|
2003
|
|
|
Besteak beste, dieta orekatua egin, elikagai jakin batzuk saihestu, behar adina likido hartu, eguneroko higienea zaindu, desodorantea eta ehun natural eta transpiragarrietako arropak erabili, estresa kontrolatu, eguzkitik babestu eta haizemaileak eta haizagailuak erabili. Uda iristean gerta daitezkeen
|
beste
osasun arazo batzuk hauek dira: eguzkiak eragindako intsolazioa eta erredurak, azaleko infekzioak, batez ere oinetan.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, Carmen Fernández doktoreak, Valladolideko Barkuko Osasun Zentroko familia medikuak, Oviedon egindako Elkarrizketa Klinikorako eta Osasun Komunikaziorako XVII. Tailer Nazionalaren esparruan, adierazi zuenez, gaixoek ez dute espresuki aipatzen arazo hori medikuaren aurrean. Fernándezek ziurtatu zuen familiako medikuek
|
beste
osasun arazo batzuei buruz galdetu behar dutela, alerta zeinuak eta arrisku faktoreak identifikatzeko esku hartzea egiteko. “Kontsultara maiz egiten diren bisitak, justifikatu gabeko antsietate luzea eta emakumearekin eta familiarekin duen harremanari esker medikuak ezagutzen dituen arrisku inguruneak dira tratu txarren bat dagoen ala ez aktiboki aztertzera bultzatu behar duten elementuak”, esan zuen Asensio Lópezek, Familia eta Komunitateko Medikuntzako Asturiasko Elkarteko lehendakariordeak eta Espainiako Medikuntzako Komunikazio eta Taldeak (Familia Taldea).
|
|
|
Badirudi haurren eta zaharren arteko aldea immunitate egoera desberdinarekin lotuta dagoela, bereziki adinekoengan. Egoera horren ondorioz, heriotza tasa handitu egiten da; izan ere,
|
beste
osasun arazo batzuk izatean, infekzio puntualak osasun egoera orokorra larriagotu dezake, eta kasu batzuetan heriotza eragin. Emakume haurdunei lotutako kasuei dagokienez, ohikoa da abortoak ikustea listeria bidezko infekzioa gertatzen denean.
|
|
2007
|
|
|
Horrela, egunero zuntz gehiago hartzea lortzen da, osagai nagusia baita. Idorreria dutenei ez ezik,
|
beste
osasun arazo batzuk dituztenei ere mesede egiten die horrek. Osagaiak Moldeko ogi integrala zereal ale oso eta ehoarekin egiten da; beraz, irin zuriz egindako ogia baino elikagarriagoa da, eta horri zahia (alearen kanpoko estalkia) bakarrik gehitzen zaio.
|
|
|
“lotsa eta deserosotasuna dira kontsultan sexu arazoak diagnostikatzea gehien zailtzen duten faktoreak”. Bestalde, medikuak osasun sexualarekiko duen interesak azpian dauden
|
beste
osasun arazo batzuk ekar ditzakeela dio. “Badakigu erekzio disfuntzioa duten hiru pazientetik batek ezkutuko beste patologia bat izaten duela, hala nola hiperkolesterolemia, diabetea, hipertentsio arteriala edo antsietatea, eta horrek indartu egin du familia medikuok eremu sexuala herritarren osasunerako funtsezko elementutzat hartzea”, dio adituak.
|
|
2008
|
|
|
Toxina hori tratamendu estetikoetan asko erabiltzen delako da ezaguna, baina
|
beste
osasun arazo batzuk konpontzen ere laguntzen du.
|
|
2009
|
|
|
Nahikoa da mantenugai berri bat gehitzea pazientearen eguneroko dietari. Gainera, bakterioak eragin handiagoa duen garapen bidean dauden herrialde askotan, jogurt horrek ondorio bikoitza izango du, desnutrizioari eta
|
beste
osasun arazo batzuei aurre egiten lagunduko baitu, kaltzio eta proteina iturri osasuntsua baita. Ultzeraren aurkako jogurta Japonian, Korean eta Taiwanen merkaturatzen da.
|
|
|
Fruitu lehorrak eta fruta lehortuak oso erabilgarriak dira, zuntz ugari biltzen baitute bolumen txikian. Idorreria tratatzeko zuntz dietetikoaren erabilera prebentibo eta terapeutikoei buruzko Alemaniako argitalpen batean,
|
beste
osasun arazo batzuen artean, berrikuspenaren egileek ikusi zuten zuntz dietetikoaren dosi terapeutikoa 20 eta 40 g artekoa dela egunean, prestakin edo zuntz nahasketa gisa, eta 10 eta 20 g artekoa egunean, zuntz araztua bada. Pertsona batek kontsumitzen duen zuntz kopurua, osagarri dietetiko gisa, honako hauen araberakoa da, besteak beste:
|
|
2010
|
|
|
Horren azpian elikadura txarra eta bizi ohitura sedentarioak daude. Hori denboran luzatzen bada, gizentasunaz gain,
|
beste
osasun arazo batzuk izan ditzake haurrak. Zahartzarora iritsi gabe azalduko dira, gainera.
