|
2000
|
|
|
|
Beste
zuhaitz gehienak ez bezala, palmondoak handiak izanagatik ederki mugi eta landa daitezke. Lan hau lurra berotu denean egin behar da, hurrengo negurako indartu dadin.
|
|
|
Indian dagoen Bengalako pikondoa
|
beste
zuhaitzen kontura bizi ohi da lehenengo urteetan. Ondoren sustraiak lurrera botaz, ostatu emandako landare horiek itotzen ditu.
|
|
|
21.000 m2 ko itzala ematen duen kukulua osatzeko... Zuhaitz honen haziak hegaztien zirinetan eta animalien kaketan nahasian gelditu eta
|
beste
zuhaitz eta palmondoen adar tarte eta zuloetan ernetzen dira eta haren gainean, epifito, bizitzen dira lehen urteetan. Gero lurreraino iritsiko diren sustraiak garatuko ditu eta, handik elikatzen hasten denean, jai du umetan ostatu eman zion zuhaitzak, urte gutxi barru itoko du.
|
|
2001
|
|
|
Zuhaitz jakin bat kolonizatzen duten karraskarien kopurua, bertara heltzen direnen araberakoa da; arrek jariatzen duten feromonaren kontzentrazio maila bateraino handitzean, jadanik ezin hel daiteke inolako sexuko animalia berririk. Soberan geratzen diren ar emeek
|
beste
zuhaitz batzuetara joan dute.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, soropila bigarren mailan geratzen da, eta apaingarri eta lore konponketetarako oinarri gisa besterik ez da erabiltzen. Halaber, bidexkak oso ondo definituta daude, marra oso linealekin, eta ertzetan koniferoak edo adaburu ebakigarria duten
|
beste
zuhaitz batzuk daude.
|
|
|
Nigatik balitz, munduko haize guztiek batera putz eginda ere, ez liketek amodioaren adarra higatuko, ezta inausiko ere. Hire itzalpean beti izanen duk
|
beste
zuhaitz bat. Eguzkiak aise joko ez duen arren, sobera izanen dik, lur azpitik hire erroek bideratzen dioten ongarria.
|
|
2003
|
|
|
Horiek oso fruitu azidoak dira eta nazioartean balio komertzial eskasa dute, nahiz eta oso preziatuak diren Ekialde Urrunean.
|
Beste
zuhaitz bat ere badago, zidroa (Citrus medica L.). Haren fruituei toronja edo toronja ere esaten zaie herrialde askotan, eta horrek nahasketa eragin dezake. Jatorri ezezaguneko fruta Ez dakigu zehazki zein den pomeloaren jatorria, baina ikerketa ugarik diote Barbadosen (Mendebaldeko Indietan) ekoizten den naranjo gozoaren eta pummeloaren (beste espezie bat) arteko gurutzatze naturala dela.
|
|
|
Soropila bigarren mailakoa da. Hartxintxarrezko bidexkak koniferoz eta
|
beste
zuhaitz batzuez inguratuta daude, eta adaburu ebakigarria dute. Lorategi mota horrek zuhaitz espezie ugari erabiltzen ditu, normalean.
|
|
|
Horrela, espazio honi nortasun heldua eman dakioke zuhaitz zahar baten presentziari esker, edo, bestela, zuhaitz horrek transmititzen dituen sentsazioen eta inguruan ugaritzen diren kolore biziko landare berrien arteko kontrasteak sor daitezke.
|
Beste
zuhaitz batzuk, gazteagoak eta txikiagoak, zatitzeko funtzioa bete dezakete, baina baita oso handiak ez diren zuhaixkak ere, hala nola, ezpela, hagina, adelfa eta Siriako arrosa. Espezie horiek lorategiaren zati bat ezkutatzea lortzen bada, “aurkikuntza faktorea” deritzona estimulatzen da, hau da, naturgunean barneratu eta bertan ibiltzeko interesa.
|
|
2004
|
|
|
Inaki Larrañaga Gipuzkoako Foru Aldundiko Fruitu Garapenerako Zuzendariaren ustez," erleak zuhaitz batetik bestera ibiltzen dira loretan, baina espezie baten polena bildu duenean ez du
|
beste
zuhaitzera eramaten. Orduan, polinizatzeko lehenengo oinarrizko araua da gutxienez astebete koinziditu behar dutela sagar barietate ezberdinek loratzeko garaian".
|
|
2006
|
|
|
Palo de boneiroâ? izeneko
|
beste
zuhaitz mota bat ere oso ugaria da.
