|
2000
|
|
|
Edo, ez al ziren, bada, haiek katolikoak izan? Eta ez al digu nehoiz erran, bertzalde, ezen jaun Eusebiok Amaiurretik ihes egitea erdietsi zuela, baina jaun Pedro heroi bat
|
bezala
hil zela. Eta, baldin gauzak hala gertatu baziren, zer barkatu behar zion, bada, erregeordeak heroi bati, dominak eta sariak izan ohi direnean heroitasunaren ordain...?
|
|
|
Eta Maddalenen eskua Probidentziaren eskua duk, eta hura ere gozoa duk... eta ene eskuak haren eskuan hartuko dik atseden. Eta aitona Nikolasen heriotza oroitzen diat eta ez nikek hura
|
bezala
hil nahi, ohean oihuka... Eta, aizak, aitona Nikolas aipatu diadanez gero, jakin nahi al duk ezen hargatik erosi nuela han Bolognan Dioskoridesen liburua, animaliei buruzko bertze tratatu hura bazterrerat uzten nuela?
|
|
2001
|
|
|
Ni ez naiz oso konszientea, inbasio egoera hartan astirik ere ez nuen kultura eta paisaia hark sortu zidan inpresioaz jabetzeko. Zu inbasio bat bizitzen ari zarenean eta egunero bonbardatzen zaituztenean napalm eta fosforo zuriarekin, eta jendea euliak
|
bezala
hiltzen ari denean, eta ikusten duzunean Marokoren helburu bakarra dela herri hori desagertaraztea... astirik ere ez inpresioak barneratzeko! Jateko ia ez genuen ezer ere, urik ere ez... baina hori dena ez duzu nabaritu ere egiten, zeren gauero oheratzen zara pentsatuz" beno, gaur ez naiz hil, bihar ea zer gertatzen den".
|
|
|
Bai, zerbait egin dezakek... Esaiek koadrilakoei Werther
|
bezala
hil nintzela, tedium vitaeak jota...
|
|
|
Eta gainerakoen gain, gorago eta barrenago, gure izaera osoa biltzen  eta barrentzen duen hizkuntza, barrengo mintzabeharrari hitz iturri luzea ematen diona. Hizkuntzaren guretzako balioa, berriz, zein gurea, zein ezin utzizkoa dugun ezin jakin gure artean
|
bezala
hildako ala bizitako ote dugun zalantzan gaudenean baizik.
|
|
2002
|
|
|
Par. Bainan, bata, bakhar eta anhitz ba da, eta, gainera, iaiotzen eta hiltzen, ez ahal diteke erran: bata bilhakaturik, anhitz
|
bezala
hiltzen dela, eta anhitz bilhakaturik, bata bezala hiltzen?
|
|
|
Par. Bainan, bata, bakhar eta anhitz ba da, eta, gainera, iaiotzen eta hiltzen, ez ahal diteke erran: bata bilhakaturik, anhitz bezala hiltzen dela, eta anhitz bilhakaturik, bata
|
bezala
hiltzen?
|
|
2003
|
|
|
Sakratuak direla erleak. Baina beste aziendak
|
bezala
hiltzen dira erleak, sakratuak izan arren. Neuk ikusi ditut erleak hiltzen.
|
|
|
Herri honek gizon ospetsuak eman ditu: don Justo Gramatikaria... edo Taranteneko Joxepe, martiri bat
|
bezala
hil zena, hobe baita bururik gabe zeruan sartu, infernuan buru eta guzti baino. Zenbat aldiz esan ote dizuet Taranteneko Joxepe eredu hartu zenuketela?
|
|
|
Edo zeuk nahi duzun
|
bezala
hiltzen.
|
|
2004
|
|
|
Aitak minbizia zuen. Ez dut hura
|
bezala
hil nahi, bi urtez sufritzen egonda. Hortaz, zer egin bizitzarekin?
|
|
|
–Eta gainerakoen gain, gorago eta barrenago, gure izaera osoa biltzen eta barrentzen duen hizkuntza, barrengo mintzabeharrari hitz iturri luzea ematen diona. Hizkuntzaren guretzako balioa, berriz, zein gurea, zein ezin utzizkoa dugun ezin jakin, gure artean
|
bezala
hildako ala bizitako ote dugun zalantzan gaudenean baizik?. 10
|
|
2005
|
|
|
Martin Biscailuz, XIX. mende hondarrean, Los Angelesetako abokat aberatsenetarik izana: giza gaizo bat
|
bezala
hil zen, alkoholak errea, 42 urtetan... Zabala medikua, bere buruaz beste egin zuena.
