|
2000
|
|
|
Hezkunde Nazionalarekin ari gara negoziatzen estatutu publiko bat, ikastola publiko bilakatzeko helburuarekin. Hezkunde Nazionalak iragan otsailean igorri zigun proposamena oso eskastzat eman genuen, baina ondoko solasen abiapuntu
|
bezala
kontsideratzen dugu. Horren inguruan testua mamitzen, emendatzen eta gure eguneroko praktikari egokitzen ari gara.
|
|
2001
|
|
|
10 Pedagogiarekin: lan honetan euskaltegien bitartez egiten den euskaratzeaaztertuko denez, nolako prozedura formalen arabera gertatzen den euskaratze prozesua, portaera linguistiko
|
bezala
kontsideratuz.
|
|
|
Bi mota horietako aldagaiak oso garrantzitsuak dira, baita helduen euskalduntze prozesua bere osotasunean ulertu nahi bada ere. Baina, oraingo eredu hori, partziala bada ere, garrantzitsuena
|
bezala
kontsidera daiteke Euskal Herriko hizkuntz ukipenarekin lotzen den edozein gai aztertu eta ulertzeko, lan honetan aztertu nahi den helduen euskalduntze prozesua barne; hori horrela da, eredu horrekondo jasotzen dituelako bi mundu hauek: a) alde batetik, aldagai zabalenak etaobjektiboenak direnak (soziologikoak direnak), horregatik gizabanakoarentzat hainhautazkoak ez direnak, b) alderantziz, gizabanako mailan bakoitzarentzakohautazkoenak (psikosozialak direlako) direnak.
|
|
2002
|
|
|
X. Etxeberria. Areago, batzutan, ejertzitoari desobedientzia zibila zeharkako desobedientzia
|
bezala
kontsideratu da.
|
|
|
Alde batetik arrain ekoizpenak saltzerakoan elkarren arteko lehia zela-eta sortutakoak daude. ...stiako San Pedro kofradiako maiordomoak, urte horretan Bizkaiak Gipuzkoaren antzera Ipar Euskal Herrikoekin komertziatzeko baimena lortu ondoren, BilboraNorvegiatik zetorren balea saina eramaten zutela kexatu ziren; ziotenez, Conversaren arabera Ternuatik ekarritako bakailao barrunbeen koipea baino ezin zezaketenekar36 Hau ez zen horrela, ordea, 1619az geroztik lapurtarrek ekarritako sainabertakoa
|
bezala
kontsideratzen baitzen saltzeko garaian37 Urte batzuek geroago, 1669an Donostiako balea ontzien jabeek Arrasateko Biltzar Orokorretan eskatuzuten beren sainak lehentasuna izan zezala Lapurdikoarekiko; baina biltzarrak ezzuen eskakizuna onartu, Conversaren arabera saina libreki sal baitzezaketenLapurdiko arrantzaleek38 Bestetik, dirudienez, hitzarmen horiek sinatuagatik ere, bateko edo besteko kor... Aldiz, ontziaren jabeekConversaren arabera harrapaketa hori legez kanpokoa zela argudiatu zuten40.Egoera berdintsua gertatu zen urte horretan bertan Lazaro de Castillo Hondarribiako kapitain kortsarioak Baionako pinaza bat atzeman zuenean41.
|
|
2003
|
|
|
Azken aldi honetan badago indarra hartzen ari den teoria, hots: " gizartean gerta daitezkeen ezustekoak onartu eta egin beharreko proiektuaren edota langintzaren zati
|
bezala
kontsideratu eta ondorioz proiektu guztietan zure esperientziaren araberako segurtasun buffer bat aplikatu". Hitz hain dira erabiliak enpresa alorrean non beraien ezean enpresagintzako hainbat kontzeptu ezin izango lirateke enpresa elkarrizketetan adierazi.
|
|
|
Aspaldidanik, destilazioaren bitartez likoreak lortzen zituzten, baina XVI. mendera arte likoreen kontsumoak ez zuen garrantzirik hartu. Badirudi, rona masiboki produzitutako lehenengo likorea izan zela, kontuan hartu behar dugu nola bere lehengaia, melaza, oso merkea zen eta ordura arte arbuiatua gelditzen zen, azpiproduktu bat
|
bezala
kontsideratua zegoelako. Hasierako izena Rumbullion zen?, zalaparta?
|
|
|
Postal hauek guztiak, dena den, liburu batean bildu eta eman zituzten argitara" Albert Mezigueren bidaiak eta abenturak" izenburuarekin. Proventzako literaturaren altxorrik ederrenetako
|
bezala
kontsideratuak izan ziren.
|
|
2004
|
|
|
hizkuntza ordezkatzearen fenomenoak nabari nabariak dira eskualde ez abertzaleetan eta bakanak dira euskal nortasunaren defentsan ibiltzen diren intelektual eta politiko estatalistak. Abertzaleek ez dugu eskubiderik euskalduntasuna eta abertzaletasuna gauza bera
|
bezala
kontsideratzeko: bada abertzale ez den euskaldun asko eta abertzaleen artean gutxiengo bat baizik ez da euskaldun.
|
|
|
Egokitutako edo orokorrean onartutako helburuetatik aldentzen diren taldekoelementuen gainean, talde honek, kolektiboki, eragiten duen presioa, ostrazismo, izenaz definitzen da, eta, inzitazioen teorian, bereziki, ekonomiko?
|
bezala
kontsideratuta dago, izan ere, bere erabilera merkeagoa baita, egokitutako helburuekinburututako lanen bateragarritasunaren kontrol, kalkulu eta ebaluazio zereginetarakoprestatu eta ordaindutako teknikoen presentzia eskatzen duten teknikak baino (Coriat1992b, 150).
|
|
|
Tentazioa egon daiteke, bada, naturalistatzat jo genitzakeen jarreretara hurbiltzen dela esateko, bai, behintzat, Jainkoa eta natura batzen dituen neurrian. Azken batean, Jainkoa munduaren hastapen absolutu eta razional
|
bezala
kontsideratzen badugu, batzen badugu Jainkoaren ordena eta naturarena, esaten ari gara naturari buruzko azalpen razionala eman daitekeela eta bere legeak naturaren baitan aurkitu ahal izango ditugula. Edonola, ez da hainbesteraino heltzen Descartesen planteamendua.
|
|
|
Gure baitarako barne bidaiak geure burua ezagutaraziko digu eta geure burua lañoki, gordinki eta gardenki ezagutzerakoan beste pertsonen barneeta kanpo errealitatea askozaz hobeki ezagutuko dugu, aldian aldiko eta tokian tokiko lehentasunei eta erabateko premiei ere errazago antzemango diegularik. Baina beti ere gogoan izanik gizakia ez dela" gauza ororen neurria", Protagorasez geroztik jende askotxok uste duen bezala, baina bai eginbehar etiko oro modulatu eta egokitu behar duena, gizaki oro pertsona
|
bezala
kontsideratuz eta hein horretan tratatuz: " Honela bada, zuei egitea nahi zenuketen guztia, egin zuek ere besteei".
|
|
|
Dakusagunez, proposatzen dugun ikuspegi eta azterbidetik ez dugu zertan etika prezeptibo batera jo behar etikaren zinezko oinarriak finkatzeko, ez eta munduikuskera jakin batera ere. Gizakiaren egitura antropologiko eta existentziala ongi ezagutzea nahikoa dateke pertsonaren egitura etikoaren berri eta argi emateko, baldin eta gizakia —banaka zein gizadi osoa hartuta— ez badugu bere baitan itxiriko errealitate autoimmanente bat
|
bezala
kontsideratzen. Zentzu honetan, giza jokabideak bidegabeak edo inmoralak izango dira ez norbaitek(" Jainkoak" edo" Gizarteak") galarazten dituelako, baizik eta ez diotelako erantzuten jokabide horien subjektuaren eta beronen ingurumenaren errealitateak eskatzen duenari, egoera konkretu eta diakroniko bakoitzaren arabera eskatu ere, Cencillok zuzen izkiriatu duenez (Metodo y base humana, 289).
