten, eta egoitza egokietan behar zutela gordeta, edo bizimodu normala egiten kasurik onenean. Baina, esan iezadazu, mon ami, nola egin behar duen bizimodu normala gorputz bakarra erdibanatzen duten
|
bi
ahizpa siamdarrek, edo aulki batera igotzeko gauza ez den ipotx batek. Nola atera behar du bizimodua umetatik zutik eutsi ere ezin duten hezur bigunak okertzen baizik ikasi ez duen norbaitek?
|
|
|
Bi burudun emakumea jartzen genuen afixa guztietan, eta urrutitik etortzen zen jendea iragarritakoa ikustera. Baina egiaren alderantzizkoa zen afixetakoa, izan, bi emakume baitziren Anne eta Belle,
|
bi
ahizpa elkarri betirako itsatsiak. Soilik arnasbideak eta burua zuten bakoitzarena, gainerako guztia erdibana.
|
|
2008
|
|
|
Hegoaldeko isurialdean, Nafarroan, artea eta zumela dira nagusi. Bertan
|
Bi
Ahizpak izeneko monolito erraldoiak aurki ditzakegu, Penitenteen ibarrean, Kodes mendilerroa berezi bilakatzen duen naturaren oparia.
|
|
|
|
Bi
Ahizpen gailurrera heltzeko hainbat eskalada bide daude. Angel Landa eta Pedro Udaondok eskalatu zuten Ahizpa Zaharra lehenengoz, 1960an.
|
|
|
Angel Landa eta Pedro Udaondok eskalatu zuten Ahizpa Zaharra lehenengoz, 1960an. Elezahar batek dioenaren arabera, Uxanuriko
|
bi
ahizpa lirateke Bi Ahizpak, ekaitz egun batean etxera berandu heldu eta euren amaordearen deiadarrek harri bilakatuak. Bi Ahizpek eta garrantzia gutxiagoko beste hainbat monolitok osatzen dute Penitenteen ibar ikusgarria, erlijio kutsua ematen diotelarik haran zirraragarri honi.
|
|
|
Angel Landa eta Pedro Udaondok eskalatu zuten Ahizpa Zaharra lehenengoz, 1960an. Elezahar batek dioenaren arabera, Uxanuriko bi ahizpa lirateke
|
Bi
Ahizpak, ekaitz egun batean etxera berandu heldu eta euren amaordearen deiadarrek harri bilakatuak. Bi Ahizpek eta garrantzia gutxiagoko beste hainbat monolitok osatzen dute Penitenteen ibar ikusgarria, erlijio kutsua ematen diotelarik haran zirraragarri honi.
|
|
|
Elezahar batek dioenaren arabera, Uxanuriko bi ahizpa lirateke Bi Ahizpak, ekaitz egun batean etxera berandu heldu eta euren amaordearen deiadarrek harri bilakatuak.
|
Bi
Ahizpek eta garrantzia gutxiagoko beste hainbat monolitok osatzen dute Penitenteen ibar ikusgarria, erlijio kutsua ematen diotelarik haran zirraragarri honi.
|
|
|
Azuelo herrian hasiko dugu txangoa. Herriko goiko etxeetara jo eta herriaren irteera bilatuko dugu, parean ikusiko ditugun
|
Bi
Ahizpen monolitoetara zuzen jotzen duen hartxintxarrezko pista zabalean gora. Ezkerreko aldean Eraztunaren haitza hautemango dugu.
|
|
|
Ezkerreko aldean Eraztunaren haitza hautemango dugu. Horren eta
|
Bi
Ahizpen monolitoen artean dago Penitenteen harana, Kodesera igotzeko aukeratu dugun bide paregabea.
|
|
|
Elkarrizketa hasi zenetik zutik zeuden
|
bi
ahizpak beren logelan, aurrez aurre, alboko leihotik sartzen zèn errainu sortaren argipean, Natividadek orria eskuratu eta irakurketari ekin zionean, bere gorputzari angelu zuzen bateko bira eragin ondoren:
|
|
|
Reginak gertatuaren berri jakinarazi zion, baita egoerak sortarazten zizkiòn susmoen eta errezeloen berri ere,
|
bi
ahizpak Gerardoz maiteminduta ote zeuden?