|
|
|
Hona hemen crasis figuraren erakusburu polit zenbait. Lehena Ferry hil ondoan, ahokia gurutzerik gabe eraman zutela-eta: Abereak bezala bizi; abereak
|
bezala
hil, abereak bezala ehortz.1 Hori dute deitzen gero errepublika. Ez da, ez, hori errepublika.
|
|
|
Ama txoritxo bat
|
bezala
hil zen. Isilik eta negu gorrian.
|
|
2006
|
|
|
Berak ere martiri
|
bezala
hil nahi zuen, ez zuen ohean hil nahi, eta nolabait beraien borrokari mesede egin zien Jassinen heriotzak, onartua zeukan egun batean egoera horretara iritsiko zela, bazekien, eta prestatua zegoen.
|
|
|
Guztia kanpotik bizi izan nuen ordura arte, baina sentimendu hura erraietatik atera zitzaidan. Hil nahi nindutenei ez nien berehala utziko zakurra
|
bezala
hil nintzaten. Ez nuen beste erremediorik.
|
|
|
Herria, alde batetik, eta literato, margolari eta hala moduzko bizitza duten jende fedegutxikoak, bestetik, urte askotan tematu dira esaten aita santuaren mendeku zigorra jaso eta gaizkile bat
|
bezala
hildako neskatxak errukia eta miresmena besterik ez zuela merezi, aita tirano baten aurka altxatzen jakin zuelako. Jende ezjakin eta elizaren hierarkia errespetatzeko prest ez dagoen aldra horrek agertzen zuen Beatricerenganako lilura baztertu nahiz, Eliza Katolikoko agintariek erabaki zuten Beatrice Cenciren hilobia beste edozeinena balitz bezala harlauza arruntez estali behar zela, eta izenik gabe utzi.
|
|
|
–Jende harrigarria, bai –segitu zuen– Putak zuen artean jasateko garbiegitzat jotzen duzue zeuen burua, eta zeuen aldetik egozten dituzue. Baina gero, gainerako soldadu guztiek
|
bezala
hiltzen eta bortxatzen duzue. Gerla hau ez duzue inoiz irabaziko.
|
|
|
Sobera nekatu gabe eman zidaten etsia. Akademiako kudeatzaileen oniritzia bazuten hiriko ospitalean zakur bat
|
bezala
hiltzera uzteko, izurriak joekin eta legendunekin batean. Hala gertatuko zen noski Ezpondak nitaz axola izan ez balu.
|
|
2007
|
|
|
Wayuu emakumeak gerreroak dira baina ezinegon eta beldur handia daukate. Hala ere, Maria Concepcionek indarra atera du hitz egiteko eta esateko nahiago duela Wayuu
|
bezala
hil, hiri handi batean langile merkeen multzoan bukatu baino".
|
|
|
sistema eta estrukturaren irudi kontzeptualek ere ororen aurretik osoaren lehentasun eta batasuna nabarmentzen dute, eta atal osagarrien elkarrengandiko mendekotasuna euren iza eta jardueran (multzoaren bestela, hor osoa ez baita osagarrien baturaren emaitza baizik, elementuak elkarrengandik mendegabeak baitira eta bakoitza bere kautan dago eta dihardu, pilatuta egon arren). Sistema eta estrukturaren kontzeptuek ez bezala, ordea, organismoarenak dinamismoa adierazten du, sorkuntza naturala, ekinkortasuna, hain zuzen bizitzaren propioa (sistema bat, bizia
|
bezala
hila izan daiteke; estrukturak formari begiratzen dio). Organismoak gorputz bizidunak dira, hots, gorputz organizatuak eta berdenboran organizatzaileak, beren burua etengabeki autoorganizatzen dihardutenak («organisirtes und sich selbst organisirendes Wesen») 430, zer ere baita Humboldtek hizkuntzan ohartarazi gura duena.
|
|
2008
|
|
|
Eta hi, berriz, John Silver, denbora askoan izan haut adiskide, baina hemendik aurrera nirekikoak egin dituk. Zakur batek
|
bezala
hil behar badut ere, egin beharrekoa egiten hilko nauk. Heuk hil duk Alan, ezta?