|
|
|
|
beste
zuhaitzei, astringente bihur daitezen. Horrela, eta jan
|
|
|
Francesc Prenafeta Bartzelonako Hondakin Organikoak Kudeatzeko Zentro Teknologikoko ikertzaileak uste du “oreka handiagoa” litzatekeela kaltetutako eremuetako basoberritzeari dagokionez, eta “ingurunearekin bateragarriak diren landareekin” basoberritzea. Eukaliptoa, dioenez, suak “laguntzen” duen espeziea da; azkar hazten da, eta “berreskuratzeko gaitasun handia” du
|
beste
zuhaitz batzuekin alderatuta, baina lurzoruen “harrapari” handia da, eta beste espezie batzuen hazkuntza eragozten du. Juan Oñate Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Ekologia doktoreak zehaztu duenez, kalitate ekologikoa lortu nahi bada, erretako eremuak hazkunde moteleko espezieekin birpopulatu lirateke, adibidez haritz kanduarekin, eta ez eukaliptoekin.
|
|
2008
|
|
|
|
Beste
zuhaitz baten enborraren atzean ezkutatua zegoen ordurako; baina zelatan edukiko nuen, zeren, bere norabidean mugitzen hasi orduko, berriro ere azaldu eta pauso bat egin baitzuen nire aldera. Gero, zalantzan, atzera jo zuen, handik berriro aurrera, eta, azkenean, nire harridura eta nahasmendurako, belauniko jarri eta esku uztartuak luzatu zizkidan, erreguka bezala.
|
|
|
Sahats, ihi eta zingira zuhaitz arraroz eta exotikoz betetako inguru lohitsua zeharkatua nuen, eta orain zabaltoki baten ertzean aurkitzen nintzen, lurralde hareatsu eta izurtu batean. Miliaren bat izango zuen luzeran, eta pinu banaka batzuek zipriztintzen zuten, eta
|
beste
zuhaitz bihurri askok ere bai, haritzaren antzekoak tamainaz, baina sahatsarena bezalako hostotza zurbilekoak. Zabaltokiaren beste muturrean muinoetariko bat zegoen, eta haren bi tontor ikusgarri eta latzek biziki distiratzen zuten eguzkitan.
|
|
|
SIMON D. Ibilbide honetara etortzean harritzen duen lehenengo gauza zein bikaina den ikustea da. Sorpresa handia da zilarrezko urkiekin eta
|
beste
zuhaitzekin marratua. Ez da... etxe modernista batean espero duzuna.
|
|
|
Eta beste zerbaiten sinbolo ere bilakatu da. ... Bakar bakarrik daude eremu zabalean inguruko
|
beste
zuhaitz guztiak bota dituztelako. ... Baobabak utzi egin dituzte bertakoentzat zuhaitz sakratuak direlako.
|
|
2009
|
|
|
Hamabi hildakoetatik zazpi Katalunian izan dira, izan ere, beste gizon bat hil da gaur La Palma de Cervellon (Bartzelona), zuhaitz bat gainera erorita. Era berean, 69 urteko beste gizon bat hil da gaur Abreran (Bartzelona),
|
beste
zuhaitz bat gainean erorita.
|
|
|
Zelten lurralde mahats gutxikoan estimurik bazioten, pentsa gurean! Hasi Iparraldeko Irulegitik, segi Getari aldeko kosta bazterretik, eta pasa Nafarroako Erribera aldera, Nafar Errioxa, Arabar Errioxa eta beste... horrenbeste zuztar eta zain dituen
|
beste
zuhaitzik ba ote gure baso guztiak bat eginda ere...?
|
|
|
Maiatzetiko 40 eguna osatzean (Hasta el 40 de mayo atzokoarekin osatzean...), zelten egutegi bitxian, udako solstiziora bidean, Haritza dugu errege eta nagusi,
|
beste
zuhaitzen arteko borroka irabazi zuelako, gorostia zuelarik azken menderatua. Haritza da Zeusen, Jupiterren, Herkulesen, Thorren eta trumoi jainko guztien zuhaitz sakratua (sartu bagara sartu, a zer trumoialdiak bart gauerdian eta goizaldean ere!).
|
|
|
Errogatiben aurretik, lehorteak penatuta herriak hala eskatzen zionean, Zeusen zerbitzariak haritz adar bat sartuko zuen putzu batean, euria lortzeko.
|
Beste
zuhaitzen kultu eta hainbat errito arteak eta haritzak bildu dituzte. Sutarako egurrik seinalatuena su sakrifizialetan ere.
|
|
2010
|
|
|
USB bidezko
|
beste
zuhaitza, berriz, lau zikloko LED diodoekin dabilen izeia da; hau da, adarrak lau koloretakoak ageri zaizkio: urdina (anil kolorea) gorri bizia, berdea (turkesa kolorea) eta xanpain urrea.
