|
2000
|
|
|
Edozein modutan ere, azken urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek beren hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat
|
bezala
hartuko da azken hori.
|
|
|
Gero eta gehiago egiten dute hika euren artean, mutilek batez ere, eta gero eta gazteago hasita. Arrazoietako bat telebista izan daiteke," Goenkale" edo" Dragoi Bola" saioetan hiketa erabiltzen denez, eredu
|
bezala
hartzen dituztelako. Hitanoa gehienbat lagunartean erabiltzen da, eta familia giroan, helduen kasuan gehiago, anai arreben artean bereziki.
|
|
|
Baztertze hori eragin duen beste arrazoi bat ere badago: museoak dirua xahutu besterik egiten ez duten gauzak
|
bezala
hartu dira. Hori guztia dela eta, ezin ditugu museoak galtzen utzi, etekina atera behar diegu eta errentagarri bihurtu.
|
|
|
Gero, azpigeneroetara joz (eta generoen sailkapena gustatzen ez bazaigu, azpigeneroena are gutxiago), badago genero bat, genero" femeninoa", oso modan jartzen ari dena zoritxarrez. Eta zoritxarrez diot, ez gero eta emakume idazle gehiago dagoelako, baizik azpigenero
|
bezala
hartzen delako, eta politikoki zuzena delako hori bultzatzea. Ni ere, printzipioz, ez nago ados generokako sailkapenarekin.
|
|
|
Gaur egun edozein udalek antolatzen du lehiaketa bat herriko jaietan, basoa edo Urkiolako parke naturala gai
|
bezala
hartuta. Hor diru asko mugitzen da.
|
|
|
Gero koloka une bat etorri zen, eta Oiartzungo eskolara joan nintzen. Han etxean
|
bezala
hartu ninduten; oso talde giro ona zegoen. Ondoren, Hendaiako eskola berrosatu zen eta hor ere talde bat sortu zen; beraz, gehiena Hendaian eta pasarte txiki bat Oiartzunen egin ditut.
|
|
|
Bi gauza daude eta oso garrantzitsuak. Batzuetan dena bat
|
bezala
hartzen da Atapuerca. Alde batetik giza hezur oso zaharrak daude, gutxi, baina oso zaharrak, 800.000 urtekoak.
|
|
|
Une hartan aita desagertutzat jo eta gorpua ikusteko beharra sentitu nuen; sinestea zaila gertatzen zitzaidan eta agurra emateko beharra sentitu nuen. Askotan pentsatu izan dut gertakizun horren inguruan gaia berreskuratzea eta terapia
|
bezala
hartzea. Hausnarketarako denbora hartu, eta laburraren gidoia idazteari ekin nion.
|
|
|
Honek ez du esan nahi gorago jo nahi dutenen saioak ez direla ongi ikusiak izango. 3) Morfologiaz, izenen erabileraz batzordeak prestatu duen aintzinkana pundu nagusietan oinharri
|
bezala
hartuak jokatuko du, aditzarekikoa beste aldi baterako utziaz. 4) Aztertu dira, orobat, batzordeak euskal hitz zahar eta berrien formaz gertatu dituen lanak, gero ere hori bide beretsutik hobeki lantzeko asmoz.
|
|
|
Psikoanalisian, transferentzia neurosiaren garbitzeaz hitz egiten den bitartean, analisiaren amaiera
|
bezala
hartuz, terapiak berak sorraraziriko patologia?, gestaltean berriz, egotismoaren desegitea, menpekotasunen arteko gehiegizkoindependentzia dela esango genuke, edo J. M, Robine ren hitzetan,, egologiatikekologiarako bilakaera?. 18
|
|
|
Jarrai luzaz idazten, Txillardegi, eleberriaren suspertzailea garai beltzean, Euskara Batuaren aita, Emile Zola frantses idazle handia
|
bezala
hartze zuen (zorzitzaion) eserleku batetik bazter utzia, besteren eskergabez eta bere diplomaziaeskasez... Baina «J, accuse!» gutun miragarria Dreyfus en alde idatzi zuen hura ere ezzen diplomata horietakoa, eta gisa batez hobe.
|
|
|
Ezin dugu onartu, zerutar omen zen kulturaren ordezkari sutsu batek (euskaldunizan zena, S.I.) luzatu zuen aholkua arrazoizkoa denik: , guk zuria ikusi eta Elizakbeltza dela esaten duena, beltza
|
bezala
hartu behar?. Kultura lurtarra behar dugu, hemengoa.
|
|
|
Inork ez zuen besterik espero eta zinemaren munduaere gaztelania hutsez iritsi zen. Hori bai, ikusteko eta kontsumitzeko beste produktubat
|
bezala
hartzen zen, produktu berri-emaile eta ikusgarri bezala, hain zuzen11.
|
|
|
Jesuitaren aitzinatze hura bertze mehatxu bat
|
bezala
hartu zuen txakurrak, zeinak ere aitzina egiteko keinua egin baitzuen, eta orduan, noiz eta ohartu baitzen ezen bertze aterabiderik ez zuela, osaba txakurraren senerat eta haren nahirat plegatu eta laxatu egin zuen, herritarrei ezin klarkiago eta ozenago erraiten ziela:
|
|
2001
|
|
|
Klaroago izate arren, esanen dut eskizofrenia sozial hau, alienazio gisa bat dela. Komunzki, igandea festa denbora
|
bezala
hartu ohi izan dugu. Astearen jatorri eta helburu.