|
|
2011
|
|
|
Pertsona horien gehiegizko pisuak arrisku kardiobaskular handia dakar, baita
|
beste
osasun arazo batzuk ere, hala nola hipertentsioa edo kolesterola areagotzea.
|
|
|
Indize metabolikoaren murrizketa eta hipotiroidismoaren eragin handiagoa dira pertsona horiek gehiegizko pisua izateko joera duten faktore genetikoak. Hitzarmena sinatu duten erakundeek ohartarazi dute gizentasunak arrisku kardiobaskular handiak dakartza, baita
|
beste
osasun arazo batzuk ere, hala nola hipertentsioa, kolesterola handitzea, artritisa, etab. Adimen ezgaitasun hori duten pertsonek, halaber, jaiotzetiko kardiopatiak, arnasbideetako buxadurak, digestio malformazioak edo zeliakiak izateko joera dute. Hori dela eta, gehiegizko pisuak ondorio handiagoak ditu beren osasun egoeran, herritar guztiengan baino.
|
|
|
Aperitibo gisa olibekin plater bat eskaintzea oso ohitura ezaguna da Espainian. Bere koipeen kalitatea dela eta, osasungarriagoak dira beste aperitibo batzuen aldean, baina kontserba bat denez gatz asko du eta egoera jakin batzuetan (likidoen atxikipena, hipertentsioa edo
|
beste
osasun arazo batzuk) ez da jan behar. Bestalde, olibak jateak, zenbat jaten diren jakin gabe, kaloria gehiegi har ditzake denbora gutxian.
|
|
|
Horren bidez, txertoak eman ondoren kalteak izaten dituzten haurrentzako diru-laguntzak ematen dira. Adituek ikusi zuten txertoen kopurua jaitsi egin zela, gurasoek beldur baitziren autismoa edo
|
beste
osasun arazo larri batzuk garatuko zituztela.
|
|
|
Laurehun gramo barazki, barazki eta fruta kontsumitzea gomendatzen du Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), elikagai talde horien onura sanitario handiena lortzeko. Osagai mineralen, bitaminikoen, zuntzen eta antioxidatzaileen sinergiak agerian uzten du barazkiak hautatzen direla gaixotasun kronikoak (obesitatea, kardiobaskularrak, diabetea eta, are, zenbait minbizi mota) eta ohiko
|
beste
osasun arazo batzuk (idorreria) prebenitzeko. Irudia:
|
|
2012
|
|
|
Horrela, oso zaila izango litzateke osasun arazoa izatea (ez bada egoera zehatz batzuetan, adibidez alergiak). Hala ere, gehigarriak dituen produktu baten neurrigabeko kontsumoa egiten bada, posible izan daiteke gehigarriren bati lotutako ondorioak izatea (dena den, halako kasu batean, ziur asko,
|
beste
osasun arazo batzuk agertuko lirateke, eta ez gehigarriei lotuta).
|
|
|
Nitritoei lotutako
|
beste
osasun arazo bat N nitroso konposatuen sorrera da, batez ere nitrosaminak. Substantzia horiek nitritoen degradazioaren konposatuen eta elikagaien substantzia nitrogenatu batzuen arteko erreakzioen ondorioz sortzen dira.
|
|
|
Kranioinostosia: diagnostikoaren garrantzia Ez da beti erraza gaixotasuna ezagutzea,
|
beste
osasun arazo askorekin sintomak partekatzen baititu. Era berean, jaiotza aurreko irregulartasunak ezin dira beti hauteman; izan ere, nahiz eta “hirugarren hiruhilekoko ekografietan balioetsi ahal izan”, Bravok dioenez, jaio aurreko diagnostikoak ez ditu beti agerian uzten malformazioak haurraren buruan.
|
|
|
Lehenik eta behin, Yeshiva Unibertsitateko Medikuntzako Albert Einstein Eskolaren behaketaren autoreek azaldu dute, baikorra izatea depresioaren aurkako txertorik onena baita. Eta, ikerketa askok diotenez, depresioa izateak areagotu egiten du
|
beste
osasun arazo batzuk izateko arriskua, eta murriztu egiten du bizi itxaropena. Era berean, antsietateak aldaketa fisiologikoak eragin ditzake organismoan, gaixotasunak izateko suszeptibilitatea areagotuz.