|
|
|
... eta
|
beste
zuhaitz batzuekin
|
|
|
Ukitutxoa jasan dutenak badira
|
beste
zuhaitz familietan ere: urkiaren hostotxo ahul xumea sentikorra da oso:
|
|
|
Ez da zuhaitz bakarra, halere, etorkina bere kolkoan jaso eta zuztarrak trunko bigunduaren magalean behera lurperatzen utzitakoa. Gaztainondoa aparta da
|
beste
zuhaitzen hazi etorkinak bere magalpe epelean ernaldu eta hazten. Bada gaztainondoetxerik, tximini berri luxatu gisara, hiru etorkintxo ere hazi dituenik.
|
|
|
Aurreko zenbakian huntzaren" despentsa" luzarokoaren ekarriari begiratu genion. Gaur goazen
|
beste
zuhaitz nahiz landare anizkunen ondora.
|
|
|
Baina bada
|
beste
zuhaitz bat.
|
|
|
Eta
|
beste
zuhaitzak handitzen ditun, moztuak ditun...
|
|
|
Sugea gehiago enzuten ez duenari eta
|
beste
zuhaitzaren jabe denari, Zuhaitz hori emanen diogu.
|
|
2012
|
|
|
|
Beste
zuhaitz bat eta sasiarte txiki bat zegoen harantzago, basatiak zeuden aldera, ni nengoen lekutik hamabost bat iardara, eta, handik itzulingurua eginez gero, konturatu nintzen ez nindutela hurbiltzen ikusiko, eta gainera tiromenean izango nituela. Beraz, neure grinak menderatu nituen, nahiz eta sutan egon; eta hogei bat urrats atzera egin eta bide osoan aurrera egiten zuten sasi batzuen atzera iritsi nintzen, eta handik beste zuhaitz bateraino.
|
|
|
Beste zuhaitz bat eta sasiarte txiki bat zegoen harantzago, basatiak zeuden aldera, ni nengoen lekutik hamabost bat iardara, eta, handik itzulingurua eginez gero, konturatu nintzen ez nindutela hurbiltzen ikusiko, eta gainera tiromenean izango nituela. Beraz, neure grinak menderatu nituen, nahiz eta sutan egon; eta hogei bat urrats atzera egin eta bide osoan aurrera egiten zuten sasi batzuen atzera iritsi nintzen, eta handik
|
beste
zuhaitz bateraino. Orduan, muino baten gainera iritsi nintzen, haiek bete betean ikusteko aukera eskaintzen zidana, haiengandik hogei bat iardara.
|
|
|
Diputatuak egun zoriontsua opa die aurtengo Zuhaitz Egunean parte hartu duten udalerri guztiei. Alderdi praktikoei dagokienez –besteak
|
beste
zuhaitzen landaketa, landatzeko moduak eta toki egokiak, edo beste edozein alderdi–, Udal bakoitzari dagokion Bizkaiko Foru Aldundiko Mendien Zerbitzuko Baso Agentearengana jotzera gonbidatu ditu.
|
|
2013
|
|
|
Bortuondoko Donajakobe bide berria egitea mesedegarria izan da, xenda zaharrari bizia eman baitio. Benetan gustagarria da hurritz, gaztainondo, haritz eta
|
beste
zuhaitz mota frankoren artean aitzina joatea, zati luze batean ere etxalde edo bordalde bazterretan denbora batean laborariek eraikitzen zituzten pareta zahar zahar baten ertzetik ibiliko garelarik. Xendan zehar jarritako bizpahiru langa txiki ireki eta berriz itxi ditugu.
|
|
|
Azalak ez dio on handirik egiten. Hogeigarren mendean luzaz apaingarri errepikatu ziren gai etniko haietarik bat, ama edo amona goruan edo harilkatzen, umetxoa lo intxaurpean edo baserri ondoko
|
beste
zuhaitz gozoren baten gerizara kokatu sehaskan, atzean mendia. Marrazki lineala, beltzean, paperaren tonu okre berdexkaren gaineko.
|
|
|
Aplikazio berriak aurkitzeko, nahikoa da mahaigainean lehendik daudenak hautatzea eta programak zer elkarte ezartzen dituen ikustea. Iradokizun baten gainean klik eginez gero,
|
beste
zuhaitz bat agertuko da, eta beste zuhaitz batzuekin lotuko du. Discoverer, ApPaffinity eta RandomApp Apps Discoverer aplikazioak Android doako aplikazioak analizatzeko eta hautatzeko programa bat du, eta Zoom garatzaileentzako zerbitzuak asmatu du.
