|
2000
|
|
|
Urbion, Larralde, Celaya, Garray, Garagueta, Chabarri, Aranzana, Ormaza, Erice edo Iruecha, adibidez. Aipatzen dituen
|
beste
toponimo askoren jatorri euskalduna ordea, ez da hain nabaria.Esan bezala, bere lana gai honi buruz beste idazle batzuek idatzitakoa biltzea izan da. Hala nola, Antonio Gomez Chico, erromatarren aurreko idatziak aztertu zituen Juan Bautista Erro y Azpiroz historialari andoaindarra, Juan de Perochegui, Nicolas Rabal, Benito Gaya Nuño, Rafael Garcia de Diego, Juan Bautista Merino Urrutia, Sebastian Febrel, Francisco Garcia Berlanga, Gervasio Martinez de Lera...
|
|
2008
|
|
|
a) lehen bokalaren erorketa (Txarreturre>(* (E) txa rriturri), Turraldea> (I) turraldea), Igutia> (Riogutia, Regutia), Zagañas> (I) zagañas, Zaga> (I) zaga(?). b) Bokaleen erorketa azentuaren eraginez (Utarna> (Utarana). c) Ea> talde bokalikoaren ixtura (Basardia> (Basartea), Landabea (s) > (Landabias). d) Artikulu erromanikoaren sasi intepretazioa (La> Remendia> (Larremendia), La> Renguna> (Larrenguna). e) Bestelako adulterazio eta sinkopak (Ilukare> (Erukare, Errukare), Erbineta> (Arbineta, Ermineta), Riotaldea> (Ritaldea), Riotartea> (Ritartea, Retartea), Riogutia> (Regutia, Igutia), Zorza> (Zorrotza?).
|
Beste
toponimo askok ez du jasan adul terazio nagusirik, elementuak aski garden iraun dutelarik Luzea> > (largo), Zelaya
|
|
|
Orobat, Burgosko lurretan ematen diren
|
beste
toponimo tipi eta nagusiak aipa garri, Arandio mendizerraren urrunean aurkitzen direlarik ere, > Urbel, > Zalduendo, > rez, > bezala. Kurioski, euskal toponimia sarria den tokietan ere egun go toponimia nagusia, gehienbat (Ezkerra, > rez> eta beste urri batzuk kenduta) gaz telaniaztatua aurkitzen da, Pradoluengo, Fresneda, Pradilla, Santa Cruz del Valle, Avellanosa, Eterna herri izenetan suertatzen denez, nahiz bertako toponimia tipi gehiena aintzinako euskaltasunaren lekukotza esanguratsua gorde.
|
|
2011
|
|
|
XI. menderako dokumentaturik dogu Busturi1, udalerri honetako auzo izen ba tzuekaz batera Izpea (Aspe), Bareizi (Barezi, Parisi), eta eskualdeko
|
beste
toponimo ezagun batzuk be tartean dirala: Bermeio, Gernika, Luno, Mundaka.
|
|
2013
|
|
|
d) Mapa digitalen aplikazioetan, erliebe elementuak ikuskatzeko, erliebea bistaratzeko aukera hautatu behar duzue. Eskala handitzen zoazten heinean, herri izenak ez diren
|
beste
toponimo edo leku izenak ikusten joango zarete. Ba al dago
|
|
2016
|
|
|
520 sarrera baino gehiago ditu liburuak, herrienak gehienak, eta bestelako entitateenak zenbait aldiz (Araba, Ergoiena, Gasteiz, Haran, Zuia eta abar). Horietaz landara, hainbat herri husturen izenak ere aipatzen ditut,
|
beste
toponimoak aztertzean ongi heldu zaizkidanean (< em< Abitoa edo Abitona, Aiala, Arbelgoihen, Azua, Baternia edo Paternina, Berezeka, Gardelain, Girku, Lupierro, Ribota, Santsoeta, Udala, Urrialdu, Vercijón eta beste). Horretaz gainera, jakina, hango eta hemengo makina bat toponimo aipatzen eta are aztertzen ditut, hizpideak ekartzen dituenean, euskal toponimo deskribatzaileak franko errepikatzen baitira (Lete, Mendibil eta Otazu, adibidez, edo Gordoa, Kordoba > Cordovilla Nafarroan)?.