|
|
|
Psikologiak, soziologiak, antropologiak, etnologiak eta gisa bereko giza zientziek denbora eta lanaren poderioz zientzia estatutua erdietsi duten bezala, etikak ere halako estatuturik lor lezake, Wittgensteinek eta bestek uste zutenaren kontra. Egia esan, oraintsu arte filosofiaren nahiz teologiaren adar bat
|
bezala
kontsideratua izan da. Baina ez bide da oso urrun etika zientzia edo jakintza autonomo eta erriguroso gisa agertuko den garaia.
|
|
2005
|
|
|
Baina argi adierazi eta salatu beharra dago ikuspegi honek ez duela kontuanhartzen emakumeek Alardean berdintasunezko egoeran gizonezkoekin batera desfilatzeko duten eskubidearen aferaren inguruan bizi izandako gertakari juridikoenbilakaera osoa, baizik eta, aurrekari guztiak albo batera baztertuz, Alarde pribatuakantolatu izanaren erabakia denboraz kanpo kokatu eta, besterik gabe, aurretik inolako gertakari edota errealitaterik ez balego bezala, ekimen pribatu soiltzat jotzendituela. Besterik gabe, egun batetik bestera, neronek, nire beste bi lagunekin batera, elkarte pribatu bat eratzeko erabakia hartu eta urtero irailaren 8an edota ekainaren30ean herri bietako kaleetan zehar nire festa pribatua antolatzeko erabakia hartukobanu
|
bezala
kontsideratzen dituzte epaileek betikoek antolatutako bi Alardeak, etainondik inora ere ez, aurretik festa bera, guztion ondare kulturala izanik, udalekhamarkadetan zehar antolatu eta finantziatu zutela. Finean, tradizionalistek azkenurteotan jarraitutako estrategia juridikoa guztion ondare kulturala den Alardea, udal agintarien oniritziarekin, elkarte pribatuen esku utzi eta elkarte horiek emakumeen parte hartzea ekiditen jarraitzeko helburua eduki ez balute bezala aztertzendute epaileek afera.
|
|
|
Aipatu dugu, bai, gizabanakoak gizadiaren benetako manifestazioa osatzen duela, alegia, berau ez dela honen erdiedo sasi irudikapen xumea. Kontua ere bada, ordea, manifestazio hori perspektiba jakin batetik egina dagoela eta, honengatik, ezin daitekeela absolutua den zerbait
|
bezala
kontsideratu. Eta laugarrenik, gizakia" indibiduala" delako, bere baitatik eta prozesu amaitezin batean doa garatuz bere burua.
|
|
|
Aspaldi utzi zaio jada, aniztasun linguistikoa, kulturarentzako oztopo kaltegarri bezala, eta hizkuntzen ikaskuntza, hezkuntzarako beharrezko gaitz
|
bezala
kontsideratzeari.
|
|
|
Alde batera utzi izan den ideia, honela diot nik bederen, hizkuntz erreserbaren masa osoa ahalik eta konpletoen biltzearen eta hizkuntza guztiak pentsagarriak diren analogiaren arau guztien arabera konparatzearen ideia da. Bertan, batetik, hizkuntza ondorio
|
bezala
kontsideratuz eta atzeraka joanez, gizakiaren jokatzeko era ikertu litzateke, zeinen arabera honek hizkuntza sortu eta garatu duen; eta bestetik, hizkuntza zergati bezala kontsideratuz eta aurreraka joanez, gizakiaren berezko formazioa ondorioztatu edo zehaztu litzateke. Bi zeregin hauek, jakina, beti eta aldi berean hartu dute kontuan, bai gizakiaren natura orokorrarekiko kontsiderazio filosofikoa, bai herrien patu ezberdinekiko kontsiderazio historikoa.
|
|
|
Aspaldi utzi zaio jada, aniztasun linguistikoa, kulturarentzako oztopo kaltegarri bezala, eta hizkuntzen ikaskuntza, hezkuntzarako beharrezko gaitz
|
bezala
kontsideratzeari. Baina oraindik ez gara iritsi hizkuntza bitarteko huts bezala —berau hitz egiten duen nazioak edo honen idazleek elkar ulertzeko bakarrik erabiltzen duten artekari soil bezala— ez kontsideratzera.
|
|
|
" Hizkuntza, nahiz eta pentsatze ekintza bakoitzean bakarrik izan baliozkoa, independentea da bere osotasunean eta, honengatik, existentzia berezia ematen dio berak bere buruari" 80 Hizkuntza, bestalde," jarduera" bezala ikus dezakegu eta, zentzu honetan, posible zaigu haren dimentsio edo izaera" dinamikoaz" (energeia) hitz egitea. " Hizkuntza ez da hainbeste bizitzarik gabeko produktu bat
|
bezala
kontsideratu behar baizik eta askoz gehiago produkzio bat bezala", hau da," ez hainbeste erloju mekanismo hil bat bezala baizik eta bere baitatik sortutako kreazio bizi bat bezala" 81 Bi aspektu hauek oinarrizkoak eta elkarren osagarriak baldin badira ere, hark garbi ikusten du —bere garaikide askok ez bezala eta baita geroago F. Saussurek eta N. Chomskyk ez bezala— bigar... " Hizkuntza, bere berezko esentzian kontsideratuta, beti eta une oro da zerbait iragankorra.
|
|
|
" Komunitatean hazten den orok haren ikusteko forma linguistikoa bereganatzen du, metaforikoki esanda, mundua ama hizkuntzaren betaurrekoekin ikusten hasten da" 95 Hemendik abiatuz uler daiteke zer nolako esanahi antropologikoa duen berez aniztasun linguistikoak eta, zentzu honetan, zergatik hark ahal bezain beste hizkuntza aztertzen dituen. Beraz, hizkuntza gizakiaren eta munduaren arteko" bitarteko espazio"
|
bezala
kontsideratzen duen unetik, neurri handi batean, egun" erlatibitate linguistiko" bezala ezagutzen dugun problematikari buruzko erreflexioari ematen dio hasiera.
|
|
|
Honen arabera," hizkuntzak gizadiaren monumentu zaharrenak dira" eta euren ikerketa sakona oso mesedegarri izango litzateke bai" gauzen ezagutzarako" bai eta" gure espirituaren ezagutzarako": ...ramatiketan jarriko dira eta elkarren artean konparatuko dira" 155 Gure autoreak bat egiten du" erabat landu gabe geratu izan den" proiektu horren asmoarekin eta, bere garaikide askoren iritziaren kontra," aspaldiko zein aro berriagoko hizkuntza ezberdinen arteko konparaketa[...] pentsatzearen eta ikerketaren gai aberats eta handia den eta onura publikoa duen" jarduera bat
|
bezala
kontsideratzen du156 Honek ez du esan nahi, absolutuki bederen, inork aztergai honen inguruan ezer egin ez duenik, ze, egiaz, ordura arteko literaturak erakusten du ere han hemenka hizkuntza ezberdinen arteko zenbait erkaketa eta hauekin loturiko hainbat gogoeta. Konparazio eta ohar horiek guztiak, hala ere, zatikakoak edo noizbehinkakoak dira gehienetan eta, askotan gainera, bestelako ikerketa historikoen edo asmo didaktiko hutsen zerbitzura bakarrik daude.