|
|
|
Aplikazio berriak aurkitzeko, nahikoa da mahaigainean lehendik daudenak hautatzea eta programak zer elkarte ezartzen dituen ikustea. Iradokizun baten gainean klik eginez gero, beste zuhaitz bat agertuko da, eta
|
beste
zuhaitz batzuekin lotuko du. Discoverer, ApPaffinity eta RandomApp Apps Discoverer aplikazioak Android doako aplikazioak analizatzeko eta hautatzeko programa bat du, eta Zoom garatzaileentzako zerbitzuak asmatu du.
|
|
|
Modu arinean aurrena, aldapa behera luzeekin segituan, minutu batean 100 metroko altuera galduz. Bi aldeetan, gero eta ugariago, pinuak ez ziren
|
beste
zuhaitz batzuk azaldu ziren, agian cottonwoodak.
|
|
2014
|
|
|
Gauza bat da arrantza, astoarena, alegia eta bestea arrantza, itsaso erreketako arrainena. Argiaren zalea da, alegia ez duela
|
beste
zuhaitzen itzalik nahi.
|
|
|
Kitek tilesto forma dute, eta logotipo batekin pertsonaliza daitezke opari original bihurtzeko. Saldutako kit bakoitzeko, arduradunek konpromisoa hartzen dute garapen bidean dagoen herrialde batean
|
beste
zuhaitz bat landatzeko. Orain arte 450.000 zuhaitz baino gehiago landatu dituztela diote.
|
|
2015
|
|
|
" Zenbaketa zaila da, txindurri lana. Izan ere, parkean haginak baso mistoetan daude gehienbat,
|
beste
zuhaitz espezieekin nahastuta daude eta horrek zaildu egiten du kontaketa prozesua" azaldu du Antton Gomez Pagoeta parkeko basozainak.
|
|
|
Hagina balio handiko zuhaitza denez, Pagoeta parkeko basozainak parkean sakabanatuta dauden haginak ugaritzeko garbiketa egiten ari dira. " Hagin baten ondoan metro eskasera
|
beste
zuhaitz batzuk egon daitezke, askotan exotikoak izaten dira, gizakiak landatutakoak. Horiek mozten ari gara haginei lasai hazten uzteko; bestela beste zuhaitzek gainditu egiten baitituzte eta ihartu egiten dira".
|
|
|
" Hagin baten ondoan metro eskasera beste zuhaitz batzuk egon daitezke, askotan exotikoak izaten dira, gizakiak landatutakoak. Horiek mozten ari gara haginei lasai hazten uzteko; bestela
|
beste
zuhaitzek gainditu egiten baitituzte eta ihartu egiten dira".
|
|
|
Egun batetik
|
bestera
zuhaitzetan markak ikusten hasi ginen. Bazirudien zulatzen hastekotan zeudela.
|
|
|
eta
|
beste
zuhaitzenek,
|
|
|
Pinudiek, hala ere, badute euren alde ona: pinudi barnean belarra hazi daiteke, baita txilarra eta
|
beste
zuhaitz batzuk ere, hori pagadi batean ez litzateke gertatuko. Dena den, perretxikotarako ona bihurtzen den pinudia berehala botatzen dute; honi hiruzpalau urte geldituko zaizkio.
|
|
|
Espainia eta Europako hegoaldeko beste herrialde batzuk beren olibondorik eta ehun urtetik gorako
|
beste
zuhaitzik gabe geratzen ari dira. Espekulaziozko negozioa da, eta, beste altzariez gain, biodibertsitate naturaleko ondare aberatsa ere arriskuan jartzen dute.
|
|
|
Herritarrek hainbat neurri har ditzakete ondare natural hori kontserbatzen laguntzeko: Ez erosi olibondoak edo landatik ateratako
|
beste
zuhaitz zahar batzuk algarrobo edo palmondoen moduan. Erakundeetako arduradunei eskatu behar zaie babesteko, baldin eta aleren bat ezagutzen badute, zuzenean udaletxean edo autonomia erkidegoan, edo Europako Parlamentuan, adibidez, Change.org web orrian.
|
|
|
Orain arte 160.000 baino gehiago lortu dituzte. 4 Ehun urtetik gorako zuhaitzen espoliazioa amaitzea Espainia eta Europako hegoaldeko beste herrialde batzuk beren olibondorik eta ehun urtetik gorako
|
beste
zuhaitzik gabe geratzen dira. Negozio espekulatibo bat da, aberatsentzako gutizia gisa erosten dutena eta ondare natural aberatsa arriskuan jartzen duena.
|
|
2016
|
|
|
ditu
|
beste
zuhaitz batzuekin: lizarra, urkia,
|
|
|
Neguko tenperatura epelak eta lehorterik gabeko udak behar ditu. Baso mistoak eratzen ditu
|
beste
zuhaitz batzuekin: lizarra, urkia, gereziondoa& eta dibertsitatea handitzen da.
