|
2011
|
|
|
...ndarberritzeko orduan diglosia zeru den, infernu edo purgatorio) aparteko garrantzirik. ez, behintzat, euskara erdaren perspektibatik eta XXI. mendera begirako erronka nagusien argitan. garrantzitsuak dira puntu horiek guztiak ere, jakina, baina ez dira zentralak gaurko eztabaida honetan. horregatik diogu alde batera utz litezkeela une batez. hiru puntu dira funtsean, garrantzi bizikoak izanik ere
|
beste
zenbait ingurumen geolinguistikotan edota gure beste zenbait azterralditarako, orain eta hemen albora edo utz ditzakegunak. Ikus ditzagun banan banan. perspektiba linguozentrikoa da, batez ere, zatibitze horretan ageri dena. heinz kloss izan zen, oker ez banago, zatibitze horretaz lehenengo
|
|
|
Interpretazio bat onartu ala beste, gauza bat dago argi: greziako hizkuntza arazoaren informazio teknikoa europako hainbat lekutara zabaldu zen XIX. mendean, 1885etik aurrera bereziki, eta hurrengo mende erdian luze zabal eztabaidatu, finkatu eta, are,
|
beste
zenbait ingurumenetara (koptoaren eta arabieraren kasura, bereziki) hedatzen hasi46 Ferguson-en 1959ko artikuluaren aurretik aski historia luzea du, beraz, diglosia terminoak.
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide joerak, batetik, gure artean eta ahuldutako hiztun herririk duen beste hainbat estatu europar" handi" tan14 Aurrera egin du eta, prognosien ezinbesteko ahuldadeez jabeturik ere, aurrera egiten segitzeko trazak ditu.
|
Beste
zenbait ingurumenetan, aldiz, kontrakoa ari da gertatzen. Azken 30 urteotako joera, estatu beregaina duten europako hiztun elkarte txiki edo txiki ertainen artean bereziki, alderantzizkoa da oro har:
|
|
2019
|
|
|
[...] Baina ez dira arnasgune, eta ezin dira izan. duten harreman sare zabal etengabeak instantzia horietatik kanpora daude nagusiki; hizkuntzaren belaunez belauneko jarraipenaren kate luzea (35 urtera artekoa) instantzia horiek baino jardun gune zabal eta basikoagoetan oinarritzen, hezurmamitzen, elikatzen, osatzen eta garatzen da hiztun elkarte osasuntsu orotan. eguneroko bizimoduan erdara nagusi (zenbaitetan jaun eta jabe) den ingurumenetan (normalean kale giroan) euskal gotorleku izatera iristen da instantzia horietariko zenbait: ...e instantzia horiek, dudarik apurrena ez dago horretan, euskara indarberritzeko. ezin baztertuzkoak dira, bakoitza bere alorrean eta bere heinean, euskal hiztun talde askori bizirik eusteko eta beren eguneroko harreman sareak nabarmen indartzeko. arnasgune gehienen eta bestelako ingurumen askoren osagai sendo eta balios dira hortaz, sarri, gotorleku horiek; hala dira, bereziki, eskola esparrua eta
|
beste
zenbait ingurumen soziofuntzional. Lagungarri ederrak ditugu hortaz gotorlekuok, banaka zein taldean harturik, ahuldutako hizkuntza indarberritzeko orduan.
|
|
|
Etorkizuneko erronkak mintzajardun arruntean euskara ez da nagusi (erdara, edo biak, ditugu gailen) eta b) euskarazko mintzajardun arruntaren belaunez belauneko jarraipen bermea galdu da.
|
Beste
zenbait ingurumen, hain aldakuntza bortitzera lerratu gabe ere, arnasgune beteen izaera galtzen ari da: arnasgune erasan bihurtu ziren batzuek 1960 inguruan; arnasgune erasan bihurtzen ari dira geroztik beste hainbat:
|