|
|
2017
|
|
|
(H) Arretxe ez bezala (hau etxea egiteko erabilitako ekaiaz ari zaigu), Etxarri eraikuntzaren izaeraz ariko litzaiguke (etxe harri, gotorleku, harria bezain gogor edo sendoa), zerez egina dagoen adierazi beharrean, zertarako den azalduz, bigarren osagaia izenondo moduan harturik. Eta honen egiantz toponimikorik aurkitu nahian, esan behar dut badela horrelako osagaia eta kokapena duen
|
beste
toponimo bat, Bidarri, Etxarri Aranatz herriaren sorrerako dokumentuan bertan, 1312an, ageri zaiguna. Eta OEHn begiratuz gero ere, hortxe agertzen zaizkigu honen definizioak:
|
|
|
ego > eo > io (italiera) > yo. Bestalde, Nafarroako
|
beste
toponimo baten kasuan, Esa (1132 urtean dokumentaturik), erromantzeak Yesa bihurtu zuen. Baina beste zenbait herritan (Dorrao, Unanu, Arbizu, Arruazu), aldiz, ondorengo bilakabidea izan dute:
|
|
|
Rafael Carasatorrek (1993) Yerabidea toponimoa jaso zuen Irurtzunen 1595ean eta 1611n eta baita abizen moduan aipatutako lehen urtean, Martin de Yerabidea, vecino del lugar de Arriba?. Eta jarraian
|
beste
toponimo batzuk aipatzen ditu osagai berberarekin: Yeraondoa (Iturmendi, 1620), Yeraburua (Errotz, 1571), Yeramendiguibela (Bakaiku, 1619), Yyaraga (Ihabar, 1699), Yarabide (Altsasu, 1623) eta Yerabul (Etxarren, 1750,?... pegante a cequia molinar?).
|
|
|
Agiri hauei esker
|
beste
toponimo bat deskubritu dugu, 1764 eta 1803ko apeoetan azaltzen dena, Villoran eta Billorra formekin, hurrenez hurren. Kasu honetan kokatzea oso erraza da, Lapetaratxe eta Petizera zihoan bidearen artean dagoen mendia delako ezbairik gabe.
|
|
2019
|
|
|
Garaiko hiztunengandik jasotzen zuen ala aurreko dokumentuetatik ezin jakin. Dena den, dokumentu horretan biltzen diren
|
beste
toponimo batzuk ere Notarioak moldaturik daudela ematen du.
|
|
|
F. Ondarrak bakarrik dakar Alkatienliyoseta bere azken lanean (BEH), baina ez du azaltzen non den. Mendian (Urbasan) diren
|
beste
toponimo batzuekin batera biltzen du.
|
|
|
Orain artekoan, gureganaino bizirik iritsi diren leku izenak jaso eta aztertzeari ekin diot. Dokumentuetan agertzen dira
|
beste
toponimo batzuk ere, gehienak Dermiokoak, soro aldekoak, dokumentu gutxi baitago, zoritxarrez, baso aldekoaz.
|
|
|
Emango luke, herriaren izenarekin bat bertako
|
beste
toponimo asko ere jan zituela, hango lurraldea San Benitoren inguruan antolaturik agertzen baita gerora: San Benito burua, azpia, aldea, aurrea, ataria, ondoa.
|
|
|
|
Beste
toponimoen kurutzak gurutze/ kurutze> kurutzea> kurutzia> kurutza bide zaharretik egin du.
|
|
|
Iturmendiko Kaixasoro k bi berrikuntza dakartza: bata izenean, kaixa;
|
bestea
toponimoaren egituraketan, Kaixa+ soro.
|
|
|
Horrelaxe, aipatu
|
beste
toponimoetan ere.
|
|
|
Badira
|
beste
toponimo eder askoak ere, baina gero azalduko batzuk, 1709ko zerrendan: Enekortiz, Egizkoa, Korteluts, Atioztaran, Tortoa, Lizar muntegi...
|
|
|
Mutrikun bertan belar osagaia duten
|
beste
toponimo batzuk daude: Arno velar (1614, 1630), Laranga belar (1805), San Juan Velar (1832).
|
|
2021
|
|
|
Koldo Mitxelenak ([1953] 1973: 82) seinalatzen du lehen osagaia elge edo* elke (‘campo cultivado’) hitza dela.39 Elementu hori duten
|
beste
toponimo batzuk aipatzen ditu Errenteriako hizkuntzalariak: Helkeguren (Araban, 1025 urtean) gaur egungo Elgea izenarekin lotu daitekeena, Elgeta, Elgezabal...
|
|
2022
|
|
|
Jarraian Bidekoetxera helduko gara, oraindino be baserri ederrak dituan auzora, errepidearen alde banatan. Alde batera Ealo (Igalo), abizen beragaz osotutako
|
beste
toponimo batzutan be gordeten dana: Ealogoikoa, Ealogana, Ealolandeta.
|