|
|
|
Gainera, errealitatearen kontzeptua ere berritu egiten du Sarrionandiak. Poesiak jasoko lukeen errealitatea, gai
|
bezala
harturikoa, ez litzateke zuzen ikusitakoa, baizik eta poetaren esperientziatik ikusten den errealitatea litzateke testuak jasoko lukeena. Jarrai dezagun, bada, testua:
|
|
|
Esan dugunez, gauza bera dira, baina ikuspegi desberdinetatik aztertuta: lehenengoa, ikuspegi formaletik (forma huts
|
bezala
hartuta); bigarrena, pragmatikotik (formaz gain, komunikazioa, testuingurua eta abar erekontuan hartuta). Berdin gertatzen da beste bi pareekin ere.
|
|
|
–talde batek bere patua eta bestetaldeena erabakitzeko duen kontrol gradua?. Bizitasun etnolinguistikoaren dimentsio hori, talde batek beste taldearekiko edo taldeekiko duen botere sozialarengradu
|
bezala
har daiteke. Bere zabaltasunean, talde dominatzaile horretako kideekberen boterea beste taldeetako kideengan beren abantaila ezartzeko erabil dezakete.
|
|
|
Badira zenbait obra eta zenbait obra mota edozein lekutan edozeinentzat literatura
|
bezala
hartzen direnak eta badira beste zenbait batzuek literatura historietan sartzen dituztenak, besteek kanpoan uzten dituzten bitartean. Hori oso erraz ikus dezakezue edozein hizkuntzaren literaturan.
|
|
|
Nik aski duda egingo nuke. Beste hizkuntza batean behintzat ez lirateke literatura
|
bezala
hartuko, baina, jakina, gure artean hamazazpigarren mendean ez da hainbeste Dotrina eta ez da hainbeste hizkuntzaren lekuko, non eta Kapanagaren Dotrina bazter daitekeen. Gipuzkoan hemezortzigarren mendean ez dira hainbeste Larramendi baino lehenago idatzi zuten lekukoak eta horien artean Otxoa de Arinek oso leku nabarmena du eta nahiz berak hizkuntzagatik eta beste zenbait arrazoi berezirengatik literatura aldetik  interes gehiegirik ez izan, beti izango da aipatua.
|
|
|
Lehenbiziko euskal nobela Peru Abarka izan daiteke, nahi baldin baduzue. Ez da zeharo eta garbiro nobela, baina antzeko zerbait
|
bezala
har daiteke; mila zortziehun ingurukoa litzateke, beraz, eta laurogei urte geroago arte argitaratu ez zena. Hori ere kontuan edukitzeko gauza da.
|
|
|
ikus bereziki 13 or. eta hur. Aita Villasantek bere erreparoak adierazi zituen hondarrean Lacarraren ustearekin bat zetozen ene oharpen batzuez (Historia de la literatura vasca, Madrid 1960, 12 or. hur.); berez deskribapen hutsa baino ez zirela, egungo irakurle" engaiatuak" Bizantzioren aldeko eta Erromaren kontrako edo
|
bezala
har zitzakeen. Hainbat urteren buruan, ez dut aldatzeko arrazoirik ikusten.
|
|
|
Euskal izaeraren bizi eta hazi beharraz ohartuen direnek kultur lan" apalxko" hauei axola gutxixkoa egiten badiete, nik" folklorezaleak" deitzen ditudan haiek, aldiz, euren eskuetan hartzen dituzte esparru hauek. Zuberoan, euskaltasuna, folklore edo tradizio kontu bat
|
bezala
hartzen duten jende hauek Xiberoko Zohardia elkartearen ingu ruan biltzen dira. Lagun hauetatik gehienei —ez guztiei, haatik— dantza, maskarada edo pastorala egileetan euskara dakitenak oso gutxiengoan izatea bost axola zaie.
|
|
|
Gizarte baten ezagupen edo esker onak badu inportantziarik kultur egile batentzat, hain zuzen ere gizarteeragile
|
bezala
hartuta dela agertzen baitu. Kontzeptu hau ekonomia alorrean edo giza sailean nabaritasun bat bezala hartuta dago; nola ez litzateke halaber izango euskal kulturaren hazle eta eraberritzaileentzako?
|
|
|
Gizarte baten ezagupen edo esker onak badu inportantziarik kultur egile batentzat, hain zuzen ere gizarteeragile bezala hartuta dela agertzen baitu. Kontzeptu hau ekonomia alorrean edo giza sailean nabaritasun bat
|
bezala
hartuta dago; nola ez litzateke halaber izango euskal kulturaren hazle eta eraberritzaileentzako. Jean Bordaxar baten kasutik haratago, dena den, euskal gizartearen ikustatea edo eskertasuna garrantzizkoak dira kultur egile berriak ager daitezen.
|
|
|
Politikariek, aldaketa globalaren arazo zailarekin borrokan zuhur hasten direnean, zientzialariengana laguntza eske joko dute, eta orduan bai, problema horiek gero eta larriagoak eta presa handiagokoak bihurtuko dira. Erronka horiei aurre egiteko, klimatologian diharduten zientzialariek horizontea zabaldu dute eta beste diziplinetako zientzialariekin elkarlanean aritu dute, Lurra sistema oso bat
|
bezala
hartuz, maila horretako azterketen eremu berri eta kitzikagarria garatzeko.