|
|
|
Honengatik hark, batetik, ezinbestekotzat du" aniztasun linguistikoa, kulturarentzako oztopo kaltegarri bezala, eta hizkuntzen ikaskuntza, hezkuntzarako beharrezko gaitz bezala" 162 ikusten duen hizkuntzaren kontzepzio oro alboratzea. Modu berdinean, bestetik, beharrezkoa iruditzen zaio ere hizkuntza" bitarteko huts"
|
bezala
kontsideratzeko joera duten interpretazio guztiak gainditzea, alegia, hizkuntza" berau hitz egiten duen nazioak edo honen idazleek elkar ulertzeko bakarrik erabiltzen duten artekari soil bezala" ulertzen dutenak163 Azken batean, hizkuntzak, gizakiarenganako bere barne loturagatik edo, berezkoa du esanahi antropologikoa eta, bere" izaera nazionala" azaltzerakoan ikusi bezala, k... Honengatik, gogoz eta askotan azpimarratzen du berak" hizkuntza ezberdinak", egiaz," ez direla gauza baten hainbat deitura, baizik eta gauza beraren ikuskera ezberdinak" 164 Hizkuntza batetik besterako aldea ez da bakarrik nominala edo formala, baizik eta baita eduki mailakoa edo kualitatiboa ere:
|
|
|
Ikasleari" ohar" argigarriak eskaini behar zaizkio, honek bere baitan" taktu bat" landu eta garatu ahal dezan, ze, egiaz, ezinezkoa da bestela hizkuntza berri baten elementu guztien arteko" lotura" antzematea174 Bestela esanda, era honetako gaitasun bati esker bakarrik da gizakia kapaz hizkuntzaren baitako analogiak antzemateko eta beronen" formaren tipo orokor bat" 175 inferitzeko. Azpimarratzekoa da, beti ere, kontzeptu hauek guztiak Humboldten teoria linguistikoaren ideia askoren espresio edo isla direla, hauen artean garrantzitsuena hizkuntza batasun organiko (eta ez mekaniko) bat
|
bezala
kontsideratzen duena delarik. Honen haritik, gizakiak, baldin eta hizkuntzaren barne konexioa antzeman nahi badu, jarrera parte hartzaile eta eraginkorra hartu behar du ezinbestean, hau da," espontaneoki edo aktiboki jokatu behar du beti[...] eta ez bakarrik pasiboki edo hartzaileki" 176 Hemen aurkitzen dugu, hain zuzen, hizkuntzen ikaskuntzaren zailtasun handiena, bai eta beronen zentzu sakonena:
|
|
|
Landu berri dugun" Fragmente der Monographie uber die Basken"() testuak, azken finean," giza hizkuntzaren estudio entziklopediko" baten beharra aldarrikatzen du, zeinek aldi berean hizkuntzaren dimentsio historikoa eta gizatiarra kontuan hartuko dituen. Honen lehen ondorioa, ikusi bezala, hizkuntzaren estudioa" hizkuntzen estudio"
|
bezala
kontsideratzearen eskutik datorkigu eta, zehazki," metodologia konparatiboa" erabiltzen duen estudiotik. Hizkuntzen ikerketa sakon eta zabal honen" helburu nagusia", jarraian azaldu bezala, hizkuntzaren beraren dimentsio antropologikoan oinarritzen da, eta, egiaz, hemendik abiatuz iristen da Humboldt modu honetako ikerketen" interes orokorraz" hitz egitera.
|
|
|
Vossler, E. Sapir, B. L. Whorf) lotuta agertzen zaigu, eta baita egungo sozio-linguistikarekin eta antropo linguistikarekin ere. Haren" mundu ikuskera linguistikoaren" 184 ideia, azken batean, abiapuntu bat da diziplina horientzat guztientzat ze, egiaz, berau hizkuntz erlatibitatearen printzipioaren185 lehen formulazio sistematikotzat har daiteke186 Humboldt, azken batean, pertsonalitate bat da hizkuntzalaritzan; zentzu honetan, E. Coseriuk" linguistika orokorraren sortzaile"
|
bezala
kontsideratzen du eta H. Gipper ek, gainera," ikerketa linguistiko modernoari bide berriak adierazi zizkion hura" bezala187 Hizkuntz kontzepzioari emandako" biraketa kopernikar" haren ondorioak, bigarrenik, antzeman daitezke ere hizkuntzaren filosofian eta pentsamendu hermeneutikoan: M. Heideggerrek, adibidez, Kawi hizkuntzari buruzko haren" Sarrera"() goraipatzen du eta baita bere hizkuntz estudio propioen abiapuntu bezala hartzen188 Antzeko zerbait gertatzen da H. G. Gadamerrekin ere, zeinek hizkuntzaren naturaltasuna —hark bezala— hizkuntzen aniztasunaren perspektibatik behatzeko beharra ikusten duen189 Gure autorearen hizkuntz ideiek, bestela, badute ere jarraipenik K. O.
|
|
|
Antzeko zerbait esan dezakegu ere hizkuntzaren psikopedagogiari buruz, ze, R. ...; hizkuntz produktuari" garrantzia ematen dion195 Zentzu honetan aipatzekoa da, baita ere, bere zenbait ideiak badutela ere zeharkako jarraipenik L. S. Vygotsky rengan, hau da, ikerketa eremu honetan hain garrantzitsua den ikertzaile batengan196 Era zehatzago batean, azkenik, gure autorea egungo hizkuntzen ikas irakaskuntzan nabarmentzen den planteamendu funtzional komunikatiboaren aitzindari
|
bezala
kontsidera dezakegu: azken hau XX. mendeko 70eko hamarkadan sortzen da eta, hain zuzen," hizketa ekintzen teorian" (J.
|
|
|
Saiakera honen garrantzia zalantzan jartzen ez badu ere, berea batez ere pertsona bakoitzaren berezko espezifikotasunak nola erreal bihurtzen diren aztertzea da. Hemendik abiatuz, hain zuzen," gizakia berez denaren eta izan daitekeenaren estudio" bat aldarrikatzen du, alegia," gizakiaren barruko izaera hau oro har azken ikuspuntu bezala hartzen duen" bat; eta, honen haritik, Humboldtek" gizaki indibidualaren izateko era" egiaz" helburu" bezala eta ez" bitarteko"
|
bezala
kontsideratzeko beharra azpimarratzen du20 Gizakia benetan ezagutu eta osatu nahi duen antropologia batek ez du nahikoa gizakia maila abstraktu batean kontsideratzearekin, aldiz, ezinbestekoa du honen izaera historikoa aztertzea. Gizabanako eta giza-talde bakoitza perspektiba indibidualizatzaile batetik, eta ahal bezainbeste aldetatik, ikertu behar da.
|
|
|
" Gizaki bakoitzak, hau egiaz ona bada ere, gizaki hobeago bat dakar bere baitan, oraindik errealagoa den bere Ni-a osatzen duen bat" 26 Modu honetan iristen da Humboldt gizakiaren" ideal indibidual" batez hitz egitera: honen haritik," gizakiaren ezagutza" jarduera berezi
|
bezala
kontsideratzen du, zeinek" subjektuaren baitan idealerantz hobetzeko gai den hura bilatzen" duen; eta gainera, gizakiaren" formazioa edota hezkuntza" zeregin dinamiko bezala ulertzen du, honen humanizazio prozesua" oinarritzera, garbitzera eta handitzera" zuzenduta dagoena27 Garapen prozesu honetan, beti ere, gizakiak unibertsala denaren eta singularra denaren arteko... Honela dio bere testuetako batean:
|
|
|
Antropologiak, honela, ezin du subjektu bakar bat ere karaktererik gabekoa
|
bezala
kontsideratu ez eta karaktere hau subjektu horren konstituzioaren zati bakar batera mugatu, ze gizaki bat bera ere ezin dugu ulertu berau ezaugarritzen duten trazu guztiak kontuan hartu gabe eta hauek gizabanakoaren natura osoan barreiatuta daudela kontsideratu gabe.30
|
|
|
Ezinbestekoa da bi hauen arteko interakzioa, alegia, batez ere ezagutza enpiriko objektibora zuzenduriko" adimena" eta batez ere ideia intelektualen kontsiderazio hutsera zuzenduriko" arrazoimena" uztartzen dituen interakzioa. Bat egite hau, aipatu bezala," irudimenari" esker bakarrik da posible, ze ahalmen honek du hain justu giza aspektu ezberdinenak elkartzeko, osotasun
|
bezala
kontsideratzeko eta kanpoaldera elkarri lotuta azaltzeko beharrezkoa den indar sintetikoa. Era honetan azaltzen du Humboldtek berak gaitasun hau:
|
|
|
Alde batera utzi izan den ideia, honela diot nik bederen, hizkuntz erreserbaren masa osoa ahalik eta konpletoen biltzearen eta hizkuntza guztiak pentsagarriak diren analogiaren arau guztien arabera konparatzearen ideia da. Bertan, batetik, hizkuntza ondorio bezala kontsideratuz eta atzeraka joanez, gizakiaren jokatzeko era ikertu litzateke, zeinen arabera honek hizkuntza sortu eta garatu duen; eta bestetik, hizkuntza zergati
|
bezala
kontsideratuz eta aurreraka joanez, gizakiaren berezko formazioa ondorioztatu edo zehaztu litzateke. Bi zeregin hauek, jakina, beti eta aldi berean hartu dute kontuan, bai gizakiaren natura orokorrarekiko kontsiderazio filosofikoa, bai herrien patu ezberdinekiko kontsiderazio historikoa.