|
|
|
Horien artean, aipatzekoa da «Santander», Maestrazetik 1.200 urte baino gehiago eta bost metro perimetrokoa, espezie horren DNAren lehen sekuentziazio osoa lortzeko erabili zena. Espainia eta Europako hegoaldeko beste herrialde batzuk bere olibondorik eta ehun urtetik gorako
|
beste
zuhaitzik gabe geratzen ari dira, Félix Rodríguez de la Fuente Fundazioaren (gure herrialdean) eta gure herrialdean Natura Sareko baso zaharrak eta duela gutxi ‘El Olivo’ filmeko baso zaharrak kontserbatzeko proiektuaren arabera. 9 Istanako gaztainondoa (Malaga) Castaño Santo da, seguruenik, Nieves mendilerroko zuhaitzik zaharrena.
|
|
|
Carlos gar zipriztin haiei begira gelditu zen une batez:
|
beste
zuhaitz bat izatera, seguru osorik su hartu izango zutela okindegia edo almazena arriskuan jarriz. Baina olibondoa ez zen xamurra suarentzako, eta are eta gutxiago bolada hartan.
|
|
|
Bazterrak ere gisa hartakoak izanki egia erran! Botswana eta inguruko herrialdetan, badira besteak
|
beste
zuhaitz batzu ikaragarri handiak. Sail hunen ilustratzeko arbol horietarik baten argazkia berexia dugu.
|
|
2017
|
|
|
Lau zaldunek osatzen zuten partida, tarteka marteka desagertu egiten zen makalaldi edota
|
beste
zuhaitz batzuen oztopoa zela medio, aurreraxeago tematsu berragertzeko berriro ere. Halako batean, tarte luze batez, ezintasunaren poderioz betirako joanak zirela zirudienean, ibaiertzean agertu ziren armak eskuan.
|
|
|
Amama disfrutatzen ari da jolasarekin. Orain pintura beltzez margotzen du
|
beste
zuhaitz bat. Beltzez pintatutako arbolaren aurrean Amaia kamerari begira ikusten dugu.
|
|
|
Bat batean, alegrantziazko oihu bat egin nuen. Nire aurrean, sakosta gorde batean, almendrondo ausart bat, neguari gaina hartuz, lore betean zegoen,
|
beste
zuhaitz guztiei bidea erakusten eta udaberria trionfan iragartzen.
|
|
|
Azken muinoaren gailurrera heldu zen. Kea zegoen haranean, eta teilatuak, eta kanpandorre bat edo
|
beste
zuhaitzen gainetik. Muinoan behera jaitsi eta herrian sartu zen, abiadura mantsotuz, bere buruari gogoraraziz zuhur jokatu behar zuela, karpa non jarri zuten aurkitu behar zuela aurrena.
|
|
|
sahats baten adarrek ihes egin zuten etxe baten patiotik kanpora, horren azpian ura botatzen duen iturri zahar bat zegoen, soinu malenkoniatsua duten horietakoa, eguzkiak jotzen zuen gogor, baina gune hori itzal freskoan zegoen. Inguratu egin nintzen, eta inguratu ahala zabor poltsak ikusi nituen iturriaren alboan, kiratsa zerion, argi zegoen zabortoki bat zela hura, eta sahats hark (agian
|
beste
zuhaitz bat zen) likido lodi bat jariatzen zuen, dena itsaskor utziz. Nazkagarri.
|
|
|
Aspaldi sustraitu zen lur hauetan, inguruak hornitu zituen, eta inguruek bera elikatu zuten, komunikazioaren oinarriak finkatuz. Denborarekin
|
beste
zuhaitz batzuk iritsi zaizkio, gazteagoak, indartsuagoak, handiagoak, baso misto bihurtzeraino. Ez dut esango aniztasun hori txarra denik; bide zabalak behar ditu komunikazioak, eta inor ez dago sobera.
|
|
|
" Adarrak apurtzeko eta erortzeko arriskua" ekiditeko, 80 urteko bi ezki eraistekoak dira udal beharginak Kale Nagusian. Espezie bereko
|
beste
zuhaitz bi landatuko ditutze leku berean, hurrengo neguaren amaieran.
|
|
|
" Segurtasuna dela-eta", ezki bi horiek bota ondoren, Obra, Zerbitzu, Hiri Eraberritze eta Espazio Publikoaren Sailak espezie bereko
|
beste
zuhaitz bi landatuko ditu leku berean, hurrengo neguaren amaieran.