|
|
2013
|
|
|
Giza ehun adiposoak barneko erloju zirkadiano bat ere badu, eta, beraz, adituak dioen moduan, «ordu jakin batzuetan jan ahal izateak gantza gehiago pilatzea ekar lezake». Ondorioz, desordutan jatea hormonen eta entzimen artean dagoen sinkronizazioa aldatzen du, eta horrek mantenugaien (gantzak, proteinak, azukreak) oxidazioari eta metabolismoari eragin diezaioke, eta gizentasunari eta
|
beste
osasun arazo batzuei mesede egin diezaieke. Irudia:
|
|
2016
|
|
|
Egoera horrek gaixotasun larriak eragin ditzake, hala nola bularreko angina, bihotzeko gaixotasun koronarioa (ECC), miokardioko infartua edo garuneko hodietako istripua, besteak beste. Gaitz horiek jasateko arriskua ere gerta daiteke, edo
|
beste
osasun arazo kroniko batzuek ere eragin dezakete, hala nola diabetesak eta hipertentsioak. Adituek diotenez, diabetesa izateak lotura handia izan dezake LDLren maila altuekin; gainera, gaixotasun kardiobaskularraren arriskua areagotu egiten da biak daudenean.
|
|
|
5 Ordutegiak ezarri eta denbora moderatu Bideojokoak gehiago gozatzen dira. Errealitate birtualean, gainera, frogatu da gehiegikeria batek buruko minak eta
|
beste
osasun arazo batzuk eragin ditzakeela. Hori dela eta, jolasaz gozatzeko ordutegi lehenetsi bat ezarriz gero, dibertsioak gehiago iraungo du eta ez da albo ondoriorik izango.
|
|
2018
|
|
|
Osasungarria da fruta deshidratatua? Pertsona askok mesfidantzaz begiratzen diote fruta deshidratatuari; izan ere, uste dute azukre asko edukitzeak gizendu edo txantxarra eragin dezakeela, eta
|
beste
osasun arazo batzuk ere eragin ditzakeela, hala nola 2 motako diabetea. Hala ere, egungo ebidentzia zientifikoek adierazten dute ez dugula alde horretatik kezkatu behar.
|
|
2019
|
|
|
Lo arazoek, beraz, bi faktore horiei eragiten diete. Gainera, loaren nahasteek asaldura hormonalak eragin ditzakete, eta
|
beste
osasun arazo larri batzuk ager daitezke, hala nola 2 motako diabetesa. Ingurunea giltzarria ere bada.
|
|
2020
|
|
|
Gainera, kontsumo erregularrarekin, arteria presioaren mailetan eraginak oso txikiak dira. Gomendatutako dosiak gehiegi erabiltzen ez badira eta kafeina metabolizatzea eragozten duen
|
beste
osasun arazorik ez badago, tentsio gehikuntza bere mailara itzultzen da beti. Mendekotasuna sortzen du:
|
|
|
Zenbat eta potasio gehiago hartu, orduan eta sodio gehiago kanporatzen dugu gernuaren bidez, eta odol hodien tentsioa murrizten ere laguntzen du. Pertsona heldu osasuntsu batentzat potasioa hartzeko gomendioak egunean 3.500 mg badira, hipertentsioa duten pertsonentzat 4.700 mg gomendatzen da, baldin eta
|
beste
osasun arazorik ez badute; izan ere, potasioa kaltegarria izan daiteke giltzurrun gaixotasun bat dutenentzat, eta sendagai batzuetan ere eragin dezake. Kopuru horiek dietarekin lortzea erronka bat da, mineral horren beharrak asetzeko ahaleginak egin behar baitira.
|
|
2021
|
|
|
Zein gaixotasunetan dira oraindik ere transfusioak ezinbestekoak? Emandako odol kopuru osotik, %24 paziente onkologikoekin erabiltzen da, %23 ebakuntza kirurgikoen beharrei erantzuteko, %15 odol gaixotasunetan, %12 organo transplanteetan, %10 obstetrizian eta ginekologian, eta gainerakoa patologia kronikoekin eta
|
beste
osasun arazo batzuekin lotutako prozesuei erantzuteko. Medikuntzaren aurrerapenek odol beharrak murriztu dituzte?
|
|
|
Izan ere, pandemiarekin argi geratu da: en txertoak gaixotasun infekziosoen aurkako prebentzio tresnarik onenak dira, eta diabetesa duten pertsonen artean
|
beste
osasun arazo batzuk saihesten laguntzen dute.
