|
2008
|
|
|
zeinu bat, arren, Jauna, zeinu bat?!?, harik eta, izeba Eugeni eta Regina bisitan joan zitzaizkiòn egun batean, etxeko norbaitek botoak egitea gertakari handia zen, azken batean, egunero egokitzen ez zena?, zeinua ikusi zuen arte. Kanpoko bisita haiek ama nagusiak gainbegiratuak izaten ziren; etorri ere, halaxe etorri zen ama nagusia Ernestinarekin, baina mojak bisitariengandik bereizten zituèn burdinesiaren parera iritsi bezain laster,
|
beste
moja bat hurbildu zen, presaka, ama nagusiari belarrira hitz egin ziona, eta ama nagusiak, aurrean zituèn bi bisitariei zuzenduta, esan zien:
|
|
|
Begirale arrotzak egiazta zezakeen, halaber, nola tratatzen zituen ama nagusiak beste taldeko lekaimeak, sor Klararen alde lerratutakoak, moja bakoitzak
|
beste
mojen aurrean astero egin ohi zuèn aitortzan, batean hemendik eta bestean handik zirikatzen zituela, baita nola bidaltzen zizkien ere haiei maiz, bere aldekoei baino maizago bai bederen, behar bezala egindako estatitiska batek gezurtaezinki egiazta zezakeenez, etxeko lanik umiliagarrienak, hala nola kaperako eta geletako zoruen garbiketa, komunena, eta abar; ama nagusiaren jokabide hura, haatik, are nabarmenago egiten zen nobizien kasuan:
|
|
|
|
Beste
moja bat hasi zen, ordea, sor Klara bera?, orduantxe barrez, beste bat eta beste bat, gehienak isilka eta gutxi batzuk algaraka. Harekin batera, halere, begi multifokalak beste xehetasun bati antzeman ziezaiokeen?
|
|
|
bularrean eztanda egin zion seinale:
|
beste
mojak ez bezala, zalantzaren balantzan behar zutenak, hasieran bederen, balizko mirariaren posibilitatearen aurkako frogarik behinena ote zen sor Imeldaren buruarintasuna, ala buruarinaz baliatu ote zen Jainkoa miraria adierazteko??, beste koordenatu batzuetan baitzegoen Ernestina, honek bai, gogo gogoan behar zituen frai Millanen hitzak:
|
|
|
Senak agindutako mugimendu batean, mojak, guztiak, Ernestina izan ezik? ama nagusiaren ingurura bildu ziren. Ernestina eta
|
beste
moja guztiak: bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri?, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala.
|
|
|
ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusiari beldurra gailentzen lagundu ziotenak, ausaz: jokoan zegoen, adibidez, bere harrotasuna, eta jokoan zegoen
|
beste
mojen aurrean garrantzitsu, beharrezko, sentitzeko egokiera?
|
|
|
–Arrazoi du berorrek? , hitz egin zuèn eran, baina, entonazioaren kadentzian batez ere, nornahi ohar zitekeen esaldia bukatu gabe utzi zuela, eta hala,
|
beste
mojak lasaitzeko asmotan (borondate onez ari zela zirudien behintzat), edo ama nagusiaren merituak gutxiesteko asmotan (borondate onez ari zen arren, ama nagusiaren aurkako areriotasun inkontzienteak ere bere bidean behar zuen, ama nagusiaren gailentasun erabatekoari bere erabatekotasuna kentzeko gutxienez), honela jarraitu zuen?: –nahiz eta lapurrak ihes egina behar duen, lapurrak, lapurreta eginda gero, beti egiten baitu ihes.
|
|
|
–Zu ere, komentuko mojarik onena izateko deitua izan zinena, horrela zauzkat, Jainkoaren etxean barrez? Nire eskuetan bazeunde, ordea,
|
beste
moja klase bat izango zinateke??. Ama nagusiaren burua, beraz, zurrunbilo bat zen, batetik bestera zeramana, baita Ernestinaren irritik, segundo erdi ere ez zuen iraun irri hark, Ernestinak, ama nagusia zelatatzen ari zitzaiola ohartu orduko jiratu baitzuen burua lehengo tokira?