|
|
|
Joan zen Regina, geratu ziren
|
bi
ahizpak, eta Natalia azalpenak ematen hasi zitzaion:
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera,
|
bi
ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez?
|
|
|
bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara, bi alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta, ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki bat ere bai, zeinean
|
bi
ahizpak baitziren protagonista nagusi?, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
Kontua, ordea, ez zen interesatzen zitzaien ala ez, baizik eta biak zeudela maiteminduta; maitemina, baina, haize zurrunbilo baten begi guztiz ahaltsua da, buru barruaren erdigunean kokatua dagoena eta atsedenik hartzen ez duena, halako eran, non maiteminarekin zerikusirik ez duten gai guztiak erakartzen dituen, baina ez gai bakoitzari bere garrantzia emateko, haiek istantean irensteko eta burutik ezabatzeko baizik: esan nahi baita
|
bi
ahizpek nekez egiten zutela lo, eta horregatik egin zutela biek, beharbada, hiruzpalau aldiz aharrausi, ama kontu kontari zebilkien bitartean.
|
|
|
Eta Natividadek gorria bazuen, laster bereganatuko zuen Nataliak beste bat. Horrela jantzi zituzten, soinekoz soineko, ostadarraren zazpi koloreak, gehi beste zazpi tartekoak, gehi beste zazpi konbinatuak, gehi beste zazpi apetazkoak, azkenean hogeita zortzi pieza bakoitzak eta berdin berdinak, neurri eta pisu bertsuak baitzituzten
|
bi
ahizpek. Baina, nola joko hura, jolasetik ere asko zuena?
|
|
|
Baina, nola joko hura, jolasetik ere asko zuena? nahaste borraste eta iskanbila ugariren sorburu izan baitzitekeen, egun berean soinekoz hogeita zortzi aldiz alda zitezkeelako, hala deliberatu ziren
|
bi
ahizpak mugak jartzera, batean batek eta bestean besteak aukeratzen zutela zer soineko jantzi behar zuten eta zer koloretako, gaur zuk, bihar nik?
|
|
|
Villalbako markesek bikote eredugarria osatzen zutèn garaian, bazirudien, gainera, iritzi bertsukoak zirela nexken heziketari buruzko kontuetan. ...tan jakinduriaren distira arma bat ere izan zitekeen, gonbidatuak erakarri eta haiei zirrara eragiteko?, jakin bazekiten arren zientzia eta goi jakituria gizonaren alorrak zirela, halakoxea baitzen gehienen ustea eta iritzia, villalbatarrei bizitzea egokitu zitzaièn garai hartan bederen; villalbatarrei, beraz, goi mailako estamentuetako kideak zirèn neurrian, obligaziozkoa ere iruditzen zitzaien
|
bi
ahizpa gazteei kultur bainutxo bat ematea, orotariko kultura gutxieneko bat, bestela esanda: ongi irakurtzen eta idazten ikastea, geografia eta historia pixka bat, eta aritmetikaren lau erregelak, hori gutxienez?, gero gerokoak?
|
|
|
Haatik, berdintasun hura beraiek?
|
bi
ahizpek, ongi baino hobeto bazeramaten ere, besteek, batzuetan, lanak izaten zituzten, amak batez ere?
|
|
|
Arrazoi zuen amak. Zer erru zuten
|
bi
ahizpek, ordea, baldin eta bataren aldarteak, emozioekin zein osasun gaixotasunen gorabeherekin lotua zegoenak, bestearengan eragin zuzena bazuen, haien gorputz arimak ontzi komunikatuak balira bezala, bi ontzietatik, bi munduetatik, bat eta bakarra egiten zutenak?