|
|
2009
|
|
|
–Azalpenak azalpen, nolabaiteko ironia bat dago kontu honetan, erran zuen Oskarrek?. Jende haiek piztiak
|
bezala
hil zituzten, eta zaborraren antzera lurperatu. Hirurogeita hamar urtez ahazturik egon ziren, lur eta beldurrezko zama baten azpian.
|
|
|
–Ez dut arrain gorria
|
bezala
hil nahi, ez dut nahi?! –esan zion arrebari, honek besoak eskaini eta bere kontra estutzen zuen bitartean.
|
|
|
Egia zen, senar emazteek, hamahiru bat urte lehenago ezkondu zirenetik, bazituztela beren penak, Reginak izeba Eugeni eta amona Luisa galdu baitzituen denbora horretan? ...eskame adoretsua, Regina Madrildik itzuli eta handik hiruzpalau hilabetera hil zena, tetanoak jota, gaizki sendatutako zauri bat gaiztotu izanaren ondorioz; Nazariok, berriz, izeba Ursula galdu zuen urtebete lehenago, 1917ko urriko egun batean, egun deseroso batzuk igaro ondoren, Nazariok ekarritako azken kokazko ardo botila hustu (izebak Nazario zuen alor hartan hornitzaile zintzo) eta irribarrez
|
bezala
hil zen?, baita kuttun kuttuntzat zituen beste bi pertsona ere: bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina, lehen Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena:
|
|
|
Orduan, baina, Ada hil zutèn balak eta hegazkinak jaurtiak, bala bertsuak zirela bururatu zitzaion Domingori, beharbada: ...in zitzaion, beharbada; orduan, baina, ez zuela bizitzeko eskubiderik otu zitzaion, beharbada, Adak kausaren alde bizia emanda gero; orduan, baina, zerua infernu bihurtu zutèn deabruzko deabru haien aurka ekin behar ziola otu zitzaion, beharbada, zerua askatasun esparru bihur zedin behingoz, berak umetatik amestu bezala; orduan, baina, hura aukera paregabea zela otu zitzaion, beharbada, heroi bat
|
bezala
hiltzeko, ikusleak ere ez gutxi, besteen aurrean, norbait?
|
|
|
Gero, baina, etxera joan, eta han, berri gaiztoa? errepublikanoek anaietako bat hil ziotela egiaztatu baitzuen?. Martiri bat
|
bezala
hil zen, esan zion ama penatuak, bere penaren erdian harro?, beren erretiran maseratia eramateaz gain.
|
|
|
Trotsky bera ere gu
|
bezala
hil zen, 1940an, Mexikon.
|
|
|
Eguna goizeko 11:30ean abiatuko dute, urtero
|
bezala
hildako bazkideen omenez egiten den mezarekin. Normalean Bestaberri egunean bakarrik ateratzen den bandera paratuko da elizan, urte berezia delako eta ondotik, elizako atarian argazki bat aterako dute, egun berezi horren oroigarri gisa.
|
|
|
Erreportaiak eta gizarte gaiak sailean dago lehian. Ibrahim Mouazzi, martiri
|
bezala
hil da Libanoko 2006ko gerlan. Kamerak Dalal emaztea eta bost haurrak jarraitzen ditu, biharko martiriak.
|
|
|
¡ Arriba España!" oihukatuz agurtu zituen, eskuin eskua irmoki luzatuta– eta haiekin batera hirian sartu zen arte, garaile. Gero, baina, etxera joan, eta han, berri gaiztoa... errepublikanoek anaietako bat hil ziotela egiaztatu baitzuen –" Martiri bat
|
bezala
hil zen" esan zion ama penatuak, bere penaren erdian harro–, beren erretiran maseratia eramateaz gain.