|
|
|
Bi emakumeak koruratu zirenerako, haiek sartzerakoan,
|
beste
mojek, guztiak bat batean ados jarri balira bezala, bizpahiru segundoko etenaldia egin zuten, ama nagusiak hautsi zuena, otoitzari berrekinez?, dexente aurreratua zuen komunitateak matutietako ordu kanonikoa; aurrerago egin zutenean, baina, hots lehor bat entzun zen, mojen jardunean beste etenaldi tupusteko bat sortu zuena eta guztiak Ernestina zegoèn egonlekura eraman zituena, ziztu bizian eram... hantxe zetzan, izan ere, Ernestina, kordegabe.
|
|
|
aita karmeldarrak, izan ere, konbentzimenduaren sua behar zuen bere baitan, baita sentimendu baten sua ere, maitasun sublimatu bati lotua egon zitekeena, frai Millanek era berezian hartzen zuen behintzat Ernestina, bere begietako ninitzat balu bezala? hari emandako trataerarekin hasita, Ernestinari bakarrik deitzen baitzion, alabatxo?,
|
beste
moja guztiak alabatzat zituen bitartean?: esan nahi baita Ernestinaren aita espirituala benetan sentitzen zela, seguruenik, haren aita, baita bere alabatxoa babesteko obligazioarekin ere, ondorioz?
|
|
|
Begirale arrotzak egiazta zezakeen, halaber, nola tratatzen zituen ama nagusiak beste taldeko lekaimeak, sor Klararen alde lerratutakoak, moja bakoitzak
|
beste
mojen aurrean astero egin ohi zuèn aitortzan, batean hemendik eta bestean handik zirikatzen zituela, baita nola bidaltzen zizkien ere haiei maiz –bere aldekoei baino maizago bai bederen, behar bezala egindako estatitiska batek gezurtaezinki egiazta zezakeenez– etxeko lanik umiliagarrienak, hala nola kaperako eta geletako zoruen garbiketa, komunena, eta abar; ama nagusiaren jokabide hur... bederatzi nobizietatik lau ziren sor Klararen aldeko, eta lau hauen artean Ernestina estutzen zuen bereziki, Ernestina zen bezalakoa zelako, gaitasun handia zuèn neska baliotsu bezain bertutetsua, bai, baina bere akatsa zuena:
|
|
|
|
Beste
moja bat hasi zen, ordea –sor Klara bera–, orduantxe barrez, beste bat eta beste bat, gehienak isilka eta gutxi batzuk algaraka. Harekin batera, halere, begi multifokalak beste xehetasun bati antzeman ziezaiokeen... barrez edo barre gogoz zeudèn mojekin batera, beste talde bat baitzegoen, ugarixeagoa, beste jarrera bat erakusten zuena –jarrera simetriko bat, nolabait esatearren–, zenbat eta batzuk beren barre gogoari atxikiago egon, orduan eta haserreagotu baitziren besteak, batzuen eta besteen keinuak eta imintzioak esandakoaren erakusgarri:
|
|
|
Jainkoarenaren antzeko begi oroikusle batek istantean atzemango zien haren suzko masail gorri goriei, odolak –bihotzak– bularrean eztanda egin zion seinale:
|
beste
mojak ez bezala, zalantzaren balantzan behar zutenak, hasieran bederen –balizko mirariaren posibilitatearen aurkako frogarik behinena ote zen sor Imeldaren buruarintasuna, ala buruarinaz baliatu ote zen Jainkoa miraria adierazteko? –, beste koordenatu batzuetan baitzegoen Ernestina... honek bai, gogo gogoan behar zituen frai Millanen hitzak: " Aizu:
|
|
|
Senak agindutako mugimendu batean, mojak –guztiak, Ernestina izan ezik– ama nagusiaren ingurura bildu ziren –Ernestina eta
|
beste
moja guztiak: bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri–, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala.