|
|
|
Bestetik, beharrezkoa izango du ere, egun" antropologia filosofikoak" edota" antropologia pedagogikoak" egiten dutenaren ildotik, gizakia bere izate posiblean edo etorkizunean izatera irits daitekeen horretan ulertzea eta, azken batean, gizakiaren beraren giza-tasuna kontsideratzea eta pertsonen humanizazioa bultzatzea. Antropologiaren bi dimentsio hauek, bata" zientifikoagoa" eta bestea" humanistikoagoa", ezberdinak dira gizakiaren aspektu ezberdinetan zentratzen direlako; baina eta hain zuzen batak bestea ezin duelako ordezkatu, honengatik, Humboldtek biak elkarren osagarri
|
bezala
kontsideratzen ditu. Berak, hala ere, ez du elkarrenganako osagarritasun hau era aseptiko edo neutral batez behatzen baizik eta, egiaz, perspektiba jakin eta jarrera propio batetik:
|
|
|
Pertsonaren humanizazioa kontsideratzea eta bultzatzea, bestetik, gizakiaren gizatasunarekin bat egiten duen zeregina da, bai, baina zeregin hau abstrakzio hutsean gera ez dadin halabeharrezkoa da gizabanako bakoitzaren errealitate historikoa hasieratik aintzat hartzea. Gure autoreak, hala ere, gizakiaren humanizazioaren perspektibatik dihardu beti eta, zentzu honetan, bere giza-teoria" antropologia filosofiko" bat
|
bezala
kontsidera dezakegu edota, zehatzago," antropologia pedagogiko" bat edo" pedagogia antropologiko" bat bezala4.
|
|
|
Humboldten obra osoa, printzipioz eta aipatu bezala," antropologia pedagogiko" bat edota" pedagogia antropologiko" bat
|
bezala
kontsidera daiteke. Gizakia bere errealitatean ezagutu nahi du eta, zentzu honetan, haren idatzi guztiei kutsu antropologiko bat darie; baina honetaz gain gizakia bere posibilitatean ulertu nahi du eta, honengatik, horiei kutsu pedagogiko bat ere igartzen zaie.
|
|
|
Hemendik aurrera geroz eta gehiago izango dira gizabanakoaren zirkunstantzia espazio tenporalak kontuan hartuko dituzten autoreak: zirkunstantzia horiek ez dira jada kasualitatezko edo bigarren mailako aspektu
|
bezala
kontsideratuko; aldiz, pertsonaren izaera eta formazioa eduki mailan ere baldintzatzen duten ezinbesteko elementu bezala antzemango dira. Pentsaera korronte honekin bat eginez Humboldtek ere beharrezkotzat du" garai bakoitzeko eta nazio bakoitzeko berezitasunak ikertzea, hauetan barna ahalik eta gehien sartzea eta hemendik lortutako ezagutza gure balorazio guztien erdigune egitea" 9 Giza-izakiak, gainera, bere dimentsio guztietan behar du izan behatua, bai fisikoetan eta moraletan bai arrazoizkoetan eta afektiboetan, ze guztiak dira esanguratsuak berarentzat.
|
|
|
" Ueber die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwicklung des Menschengeschlechts"(): ...ituraren eta gizakiaren garapenaren arteko lotura aztertzen duen testu hau, printzipioz, Kawi hizkuntzari buruzko idazlan sakon eta zabal baten" Sarrera" da; berau, ordea, sarrera sinple bat baino askoz ere gehiago da, ze bertan garatzen du gure autoreak hobekien bere hizkuntzaren teoria; testu hau, egiaz, bigarren fase honen eta baita ere bere pentsamendu linguistiko osoaren goren puntu
|
bezala
kontsideratu dezakegu72.
|
|
|
hizkuntza, lehenengoarentzat, hots naturalen garapen baten emaitza da; bigarrenarentzat, berriz, komunikazio tresna baten inguruko adostasunaren ondorioa. Dena den, ezberdintasunak ezberdintasun, biak bat datoz puntu garrantzitsu batean, alegia, hizkuntza giza-izakiarekiko bigarren mailako edo ez funtsezko zerbait
|
bezala
kontsideratzerakoan edo, bestela esanda, gizakia hizkuntzarik gabe edota hizkuntzaren aurretik jada gizaki osatua dela aditzera ematerakoan. Hau da, hain zuzen, J. G. Herderrek onartzen ez duena eta aipatutako bere idatzian zorrotz kritikatzen duena.
|
|
|
" Berak jatorria esentziarekin identifikatu du eta ‘nondik’ galdera ‘zer’ galderan bihurtu" 78 Zehazki bi arazo bereizten ditu hizkuntzaren jatorriaren inguruan: bata metafisikoa (berez konponezina), non hizkuntza" espirituaren berezko jario" bezala ulertua den; eta bestea antropologikoa (berarentzat garrantzitsuagoa), non" hizkuntzak dagokien nazioei lotuta"
|
bezala
kontsideratzen diren79 Hizkuntzaren jatorriari buruzko problematika, modu honetan, hizkuntzak gizakiarentzat duen eta hizkuntzek gizabanakoentzat duten berezko esanahia eta garrantzia kontsideratzeko eta aztertzeko" aitzakia" moduko zerbaitetan bihurtzen da.
|
|
|
Zeregin hau onartu beharrekoa bada ere, artekari rol honetatik harago joan nahi du hark eta, espresuki, berezko garrantzi antropologikoa atxikitzen dio hizkuntzari ze, azken finean, honi esker bakarrik da posible gizakiaz hitz egitea. Hizkuntza ezin daiteke gizakien aurretiko edota hauekiko independentea den zerbait bezala ulertu eta, modu berdinean, gizakia ere ezin daiteke bere linguistizitatearen aurretik edo aparte osatuta dagoen norbait
|
bezala
kontsideratu. " Hizkuntza", modu honetan, ikerketarako" interesgune" garrantzitsu bihurtzen da eta, gainera, antropologia egituratzeko ardatz nagusi.
|
|
|
testu labur honetan adierazitakoaren arabera," gizakia izaki pentsatzaile bat delako" esan dezakegu ere" gizakia izaki mintzatzaile bat dela" eta, honela," gizakia funtsean izaki linguistiko bat bezala definitzen" zaigu55 Hemen hasten da hizkuntzari buruzko bere kontzeptu propioa lantzen eta, espresuki, pentsatzearen esentzia osatzen duen" erreflexiotik" abiatuz hizkuntzaren esentziara iristeko ahalegina egiten. Gainera, urte hauetan idatzitako beste karta batzuetan —eta bere garaikide askoren kontra— hizkuntza" karaktere jakin bat" duen" osotasun organiko"
|
bezala
kontsideratzen du56 Dena den, eta harritzekoa bada ere, esan beharra dago ohar garrantzitsu hauek ez dutela segida edo oihartzun berezirik ondorengo urteetan berak proposatuko duen" antropologia konparatuan". Honi buruzko testuetan, egiaz, hizkuntzak bigarren mailako papera betetzen du, ze berau bertan gizabanakoak eta giza-taldeak ezaugarritzeko kanpo elementu erabilgarri bezala bakarrik kontsideratzen da57 Aipatu bezala, urte inguruan iristen da Humboldt egiaz hizkuntzaren sakoneko garrantzia antzematera:
|
|
2007
|
|
|
Hori da fase bat. Baina laster Humboldt-en pentsamenduan, hizkuntza organismo
|
bezala
kontsideratzearen ezaskitasuna ere argituz joan da67, eta Kawi izkribuan atal luzeak eskainiko dizkio karaktereari, hizkuntzaren autokreatibitate libreari?, edozein modutako natur produktuen aldean hizkuntzaren bestelakotasuna ezberdintzeagatixe, natura eta izpiritua geroz eta gehiago kontrajarriz68 Izan ere, organismoaren arauzkotasunak badu oraindik zerbait mekanizista, eta baldin bizia bada, e...