|
|
|
Horri osasun arloko esku hartzerik kosturik eraginkorrena eta osasun publikoan emaitzarik onenak ematen dituena ere esaten zaio. Horregatik guztiagatik, urtero bezala, Diabetearen Espainiako Federaziotik (FEDE), Sanofi, GSK eta Pfizerren laguntzarekin, txertaketa orokorraren eta, bereziki, gripearen aurkako txertaketaren garrantziari buruzko sentsibilizazio kanpaina diabetesa duten pertsonen artean Hala, 2021 urtean estaldura zifrak aurreko urtekoekin alderatuta handitzea lortu da, eta, hala,
|
beste
osasun arazo batzuk murriztu dira. Gripearen aurkako txertoa Norentzat:
|
|
|
2010 askatua izan zen, besteak
|
beste
osasun arazoak zituelarik.
|
|
2022
|
|
|
Prebalentzia %2 baino handiagoa da biztanlerian, eta hori froga sendoa da, beste batzuekin batera OMEk gaixotasuntzat hartzea beste erremediorik izan ez zezan. E diagnostikatu
|
beste
osasun arazo batzuekin nahas daitezkeen sintomak izatea, hala nola min orokorra, nekea edo loaren asaldurak. Alderantziz.
|
|
|
2021 urtean, Diabetearen Nazioarteko Federazioak kanpaina bat hasi zuen, eta 2023ra arte iraungo du. Kanpaina horretan, diabetea zaintzeko aukera aldarrikatu zen DMDren esparruan, pazienteek beren patologia kontrolatzeko eta
|
beste
osasun arazo batzuk saihesteko edo atzeratzeko behar duten arreta eta laguntza jaso dezaten. Hezkuntza diabetologikoa, 2022ko ardatza ‘Etorkizuna babesteko heztea’ da 2022ko DMDren lema.
|
|
|
Eta ezin zuen giza bihotz bat jaso, aurretik ez zuelako bete medikuek agindutako tratamendua: ez zituen zaindu odol presio handia eta
|
beste
osasun arazo batzuk.
|
|
|
Horretarako beste zeregin batzuetako giza baliabide eta egiturak erabili behar izan ditugu. Ospitaleetako okupazioa erabatekoa da; lehen olatuan ez bezala,
|
beste
osasun arazo batzuk dituzten pazienteak iristen ari dira. Beraz, ohiko jarduerari COVIDarena gehitu behar zaio.
|
|
2023
|
|
|
Ez da nahikoa medikuak agindutako botikak hartzea. Zenbait faktorek, hala nola elikadura desegokiak, bizimodu sedentarioa izateak, biriketako jariakinik ez garbitzeak edo bizitza sozial aktiborik ez izateak, besteak beste, arnas arazoak larriagotu ditzakete eta/ edo bigarren mailako
|
beste
osasun arazo batzuk sor ditzakete, arnas gaixotasunaren bilakaera ona izan ez dadin», azaldu du Eva Marotok, arnas fisioterapeutak eta Coach HappyAir ek. Imagen:
|
|
|
“Ikusi ditut pixoihalik aspaldi erabiltzen ez zuten zenbait haur, baina haurra etxera iristean pis egiten hasi ziren, baina bitxia bada ere, etxean bakarrik erabiltzen zuten. Haurtzaindegian edo ikastetxean, ordea, komunean egiten zuten, eta argi eta garbi erakusten du hori dela arreta eskatzeko modua, eta ez dagoela
|
beste
osasun arazo bat”, zehaztu du pediatrak. “Egia da, halaber, jarrera horien guztien artean muga batzuk daudela, eta muga horiek ezin ditugula gainditu, hala nola haurrari kalte egitea.
|
|
|
Horregatik, diabetesa duten gaixoetan ager ez dadin, giltzurrunak aldian behin aztertu behar dira. Tratamendu goiztiarra askoz eraginkorragoa da, eta epe ertain eta luzera
|
beste
osasun arazo batzuk saihesten lagun dezake.
|
|
|
Narriadura kognitiboa dagoela zehaztu ostean, biomarkatzaileek diagnostikoa bermatzen laguntzen dute gainerako AG kasuetan bezalaxe. Horrek AGaren sintomak tratatzea ahalbidetzen digu eta baita AGari loturik sarritasun handiagoarekin ageri diren
|
beste
osasun arazoenak ere (epilepsia eta lo arazoak, esaterako). Diagnostiko eta tratamendu goiztiar eta egokiek DSa duten pertsona eta haienzaintzaileen bizi kalitatea hobetu dezakete.
|
|
|
Narriadura kognitiboa dagoela zehaztu ostean, biomarkatzaileek diagnostikoa bermatzen laguntzen dute gainerako AG kasuetan bezalaxe. Horrek AGaren sintomak tratatzea ahalbidetzen digu eta baita AGari loturik sarritasun handiagoarekin ageri diren
|
beste
osasun arazoenak ere (epilepsia eta lo arazoak, esaterako). Diagnostiko eta tratamendu goiztiar eta egokiek DSa duten pertsona eta haienzaintzaileen bizi kalitatea hobetu dezakete.
|