|
|
|
bat, bi, hiru, lau, bost eta sei; eta senar emazteak eta seme alabak, zein baino zein zoriontsuagoak, oro har... ezin esan baitzitekeen besterik 1918ko abenduaren hasiera hartan. ...e adoretsua, Regina Madrildik itzuli eta handik hiruzpalau hilabetera hil zena, tetanoak jota, gaizki sendatutako zauri bat gaiztotu izanaren ondorioz; Nazariok, berriz, izeba Ursula galdu zuen urtebete lehenago, 1917ko urriko egun batean –egun deseroso batzuk igaro ondoren, Nazariok ekarritako azken kokazko ardo botila hustu (izebak Nazario zuen alor hartan hornitzaile zintzo) eta irribarrez
|
bezala
hil zen–, baita kuttun kuttuntzat zituen beste bi pertsona ere: bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina, lehen Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena:
|
|
|
Orduan, baina, Ada hil zutèn balak eta hegazkinak jaurtiak, bala bertsuak zirela bururatu zitzaion Domingori, beharbada: ...in zitzaion, beharbada; orduan, baina, ez zuela bizitzeko eskubiderik otu zitzaion, beharbada, Adak kausaren alde bizia emanda gero; orduan, baina, zerua infernu bihurtu zutèn deabruzko deabru haien aurka ekin behar ziola otu zitzaion, beharbada, zerua askatasun esparru bihur zedin behingoz, berak umetatik amestu bezala; orduan, baina, hura aukera paregabea zela otu zitzaion, beharbada, heroi bat
|
bezala
hiltzeko... ikusleak ere ez gutxi, besteen aurrean" norbait" izateko grina inkontzientean eraginka beti; orduan, baina, sator gelatik atera eta, lubakiaren ertzera igota, hegazkinen atzetik abiatu zen Domingo, pistolarekin tiro bat, bi eta hiru tiro eginez; gero, hantxe geratu zen, zain bezala, hegazkinak itzuli ziren arte; eta bazetozen eta bazetozen, eta Domingok aurrera eta aurrera e... Aterpera!
|
|
|
–Ez dut arrain gorria
|
bezala
hil nahi, ez dut nahi...! –esan zion arrebari, honek besoak eskaini eta bere kontra estutzen zuen bitartean.
|
|
|
–Libre balego, txakur bat
|
bezala
hilko litzateke, alkoholak eta drogek jota, edo bere buruaz beste egingo luke joko gau baten ondotik. Milioi bat irabazi dut haren itxialdiarekin.
|
|
|
–Ez dakizu zer basapiztia den Wardes. Bihotz bihotzez damutzen naiz zakur bat
|
bezala
hiltzen utzi ez izanaz. Entzun honako hau, sekula ez baitizut kontatu.
|
|
|
biktimak
|
bezala
hiltzen dugu.
|
|
2010
|
|
|
Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona, markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen?, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz: . Heroi bat
|
bezala
hil zen, zin degizuet, neure begi hauekin ikusi bainuen ikustekoa. Badakizue ofizial asko eta asko atzeragoardian gordetzen direla, baina bera ez, aurrean jarri behar bazuen aurrena jarriko baitzen, eta egun hartan berdin.
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi bat
|
bezala
hil ote zen, zer da gizon handi bat, Gabino??, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat baino gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako.
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere, nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable bat bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi bat
|
bezala
hiltzea!?, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean, hitzarena eta suarena, adibidez?, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira, begi haiek, funtsean, barrura begira baleude bezala, barruko harriaren harrizkotasunari, ausaz, zuek poetok esango zenuketen bezala?, kanpora begira zeuden arren.
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz baten itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa?!, Ada eta Domingo heroiak
|
bezala
hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta hara non egin zien Francoren hegazkinei aurre, bere pistolarekin, hegazkinek balaz josi zuten arte:
|
|
|
isilpekoagoa bai bederen? heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri bat
|
bezala
hil baitzen, hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala:
|
|
|
–Atzo, santutasun lurrinak hartuta hil zen don Teofilo Maria Orbe jaun txit agurgarria, heriotzari heroi batek bezala aurre egin eta bere sufrimendu izugarriak Jainkoari eskaintzen zizkiola, purgatorioko arimen alde. (?) Bizitzan soldadu eta lekaide izan nahi zuen, eta soldadu eta lekaide bat
|
bezala
hil zen?.
|
|
|
batera jotzen zituena?; jota nengoen, bai, haur abandonatu bat banintz bezala, eta berriro oheratu nintzen, arnasa artean ere estu? harik eta, halako batean, Maria Bibiana gelara etorri eta harekin lasaitu nintzen arte, negar zotinen eta hasperenen artean, hain nengoen barrutik hautsita?;. Ez dut arrain urdina
|
bezala
hil nahi, ez dut nahi?!, esan nion Bibiri, honek besoak eskaini eta bere kontra estutzen ninduen bitartean.