|
|
|
Eta
|
bi
ahizpak, liluraren begiak ziren haienak, inondik ere?, lurrinak anbarera erakarritako intsektuak bezala, Gerardoren hitz eztietan itsatsita geratzeko gertu?
|
|
|
Ur jauzi haietako batean gertatu zen, hain zuzen ere, gertatzekoa, heriotzatik bizitzarainoko tartean, bizitzatik heriotzarainokoan, alegia?, Gerardok gitarraren hariak lurraren in darraz zarrastatu eta minezko minarekin lotutako hiruzpalu nota disonante atera zizkionean,
|
bi
ahizpak nora ezean utziz, zorabioak hartuta, lilurazko liluraren begiak ziren haienak, inondik ere!?, Gerardoz maitemindurik.
|
|
|
Eta
|
bi
ahizpek elkarri begiratu. Kupidok jakin beharra zuen, ongi jakin ere, nola bi biktimei begiak betzuloetatik atera eta kolpetik estutu zitzaien arnasa, haien bihotza gezikatu ahala?, eta istantean ulertu zuten ulertzekoa: biak ala biak mutil berarekin maitemindu zirela.
|
|
|
Zer galdera ote zituen Gerardok buruan? Galderen gainetik, ordea,
|
bi
ahizpek ulertu zuten Gerardok oreztari buruz esandako hitzak, Gerardo Nataliarengana hurbiltzen zutenak, baita Natividadengandik urruntzen ere, neurri berean. Esan nahi baita Gerardoren hitzek irri zabal bat eragin ziotela Nataliari, berezkoa bezain atseginezkoa, eta irri urduri bat Natividadi, irri urduri bezain behartu bat, kanpoko egoerak eskatzen ziona, inguruari inpresio txarra ez eragitekotan.
|
|
|
Gero, zaldia eta zalgurdia komentura iritsi, eta berandu gabe aurkitu ziren
|
bi
ahizpak aurrez aurre.
|
|
|
–Imajinatzen al duzu zer izango litzatekeen zu egun batean ispiluaren aurrean jarri eta beste aldean errege baten koroarekin azalduko bazina??), bostak hormetatik zintzilik, eta are gehiago, zeren, hamar armairu eta ehun ispilu izan balitu, guztiak sartuko baitzituen gelan, batzuk besteen gainean ere bai, behar izanez gero, horror vacui batek hartua balego bezala?, eta Ernestinak, aldiz, soberan zituen, horma zuri garbi biluziak baitzituen atsegin, gurutze apal batek presidituak: horregatik egiten zuten
|
bi
ahizpek lo gela bitan, hain ziren ezberdinak, umetan gela berean lo egin zuten arren. Reginak bere gorputzaren mugimenduekin eta bere hitz jarioarekin betetzen zuen espazioa, bere ahotsarekin, bere kantekin eta bere dantzekin, eta Ernestina, aldiz, diskrezioaren irudia zen, beti oin puntten gainean balebil bezala, edo belusezko oinetakoekin, ahotsa ere belusezkoa zuen?, zarata eta zalaparta orotatik urrun.
|
|
|
NARRATZ: Lehiaketa The Old Zoo izenez ezagutu zen eta Fajardi and Fajardi arkitektoek irabazi zuten,
|
bi
ahizpa iraniar, Londresen eta AEBetan trebatuak.
|
|
|
Maribel eta Blanca Bruño ahizpak atxilotu eta espetxeratu baitzituen Garzonek. Kartzelaratze autoan dio ordainketa «frogatutzat» ematen duela eta bi enpresariek ETAri laguntzen jarraitzeko «bideak» dituztela,
|
bi
ahizpek erakunde armatuarekin «gertutasun ideologikoa» baitute.
|
|
|
|
Bi
ahizpa estatubatuarrek irabazten badute, duela bost urteko final bera jokatuko dute. Partida bana irabaztea falta zaie horretarako, baina, dagoeneko, irabazi egingo balute bezala ari dira hizketan.