|
|
|
Ama nagusia ere beldurrak zegoen, beharbada –sor Imeldak berea esan ahala, ama nagusia arnasgabe bezala gelditu zen behintzat hiruzpalau segundotan, zer egin ez zekielako itxurapean–, baina, ama nagusi batek bere paperean behar zuelako edo –komunitateak ez zuen harengandik besterik espero–, bere paperari –obligazioari– ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusiari beldurra gailentzen lagundu ziotenak, ausaz: jokoan zegoen, adibidez, bere harrotasuna, eta jokoan zegoen
|
beste
mojen aurrean garrantzitsu –beharrezko– sentitzeko egokiera... eta jokoan zeuden, beraz, ustezko obligazioak baino gauza xehe eta arruntagoak, lohiagoak, ama nagusiak obligazioaren bilgarri zilarrezkoan estal zitzakeenak; ez hori bakarrik, behin hara iritsiz gero, zilarra urre bihurtzeko moduan egon baitzitekeen: aski zuen, hartarako, ebanjelioaren urrezko orrietan oinarritutako argudioren bat erabiltzea, nola erabili baitzuen:
|
|
|
–Arrazoi du berorrek... –hitz egin zuèn eran, baina, entonazioaren kadentzian batez ere, nornahi ohar zitekeen esaldia bukatu gabe utzi zuela, eta hala,
|
beste
mojak lasaitzeko asmotan (borondate onez ari zela zirudien behintzat), edo ama nagusiaren merituak gutxiesteko asmotan (borondate onez ari zen arren, ama nagusiaren aurkako areriotasun inkontzienteak ere bere bidean behar zuen, ama nagusiaren gailentasun erabatekoari bere erabatekotasuna kentzeko gutxienez), honela jarraitu zuen–: ... nahiz eta lapurrak ihes egina behar duen, lapurrak, lapurreta eginda gero, beti egiten baitu ihes.
|
|
|
" Zu ere, komentuko mojarik onena izateko deitua izan zinena, horrela zauzkat, Jainkoaren etxean barrez? Nire eskuetan bazeunde, ordea,
|
beste
moja klase bat izango zinateke...". Ama nagusiaren burua, beraz, zurrunbilo bat zen, batetik bestera zeramana, baita Ernestinaren irritik –segundo erdi ere ez zuen iraun irri hark, Ernestinak, ama nagusia zelatatzen ari zitzaiola ohartu orduko jiratu baitzuen burua lehengo tokira– frai Millanen irrira ere:
|
|
|
zeinu bat, arren, Jauna, zeinu bat...! –, harik eta, izeba Eugeni eta Regina bisitan joan zitzaizkiòn egun batean –etxeko norbaitek botoak egitea gertakari handia zen, azken batean, egunero egokitzen ez zena–, zeinua ikusi zuen arte. Kanpoko bisita haiek ama nagusiak gainbegiratuak izaten ziren; etorri ere, halaxe etorri zen ama nagusia Ernestinarekin, baina mojak bisitariengandik bereizten zituèn burdinesiaren parera iritsi bezain laster,
|
beste
moja bat hurbildu zen, presaka, ama nagusiari belarrira hitz egin ziona, eta ama nagusiak, aurrean zituèn bi bisitariei zuzenduta, esan zien:
|
|
|
Bi emakumeak koruratu zirenerako –haiek sartzerakoan,
|
beste
mojek, guztiak bat batean ados jarri balira bezala, bizpahiru segundoko etenaldia egin zuten, ama nagusiak hautsi zuena, otoitzari berrekinez–, dexente aurreratua zuen komunitateak matutietako ordu kanonikoa; aurrerago egin zutenean, baina, hots lehor bat entzun zen, mojen jardunean beste etenaldi tupusteko bat sortu zuena eta guztiak Ernestina zegoèn egonlekura eraman zituena, ziztu bizian... hantxe zetzan, izan ere, Ernestina, kordegabe.
|
|
|
Frai Millanek sutsu hitz egiten zuen, oso sutsu ere bai: aita karmeldarrak, izan ere, konbentzimenduaren sua behar zuen bere baitan, baita sentimendu baten sua ere, maitasun sublimatu bati lotua egon zitekeena –frai Millanek era berezian hartzen zuen behintzat Ernestina, bere begietako ninitzat balu bezala... hari emandako trataerarekin hasita, Ernestinari bakarrik deitzen baitzion" alabatxo",
|
beste
moja guztiak alabatzat zituen bitartean–: esan nahi baita Ernestinaren aita espirituala benetan sentitzen zela, seguruenik, haren aita, baita bere alabatxoa babesteko obligazioarekin ere, ondorioz... horregatik mintzatu zitzaion, mintzatu zitzaion bezala, aitortzaren amaieran:
|
|
2009
|
|
|
jauregira bisitan etorri zirenean, biak ere Bartzelonatik itzuli berriak, nora joan baitziren Nazariok ordaindutako eztei bidaian. Aurretik ere, Ismael bi aldiz egon zen ezkontzekotan, baina batean gripeak andregaia hil ziolako eta
|
bestean
moja sartu zitzaiolako, kontua da urte luzeetan egon zela mutilzahar. Halere, lau anaietatik bera zen arren jauregian. Nazariok jauregi bihurtutako baserrian, alegia?