|
|
|
Erregistro zibilaren bulegoak ez dira gauza zenbat gizaki hil diren zehazteko. Biktimak arrainak edo otiak
|
bezala
hil ziren, historiatik at, oinarrizko eremuan, erregistrorik ezagutzen ez duen eremuan?.
|
|
|
...bat bazen, heriotzaren ordu ilun guztiak —omnes feriunt, ultima necat—batera jotzen zituena?; jota nengoen, bai, haur abandonatu bat banintz bezala, eta berriro oheratu nintzen, arnasa artean ere estu... harik eta, halako batean, Maria Bibiana gelara etorri eta harekin lasaitu nintzen arte, negar zotinen eta hasperenen artean, hain nengoen barrutik hautsita...;" Ez dut arrain urdina
|
bezala
hil nahi, ez dut nahi...!" esan nion Bibiri, honek besoak eskaini eta bere kontra estutzen ninduen bitartean.
|
|
|
" Atzo, santutasun lurrinak hartuta hil zen don Teofilo Maria Orbe jaun txit agurgarria, heriotzari heroi batek bezala aurre egin eta bere sufrimendu izugarriak Jainkoari eskaintzen zizkiola, purgatorioko arimen alde. (...) Bizitzan soldadu eta lekaide izan nahi zuen, eta soldadu eta lekaide bat
|
bezala
hil zen".
|
|
|
zuek ere argi nazazue, mesedez"; argia eskatzen nuen, bai, eta eskaria ez zitzaidan ezerezean geratu, argia berandu gabe iritsi baitzitzaidan, handik hiruzpalau hilabetera; izan ere, Lauaxetaren heriotzaren berri gaizto hark bazuen, antza, bere alde ona, eta bazuen bere esplikazioa, fraideon artean sortzen zirèn isilpeko solas haietako batean —fraideok bizitzan egoteko modua ere bazen isiltasuna, gerrak are isilagoa egiten zuena: isilpekoagoa bai bederen— heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri bat
|
bezala
hil baitzen... hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala: "... lleno de perdón mientras viva,/ lleno de gracia cuando muera"!; bere testigantza adierazteko, izan ere, poema batzuk utzi zituen, bai euskarazkoak —" Goiz eder onetan erail bear nabe..." hasten dena baino poema zirraragarriagorik...! — eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat... nik handik urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena:
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz baten itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa...!, Ada eta Domingo heroiak
|
bezala
hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta hara non egin zien Francoren hegazkinei aurre, bere pistolarekin... hegazkinek balaz josi zuten arte: hil zen, bada, bere ekintza hartan, gure anaia; berdindu zuen lurrak... baina ai, nola irudikatu nuen haren arima, bera hil zutèn hegazkinen gainetik hegan eta hegan, lurraren min guztiak garaitu dituen hegaldian...!; hain hunkituta gelditu nintzen, non anai arrebak heroi eta martiritzat hartu izan baititut ordudanik...
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi bat
|
bezala
hil ote zen —zer da gizon handi bat, Gabino? —, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat baino gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako.
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere —nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable bat bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi bat
|
bezala
hiltzea! —, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean —hitzarena eta suarena, adibidez—, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira... begi haiek, funtsean, barrura begira baleude bezala —barruko harriaren harrizkotasu... Hala ere, han geundenok bagenekien aitaren azken aldiko erreakzioen berri, eta Maria Bibianak, dardarak hartutako ahotsaz, galdetu zion:
|
|
|
Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona —markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen—, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz: ‘Heroi bat
|
bezala
hil zen, zin degizuet, neure begi hauekin ikusi bainuen ikustekoa. Badakizue ofizial asko eta asko atzeragoardian gordetzen direla, baina bera ez, aurrean jarri behar bazuen aurrena jarriko baitzen, eta egun hartan berdin.
|
|
|
Zorionak! Gu bezala jaio zen, guk bezala gozatu zuen eta guk bezala sufritu, gure larritasuna eta etsipen mingotsa dastatu zituen, gu
|
bezala
hil zen eta heriotzaren isiltasun izoztuan hondoraino erori zen. Baina on eginez igaro zuen bizitza, eta Jesusen ontasunean Jainkoaren ontasuna ikusi genuen, Jesusen zorionean Jainkoaren zoriona, Jesusen gupidan Jainkoaren gupida, Jesusen hurkotasunean Jainkoaren hurkotasuna, Jesusen hitz kontsolagarrian Jainkoaren hitz kontsolagarria, Jainkoaren arnasa biziemailea, Jainkoaren espiritu berpiztailea.