|
|
|
Badirudi zerbait baldintzatua bada, honek bera baldintzatu duen zerbait eskatzen duela halabeharrez. Baina hau ez da guztiz egia; egia da baldintzatua berbaitango gauza
|
bezala
hartzen bada soilik; baina ez da hori kasua, baldintzatua beti ere espazioan eta denboran baitago. Eta esperientziaren barne baldintzen katea luza daiteke beti ere, eta horrek ez du ondoriotzat guk kate amaigabe horren izatea onartzen dugunik, berbaitango gauza osatua balitz bezala, baizik eta katea mugarik gabe luza daitekeela soilik.
|
|
|
Uste baino bizkorrago ibili ziren, nonbait, Erromako alde hartan. Feria eguna genuen Lizarran, eta behar zen
|
bezala
hartu genuen notizia: tratuetako salerosketan aterako sosak, egun hartako otordu ongi hornituaren hondarrekin joan izanen ziren Ega beheiti, hurrengo primaberan harrapatuko genituen arrainen gizengarri.
|
|
|
Zakurrak jautsi zirenei hurbildu zitzaizkien, arroparen xoko guzietan eta oinetakoetan usainka, goitiago bizi ziren zakur jendeen berri ikasi nahizik, eta ostatuko bezeroek burua bueltatu zuten, behientzat belarraren parekoa baitzen haientzat jendearen joan etorria. Guardia zibilak tente jarri ziren, euren zapel oker, fusil eta kaparekin, fotografo ikusezin batek, dena eta denak behar
|
bezala
hartzeko, egin behar zuen erretratuan agertu nahi balute bezala.
|
|
|
Fruitu estu eta zapalak ematen ditu. Herri askotan suspergarri
|
bezala
hartzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Informatzen dugunean, mehatxatzen ari garela diote batzuek. Hau da, gure kostuak eta beharrak agertzean, mehatxu
|
bezala
hartzen dituzte batzuek. Zergatik?
|
|
|
Eta izan dira, inor gaitzitzearen beldurrez, alde batera utzi ditugun testuak; horietan azterketak, bertsogintzaren alderdi ez hain polit bati erreparatzen baitzion, ezinbestean. Obrari buruz egin iruzkina eraso pertsonal
|
bezala
hartzea ez da zuzena. Kontua da, baina, nahita edo nahi gabe, zeharka edo egileari buruzkoak ere izan direla.
|
|
|
Itxurarako bakarrik erabiltzen duena bere euskara maitea, erakustoki baten ohorez horniturik aurkezteko gisan(...). Asko hitz egin da euskarari buruz, ikerketan objektu
|
bezala
hartu ere bai, eta ongi da, baina tresnari benetako esker ona emateko modua berau erabiltzea da, hiritar arruntak izan ditzakeen esan beharrekoak adierazteko erremintatzat hartzea. Hartzea eta erabiltzea.
|
|
|
Ni ez naiz alderdi bat, eta lan hori adibidez alderdiek egin behar dute. Eta oso gauza garrantzitsu bat
|
bezala
hartu behar dute, aurrera elkarlanean jardun nahi baldin badute.
|
|
|
Zintzo Mintzo Euskaltzaleen Elkarteko lehendakariordea da, eta lehenik eta behin elkartearen beraren sorrerari buruz berba egin diezagun eskatu diogu. Iturriozek azaldu digunez, 80ko hamarkada amaieran eta 90eko hasieran euskararen inguruko hainbat mugimendu sortu zen Deba bailaran, eta horiek eredu
|
bezala
hartuz eman zituen Zintzo Mintzok lehen urratsak, 1994an, Joxe Mari Etxanizen gidaritzapean. " Aurrez bazeuden beste elkarte batzuk, EHE eta EKB esaterako, baina gehienek euskararen apologia egiten zuten; errebindikatiboak ziren.
|
|
|
" Gure asmoa pazienteei laguntzea da, beren medikazioa behar
|
bezala
har dezaten", dio Marisa Martinek, aipatu saileko arduradun batek. " Normalean horrelako unitateetako gaixoek zortzi edo hamar botika hartzen dituzte egunero, gutxienez.
|
|
|
Hemengo pentsamoldearekin doan jende asko kexatu egiten da, zer zikina den hango dena, zer miseria jaten duten… Bertako jendea mespretxatzen dute, eta klase ezberdintasunak jartzen dituzte elkarbizitzan. Guk gutako bat gehiago
|
bezala
hartzen ditugu.
|
|
|
Badago joera bat, mugimendu batzuk ere, Nafarroako Erresuma erreferentzia politiko
|
bezala
hartzeko, euskal nazioaren eraikuntza beste oinarri batzuen gainean proposatzeko.
|
|
|
Hala ere, literatura txikitatik umearen aurrean jarri behar da, gero ume horrek berak gazte denean aukera egin dezan. Txikitan irakurtzea gozamen
|
bezala
hartzen duena, ziur asko gero irakurle izango da.
|
|
|
Kezkagarriagoa da beste kasua. Ume asko gelditu dira bizi osoan frustratuta, bere etxean denak musikariak zirelako eta bera etxeko tuntuna
|
bezala
hartzen zutelako. Nirekin musika ikasi du jende horrek, kantatu eta flauta jo ere bai.