|
|
|
2008an, martxoaren lehenean kanpoa zoraturik zebilen. Sahets ondoak hosto, haitz ondoak harro,
|
beste
zuhaitzak muskil, oteak lore horiz, mertxikatzeak lore arrosez eta gereziatzeak lili xuriz... Negua gibelean, iduriz.
|
|
|
Zoramena. Zuhaitz honen oihanean bazen
|
beste
zuhaitzik ehunka, Europarat igor baitzitezkeen taula egiteko. Honentzat ere ez da urrikirik izan.
|
|
2018
|
|
|
Azken urteetan pinuaren egurrak balioari dagokionez izan duen beherakadak, kanpoko
|
beste
zuhaitz baten landaketa masiboa eragin du: eukaliptoa.
|
|
|
Udalerri bakoitzeko zaindari jaien bezperan, Donienatxa (San Juango haritza) edo Maiatza jartzen dute dantzariek. Haritzezko edo
|
beste
zuhaitz batez egindako enbor luze bat izan ohi da, behar bezala zuritua, goiko adarrak izan ezik, eta barazkiz, ereinotzez eta beste landare batzuez apaindua. Maiatza jarri ondoren, dantzariek, kaleko arropez jantzita, Dantzari dantza eta Erregelak dantzatzen dituzte, jaiaren aurreko azken entsegu gisa.
|
|
|
Suaren beroak atzera eragin zigun.
|
Beste
zuhaitz batek su hartu zuen, eta beste batek, eta beste dozena erdi batek. Izututa geunden.
|
|
|
Hosto hotsaren artetik azalduz begiratzen zidan, eta hots gozoak egin zizkidan berriro. Zuzen zuzenean egin nuen jauzi beregana, eta pertsekuzio bizi baten ondoren lehengo egoera berbera errepikatu zen; zeren han baitzegoen berriro,
|
beste
zuhaitz baten adarren artetik, bere hots gozoak eginez eta begiratuz.
|
|
|
Beste batean, adar haiek lurreraino erortzea eragotzi ez bazioten ere, kolpea arindu zioten. Beste batean, hain bortizki askatu zuen adarretik, non hegan igaro baitzuen
|
beste
zuhaitz baterainoko tartea. Harrigarria da nola heldu zion eta nola salbatu zen.
|
|
|
Harentzat zuhaitzak aski ziren. Bagenuen, jakina, zuhaitz bat aukeratua, eta hartara biltzen ginen gehienetan, baina sarri geratzen ginen lotara
|
beste
zuhaitz batzuetan, gauak harrapatzen bagintuen. Bagenuen adarrez, adaxkaz eta aihenaz egindako oholtza moduko bat bi adarren banaleku batean.
|
|
|
Handik lurrera hirurogeita hamarren bat oin izango ziren, eta erorikoari eusteko ezer ez zuen azpian. Bera baino hogeiren bat oin beherago, haren perpendikularretik hamabosten batera,
|
beste
zuhaitz baten adar sendo bat zegoen.
|
|
|
–Ikusi diat jendeak lehenengo ernamuinak landatzen dituela eta urtebete geroago
|
beste
zuhaitz baten adarrak txertatzeko eskatzen diola norbaiti.
|
|
|
Gainera, goizean izandako bisitaldian haritz bat landatu dute. Horrela, haritzez inguraturik dagoen ikastolako jolastokian
|
beste
zuhaitz bat gehiago egongo da aurrerantzean, Euskaltzaindia izenekoa. Ikastolak beste haritz bat oparitu dio Akademiari, baina, kasu honetan, txikia:
|
|
|
behin behineko garaipena ospatzen ari ziren, antza. Sophie ezkutuka mugitu zen
|
beste
zuhaitz batera, hobeto ikuste aldera. Presoak burumakur zeuden, arkumeak hiltegirako bidean baino otzanago.
|
|
|
Papergintzaren eta eraikuntzaren krisiaren ondoren, pinudiek ez omen dute etorkizunik Euskal Herrian. Gainera, pinuak gorriz gaixoturik daude-eta,
|
beste
zuhaitz batzuk landatzen omen dira.
|
|
2019
|
|
|
Mendiska horren atzean badago
|
beste
zuhaitz bat ere. Alargunaren etxe atzean.
|
|
|
Garai batean, ibaian zehar merkantziak garraiatzen zituzten gabarrak tiratzeko idiek bide hori erabiltzen zuten. Alde batean, arto sail handiak ikusiko ditugu eta ibaiaren ertzean makal, lizar eta
|
beste
zuhaitz mota asko. Tarteka, atsedenerako mahairen bat edo beste aurkituko dugu, eta, aurrerago, Lihuri ibaiak bere urak Biduzera isurtzen dituen lekua.