|
|
|
Hizkuntza karaktere
|
bezala
kontsideratu behar baldin bada, hots, autokausalitate, autokreazio bezala historian, orduan, hizkuntzak gauzka?, kreatzen gaitu?, ez dugu geuk elegiten, baizik hizkuntzak hitz egiten gaitu. Fichte-k dauzka, batzuek nazionalismo itsuaren probatzat gustura ailegatzen dituzten hala moduzko esaldiak (Humboldt gaztearen estreinako gogoetak hizkuntzari buruz haren jarraigoan eginak izan direna, probatua da) 56. Askoz gehiago da gizakia hizkuntzak eratua, hizkuntza gizakiek eratua baino?
|
|
|
Hau guztia ikusita, ohartzen gara zailtasun handiak daudela neurri fiskalak hartzeko orduan, hauek zerga zama arintzen baldin badute edo estatu laguntzaren kategorian sartu. Izan ere, Europako Batasunak enpresei ematen zaizkien dirulaguntza zuzenak, zerga murrizketak barne, maila bateraino heldu daitezke, eta hortik gora doana estatu laguntza
|
bezala
kontsideratu eta beraz, legez kanpoko laguntza.
|
|
|
Hasteko, noizean behin Ekarpen ekonomikoa berrikusi behar da eta horretarako epea bost urtetan finkatu da. Izan ere, lehenengo urtea, oinarrizkoa
|
bezala
kontsideratuko da eta hurrengo lau urtetako oinarrizko datuak egokitu besterik ez dira egingo, eguneratze indizea aplikatuz. Baina, eskumen berriak jasotzen baditu Nafarroako gobernuak edo uzten baditu, beti kontutan hartuko dira Ekarpena egokitze prozesu horretan.
|
|
|
Badira zenbait zerga beretzat gordetzen duena. Izan ere, Aduanetako Errentak eta Monopolio Fiskalak (Apustu Nazionalak) estatu zerga
|
bezala
kontsideratuko dira eta estatuaren eskumena izan, Hitzarmen hau aldatzen ez den bitartean. Beraz, Hitzarmen honetan estatua da eskumen hauen jabe nahiz gero Ekarpena kalkulatzeko orduan bertan isla izango duen.
|
|
|
Izan ere, hura beti berriro berrirotzen den izpirituaren lana da, hots artikulatua pentsamenduaren espresiotara gai bihurtzeko. Hau, artekogabeki eta estu harturik, aldian aldiko hitz egitearena da definizioa; baina hizkuntza
|
bezala
kontsideratu ere adiera egiazko eta esentzialean, hitz egite honen osotasuna bakarrik kontsidera daiteke nolabait. Zeren hitz eta arauen kaos berduratuan, guk hori deitzen ohi baitugu hizkuntza, hitz egite haren bitartez produzituriko zer banakoa bakarrik dago presente eta hori ere inoiz ez osoki, bera ere beste lan bat gehiagoren premian, hitz egite biziaren moldea handik ezagutzeko eta hizkuntza biziaren irudi egiazkoa emateko.
|
|
|
Hizkuntza, edo objektu
|
bezala
kontsidera genezake, edo subjektu bezala, bera bere burua sortzen diharduena.
|
|
|
Baina negoziazioa ez da oraindik benetako elkarrizketa eta, modu berean, gizakiek negoziatzea ez da nahikoa egiazko gizatasuna errealizatzeko. Negoziazioan gizakiak arrotz gera daitezke elkarren aurrean, bai eta elkarri etsai
|
bezala
kontsideratu ere. Egiaz, arrazoimen itxaropentsuaren ahotsak bakarrik bultzatzen ditu haiek —elkarren kontra borrokatu ordez— elkarrekin negoziatzera.
|
|
|
244 Ikus L. Erriondo, 1996: 25 Autoreak, artikulu horretan, Kataluniako Hezkuntza Sistemak katalandar hizkuntzari, kulturari eta talde nortasunari ematen dion lehen mailako trataera aztertzen du, eta, neurri batean, baita ere berori Euskal Hezkuntzarako eredugarri
|
bezala
kontsideratzen.
|
|
|
Antropologiatik etikara igaro ondoren, orain, hezkuntzaren baitan aztertuko dugu auzi antropologiko etikoa, lehenik Herbarten" Pedagogia orokorra" 84 eta ondoren Lowischen" erantzukizunaren" araberako" Etika pedagogikoa" 85 hizpide izango ditugularik. Esan dezagun, abiatzeko, jada Herbartek —zientzia pedagogikoaren sortzaile
|
bezala
kontsideratu ohi denak—" pedagogiaren oinarrietako bat" bezala ulertzen duela" etika edo filosofia praktikoa", horrek hain zuzen" hezkuntzaren helburua zehazten" duelako86 Gizakia" hezigarria" eta" askea" da —hezkuntzaren beharra du eta borondatez zein inteligentziaz dihardu—, eta, horrexegatik, heztearen helburua bera ezin daiteke&... Honela azaltzen digu Fermosok haren ideia hori:
|
|
|
Hezkuntzaren antropologiaren baitan muga zehatzik ez badago ere," hezkuntzaren izaera antropologikoa" izenburuko puntu honetan, arreta gehiago eskainiko diogu haren dimentsio filosofikoari kulturalari baino8 Kontua da, hezkuntzak duen antropologia filosofikoaren beharra, egiaz, ez dela kasualitate huts edo erabaki arbitrario baten ondorio, baizik eta humanizazio prozesuak berak —hasieratik eta bukaeraraino— eskatzen duen zerbait. " Hezkuntza ezinezkoa da", honela Bollnow," gizakiaren kontzeptu bat gabe", eta," antropologia", horrexegatik," sistema pedagogiko ororen giltzarri"
|
bezala
kontsidera daiteke9 Heztea, bestela esanda, gizakiaren garapen integrala eta orekatua bultzatzea da —ez bakarrik abilezia edota konpetentzia batzuetan trebatzea—, eta, horrenbestez, ezinbestekoa zaio gizakia bere alde guztietan eta bere izaera dinamikoan behatuko duen antropologia filosofiko bat. Azken horren" funtzio" nagusiak, Ruiz Carrendori jarraituz, hiru dira:
|
|
|
Paideia kontzeptuak, bestela esanda, bide ematen digu hezkuntzaren antropologia zabal batez hitz egiteko, non berorren dimentsio kulturala eta filosofikoa elkarrekin lantzen diren: egia da, bai, hezkuntzaren zientziak —besteak beste psikologiatik eta soziologiatik bideratutakoak— funtsezkoak direla pedagogian eta, zentzu batean, hezkuntzaren prozesua bera ikertzen hasteko abiapuntu
|
bezala
kontsidera daitezkeela. Baina zientzia horiek, gehienez, hezkuntza den fenomeno osoaren atal bata edo bestea ikertzen dute bakarrik —berori deskribatuz, antzekoekin erkatuz e.a.—, ze hezkuntza fenomenoa —jarduera den heinean— ezin daiteke bere horretan eta guztiz zientifikoki agortu.
|
|
2008
|
|
|
Aukera galdu bat
|
bezala
kontsidera daiteke BBKren eta Kutxaren arteko bat egite edo fusioa ezin ahalbidetu izana. Nik hala kontsideratzen dut.
|
|
|
Baina Vinsonek30 salaketa egin aurretik, Michelek ancien> popular> >, antzinako herri poesiaren mostra
|
bezala
kontsideratu zuenean Gentelman' s> Magazine n 1858an, Anton Abbadiak 1859an errebista berean erantzun zion argi eta garbi testu hura lehenik frantsesez moldatua izan zela hogei ta lau urte lehenago eta gero beste batek euskarara itzulia. Ez zuela euskarak, Europako hizkuntzarik zaharrenetarikoak horrelako asmakizun eta zaharreria faltsuen beharrik.