|
|
|
Jaio
|
bezala
hiltzen da edizio hau, lehen argitaraldian: %8 bakarrik da berrargitaratua.
|
|
|
Bera konturatzen zen ondo: Txanberlain eta biak ez zeuden jada 1936an edo 1937an, ezta 1938an, 1939an edo 1940an ere, eta urte haietan izandako zerbait falta zitzaien orain —" korsu patentea" esan izango zion bere buruari eskolatuagoa izatera— Ezin zuten aurreko garaietan
|
bezala
hil. Are eta gutxiago Le Roi du Champagne bezalako pertsonaia bat.
|
|
|
Eta Trikuk ere gauza bera egingo duela esan zidak. Hobe dela tiroteo batean hiltzea Lubis
|
bezala
hiltzea baino."
|
|
2011
|
|
|
Haurra zen gure pertsonaia 1471n bere aita Pedro I.a Nafarroako, erreinuko 5 mariskala, beaumondarrek hil zutenean Iruñeko Comptos Ganberako patioan. Felipe seme nagusiak jaso zuen mariskal kargua, baita aita
|
bezala
hil ere 1480an beaumondarren zelata batean Olibako monasteriotik gertu. Hor hasten dira Feliperen anaia Pedro II.aren zerbitzuak, 7 mariskal gisa, 1516an gaztelarrek atxilotu arte.
|
|
|
–Susmoa dinat denbora gutiko nagoela, eta behar
|
bezala
hil nahi niken?
|
|
|
Badirudi lehendakariak onartu egin zuela heriotza, baina baldintza bakar batekin: bere izen ona garbitzeko, heroi bat
|
bezala
hil nahi du, bere heriotzak bidenabar azken gatazkaren sua pizteko balio dezan.
|
|
|
–Ongi dakit zergatik ematen dizkidazun eta zein asmo darabilzun, baina jatorri oneko gizon
|
bezala
hilko naiz. Bizirik ateratzen banaiz, ordea, sekula ez dut berriro armarik hartuko zeure izenean.
|
|
2012
|
|
|
Azken denboraldian, hileta dezentera joan behar izatea suertatu zait eta arretaz entzun ditut adinduek ondo hiltzeari buruz esaten dituztenak. " Sinatuko nuke nik halako bat"," txoritxo bat
|
bezala
hil da" ala" lasai joan da" bezalako esaldiak aurkitu daitezke beraien diskurtsoetan. Jakin badakitelako bestelakoak ere egon badaudela, gura baino gehiagotan.
|
|
|
Izan ere, alderdi horrek parlamentuan ordezkaritza duen arren, bertako kideek ezkerreko ideologiako jendearen eta etorkinen aurkako erasoak egiten dituzte, jendaurrean hainbatetan. «Poliziek listua bota zidaten, eta esan zidaten gure aitona amonak gerra zibilean
|
bezala
hilko ginela», adierazi dio batek The Guardian i. II. Mundu Gerraren ondoren lehertu zen Greziako gerra zibila, Mendebaldearen aldekoen eta komunisten artean. Beste 25 salaketa Hamabost salaketa horiei gehitu zaizkie, gainera, atxiloketa horiek salatzeko hurrengo egunean deitutako elkarretaratzean Poliziak atzeman zituen beste 25 manifestarirenak.
|
|
2013
|
|
|
Beldurra izugarria zen. Jendea lapinak
|
bezala
hilak izan ziren.
|
|
|
Hamzak, bere gain zuen Yazîden heriotza, eta nola bizkargaineratuko zuen bertze hamar, hogei edo hogeita hamar mutilen heriotza, batere beharrik ez zegoenean, erasoaldia bertze era batean joz gero?!? ez zuen agindua bete. Hamzak heroi bat
|
bezala
hil nahi zuen, Yazîden ohorez, eta ez sagu bat bezala, bertze norbaitek jarritako tranpan!?, beheitiagotik jo baitzuen erasoa, bere mutilek harritzar batzuk babestoki zituztèn tokitik?
|
|
|
Eta eskerrak ez zegoela inor gehiago, bestela hura ere eroriko zen eta. Untxitegian dauden untxiak
|
bezala
hilko gintuzten».