|
|
|
Urdaileko hodi ehun ugaltzea, beste hitzez telangiectasia ta bai zaingorrien ta bai zainen makestasuna deritzatena, aurkituta gero azaldutako izakaria da; baina egunero ta maizago igarri ohi den eria, alegia, hodi irudizko ta barneikustezko egitaden aurrerakuntza dela ta; gaitz hori urdail eta sabel ararte goitikoan odoljarioa izatearen zergati
|
bezala
hartu behar da.
|
|
|
– Hizkuntza berria aberastasun
|
bezala
hartzea.
|
|
|
Gaur arte modernizazio ortodoxoa (arrunta edo ziurra) tradizioaren arrazionaltasuna bezala izan da ezaguna. Modernizazioa tradizioaren eta erlijioaren beste aldea
|
bezala
hartu da gogoan. Lan honetan proposatzen dena, berriz, horren guztiaren arrazionaltasuna da, autoaplikazioa (Beck, 1996a:
|
|
|
Gainera, legebiltzarraren ahultze honi aurre egiteko sortu ohi diren, erantzun taldeak?, mugimendu sozialak, oztopo
|
bezala
hartu dira, legebiltzarraren egokipena, asmo dutenen aldetik.
|
|
|
Honako hau esan omen zuen Gneo Lentulo gudatribunoak zaldi gainean aurretik zihoala kontsula haitz baten gainean odolez beteta eserita ikusi zuenean: «Luzio Emilio, jainkoek gaurko sarraskian errugabe bakar bezala ikusi behar duten hori, indar apurren bat geratzen zaizun bitartean eta neuk ere lagun
|
bezala
hartu eta babes zaitzakedan bitartean tori nire zaldi hau. Ez ezazu honako hau ondikozko borrokaldi bihur kontsul baten heriotzearekin; hori gabe ere bada aski negar eta dolumen».
|
|
|
Hori dela eta, ezinbestekoa da etxe osoa margotzea denbora jakin batean. Hezetasuna kentzea Horma bat pintatzen hasi aurretik, hezetasuna desagertu egin behar da, pinturak behar
|
bezala
har dezan. Paretak hezetasuna badu, fokua aurkitu eta matxura konpontzea komeni da.
|
|
|
Ezustekorik ez izateko, farmazietan erosten dituzten sendabelarren bidez argaltzeko terapia bat hasi behar duten guztiei gomendatzen die aditu horrek, baita profesional baten kontrolpean hartzeko ere. Gaur goizean, INFITOK egindako “Farmaziagehiegizko pisua tratatzeko dietak eta sendabelarrak” liburuaren aurkezpenean, Navarrok nabarmendu zuen zientifikoki frogatu zela zenbait sendabelarrek eraginkortasun handia zutela zenbait gaixotasun eta gehiegizko pisua tratatzeko, behar
|
bezala
hartuz gero, espezialisten aholkupean. Sendabelarrek pisua kontrolatzen laguntzen dute, baina zenbait parametro hartu behar dira kontuan, eta, horretarako, komeni da botikariarengana jotzea, hark egokiena zein den esan diezaien, Granadako Unibertsitateko Farmakologiako irakasleak ere adierazi zuen.
|
|
|
6 minutu eta 30 segundu irauten ditu eta soinu magnetikoa du. Erritmoa muntaketan nola lortu daitekeen ikusteko saioa da, Zumarragatik Zumaiara ibiltzen zen Urola tren jatorra muin
|
bezala
hartuta. Gidoia eta kamera lanak Jaberi Arenasen eskutik joan ziren.
|
|
|
Julenen pozezko irribarreak belarriak ukitu zizkion ia. Entzun zuena entzutea gonbidapen ederrena
|
bezala
hartu zuen mutilak. Mirarik ikasteko aukera emango zion.
|
|
|
batzuk hara, besteak hona; barrez edo erdi oihuka; harroputzak edo isilkorrak. Baina hura guztia beraiekin ez balihoa
|
bezala
hartu zuten. Film bat ikusten ariko balira bezala.
|
|
|
Neskak gerrikoa askatu zionean konturatu zen hura guztia benetan ari zela gertatzen, eta gaia serio samarra zela; zerbait gerta zitekeela. Biak arroparik gabe gelditu zirenean, irakurritako liburu guztietako aholkuak gogoratzen ahalegindu zen –jolas
|
bezala
hartzea; desmitifikatzea; hartzea eta ematea; eta hitz egitea, batik bat, hitz egitea–. " Utzi eramaten".
|
|
|
Eta sinetsi ere sinetsi nuen azkenean, nik uste. Edo beste bibrazio bat
|
bezala
hartu nuen, amodioaren espazio eta denbora sorginduetan zernahi gerta baitzitekeen, zinez. Ametsak, gainera, datu berri bat eskaintzen zidan, ene asmoekin bat egin zezakeena:
|
|
2003
|
|
|
Goiko galdera horiek berak egin zizkion bere buruari Legazpiko Udaleko Euskara Batzordeak, eta erantzunak jaso nahian, hitzaldi hausnarketa antolatu zuen, bertaratu nahi zuten udal langileekin, artikulua sinatzen duen honen laguntzaz. Inma Urzelai euskara teknikariaren ustez," langilea motibatuta dagoenean gusturago ematen ditu eman beharreko aurrerapausoak, motibaziorik ez dagoenean langileak zama bat
|
bezala
hartzen du betidanik gaztelaniaz egin duena orain euskaraz egin beharra. Horregatik erabaki genuen' Euskara erabiltzeko arrazoiak' izeneko hitzaldi solasaldia eskaintzea langileei".