|
|
|
Qualien izaera ez da konputazionala; baina orduan, zer da? Batzuen ustez, arazo hori konponezina da berez; beste batzuek bere garrantzia gutxiesten dute arazoaz desegin nahian epifenomeno bat
|
bezala
kontsideratuz; eta bada fenomeno kuantikoen mailan erantzuna bilatzen duenik ere (Penrose). Azken horrek neuronen egitura mantentzen duten mikrotubuluen molekula eta atomoetan, mekanika kuantikoaren ziurgabetasunaren printzipioan oinarrituz azaldu nahi du askatasuna bezalako kontzientziaren ezaugarri bat.
|
|
|
Bultzatzen gaituen asmoaren ildoan, arimaren kontzeptu psikologikoa aukeratu behar dugu hemen. Guztion esperientzia subjektiboan, errealitateaz ohartu, gure buruaz jabetu eta asmoak geroan proiektatzen dituen instantzia
|
bezala
kontsideraturik. Bizi garen bitartean gure esperientziaren gunean dagoena; eta lo sakonean, anestesiapean, konortea galtzen den bakoitzean ezabatzen dena berriro agertzeko lehengo forma berean; gure identitatearen sentimenduan batasuna eta jarraitutasuna sustatzen duena; gure portaera aukera libre baten ondoriotzat hartzeko bidea ematen diguna.
|
|
2009
|
|
|
Arrutiren poesiako bi gai nabarmenduko nuke, propioki gaiak ez direnak, Natura eta Erroma, bi esperientzia modu fundamental elkar osagarri
|
bezala
kontsidera genitzakeenak hobeto (natura eta zibilizazioa, edo natura eta historia) haren bizitzan.
|
|
|
Azkenik, Nazio Batuek 2005ean adostutako Zigorgabetasunaren aurkako borrokaren bidezko giza eskubideen babes eta sustapenerako printzipio eguneratuenmultzoko28 5 printzipioak Egiaren Batzordeen sorrera gomendatzen du29 Batzordehorien lana giza eskubideen urraketen inguruko gertakizunak argitzea eta frogendesagertzea ekiditea litzateke. Beraien lana ezagupen eta aitorpenaren mailankokatuko litzateke, konponketen inguruko eskaerak justiziako erakundeei utziz.Hala ere, konponketarako lehen urrats bat
|
bezala
kontsidera daiteke.
|
|
|
Asko aldatu da gizarteak lan honekiko zuen ikuspegia. Lehen, kale garbitzaile izatea azkenetan azkeneko lana zen, beste lanbide guztien atzetik zegoena
|
bezala
kontsideratzen zena. Orain, beste edozein lan arrunt bezala ikusia dago.
|
|
2010
|
|
|
Haiekin borrokatu gara bertan eta hemen. Nikaragua pixka bat etxea
|
bezala
kontsideratzen dugu eta noizbehinka etxera joatea ondo dago. Costa Ricara ez dut uste.
|
|
|
3) Euskararen erabilera nola bultzatu daitekeen eskola barruan eta eskolatik kanpo ere planteatzen da, orain arteko ikerketen emaitzen arabera zer dakigun zehaztuz, eta, baita, oraindik ikertu beharrean daudenak ere azaleratzen, esate baterako, komunikazio modu berriak (texting, chatting, emailing,...) aztergai
|
bezala
kontsideratuz. 4) Immigrazioa dela-eta, etorkinen integrazioa nola egin daitekeen aztertzen da, bai hezkuntzan, eta baita euskal gizartean ere, ghettizazioa saihestu nahian, baita euskararen aldeko jarrerak eta aukerak bultzatzeko ere.
|
|
|
Guretzat eskema hori, esan bezala, garrantzitsua da zeren aukera ematen baitigu Eracusaldiac> obra osoa, hiru liburukiak, makro-egitura
|
bezala
kontsideratzeko. Horrela, hierarkikoki mailarik altuenetik zehatzagoetara joanetorriak egin daitezke.
|
|
|
taiuketa erretorikoa du sermoiak. Egin kontu erretorikak berbaldi
|
bezala
kontsideratzen duela mintzaira bere jaiotzatik bertatik, K.a. IV. mendetik. Sermoiak, helburu erretoriko klasikoak ditu, noski.
|
|
|
Zaitegi, Ibiñagabeitia, aurretikoak
|
bezala
kontsidera daitezke. Biok jeltzaleakziren, euskararen defentsara guztiz emanak, eta oinarri horrek eragin zienerradikaltasun berritzaile berezia.
|
|
|
Baldin eta etnologia munduko herrien fenomeno mentalak aztertzen dituen zientzia
|
bezala
kontsideratzen bada, orduan giza hizkuntza —zein bizitza mentalaren adierazpen garrantzitsuenetakoa den— naturalki dagokio etnologiaren esparruari122.
|
|
|
Aipa ditzagun, adibide moduan, honako euren hitzak: " Ez daude bi hizkuntza errealitate sozial baten eta beraren ordezkari
|
bezala
kontsidera daitezkeenak";" Hizkuntza bakoitzaren gramatika berez da ideien modelatzailea, alegia, gizabanakoaren jarduera mentalaren programa eta gida" 140 Egia da, bai, hortik jaiotzen den" Sapir Whorf hipotesiak" gehiegizko interpretazioak ezagutu dituela —formulazio gogorrenean hizkuntza bakoitzak ontologia propioa edukiko luke141—, baina egia da ere hizkuntz... Hementxe ikusten du Werlenek gakoa:
|
|
|
Baina kontua ez da soilik estatuen araberako gizadiaren partzelazio zatikatzaile eta ez seguruaren aurrean hizkuntza komunitateen araberako gizadiaren banaketa" naturala" jartzea. Kontua da, askoz ere gehiago, herri pentsamenduaren defendatzaileek oinarrizko
|
bezala
kontsideratzen duten" giza duintasunaren" printzipioa argitzea: baldin eta hizkuntza komunitatearen giza legeak agerian uzten badu espirituak giza bizikidetzarako posizio nagusia duela, orduan espero liteke ere bere eraginkortasunak ordena iraunkorra ekarriko duela, zeinek aldi berean forma gizatiarrena eta espiritualena izango duen.
|
|
|
W. v. Humboldtek" nazio" hitza (Nation) darabilenean, zinez, XVIII. mendeko alemanieraren hizkuntza erabilerarekin jarraitzen du. Bere garaikide alemaniarrek, berriz, geroz eta gehiago erabiltzen dute" herri" kontzeptua (Volk) eta, horrela, irekia mantentzen dute" nazio" eta" herri" gertaera ezberdin
|
bezala
kontsideratzeko posibilitatea, ezberdintasun hori maila ideologikoan bederen ezinbesteko bezala agertu den heinean. W. v. Humboldtek bere zehaztapenetan" nazio" erabiltzen duenean, baina, 1800 urtetik aurrera geroz eta gehiago" herri" hitzarekin biltzen diren gertaerak ditu buruan (ikus P. Kluckhohn)] 312 W. v. Humboldten esaldi horietako batek honela dio:
|
|
|
pragmatika —Muguerzak gogorarazten digun bezala—" iraultza postchomskyarraren" baitan sortzen da, zeinen ondorioz" hizkuntza" nagusiki" komunikazio bitarteko" bezala aztertu beharra ikusten den74 Horrenbestez, pragmatikak —eta horrekin baita hizkuntzalaritzak berak ere— lotura estu bat erakusten du semiotikarekiko: Morrisek, zentzu horretan," semiotikaren atal"
|
bezala
kontsideratzen ditu" zeinuen arteko erlazioa aztertzen duen sintaxia"," zeinuen eta esanahien arteko erlazioa aztertzen duen semantika" eta" zeinuen eta zeinu erabiltzaileen arteko erlazioa aztertzen duen pragmatika" 75 Hizkuntzaren ikerketak, finean, hizkuntzatik harantz eramaten gaitu. Bestela ere, esan behar da pragmatikak —eta orain hizkuntzalaritzaren baitan bertan— kolokan jartzen duela semantikaren beraren autonomia.