|
|
|
Beste inon baino erosoago jokatzen dute
|
bi
ahizpek Wimbledonen. Atzo hirugarrenez jokatu zuten finala elkarren aurka, eta biak set bakar bat ere galdu gabe iritsiak ziren.
|
|
|
Bergman maisuaren irakaspenak hartu eta bere eremura eraman nahi izan ditu Bauchmanek.
|
Bi
ahizpa aurrez aurre, izaeraren arteko talka ezinbestekoa da, borroka gupidagabea, bakoitzak barne krisia nola aurre egin asmatzen duen bitartean. Aldi berean, seme alabak hezi behar dituzte, horretan dago filmaren alderdirik krudelena; Margotek bere ezinak semearen gainean deskargatuko ditu etengabe, maitasun gorroto harreman suntsigarri bat eraikiz.
|
|
|
Kartzelatik irtetean, Juliette Lea ahizparen etxera joango da bizitzera, Nancyra. Pixkanaka,
|
bi
ahizpak elkarren arteko konfiantza berreskuratzen joango dira. Drama da.
|
|
|
Aspaldiko koplak berpizteko festa bat antolatuko dute
|
bi
ahizpa artistak. Beren arteko harreman berezia erakutsiko du festak.
|
|
|
Elkarrizketa hasi zenetik zutik zeuden
|
bi
ahizpak beren logelan, aurrez aurre, alboko leihotik sartzen zèn errainu sortaren argipean, Natividadek orria eskuratu eta irakurketari ekin zionean, bere gorputzari angelu zuzen bateko bira eragin ondoren:
|
|
|
Reginak gertatuaren berri jakinarazi zion, baita egoerak sortarazten zizkiòn susmoen eta errezeloen berri ere,
|
bi
ahizpak Gerardoz maiteminduta ote zeuden...
|
|
|
Joan zen Regina, geratu ziren
|
bi
ahizpak, eta Natalia azalpenak ematen hasi zitzaion:
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera,
|
bi
ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez... edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez.
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, urtean hilabeteko bidaia pare bat egiteko ohitura zuen –apirilean edo maiatzean, eta urrian–, Andaluziara, han zituèn interesak eta –cortijoa, gehi meategi ireki berria– bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara, bi alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta –ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki bat ere bai, zeinean
|
bi
ahizpak baitziren protagonista nagusi–, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
Kontua, ordea, ez zen interesatzen zitzaien ala ez, baizik eta biak zeudela maiteminduta; maitemina, baina, haize zurrunbilo baten begi guztiz ahaltsua da, buru barruaren erdigunean kokatua dagoena eta atsedenik hartzen ez duena, halako eran, non maiteminarekin zerikusirik ez duten gai guztiak erakartzen dituen, baina ez gai bakoitzari bere garrantzia emateko, haiek istantean irensteko eta burutik ezabatzeko baizik: esan nahi baita
|
bi
ahizpek nekez egiten zutela lo, eta horregatik egin zutela biek, beharbada, hiruzpalau aldiz aharrausi, ama kontu kontari zebilkien bitartean.
|
|
|
Eta Natividadek gorria bazuen, laster bereganatuko zuen Nataliak beste bat. Horrela jantzi zituzten, soinekoz soineko, ostadarraren zazpi koloreak, gehi beste zazpi tartekoak, gehi beste zazpi konbinatuak, gehi beste zazpi apetazkoak, azkenean hogeita zortzi pieza bakoitzak eta berdin berdinak, neurri eta pisu bertsuak baitzituzten
|
bi
ahizpek. Baina, nola joko hura –jolasetik ere asko zuena– nahaste borraste eta iskanbila ugariren sorburu izan baitzitekeen, egun berean soinekoz hogeita zortzi aldiz alda zitezkeelako, hala deliberatu ziren bi ahizpak mugak jartzera, batean batek eta bestean besteak aukeratzen zutela zer soineko jantzi behar zuten eta zer koloretako, gaur zuk, bihar nik...