|
|
|
Igande batean izan zen, bazkalondoan, Nazario Orberen anaietako bat –Ismael– eta haren emaztea –izeba Bittori– jauregira bisitan etorri zirenean, biak ere Bartzelonatik itzuli berriak, nora joan baitziren Nazariok ordaindutako eztei bidaian. Aurretik ere, Ismael bi aldiz egon zen ezkontzekotan, baina batean gripeak andregaia hil ziolako eta
|
bestean
moja sartu zitzaiolako, kontua da urte luzeetan egon zela mutilzahar. Halere, lau anaietatik bera zen arren jauregian –Nazariok jauregi bihurtutako baserrian, alegia– bizi zèn bakarra, ez zen han bakarrik bizi, Ismaelek, jauregia zaintzeko, konfiantza osoko lehengusu bat hartu baitzuen etxezain, emaztea eta lau seme alaba zituena; gainera, lorezaina ere, Ismaelen umetako laguna, bertan bizi zen, ezkongabe.
|
|
2010
|
|
|
Zerbitzari aritu ziren bi mojek pozik jaso zituzten behin Otegiren eskumuinak: Martutenen zegoen Batasuneko bozeramailea eta, kartzelara bisitan maiztasunez joan ohi den
|
beste
moja bati eman zion Arrupe etxeko bi ahizpentzako enkargua. Imazek, berriz, Inazio Uria enpresaburuaren hilketaren aurkako manifestazioan egin zuen topo bi mojekin, Azpeitian, 2008ko abenduan.
|
|
2012
|
|
|
Senarra nuen albo batean eta
|
bestean
moja bat. Gidatzen ari zena errepidean kontzentratuta zihoan, atzean gertatzen ari zenari jaramonik egin gabe.
|
|
2013
|
|
|
Ba al dakik, bada, zer mirari klase den begia? Afrikan ikasi nian nik, medikua den kongregazioko
|
beste
moja baten bidez, zer den begi bat: zenbat zain dituen, eta zelan dagoen egituratua (esklerotika, koroidea, erretina?), ikusmenaren fruituak emateko?
|
|
|
Ba al dakik, bada, zer mirari klase den begia? Afrikan ikasi nian nik, medikua den kongregazioko
|
beste
moja baten bidez, zer den begi bat: zenbat zain dituen, eta zelan dagoen egituratua (esklerotika, koroidea, erretina...), ikusmenaren fruituak emateko...
|
|
2015
|
|
|
Montsek zer egin zuen, Montsek zer esan zuen, horixe izaten zen elkarrizketa gehienetako gaia, eta ni aspertzen hasita ere bai, dela neska haren perfekzioak apur bat gogaitzen ninduelako, dela Iñaki hortik aurrerako lanetara ausartzen ez zelako. Astero astero, ez dakit asteko zein egunetan, ikastetxetik ateratzen zen Montse eguerdian, bazkalondoan zehatzago esanda, mekanografia ikastera, handik ehun metro eskasera zegoen
|
beste
moja eskola batean, Jesuitinetan. Tarte hori baliatuko omen zuen Iñakik, zioenez, hari hitzerditxo bat egiteko.
|
|
2021
|
|
|
Gelan bakarturik, hotzak hiltzen, inora irten barik, konpainiarik ez Superiorarena eta
|
beste
mojena izan ezik, inondik ere ezagutzen ez duen lekuan, kaperara bera bakarrik, otorduak egiten konpainiarik gabe, klase partikularrak hartzen, bisitak besteek kontrolatuta, Sabini egunero idazteko agindua ezin betez, hori infernua ez bada bere bizi guztian aldean bizi eta txikitan etxetik eskolara baino joan ez den emakumearentzat, zer da ba infernua?
|
|
|
Lourdesi deitu diotenean
|
beste
moja batek hartu du telefonoa. Orain ezin da jarri.
|
|
2022
|
|
|
–Non daude
|
beste
mojak. Andre hau ez da bakarrik bizi, ala?
|
|
|
Sor Carmen berriro agertu da atean, baina albo batera baztertu da
|
beste
moja bati pasatzen uzteko: helduagoa da, eta hurbilago dago Cesterok bere buruan marraztua zuen serora baten iruditik.
|
|
|
–Zure abadesa maiteak, sor Teresak eta
|
beste
moja batzuek jaioberriak lapurtzen zizkieten beren amei, haurrak izateko arazoak zituzten familiei emateko –gaineratu du Juliak.
|
|
|
Sor Carmen ere agertu da atean. Eta, haren atzetik,
|
beste
moja batzuk.
|