|
|
|
Kontua da, beraz," hizketa" alderako biraketa hark gizakiaren linguistizitatera eta hizkuntzaren gizatasunera garamatzala, eta horrek, berriz, baita hizkuntzaren pedagogia hizkuntzaren bidezko hezkuntza
|
bezala
kontsideratzera ere.
|
|
|
Aurreko ataletan egin bezala, oraingoan ere, hizkuntzaren pedagogiatik pedagogiaren hizkuntzarako pausoa emango dugu, eta, zehazki, komunikazio didaktikoaren alde psikolinguistikoa zertan den argitzen saiatuko gara, berriro, Titoneren laguntzarekin. Bada, testuinguru horretan, eta lehenik, psikolinguistikak berak —batez ere Vygotskyren eraginaren ondorioz— ezagutu duen zabaltze prozesua azpimarratuko dugu, zeinen ondorioz" jarduera linguistikoa, egiaz, osotasun bateratu
|
bezala
kontsideratzen den" 299 Gogora dezagun, zentzu horretan, aipatutako autoreak —Skinnerren soziologismo eta Chomskyren psikologismo erradikalak gaindituz— gizakiaren garapen kognitiboa eta linguistikoa uztartzen dituen planteamendu" interakzionista" defendatzen duela300.
|
|
|
Horrek guztiak, bada, hizkuntzaren irakaskuntza komunikatiboaz hitz egitera garamatza, hain zuzen planteamendu horrek —metodo bateratu edota estrategia zehatz bat izan gabe— azken urteotako glotodidaktika egiaz mamitzen duen ikuspegia osatzen duelako. Kontua da, bada, hizketa ekintza ez dela bakarrik linguistikaren erdigune bihurtu, baizik eta baita hizkuntz irakaskuntzarena ere, zeinek orain, honela Richards eta Rodgers," egituren ezagutza sinpleari baino gehiago konpetentzia komunikatiboari erreparatuko dion" 265 Hizkuntza ez da jada tresna soil edo bitarteko sinple
|
bezala
kontsideratzen, baizik eta —antropologikoki— gizakiarekin batera sortzen eta gizakiarekin batera garatzen den gaitasun bezala; jakina, horrek eragin zuzena du didaktika linguistikoa diseinatzeko moduan. " Hizkuntz ikaskuntza prozesua" dela-eta, zera dio Martonek:
|
|
|
" Hizkuntzaren psikologia eta psikolinguistika": hizkuntza bereziki giza jarduera
|
bezala
kontsideratzen den unetik, bada, psikologiak eta linguistikak elkarrekin lan egiteko beharra ikusten dute, hain zuzen, ekintza linguistikoa beti norbaiten ekintza delako eta giza portaera nagusiki hizkuntzaren bidezko portaera delako. Hizkuntza psikologiak eta psiko linguistikak, gehiago psikologiatik edo linguistikatik abiatuz, bereziki aztertzen dute lehen hizkuntzaren jabekuntza prozesua, bertan" komunikaziotik hizkuntzarako" pausoa azpimarratzen dutelarik.
|
|
|
Hizkuntzaren dimentsio" energetikoa" abiapuntu bezala hartzeak, bada," hizkuntzaren giza legeaz" hitz egitera darama Weisgerber eta, zehazki, berori" hizkuntzalaritzaren oinarri"
|
bezala
kontsideratzera. Hauxe da, hain zuzen, berak 1964an argitaratutako liburu baten izenburua:
|
|
|
Eta horrek ondorio argi bat du: ikerketak osotasun
|
bezala
kontsideratu behar ditu ama hizkuntza eta hizkuntza komunitatea. Beti ere, eta bestela, horrek esanahi bikoitza du:
|
|
2011
|
|
|
Lehenengo data 1 Gerra Karlistaren amaieraren ostean aduanak kostara mugitu ziren urtea dugu, papergintzari bereziki eragiten zion auzia. Europako paperek Euskal Herrian sartzeko erraztasuna zuten bitartean, 1780ko hamarkadatik aurrera hainbat euskal produktu barneko aduanetan atzerriko produktu
|
bezala
kontsideratzeko joera egon zen41 Papergileek euren kexak igorriko dizkiete autoritateei eta neurri protekzionistak exijitu eta testuinguru horretan aduanen mugimendu hau mesedegarria izango zaie. Bigarren datak Tolosako. La Esperanza?
|
|
2012
|
|
|
Erasmus izena eman zioten programa berezi horri. Hau Europaren izpiritu eraikitzaile
|
bezala
kontsideratzen da: Rotterdamen 1466 urtean jaioa, Basel hirian hil zen 1536 urtean.
|
|
|
Gertakaria hutsegite
|
bezala
kontsideratzen bada, isuna hiru eta hirurehun euro artekoa izan daiteke.
|
|
|
Euskal Herrian oraindik ere jarraitzen dugu sexua matxardaz, kontuz eta urrun samarretik hartu beharreko zerbait
|
bezala
kontsideratzen. Idazle, psikologo, irakasle, kazetari, aurkezle edo soziologo gazte eta berrien artean, errepresio erlijioso eta sozialik gabe hezi diren horien baitan ez dut ikusi garapen handirik sexuari buruz.
|
|
|
bezala ulertzen da, militarrak edo zibilak diren pertsonak, traumatismo baten ondorioz, gaixotasun bat edo beste nahasketa edo izaera fisiko edo mentalezko ezgaitasuna dela eta, mediku laguntza edo zaintza behar dutenak eta borroka egintza oro egiteari uko egiten diotenak.Esangura horiek ere aplikagarri dira erdi urrenean dauden emakumeei, jaio berriei eta berehalako mediko laguntza edo zaintza beharra duten beste pertsona guztiei, esaterako, elbarriak eta haurdun dauden emakumeak, eta borroka egintza oro egiteari uko egiten diotenak; b), itsasoan galdutakoak? ...rak edo zibilak diren pertsonak, itsasoan edo beste ur batzuetan arrisku egoeran aurkitzen direnak, beraiei eragiten dien ezbehar baten ondorioz edo garraiatzen zituen itsasontzi edo aireontziari eragiten dioten ezbehar baten ondorioz, eta borroka egintza oro egiteari uko egiten diotenak.Pertsona hauek, borroka egintza oro egiteari uko egiten jarraitzen duten bitartean, itsasoan galdutako pertsona
|
bezala
kontsideratzen jarraituko dira salbamenduak irauten duen bitartean, Hitzarmenekin edo Protokolo honekin bat etorriz beste estatutu bat lortzen duten arte; c), osasun langile, gisa ulertzen da, gatazkan dagoen alderdietako batek e) atalean zerrendatutako osasun zereginetara soilik aritzen diren pertsonak, edo osasun unitatearen administraziora edo funtzionamendura edo osasun garraiobideen administraziora aritzen direnak.Halako zerbitzuetan jarduteak izaera iraunkorra edo aldi batekoa izan dezake.Esamoldeak bere baitan hartzen ditu: i) osasun langileak, militarrak edo zibilak izan, gatazkan dagoen alderdi batekoak direnean, I eta II. Hitzarmenetan aipatutakoa barne, bai eta babes zibileko erakundeena ere; ii) Gurutze Gorriaren Sozietate nazionalen (Ilargi Erdi Gorria, Lehoiarena eta Eguzki Gorria) eta gatazkan dagoen alderdi batek behar bezala onartu eta baimendutako bestelako borondatezko laguntza erakunde nazionalen osasun langileak.iii) 9 artikuluko 2 paragrafoan aipatutako unitate edo osasun garraiobideen osasun langileak; d), erlijio arloko langile?
|
|
|
Saihets ondorio asko ukan dute, baita hildakoak ere (1987an, adibidez, Maria Luisa Sanchez Ortega garbitzailea Renault kontzesionario baten aurkako leherketaz). Hipercor" interes frantses"
|
bezala
kontsideratua zen.
|
|
|
Optika beraz ikusi egin behar da negoziatzeko borondatea. Batzuek, ETAren ahuleziaren aitormen
|
bezala
kontsideratzen dute, errepresioa gehitzeko eta behin eta betiko bukatzeko aukera ikusten dute; eta, denbora berean, inoiz ETA HB eta Estatu espainola ulertzera heltzen badira, ETA HBren" egokitze demokratikoari", esker izango da.
