|
2000
|
|
|
2.0211: Munduak substantziarik ez balu, orduan perpaus batek zentzurik izanen luke baldin eta soilik baldin
|
beste
perpaus bat egiazko balitz.
|
|
2004
|
|
|
Davidsonen iritziz, irtenbide horrek perpausak interpretatzeko proposatuko lituzkeen teoremek honako forma hau izan behar lukete: (T) o T da baldin eta soilik baldin pArgi dago teoremen forma hori Tarskik bere egiaren kontzepzio semantikoan erabilitako (T) definizioan oinarritzen dela. Tcoriak bizkuntza jakin baten perpaus bakoitza bereesanahia emango duen
|
beste
perpaus batekin binatuko! uke. Metahizkuntzak hizkuntzaobjektua bere baitan duenean hori, esanahitu?
|
|
2007
|
|
|
Testu biok nekezago irakurtzen dira jatorrizkoak baino, batez ere bigarrena. Lehenengo testuan hirugarren perpausaren ondoren,
|
beste
perpaus bat dator eta juntagailuaren ostean, eta bertan aditz ostean dago galdegai konplexua (arras itsusiak eta beren buruaz arras hartuak). Galdegai luze hori ipiniz gero aditz aurrean perpausa sano nekez irakurriko litzateke:
|
|
|
Aldaerok, daudenetan, galdegaiak aditz aurrean dituztela, nekagarriago irakurtzen dira jatorrizkoak baino. Segituta aldaerokin,
|
beste
perpausa bat dator bigarren eta juntagailuaren ostean, eta zehar galdera bat du perpaus mendekotzat. Aditz nagusiak (erraten dio) ez du ezer aurrean, eta ostean dauka, galdegaiaren legeak dioenaz bestera?
|
|
|
Bigarren aldaeran errespetatzen da galdegaiaren legea, aditz aurrean dago eta galdegaia (emazteki bat). Jarraian
|
beste
perpaus bat dator, baina ezezka dagoenez, ez dugu aztertuko.
|
|
2014
|
|
|
Esaldi konplexuak, baina, izenak dioen legez, konplexuagoak dira, eta erregela eta hiztegi desberdinen koordinazioa eskatzen dute, pauso desberdinetan, esanahia transferitzeko. Analisia bera konplexuagoa da, aditz nagusi batek bere gainhartzen baitu mendeko
|
beste
perpaus bat. Menderagailuen baliokidetzak hiztegielebidunean bilatzeaz gain, mugimenduak erregela konplexuagoen bidez egiterabultzatzen dute.
|
|
2020
|
|
|
Alegia, iruditeria eta inkontziente kolektibo bat, zeinak baitio: neskatxak ezin du gorrotatu, are gutxiago herria; herri eta gorroto ezin dira esaldi berean uztartu, herri eta neskatxarekin
|
beste
perpausa bat eraiki behar da, gehiago Elizanbururen abestien girorantz. Zoragarriak, maite ditugu Elizanbururen kantuak, hortik ere bagatoz gu, baserri, eta simaur, eta belaze, eta sagardo, eta erromeria geruza bat ere badaukagun kalekumeok.
|
|
2021
|
|
|
Beste diskurtso markatzaile askorekin gertatzen den bezala, perpausaren barnean, aditzaren ondoan joan ohi da beraz. Kokagune hau agertzen da, batez ere, aginte perpausetan, galde perpausetan, adierazpen perpausetan zenbait kasutan (luzera, aditzaren argumentua
|
beste
perpaus bat denean...: holakoetan, egia, batzuetan amaieraraino ere eramaten da diskurtso markatzailea) eta abar.
|
|
|
42.22.2s Harridura adierazten duenean bada markatzaileak, orain artekoetan ez bezala, baiezko perpausari formalki baiezkoa den
|
beste
perpaus batez erantzuten zaio; eta ezezkoari ezezkoaz, baina honek, harridura adierazten duelarik, esanahia baiezkoa du, Nola ez bada! esango balitz bezala.