|
|
|
2001ko Eusko Legebiltzarreko bozetan 142.784 lortu zituen. AuB bere ordezkoa
|
bezala
harturik, 107.719 boz galdu ditu ezker abertzaleak. Eusko Legebiltzarreko hauteskundeetatik oraingoetara 21.656 boz galdu dituelarik.
|
|
|
Alarde mistoaren aldekoen hitzetan, beren asmo bakarra berdintasunezko eskubidea baketsuki erabiltzea da. Alabaina, egoera soziopolitikoa nola dagoen ikusita, batzuek pintada soil bat ekintza terrorista bat
|
bezala
hartzen dutela, diote. «Betiko»koek, berriz, mistokoak komunikabideetan eta Bidasoatik kanpo biktimak bezala azaltzen direla diote.
|
|
|
Haien mehatxuak eta gureak ezin dira konparatu. Txiste bat
|
bezala
hartzen dugu, benetan eta penetan».
|
|
|
Zenbat minutu, ordu eta egun erabili dituzte azken hilabeteotan futbol taldeen inguruko berri eta guztiak aipatzeko? Futbola da gauza bakarra denok batzen gaituena..., entzun dut harrotasunez baino sarriago harrokeriaz azken hilabeteetan, Erreala futbol taldea aitzakia
|
bezala
hartuta. Egia, bai, baina ez pentsa hori denik egia bakarra.
|
|
|
Neurri zuzenak Arestian aipatu bezala, lurzoruaren pH a zehazki ezagutzeko ezinbestekoa da analisi ekipo batera jotzea, lorezaintzako edozein zentro espezializatutan aurki daitekeena. Erabiltzeko jarraibideak ekipoak berak emango ditu eta oso errazak izaten dira, baina garrantzitsuena laginak behar
|
bezala
hartzea da. Lurzati zabala bada, komenigarria da zenbait hartune egitea toki desberdinetan, eremu batetik bestera aldaketarik dagoen zehazteko.
|
|
|
Azterketa horien arabera, ez da beharrezkoa espermatozoideak zero izatea kontrazepzio eraginkorra lortzeko. Adituek diotenez, zentimetro kubiko bakoitzeko hiru milioi espermatozoide baino gutxiago, gizon bat pilula behar
|
bezala
hartzen duen emakume bat bezain lasai egon daiteke. Kontrazepzioa lortzeko testosterona erabili zen.
|
|
|
Horrekin batera, irakurzaletasuna eta aisiarekin lotutako hainbat aktibitate egingo dituzte Gabonetako oporretan. Gainera, euskarazko liburuekin lotutako gaiak izanik, Euskararen Eguneko jardunaldietako ekintza
|
bezala
hartu dute egitasmoa. Hori dela eta, Uribe Kostako Mankomunitateko Euskara Zerbitzuko dirulaguntza jaso du.
|
|
|
Etengabeko semetik semerateko haria. Iparraldea, emeki emeki espainol lege inikoa onartzen ez zen iheslariz bete zen, anaiak
|
bezala
hartuak izan ziren, hauek beren sistema kulturalaren hazia, apezek eta notable euskal  tzaleek fedea zurkaitz, frantses maketoen aurka kantaz kanta ederki landu gure historia propioaren lur beltzean ereiten zutela. Testuinguru horretan sar dezakegu halaber, 1972tik aitzina, Iparretarrak taldearen plazaratzea.
|
|
|
EUGENIO ARRAIZA biapuntu
|
bezala
harturik bizitza kulturala pert sonaren onerako dela eta, horri loturik, gizarteari begira, guztion onerako dela, gehiago interesatzen zaigu ezagutza prozesuaren azterketa antropologikoa eta horrek gizartean duen isla, kultura hitzak historian barrena izan dituen adierak aztertzea baino edota eliteen interes sozialen, politikoen edo ekonomikoen arabera, kultura era askotan nola erabili den azaltz...
|
|
|
Askoz beranduago, geure egunetan, apaltasun
|
bezala
hartu izan du euskaldunak bere hizkuntza. Altsasuko emakume batek honako hau aitortu zidan bere zahartzaroan:
|
|
|
Historian zehar galdutako prestigioa itzuli nahi zioten euskarari herritarren aurrean. Lur iraultze eta ereintza aurrerakoi
|
bezala
har daiteke aro zaharreko udazken gorrian euskararen arloan hasitako lana. Aurkezpenean espreski esaten zen moduan, Euscarazco Elcargoaren asmoac dire, gordetzea, galtzera utzi gabe, eta edatzea aldaitequen gucian euscarazco mintzairoa; ongi ezagutzea gure aurrecoac itzcunza eder onequin erran eta eguin dituzten gauza guztiac(...)