|
|
|
Gabonetako dekoraziorako eskulanak Arratsaldero gutxienez 15 minutu ematen ditu zure seme alabekin Gabonetako apaingarri guztietan falta ez liratekeen bi apaingarri egiteko. Horietako bat zuen etxeko atetik pasatzen den edonork ikusi ahal izango du eta
|
besteak
zuhaitza apainduko du. Irudia:
|
|
|
" Uztaila amaieran 50 zuhaitz baino gehiago bota dira, eta ezkiak, 30 urtetik gorakoak ziren, horiek gerizpea eman, etorbidea apaindu eta San Andres auzoko zuhaitz apurren taldea osatzen zutelarik. Udal gobernuak, gainera,
|
beste
zuhaitz batzuk landatzea aurreikusten du, baina horiek hogei urte dituzte besteen neurrira hazteko". EH Bilduk gainera, asteon, autobus geltoki inguruan 80 urte zituzten bi zedro bota dituztela, baina hirugarren bat botatzea aurreikusten dela aipatu du.
|
|
|
Orakuluetako paraje nordikoetan dauden zuhaiztiak, ia erabat, basa lizarrez hornituak dira. Apenas onartzen duten han
|
beste
zuhaitzik.
|
|
|
Beldur omen zioten, gainera, lizarrari inguruko landare eta zuhaitz koxkorrek ere. Lizarraren zain zuztarrak gaiztoak omen ziren
|
beste
zuhaitzentzat, ito egiten zituzten nonbait.
|
|
|
1.500 metro bitartean, paraje zailenetan eta lur-zoru desegokienetan ere han botako ditu bere zuztarrak. Ez dio beldurrik umelari, eta edozein
|
beste
zuhaitz guneri ez dio muzinik egingo: denekin etor  tzen da ongi.
|
|
|
Zelten lurralde mahats bakoan estimurik bazioten, pentsa gurean! Hasi Iparraldeko Irulegitik, segi Getari aldeko kosta bazterretik, eta pasa Nafarroako Erribera aldera, Nafar Errioxa, Arabar Errioxa eta beste... horrenbeste zuztar eta zain dituen
|
beste
zuhaitzik ba ote, gure baso guztiak bat eginda ere...?
|
|
|
Lurra ezdeusa denean, ez dago
|
beste
zuhaitzik azpia beste zuhai  tzentzat hain ongi prestatuko duenik: haritza eta pagoa bera, ongi moldatzen dira, urkiaren ondoan, lehen moldakaitzena zen lur txarrenean ere.
|
|
|
Argiaren zale porrokatua da urkia. Bere ondoan ernetako
|
beste
zuhaitzen artean, hantxe kaxkalduko da eta galduko aldamenekoak indar  tzen doazen bitartean. Besteei lurra gertatu, eta hor erretiratuko da lagunen onerako.
|
|
|
Eguerdia uste baino lehenago pasatu zaiela ohartu dira neba arrebak, eurek ere jan dute zerbait. Mokadua apur bat aurrerago hartzea erabakiko zuketen, beste soilune batean,
|
beste
zuhaitz batzuen ondoan, baldin eta lagun talde horretako gizonetako batek energia bereziz agurtu izan ez balitu, taldearekin gelditzera ia behartuz. Gazta zati bat eskaini dio nebari, beste zati bat hasi da ebakitzen arrebarentzat.
|
|
2020
|
|
|
Sahara basarmortuaren hegoaldean, Tenereko eskualdean, akazia batek iraun zuen urte luzez, 400 kilometroko inguruan
|
beste
zuhaitzik ez zuela. Zein zen sekretua?
|
|
|
Basamortua idortu ahala, zuhaitz guztiak hil ziren, bat ezik. Hamarkada luzez, akazia batek bizirik iraun zuen eta munduko zuhaitz bakartuena izendatu zuten, 400 kilometroko itzulinguruan ez baitzegoen
|
beste
zuhaitzik.
|
|
|
Demagun gizon bat patrikak sagarrez beteta harrapatzen duzula. Zer pentsatuko zenuke zuk, inguru hartara haizeak eraman duela esango balizu, eta sagar haiek
|
beste
zuhaitz batekoak direla?...
|
|
|
Artiako Lagunak taldea sortu zuten auzokideek otsailan Herriko Etxearen asmoak jakin bezain pronto. Irungo auzapezak erran zuen, lorazainek egin azterketen arabera, haize bolada indartsuetan gainontzeko zuhaitzak erortzeko lanjera bazela, eta zuhaitzak osasuntsu izan arren, denak errotik kendu eta
|
beste
zuhaitz mota ttipiagoengatik ordezkatzea deliberatua zuten. Bizilagunek, aldiz, porlanezko auzo horretan duten berdegune eskaxia aintzat hartuta, zuhaitzak salbatzea ezinbestekotzat jo zuten.