|
|
|
Biek dute gauza bat erkide: alegia, inork eginiko galderari perpaus bakar batez erantzun beharrean,
|
beste
perpaus batez gehi bada z erantzuten zaio. Hala nola:
|
|
|
8 Esan behar da, halaz ere, ez dagoela beti argi perpaus hauek
|
beste
perpaus baten mendekoak izan beharrean, ardatza den izen horren mendekoak ez direnik. Arazoa postposiziodun izen horiekin egindako azterketan datza.
|
|
|
perpausak josiz goragoko testu bat, ondo jositako testu bat, koherentea, osatzeko erabiltzen ditu hiztunak. Hala ere, lotura horren ondorioa ez da, nahitaez, beti
|
beste
perpaus bat, testu bat baizik. Izan ere, lokailuak solas mailako edo testu mailako lotura gauzatzen duten gramatika baliabideak dira.
|
|
|
Adibide horietan ageri diren perpausak ez dira berdinak: lehenbizikoa perpaus soila da, eta bigarrenean perpaus bat
|
beste
perpaus baten barnean, osagai gisa, ikusten dugu: P [P [Trena berandu iritsiko dela] esan digute].
|
|
|
bakuna eta elkartua. Bere osagaien artean beste perpausik ez duenari bakuna esaten zaio eta bere barnean
|
beste
perpausen bat duenari, berriz, elkartua. Aldera ditzagun, konparazio baterako, honako perpaus hauek:
|
|
|
42.4e Horregatik, gramatikarentzat perpausetik goragoko unitaterik ez dagoela esaten dugunean, bestela badirudi ere, ez dago inolako kontraesanik. Zeren perpausa
|
beste
perpaus baten osagai den neurrian gramatikak perpausekin lanean segi dezake. Esan nahi baita, perpaus baten gainetik ez dago gramatikarentzat unitate zabalagorik.
|
|
|
32.1.3.3a Konparazio perpausak
|
beste
perpaus bat izan dezake mendean, esaldia are konplexuagoa eginez, baina besteetan ikusitako jokabide bera dute horrelakoek ere. Hala, esate baterako, erreferentziazko terminoa mendekoaren mendeko denean, hura da agerian ematen dena:
|
|
|
– Bai, ordea, perpaus bat eta haren iradokizunari ‘aurka’ egiten dion
|
beste
perpaus bat juntatu: Euria ari du, baina ez naiz bustiko.
|
|
|
Batez ere ekialdeko euskaran erabiltzen den baizik eta ere ondoko osagarriaren gobernatzailea dela esan dezakegu. Baizik eta duen perpausa ez da inoiz lokabea,
|
beste
perpaus baten mendeko gisa erabiltzen baita beti, haren azalpena emanik eta ‘esanaz’ edo horren antzeko zerbait adieraziz. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Hainbat perpaus ez ezik, perpaus kopuru azkengabea. Kopuru azkengabea, betiere
|
beste
perpaus bat gehiago eransteko gai izango baikinateke, perpaus ustez luzeena baino beste bat luzeagoa erraz asma baitaiteke beti: hori badakigu> hori badakigula uste du> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizu> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra da> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra den bitartean...
|
|
|
2.15a DSak perpaus barnean kasu markaz edo postposizioz hornituak doazen bezala (gizona k, gizona ri, gizon haue ta z, gu re kin, zu en gan a eta abar), perpausak ere (InflSak) modu jakinean markaturik agertuko dira
|
beste
perpaus baten mendeko direnean: [Etorriko nintze la] esan nion; [Erosi duzu n] arraina garestia da; Ez dakit [zenbat balio du en]...
|
|
|
Gezurra esateagatik, jende asko zigortu dute; Jende asko zigortu dute gezurra esateagatik. Galdegai izan nahiz mintzagai izan, bere hartan uzten da, haren perpaus nagusia goragoko
|
beste
perpaus batean txertatzen denean: Gezurra esateagatik zigortu bazaituzte, ondo egin dute; Ez dakizu gezurra esateagatik jende asko zigortu dutela?
|
|
|
Hitz horiek badute berezitasun bat aski markatua, gainerakoekin erkaturik: ingurune horretan zer esanahi duten jakin nahi badugu, perpaus horretatik kanpo,
|
beste
perpausen batean, dagoen informazioa hartu behar dugu kontuan, bestela ezin baitira interpretatu. Euskaltzaindiaren Hiztegiak hola definitzen du hala ere esapidearen esanahia:
|