|
|
|
Zorigaiztoko eztanda ankerrak hondatu zuen euskal kultura eta euskararen loratze amesgarria, artean egindako guztia bortizki salatua izan zelarik elkargo eta pertsonen haritik. Euskaltzaletasuna, besterik gabe, ezker alderdiko ekintza
|
bezala
hartua izan zen bere ondore guztiekin eta, gauez, itzultzerik gabeko bide bazterretan odolez sinatu zuen askok bere heriotza.
|
|
2004
|
|
|
Horrek, niretzat, poesia gauza serioa dela adierazten du. Poesia pentsatzeko tresna bat
|
bezala
hartzen dut, poesia gogoetatzeko tresna bihurtu zait, edo bestela esanda, poesia hori bihurtu nahi dut.
|
|
|
Hizkuntza identitatearekin lotzen duten ideiak, adibidez. Edo haratago joanda, hizkuntza kosmobisioarekin lotzen dituztenenak, hau da, hizkuntza izaera
|
bezala
hartzen dutenenak.
|
|
|
Bada, niri iruditzen zait hizkuntza izaera
|
bezala
hartzea dagoenik eta gauzarik esperokoena eta logikoena dela Euskal Herrian, euskarak bizi duen minorizazio egoera dela kausa, batetik, eta bestetik mendeotan jendearengan agresio sentsazio bat dagoelako. Baina, noski, zer gertatzen da?
|
|
|
Gaur egun ez al da alderantziz gertatzen. Batzuk taldea negozio
|
bezala
hartu dutela, baina erabat barrenean sartu gabe. Zer gertatu da Real Madrilekin?
|
|
|
Bai noski, eta Antzerti sortzea izugarrizko erregalu
|
bezala
hartu banuen ere, bere arazoak sortu zizkidan. Soldata ona utzi, eta han joan nintzen antzerkia ikastera beka ziztrin ziztrin baten truke.
|
|
|
ogi kozkorra ematen zaio zakurrari bakea eman dezan. Euskal Herrian jende batek euskara eta euskarazko bizitza bigarren mailako herritar
|
bezala
hartzen du praktikan?. 87
|
|
|
707 Allande Sokarros: . Zuberoan, euskaltasuna, folklore edo tradizio kontu bat
|
bezala
hartzen duten jende hauek Ziberoko Zohardia elkartearen inguruan biltzen dira. Lagun hauetatik gehienei, ez guztiei, haatik?
|
|
|
Eta, praktikatzen hasi aurretik zeregin zaila dirudien arren, ez da batere zaila eskulanak maite dituztenentzat. Eskakizunaren maila altuegia jartzen ez bada eta zaletasun hutsa balitz
|
bezala
hartzen bada, zeregin hori beste eskulan bat balitz bezala aurkez daiteke. Ezer baino lehen, beharrezko material guztiak eskuratu behar dira.
|
|
|
Elikagai horiek bitaminen, gatz mineralen, zuntzaren eta elementu antioxidatzaileen iturri nagusia dira.Aipatutako mantenugai askoren urritasunak zuzeneko lotura du helduaroan eragin handiena duten gaixotasun kroniko batzuk agertu eta garatzearekin: aterosklerosia, dibertikulitisa, kolon suminkorra, osteoporosia, anemiak, minbizia, etab. Urrutirago joan gabe, organismoak sintetizatu ezin dituen substantziak dira bitaminak, eta, kantitate txikian beharrezkoak izan arren, behar ez
|
bezala
hartuz gero, aldaketa funtzionalak, organikoak eta klinikoak sor daitezke pixkanaka. Orain dela urte batzuk arte, bitaminei zeregin elikagarria ematen zitzaien, besteak beste, prozesu metabolikoen elementu erregulatzaile gisa.
|
|
|
Euskera ez da gure egitekoa: or dago, or bizi da, erriaren aotan, eta den
|
bezela
artu bear dugu. Sorkari biziak dira izkuntzak, urteetan zear gu gabe bizi izan diranak, eta gero ere geu gabe bizi ditezkenak.
|
|
|
Behin Ibarrari kontu hauek azaltzen hasi nintzaion, baina ez zuen tutik ere ulertu. Txantxetan banenego
|
bezala
hartu zuen bizkaitarrak. Kontu hari zegokionez, arras desberdinak ginen.
|
|
|
Okerrena izan zen afera hura kontu pertsonal bat
|
bezala
hartu zuela, bere urguilua ere jokoan jarri zuena... eta, azkenean, kaka zaharra!
|
|
|
Egun batean, berezitasunen kontu horrekin hurbildu zitzaidan kazetari bat. Nazkatuta nengoen ni ordurako ospeaz eta famaz, gainerako gizon emakume arruntak
|
bezala
har nintzaten nahi bainuen, eta bakean utz nintzaten.
|
|
|
Gizakien jokabidezko eskema, ordea, ezberdina da. Estimuluen aurrean era pasibo batean edota modu erreaktibo hutsean erantzun beharrean, aukera edo ahalbide ezberdinetako estimulu edo egoera
|
bezala
hartzen ditu, bere errealitate gisa hartuz. Hartara, bere erantzunak ez dira biologiko hutsak.
|
|
|
a) Lehenik gizakia errealitateaz jabetzera behartuta aurkitzen da, arestian ikusi dugunez. Ez zaio aski estimuluak estimulu huts
|
bezala
hartu (sentitu) eta haiei erantzutea (mekanikoki alegia); gauzei eta bere buruari aurre egin behar baitie errealitate bezala hartuz. Eta errealitatea errealitate gisa hartzerakoan, bertan inplikatzen du bere burua gizakiak.