|
|
|
Horrela jantzi zituzten, soinekoz soineko, ostadarraren zazpi koloreak, gehi beste zazpi tartekoak, gehi beste zazpi konbinatuak, gehi beste zazpi apetazkoak, azkenean hogeita zortzi pieza bakoitzak eta berdin berdinak, neurri eta pisu bertsuak baitzituzten bi ahizpek. Baina, nola joko hura –jolasetik ere asko zuena– nahaste borraste eta iskanbila ugariren sorburu izan baitzitekeen, egun berean soinekoz hogeita zortzi aldiz alda zitezkeelako, hala deliberatu ziren
|
bi
ahizpak mugak jartzera, batean batek eta bestean besteak aukeratzen zutela zer soineko jantzi behar zuten eta zer koloretako, gaur zuk, bihar nik...
|
|
|
Villalbako markesek bikote eredugarria osatzen zutèn garaian, bazirudien, gainera, iritzi bertsukoak zirela nexken heziketari buruzko kontuetan. ...akinduriaren distira arma bat ere izan zitekeen, gonbidatuak erakarri eta haiei zirrara eragiteko–, jakin bazekiten arren zientzia eta goi jakituria gizonaren alorrak zirela, halakoxea baitzen gehienen ustea eta iritzia, villalbatarrei bizitzea egokitu zitzaièn garai hartan bederen; villalbatarrei, beraz, goi mailako estamentuetako kideak zirèn neurrian, obligaziozkoa ere iruditzen zitzaien
|
bi
ahizpa gazteei kultur bainutxo bat ematea –orotariko kultura gutxieneko bat, bestela esanda: ongi irakurtzen eta idazten ikastea, geografia eta historia pixka bat, eta aritmetikaren lau erregelak, hori gutxienez–, gero gerokoak...
|
|
|
Arrazoi zuen amak. Zer erru zuten
|
bi
ahizpek, ordea, baldin eta bataren aldarteak, emozioekin zein osasun gaixotasunen gorabeherekin lotua zegoenak, bestearengan eragin zuzena bazuen, haien gorputz arimak ontzi komunikatuak balira bezala, bi ontzietatik –bi munduetatik– bat eta bakarra egiten zutenak?
|
|
|
Eta
|
bi
ahizpak –liluraren begiak ziren haienak, inondik ere–, lurrinak anbarera erakarritako intsektuak bezala, Gerardoren hitz eztietan itsatsita geratzeko gertu...
|
|
|
Ur jauzi haietako batean gertatu zen, hain zuzen ere, gertatzekoa, heriotzatik bizitzarainoko tartean –bizitzatik heriotzarainokoan, alegia–, Gerardok gitarraren hariak lurraren in darraz zarrastatu eta minezko minarekin lotutako hiruzpalu nota disonante atera zizkionean,
|
bi
ahizpak nora ezean utziz, zorabioak hartuta –lilurazko liluraren begiak ziren haienak, inondik ere! –, Gerardoz maitemindurik.
|
|
|
Eta
|
bi
ahizpek elkarri begiratu –Kupidok jakin beharra zuen, ongi jakin ere, nola bi biktimei begiak betzuloetatik atera eta kolpetik estutu zitzaien arnasa, haien bihotza gezikatu ahala–, eta istantean ulertu zuten ulertzekoa: biak ala biak mutil berarekin maitemindu zirela.
|
|
|
Zer galdera ote zituen Gerardok buruan? Galderen gainetik, ordea,
|
bi
ahizpek ulertu zuten Gerardok oreztari buruz esandako hitzak, Gerardo Nataliarengana hurbiltzen zutenak, baita Natividadengandik urruntzen ere, neurri berean. Esan nahi baita Gerardoren hitzek irri zabal bat eragin ziotela Nataliari, berezkoa bezain atseginezkoa, eta irri urduri bat Natividadi, irri urduri bezain behartu bat, kanpoko egoerak eskatzen ziona, inguruari inpresio txarra ez eragitekotan.