|
|
|
bai, baina soilik alderdi bakarrak den dena kontrolatzen duenean, eta bereziki esku-makilak dituen sindikatu eta herri erakundeak erabiltzeko. Berriz, sozialismoaren alde beste modu batez borrokatu nahi dutenentzat, horientzat ez da errespeturik; bai, noizbehinkako aliantzak onartzen ahal dira, alderdiari horrela komeni bazaio, baina usu etsaiak
|
bezala
kontsideratuak dira, eta disidenteen suntsiketa politiko edo fisikoa onartzen eta eragiten da. Mespretxu edo hilketen biktimen artean bada denetarik, hasiz sozialdemokrata erreformistengan eta buka ezker muturreko erradikalengan.
|
|
|
ETAk, bere aldetik, 1985an hil zuen Carlos Diaz Arcocha ertzain-burua eta armadako militarra, eta 2001 artean beste 14 ertzain hilko ditu. Ertzaintza polizia espainol bat
|
bezala
kontsideratzeko arrazoiak argumentatu zituen ETAk, besteak beste Zutaben(" Debate cipayos") edo Genaro Garcia de Andoain enfrentamendu batean hil eta(" el PNV intenta convertir a la Polici' a Autonomica en una fuerza represiva y colonial"). 1990tik Ertzaintza ETAren jomugen artean sartua da, modu desberdinez.
|
|
|
Zuk iradoki elkar ulertzeari buruz, negoziaziorako mugimenduetan badago, nire ustez, gauzak ikusteko bi modu desberdin: bat duzu negoziazioa nahi elkar ulertzeko, bigarrena da negoziaketaren frontea beste fronte bat
|
bezala
kontsideratzea, hau da etsaiari ez zaiola tantorik eman behar eta edozein proposamenak etsaiaren diskurtsoa deuseztatzeko helburu duela. Askotan bigarren diskurtso negatibo horrek lehentasuna hartzen du gure herri honetan:
|
|
2013
|
|
|
2 Landare artean, antzeko zerbait gertatu da ere, Espainiako ibai batean, landare itxuraz ederra eta polita, baina ibaia berarentzako bakarrik hartzen nahi duena, bertan zeuden betiko landare eta animaliak hilzorian jarriz, ikusi da landare hau ere kentzen, urtero kendu beharra dutela ere horrenbesterainoko erresistentzia duelako, espezie inbaditzailea bezala berriz ere sailkatuz, telebistan ikusi dugu (2012ko irailean ere). Berriro ere, aukera ekologiko bakarra
|
bezala
kontsideratuz.
|
|
|
Verdun «gurea» zela azpimarratuz, ez zen bakarrik Frantziako eremu bat berea
|
bezala
kontsideratzen ari. Kasu hartan, gerlako leku garrantzitsu bat aipatzen ari zen.
|
|
2014
|
|
|
Eta preseski, zigorra aipatzen baitugu, gure demokrazia liberaletan justiziak logika berarekin funtzionatzen duela gogoratu behar da. Alabaina, zigor sistema zilegiztatu ahal izateko, erantzukizun indibiduala urrezko arau
|
bezala
kontsideratu behar da. Horretarako, sistema judizialaren indarrak errugabetasuna justifikatu dezaketen zirkunstantziak sistematikoki alboratzera dedikatuak dira.
|
|
|
Beste istorioa da ogi bihiena eta hirugarrena Mendibarren entsegua ganderailua Mendibera, hots eliza nagusira ekartzeko xedea. Nonbait Salbatoreri bere garrantzia kentzea da, hau eginez kapera soila
|
bezala
kontsideratzen zutelako, Mendibeko karrika baino gutxiago. Salbatore ez da Mendibarrena, Garaztar guziena baizik, Zuberotar eta Oztibartarrena ere.
|
|
2015
|
|
|
Horien emaitzetan agertzen da %24az goitik 10.000 euro baino gutiago hunkitzen dutela urtean. Agertzen da kasik hainbeste badela langile pobre
|
bezala
kontsideratua izan daitekeena. Orokorrean biziki emaitza txarrak dira laborari munduko askorentzat, eta batzuetan etxalde handiak zituztenak ere hasiak dira horienganik hurbiltzen, beste aterabide guziak bilatuak zituztelarik, gertatzen baita norabait joan behar dela aterabidearen xerka; eta elkarte horrek, sostengu bezala, ekonomia aldetik etxaldearen kudeatzen aterabideak oraino segitzeko xerkatzen, eta gizatasun aldetik ere laguntza ekartzeko lan ederra egiten du.
|
|
|
" Erran nahi du euskara ez dela agertzen irakaskuntza komunen artean. Beraz, ez da irakasgai bat
|
bezala
kontsideratua", salatu du Marie Jo Pedron Zitadela kolegio publikoko Euskara eta Historia Geografia irakasleak.
|
|
|
Begira zer esan omen zuen (Linboko Argiak dixit) JA Arzek bere liburu gipuzkoano hori dela eta: " Faxistek eta alderdi politikoek Herria ume bat
|
bezala
kontsideratzen dute. Nik hori ez diat onartzen.
|
|
|
Gainera, modelizazio aspektu batzuk hobetu egindira, beraz modelo fidagarri bat sortu da. Estatore laminarra, altzairuzko zenbait xaflez osatutadagoenez, material ortotropo bat
|
bezala
kontsideratu da, eta harilkatua ere solido ortotropo bezalakontsideratu dira. Errotore ardatz azpimultzoa ere AME ren bidez balioztatua izan da.
|
|
|
Ondoren, harilkatuaren modelizaziorako estrategia ezberdinak aurkitu dira, bibliografiaezberdinetan arakatuz. Belmans et al. [1] eta Wang and Lai [8] autoreen arabera, harilkatuarenmasaren kontribuzioa bere zurruntasunarena baino askoz ere garrantzitsuagoa da, eta ondoriozelementu hauek masa gehigarri bat
|
bezala
kontsideratu d ira. Hala ere, ezin da ziurtasun osozjakin ea estrategia hau edozein geometria duen estatorean aplikagarria den. Ondorioz, Gieras etal.
|
|
|
Beste aspektu garrantzitsu bat elementuen arteko loturak dira. Hasiera batean, torloju bidezkoloturak zurrunak
|
bezala
kontsideratzen dira, eta ondorioz elementu hauen bidez lotuta daudengainazalak elkar itsatsita baleude bezala kontsideratu dira. Errotorearen kasuan, errodamenduenbidez lotuta dagoenez, malguki batzuk sartu dira norabide erradialean, errodamenduak kokatutadauden lekuetan, hain zuzen.
|
|
|
Beste aspektu garrantzitsu bat elementuen arteko loturak dira. Hasiera batean, torloju bidezkoloturak zurrunak bezala kontsideratzen dira, eta ondorioz elementu hauen bidez lotuta daudengainazalak elkar itsatsita baleude
|
bezala
kontsideratu dira. Errotorearen kasuan, errodamenduenbidez lotuta dagoenez, malguki batzuk sartu dira norabide erradialean, errodamenduak kokatutadauden lekuetan, hain zuzen.
|
|
|
Loturari dagokionez aldiz, bi elementuen arteko lotura zurruna
|
bezala
kontsideratu da (3irudia).
|
|
|
Yrizarrek (1997), XIX. mendean buruturiko L.L. Bonaparteren sailkapena segitu zuten eta itsashegiko lapurtera, lapurteraren azpieuskalki
|
bezala
kontsideratu zuten. J. Vinsonekitsasbazterreko lapurteran kokatu zituen ondoko zortzi herriak:
|
|
|
Informazio guztia S.A.S. 9.3 (2012) pakete estatistikoan aztertu zen; larratze koadernokodatuak estatistika deskriptibo bidez eta larre eta ardien ekoizpen eta kalitate datuak GLM bidez, larratze maneiua eta laginketa momentua efektu fixo
|
bezala
kontsideratuz.
|