|
|
|
a) Lehenik gizakia errealitateaz jabetzera behartuta aurkitzen da, arestian ikusi dugunez. Ez zaio aski estimuluak estimulu huts bezala hartu (sentitu) eta haiei erantzutea (mekanikoki alegia); gauzei eta bere buruari aurre egin behar baitie errealitate
|
bezala
hartuz. Eta errealitatea errealitate gisa hartzerakoan, bertan inplikatzen du bere burua gizakiak.
|
|
2005
|
|
|
Geroztik agertu izan da dimentsio soziala, baina oraindik ahula da, bidea egiten joan den arren. Alderdi sozialistek esan dute itun hau abiapuntu
|
bezala
hartuta beste politika sozialagoak egin daitezkeela. Arazoa da Europan nagusi diren alderdiak alderdi liberalak edo eskuinekoak direla.
|
|
|
Zorionez," egunetik egunera hobeto ezagutzen ditugu asaldu horiek, eta egoera horiei aurre egiteko tresna nahikoak baditugu, psikoterapiakoak bezala baita farmakologiakoak ere", adierazi du Fuentes Biggi doktoreak. Kontua egoerak behar bezala identifikatzea da, arazo
|
bezala
hartzea »ez gutxiestea» eta beharrezko laguntza bilatzea.
|
|
|
Beraz, serioski prestatu genuen gure parte hartzea, irabazi, eta saria errefusatu genuen. Bistan dena biziki gaizki bizi izan zutela, fandango txapelketara frontoi batera pintada bat egitera doana bezala joan ginela leporatu ziguten, gaizkile
|
bezala
hartu gintuzten, baina gure helburua otoi errespetu pixka bat eskatzea zen.
|
|
|
Jakina. Erresistentziako zulo bat
|
bezala
hartu gintuzten askok. Baina ez da hori.
|
|
|
Juan Antoniok gerraz aipatutakoa oso interesgarria iruditu zait. Baina, ni alardeaz ari naiz, Irun eta Hondarribiako herritarrek berau festa
|
bezala
hartzen dutelako. Jendea eta komunitateak hautematen du festa, eta giza eskubideak kontuan hartuta, bere parte hartzea aldatzen ari da.
|
|
|
Eta Pere Caldersen haritik tiratuz, gure artean ere ikus daiteke, gero eta gehiagotan zorionez, ipuina jenero oso bat
|
bezala
hartzen duen jendea. Egia da, eta hau behin baino gehiagotan aipatu dugu, euskal literaturan olerkigintzak une batetan izandako pisua bazirudien euskaraz poesia bakarrik egin behar zela narraziora pasa dela, eta fenomeno hau oso garai konkretuetan eman da, ipuingintza goraka ari den une batetan hain zuzen, eta guzti honek, nolabait, susmo txarrak sor ditzake jende batengan (eta ez ipuingileen kontra, argitaletxe eta erakundeen aurka baizik).
|
|
|
Bada onetarik horietan. Konfidantza gehiago eginen genieke ez baligute boza ematea eskatzen, auzitan diren hautagaiei, baizik eta garbi
|
bezala
hartu behar direla kondenatuak ez direno. Baizik eta ez ditzakegula kondena jujeak egin aitzin.
|
|
|
43 Testuetan puntu bertikal banatzaileak agertzen ez direnean orduan ezaguna den hizkuntzaren batekin moldatzen du, baina puntuak daudenean, guztia ideograma bat
|
bezala
hartzen du, hau da, ideia sinple bat azaltzeko gai den hitz metaketa, adib.. SAUNTHEGAMETINAS (Saun, thegametinas), cubiertos como por un saco? (Zamanillo, 1988:
|
|
|
1.15 irudia. A. Epizentro angelua da Lurraren erdia erpin
|
bezala
harturik lurrikarak eta edozein hargailuk lurrazalean osatzen duten arkuaren angelua. B. Uhin sismikoak islatu egiten dira ezaugarri mekaniko ezberdinak dituen geruzaren bat aurkitzean.
|
|
|
soja saltsarekin edo tamariarekin (soja saltsarekin); oso erraz sar daitezke elikadura. Irabiakia esnea
|
bezala
har daiteke behi azienda, eta tamaria oso atsegina da zopetan eta gisatuetan, betiere erabili neurrian, zapore bizia baitu. Hainbat produktu aurki daitezke merkatuan, hala nola jogurtak edo zukuak.
|
|
|
nahi! Hori berri ona
|
bezala
hartu behar al nuke. Edo, txarra bezala?