|
|
|
Horri loturik, gerla garaiko herioari sakrifizio kutsu bat ematen zioten. Zenbait aldiz egin zuen Eskualduna k gerlan hiltzearen eta Jesus Kristo
|
bezala
hiltzearen arteko parekatzea, adibidez fraide bat hil zenean:
|
|
|
aiseago bide zen heriotzaren onartzea, hori sakrifizio bat baldin bazen, eta sakrifikatzea zerbaitetan laguntzea zen. Annette Beckerrek ere dio garai hartako apaizek soldaduak lasaitzeko betekizuna zutela, Kristo ere haiek
|
bezala
hil zela erranez. Fededunek gerla eta heriotza aiseago onartzen zituzten, Jainkoari egiten zioten eskaintza gisa ikusten zutelako, eta horrekin batera barkamen iturri gisa.
|
|
|
Badakigu heriotza prozesu kulturala dela, eta, beraz, aldaketa historiko eta kulturalek eragiten diotela. Hori horrela, komeni da gogora ekartzea ikas litekeela hiltzen, egun hemen ez garela lehen beste nonbait
|
bezala
hiltzen, eta, areago, egun hemen ere ezberdin hiltzen garela norbanakoak edo giza taldeek izan ditzaketen oinarri sozial, politiko, kultural, erlijioso eta ekonomikoen gorabeheran.
|
|
|
Hamzak –bere gain zuen Yazîden heriotza, eta nola bizkargaineratuko zuen bertze hamar, hogei edo hogeita hamar mutilen heriotza, batere beharrik ez zegoenean, erasoaldia bertze era batean joz gero...! – ez zuen agindua bete –Hamzak heroi bat
|
bezala
hil nahi zuen, Yazîden ohorez, eta ez sagu bat bezala, bertze norbaitek jarritako tranpan! –, beheitiagotik jo baitzuen erasoa, bere mutilek harritzar batzuk babestoki zituztèn tokitik...
|
|
|
Baina, zertara etorri ziren jakin zuenean, Zalvideak ezetz esan zuen: " ezin naiz joan, soldadu on batek
|
bezala
hil behar dut eta[...]. Zer bilakatuko da leku hau Aita bat gabe?". 342 Nahi ez bazuen ere, hurrengo goizean San Juan Capistranora eramatea erabaki zuten lagunek, Felipa Osuna bera horren kontrakoa bazen ere.
|
|
|
Baina ezta bizitzeko ere. Bizi garen
|
bezala
hiltzen bagara, Trukoren ama zopa zerbitzatzen hilko dela bururatu zait.
|
|
2014
|
|
|
Adibidez. Bizi garen
|
bezala
hiltzen baldin bagara, sukaldean aurkituko dute nire gorpua. Labana esku batean, ireki nahi nuen janari prestatuaren kaxa gainplastifikatua bestean.
|
|
|
–Beno, gutxienez ausartak
|
bezala
hil da, esan nuen burumakur. Buztanetik askatu gabe, gorpua beste eskuaren ahurrean jarri nuen.
|
|
|
Bat batean, oso ahots apalez esan zuen: «Bizi
|
bezala
hil zen».
|
|
2015
|
|
|
Jainkoa izana zen. Eta narrasti bat
|
bezala
hiltzen ari zen.
|
|
|
–Hemen gelditzen bagara, zakurrak
|
bezala
hilko gaituzte soldaduek.
|
|
|
Xehetasun ugarien artean, Barry jaunak zehatz mehatz adierazi zuen zein alturatatik amilarazi behar ziren gaizkileak, beren pisuaren arabera, urkamendua txukuna, garbia eta batez ere azkarra eta erabakigarria izan zedin. 196 librako kankailu bat, esaterako, nahikoa da 2,44 m ko altura batetik amiltzea behar bezala urkatzeko; 168 librakoak 2,64 m ditu; 140 librakoak (64 bat kilo) 2,84 m jaitsi ditu Jainkoaren eta gizonen legean behar
|
bezala
hiltzeko, eta 112 librakoak (51 bat kilo), 3,05 m tik hasi behar du hegan.
|
|
|
Haurtzaro galduaren atzetik ihes joaiten zaigu bizitza eta, zenbat nahi zaharturik ere, hogei urteko heroi zauritua
|
bezala
hilen gara denak, azken hasperenean erranez, ama!?