|
|
|
" Imajinatzen al duzu zer izango litzatekeen zu egun batean ispiluaren aurrean jarri eta beste aldean errege baten koroarekin azalduko bazina?"), bostak hormetatik zintzilik, eta are gehiago, zeren, hamar armairu eta ehun ispilu izan balitu, guztiak sartuko baitzituen gelan, batzuk besteen gainean ere bai, behar izanez gero, horror vacui batek hartua balego bezala–, eta Ernestinak, aldiz, soberan zituen, horma zuri garbi biluziak baitzituen atsegin, gurutze apal batek presidituak: horregatik egiten zuten
|
bi
ahizpek lo gela bitan, hain ziren ezberdinak, umetan gela berean lo egin zuten arren. Reginak bere gorputzaren mugimenduekin eta bere hitz jarioarekin betetzen zuen espazioa, bere ahotsarekin, bere kantekin eta bere dantzekin, eta Ernestina, aldiz, diskrezioaren irudia zen, beti oin puntten gainean balebil bezala, edo belusezko oinetakoekin –ahotsa ere belusezkoa zuen–, zarata eta zalaparta orotatik urrun.
|
|
|
Gero, zaldia eta zalgurdia komentura iritsi, eta berandu gabe aurkitu ziren
|
bi
ahizpak aurrez aurre.
|
|
|
Xabaldegiko Joañe, Bittor Sakelenekoa, Mikele Hegoarra. Nexkak ere badituzte berekin laguntzaile arradoak Leixturreko
|
bi
ahizpak Helena eta Graxiana. Iturhotxeko Miren eta beste.
|
|
2009
|
|
|
Larrañaga (31 urtekoa) duela bi urte eta erdi kartzelatu zuten Filipinetan, 1997an
|
bi
ahizpa bahitzea eta hiltzea egotzita, baina berak errugabetzat jotzen du bere burua, egun haietan Manilan, 600 kilometrora, zegoela baitio.
|
|
|
Francisco Larrañaga euskal jatorria duen preso filipinarra Espainiarako bidean daukate jada hegazkinez, bertan beteko baitu 1997an
|
bi
ahizpa hiltzea egotzita Filipinasen ezarri zioten biziarteko espetxe zigorra. Dena dela, hark errugabe jo du beti bere burua.
|
|
|
Glenisek
|
bi
ahizpa zituen, Wanda eta Jesenia. Wanda oso isila zen; aurpegi meharra eta gorputz gizena zeuzkan eta hamabost urte.
|
|
|
aplikagarria den araudiaren arabera, hiru seme alaba edo gehiago duen familia. Norak
|
bi
ahizpa eta neba bat zuen. Lau seme alaba, guztira.
|
|
|
Ostegunetan, goiz erdian, ama eta izeba langelara hurbildu, eta
|
bi
ahizpek atsedenaldi bat egiten zuten, Maria Bibianak baliatzen zuena amarekin hitz egiteko han bertan, eta izebak Adarekin egongelan, galleten eta bi kopa ardo gozoren inguruan; egun hartan, baina, Ada, ahizparekin pixka bat lehenago beste diskusio bat izan zuela-eta, diskusio haietan zigarretak tartean ia beti?, ohi baino urduriago joan zen egongelara, baita ohi baino azkarrago kopa hartu ere.
|
|
|
–Ardo gozoak ez dizu kalterik egin, Ada? , ondorioztatu zuen Maria Bibianak, ama izebek Adaren langelatik etxeko lorategira alde egin eta
|
bi
ahizpak bakarrik geratu zirenean; jarraian, eskuak sabelera eramanda, erantsi zuen?: Niri, berriz, gosariak ez dit on egin, zurekin izandako diskusioak ere ez, eta komunera noa, ea pixka bat lasaitzen naizen.
|
|
|
baina itxuraldatu egiten zen gaixoekin gela batean ixten zenean: Ada eta Maria Bibiana ere halaxe hartu zituen, abegikor;
|
bi
ahizpen eskua estututa gero, mediku jaunak jakako sakelatik luma dotore bat hartu eta orri bat betetzen hasi zen:
|