|
|
|
Era honetan azaltzen du Humboldtek hau: ...zerbait hizkuntzarekin eta hizkuntzaren bitartez bakarrik da posible", ze," nahiz eta hizkuntza, ezagutu nahi dugunarekiko, subjektiboa den zerbait bezala agertzen den", egia da ere" hizkuntza bera gizakiarekiko objektiboa den zerbait bezala azaltzen dela" 122 Garbi eduki behar dugu, hala ere, ez dagoela hizkuntza bakar bat baizik eta hizkuntza asko, eta, aurrekoa oinarri
|
bezala
hartuz, onartu egin dugu ere aniztasun linguistikoa benetako aberastasun bat dela gizakiarentzat. Bat bera ere ez dago sobera:
|
|
|
Saiakera honen garrantzia zalantzan jartzen ez badu ere, berea batez ere pertsona bakoitzaren berezko espezifikotasunak nola erreal bihurtzen diren aztertzea da. Hemendik abiatuz, hain zuzen," gizakia berez denaren eta izan daitekeenaren estudio" bat aldarrikatzen du, alegia," gizakiaren barruko izaera hau oro har azken ikuspuntu
|
bezala
hartzen duen" bat; eta, honen haritik, Humboldtek" gizaki indibidualaren izateko era" egiaz" helburu" bezala eta ez" bitarteko" bezala kontsideratzeko beharra azpimarratzen du20 Gizakia benetan ezagutu eta osatu nahi duen antropologia batek ez du nahikoa gizakia maila abstraktu batean kontsideratzearekin, aldiz, ezinbestekoa du honen izaera historikoa aztertzea.... Gizabanako eta giza-talde bakoitza perspektiba indibidualizatzaile batetik, eta ahal bezainbeste aldetatik, ikertu behar da.
|
|
|
Interesgarria izan daiteke, jarraian, Humboldtek" indibidualitate" eta" karakterearen" artean egiten duen bereizketaz zerbait esatea ze, horri esker, hobeto uler dezakegu bere antropologiaren kutsu pedagogikoa. Ikusi ahal izan dugun bezala, bere" indibidualitatearen" kontzeptuak bat egiten du" historizismoaren" funtsezko ideiarekin, alegia, gizakiaren izaera singularra azpimarratzen eta berau antropologiaren ardatz
|
bezala
hartzen duenarekin. Honekin batera, baina, hark beharrezkoa ikusten du ere" karakterearen" kontzeptua erabiltzea, bere ustetan, honek gizakiaren izate konkretua edota bere ahalmenen aktualizazioa oraindik garbiago adierazten duelako.
|
|
|
Honen adierazle da testu horretako ondorengo esaldia: ‘Printzipio ziur bat
|
bezala
har daiteke, hizkuntza batean guztia analogian oinarritzen dela eta bere egitura, bere zati txikieneraino ere, egitura organiko bat dela.’ Esaldi hau eta ondoren datozenak —zeintzuek barne hizkuntz formaren ideiarekiko bere erlazioa, analogiaren aktibitatea eta kanpo eraginen bidez sortutako honen bihurdurak argiago azaltzen dituzten— interesgarriak dira ere honengatik:... hemen ‘barne hizkuntz formaren’ ideia oraindik inpartzialtasun lasaian da aurkeztua, alegia, beranduago batzuetan aurkitzen diren exagerazioetatik urrun, erabat homogeneoki eragiten duen eta hizkuntza baten antolaketa fonetikoa zein kontzeptuala azken muturreraino era propio batez zeharkatzen duen indar baten printzipio exageratu batetik aske".
|
|
|
Printzipio ziur bat
|
bezala
har daiteke, hizkuntza batean guztia analogian oinarritzen dela eta bere egitura, zati txikieneraino ere, egitura organiko bat dela. Arau honek ezagutzen dituen salbuespenak honako kasutan bakarrik ematen dira:
|
|
|
Honi buruzko bere testu esanguratsuenak, jada adierazi moduan," Das achtzehnte Jahrhundert"(?) eta" Plan einer vergleichenden Anthropologie" (1797?) dira. Hauek erreferentzia nagusi
|
bezala
hartuz, baina ez hauek bakarrik, pedagogikoki esanguratsuak diren humboldtiar antropologiaren hainbat aspektu azalduko ditugu jarraian. Zehazki honako puntuak jorratuko ditugu:
|
|
|
Garrantzitsua da azpimarratzea, hala ere, bere helburua" ez dela gizakia orokorrean edo gizabanako interesgarri batzuk ikastea, baizik eta giza-generoaren aniztasun posible guztia aztertzea" 11 Gizakia gizabanako guztien eta bakoitzaren" hemen eta orain" ean bakarrik da erreala eta, honengatik, ikerketa antropologikoak banako horiek guztiak kontuan hartu behar ditu, eta horietako bakoitza alde guztietatik eta guztietan behatu. Gizabanakoaren indibidualtasun historikoa ardatz
|
bezala
hartzeak, gainera, hil edo biziko garrantzia du gizakiaren humanizazioa bultzatu nahi bada, ze, azken finean, hezkuntzaedo formazio prozesu oro beti gauza pertsonal eta ezberdin bat da. " Gizakia oso era orokorrean da gizakiaren antzeko; bakoitza berez da singulartasun bat[...] ahalmen, gaitasun eta asmoen osotasun bat, zeinek bere bidetik aurrera egiten duen" 12 Horrela, bada, J. G. Herderren" historizismoarekin" bat eginez, gure autoreak ere" giza-izakiaren ezagutza indibidualizatzaile" 13 bat ezinbestekotzat ikusten du.
|
|
|
" Einleitung in das gesammte Sprachstudium"() eta" Ueber Sprachverwandschaft"(): hizkuntz estudioari eta hizkuntz ahaidetasunari buruzko bi testu hauek hurrengo maila bat osatzen dute ibilbide honetan eta, aurreko testuan aipatutako kontzeptuak abiapuntu
|
bezala
hartuz, ondorengo testuari bidea prestatzen diote67.
|