|
|
|
Intxaurra ez zen, ezta pagoa ere. Ez lizarra, ez artea, ez urkia, ezta ezagutzen zuen
|
beste
zuhaitz motarik ere. Rosariori galdetuko zion, hark jakingo zuen.
|
|
|
Ez nuen begiratzen, deus ere ez nuelako ikusi nahi, baina haien atzaparrak sentitzen nituen neure gorputza ukitzen, uki eta uki, eta orduan, bat batean ireki nituen begiak, eta zuhaitzak ikusi nituen, urrunean. Orduan bai, korri eta korri hasi nintzen, korri eta korri, eta oihuak eta ukaldiak eta soinuak entzuten nituen, baina oihuak eta oihuen zangoak baino bizkorragoa nintzen ni, eta zuhaitzen aldera korri eta korri egin nuen, zuhaitz haien ondotik zuhaitz gehiago bazirelako, eta zuhaitz haien ondotik,
|
beste
zuhaitz batzuk eta, ondoren, basoa.
|
|
|
Hara iritsi nintzenean, behiarena baino are pauso makalagoan iritsi ere, gutxien uste nuena topatu nuen: traktore koxkorra zuhaitz baten itzalean; harago, itzal beteagoa ematen zuen
|
beste
zuhaitz batean azpian, hiru laurogeitarrak, harri txapal batzuen gainean jesarrita hulezko mantel arrosa baten inguruan. Mantel arrosan, plateretan ipinita, urdaiazpikoa, txorizoa, saltxitxoia, hiruzpalau klasetako gazta zatiak; katiluetan, berriz, azeitunak, almendrak eta hurrak.
|
|
|
Hondeamakinak lursailaren erdia iraulita dauka, baina hor geratzea erabaki dut. Horrekin nahikoa izango dugu fruitu arboletarako, eta gainontzekoan
|
beste
zuhaitz batzuk landa ditzakegu. Eta mutil horien amaren errautsen artea, ondo begiratuta, ederra da oso.
|
|
|
Baina, neskaren aurpegia baino gehiago, nonahi agertzen ziren igelak omen ziren koadro haien ezaugarri deigarriena. Ia margolan guztietan azaltzen zirela zioen Cianik, batzuetan hesi batean gora igota,
|
besteetan
zuhaitz baten adarrean kantuan ari diren txorien moduan, inoiz elkarren gainean pilatuta meta batean bezala. Vicenziren sinaduraren gainean ere igel bat agertzen zen ia beti; margolanaren motiboa edozein zela ere, han azaltzen zen Vicenzo Vicenzi izen abizenen gainean igel bat, pintoreak bere nortasunaren ikur bihurtu balu bezala.
|
|
2021
|
|
|
Gauza bat da arrantza, astoarena, alegia, eta bestea arrantza, itsaso erreketako arrainena. Argiaren zalea da, alegia, ez duela
|
beste
zuhaitzen itzalik nahi.
|
|
|
Melaza hori inurriei asko gustatzen zaie. Inurriek melaza hori jaten dute eta joaten dira
|
beste
zuhaitz batera. Zorriek inurriak erabiltzen dituzte autobus baten moduan beste zuhaitzetara mugitzeko, eta denean hedatzen dira».
|
|
|
Inurriek melaza hori jaten dute eta joaten dira beste zuhaitz batera. Zorriek inurriak erabiltzen dituzte autobus baten moduan
|
beste
zuhaitzetara mugitzeko, eta denean hedatzen dira». Herritarren kexuak, ordea, ez datoz zorriak ugaritzen ari direlako, melaza horrek eragiten dituenengatik baizik.
|
|
|
Mezkiritzen honelaxe jasoa du Orreaga Ibarrak (2007, 87): "
|
Beste
zuhaitz batean eutsi" Se dice del arbol o de la rama semicaido cuando esta apoyado en otro y evita la caida". Sakarten baze arbole bat kuku (Mez)".
|
|
|
[...] Ala, zer uste du, bada, EAJk?
|
Besteek
zuhaitza astinduz gero, fruituak berak jasoko dituela. Ez al da konturatzen jendea milaka izanen duela aurka, abertzaleak eta lagunak, azken urteotan borroka honetan izan direnak?
|
|
2022
|
|
|
Izan sagar zukua edo sagarnoa egiteko, izan jateko urteko sagarren ekoizteko. Baina teknikak berak baitira fruitu ondo batetik bestera,
|
beste
zuhaitzengatik ere hurbiltzen dira. " Izaten ahal da sagarra, gerezia edo beste fruitu ondoentzat", erran du Maitiak.
|