|
|
|
Behokaraik honela dio jelkaldirako egindako kantuan: Azken bidajea heltürik, hor dük irustarzüna,/ bizirik
|
bezala
hiltzen niz, heben ützirik ene arima,/ ororer emaiten deiziet, orozbakoz, ene odola./ Milesker biziari!
|
|
|
Ahal nuen
|
bezala
hiltzeko.
|
|
|
Eta bera
|
bezala
hiltzeko bidali badute hona?
|
|
|
Zuk hil nahi duzun
|
bezala
hiltzen utziko zaitut.
|
|
|
Larregain misionestak erran zuen Jainkoak zuela Frantzia punitzen Elizaren kontra bozkatu legeen gatik. Juantxuto Katedraleko erretorak prediku alkitik irakurtu zuen, soldadoak uliak
|
bezala
hiltzen zirela zioen Mendiondo apezaren gutuna, ez baitzen jendeak gerlaren alde biltzeko biderik hoberena. Ardanz beneditarrari leporatu zioten alemanen alde predikatzea.
|
|
2016
|
|
|
Behar
|
bezala
hiltzen gara?
|
|
|
–Zertarako sortu ondorengorik, gu
|
bezala
hilko badira??, erantzun zuen, baina ez zion Iratiri esan inoiz ez zuela seme alabarik edukitzeko gogorik izan. Xabierrez gogoratu zen, eta haren tupusteko aitatasun berriaz.
|
|
|
Hik esan huen... Baina ez duk nik espero
|
bezala
hil. Hila duk hala ere.
|
|
|
Gudari bat
|
bezala
hil ez esklabo bat bezala!
|
|
|
Piztiak bezala bizi eta piztiak
|
bezala
hiltzen dira.
|
|
|
Aspaldian, kirishitan on bat
|
bezala
hil nintzatekeen.
|
|
2017
|
|
|
Aintzakotzat hartu. Ez zaizu lasto sua
|
bezala
hilko.
|
|
|
Eta jakiteko duda gutxi dela egiteko honetan, bada seinale bat, handia. Zeren batbederak sendo zeno zertan baitzeukan gogoa, hartan ohi dauka eta hartaz mintzatu ohi da eritasunean eta hiltzerakoan ere, hartan edireten da ametsetan eta eldarnioetan ere, asko baita aditzera emateko bizitzen
|
bezala
hiltzen ere dela.
|
|
|
Bizi deno gaiztakeria banatzen eta ereiten ibili denak eta gero, bere azken finean, santu batek
|
bezala
hil uste duenak elorri arantzetatik mahats, sapar laharretatik piku, gaiztakerietatik ontasun bildu nahi du; ezin datekeen gauza desiratzen du.
|
|
|
Jauna esaten diote Joseri bere anaiek, badakizu zure eta gure aita prestua hil dela, eta hil ere ongi eta santuki, bizi
|
bezala
hil ere. Hiltzerakoan zutaz galdegin zuen eta hasbeherapen handi bat eginik, esan zuen:
|
|
|
–1989an, Ceaucescu hil («txakur bat
|
bezala
hil zuten», sartu da Gabriela) eta dena aldatu zen txarrera. Musika bera ere aldatu zen, betiko estiloa zaharkituta gelditu zen.
|
|
|
–Jainkoarren, badut deus jakiteko itxurarik? Animalia bat
|
bezala
hil dute Peio, eta zuek... traste zikin batzuez galdezka ari zarete?
|
|
|
Eta orduan, tristuraren hegal geldoen bidez behartu ahal izan du bukatzear dagoen haien arteko bizitzaren ibilbidea, “denon ibilbidearen moduan”. “Besteak
|
bezala
hiltzen dira lesbianak eta marikak? ” “Ez lirateke, Etika Marika eta lesbiarraren arabera bizi ondoren, besteak baino modu duinagoan hil? ”. “Ez luke amorante bat –Tebasko gudarostean bezala– gaixorik dagoela-eta besteak akabatu behar, duintasunagatik beragatik? ”.
|
|
2018
|
|
|
Haiek
|
bezala
hil behar duk eta ez dakik ordua.
|
|
|
hek
|
bezala
hil behar duk eta ez jakin orduia;
|
|
|
Soldaduak asko dituk, eta haien kontra gureak egin dik. Behar den
|
bezala
hiltzea baino ez zaiguk geratzen.
|