|
2002
|
|
|
Gainera, kostaldeetan gehiegizko zarata eta argiztapena egoteak emeengan estresa eragiten du eta estresa eragiten du, eta, ondorioz, bere ugalketa murrizten du.
|
Beste
mehatxu nagusietako bat sare forma da. Espainiako tretza flotak eragin du inpakturik handiena.
|
|
|
Alde horretatik, presioa ikaragarria da itsas dortoken eta izurdeen kasuan. Zetazeoen
|
beste
mehatxu handienetako bat kutsadura da. Ikerketa zientifikoek agerian utzi dute oso toxikoak eta iraunkorrak diren konposatu poluitzaileen (organokloratuak, metal astunak, hidrokarburoak…) zirkulazio eta metatze kezkagarria dagoela munduko itsaso guztietan.
|
|
|
Han, jarduera hori egiten duten konpainiak biologoak sartzen ari dira, balea populazio horiek kontserbatzea interesatzen baitzaie. Baina badira kontrolatzen hain errazak ez diren
|
beste
mehatxu batzuk ere. Arazo “globalak” dira, hala nola ozono geruzako zuloa eta klima aldaketa, zeinak, Greenpeaceren arabera, nabarmen eragin baitiezaiokete elikatzeko zetazeo handiek dituzten espezieen ugaritasunari eta banaketari.
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, hainbat tokitan (Norvegia, Japonia, Alaska, Siberia), bizirik atera diren populazio txikiak mehatxatzen dituzten hondar eragiketak egin dira. Gaur egun, merkataritza ustiapenak ez du iraganean izan zuen garrantzirik (gaur egun, 1.500 bale baino ez dira ehizatzen mundu osoan, 1960ko hamarkadan urtero ehizatu ziren 50.000 baleekin alderatuta), baina
|
beste
mehatxu batzuek nabarmen eragiten dute espezie horien eta beste batzuen biziraupenean. Horien artean, kezkagarrienak dira itsas ugaztunen eta arrantzaren arteko elkarreraginak, kutsaduraren eragina eta higadura genetikoaren eragin demografikoa.
|
|
|
WWF/ Adenaren iritziz, gainera, hondamendiaren kudeaketa ez da ingurumen irizpideen arabera egin.
|
Beste
mehatxu handienetako bat itsasoan noraezean dabilen fuel olioa da. Talde ekologistaren esanetan, 5.000 tona “txapote” jitoan daude, baina 24.000 tona ere izan daitezke.
|
|
2004
|
|
|
Internautei aholku gisa, Panda Software k azpimarratzen du birusen aurkako programak eguneratzea komeni dela – gaur eguneratu ez den antibirusak lituzke birusen bertsio berri horiek detektatu, dio Crespo. Era berean, enpresei eta partikularrei ohartarazten zaie sartze metodo berriak, identitatea ordezkatzea eta
|
beste
mehatxu mota batzuk daudela, eta, ondorioz, muturreko neurriak hartu behar direla. Neurri sinpleago gisa, eskatu ez diren “mezu elektroniko” guztiak ezabatzea gomendatzen da.
|
|
2005
|
|
|
Haren iritziz, ehizaren aurkako herrialdeek “erretorika politikotik harago joan behar dute”, eta “urrats zehatzak” eman behar dituzte gaia serio hartzen dela frogatzeko. Bestalde, erakundeak CBIri eskatu dio baleen aurkako
|
beste
mehatxu batzuk lantzen hasteko, hala nola, arrantza sareetako ustekabeko harrapaketak, kutsadura eta klima aldaketaren ondorioak.
|
|
2006
|
|
|
Lizentzia berriak esplizituki adierazten du teknologia patentatua duten GPL programetatik eratorritako programak erabili eta aldatu ahal izango direla eskatu gabe. Patente lizentzia patenteak
|
beste
mehatxu bat softwarearena da. Softwarea hemen patenta daiteke:
|
|
2007
|
|
|
Motibazio ekonomikoa da segurtasunaren aurkako erasoak izugarri ugaritzeko arrazoia. Zerbitzua ukatzeko erasoen ondorioz, adibidez, Pereak azaltzen duenez, “enpresa baten web gunea beherantz joatea gerta daiteke;
|
beste
mehatxu batzuek, berriz, “espioi” programek edo “phishing” motako iruzurrek (banku gakoen lapurretak), gero eta enpresa gehiago erakartzen dituzte”. Hain zuzen, Espainia hirugarren postuan jarri da “phishing” ak gehien erasandako herrialdeen artean, urtarrilean, guztizko erasoen %6 pilatu ondoren, eta 2006ko abenduaren 2an.
|
|
|
Birtualizazioa konbinatzen du programak erabiltzaileak segurtasun handiz nabigatzen duen ingurunea: nabigatzailearen eta ordenagailuaren sistema eragilea, analizatzeko eta probatzeko Internetetik deskargatu edo exekutatzen den guztia, ez pasatzeko software maltzurrekoak, hala nola birusak, spywarea eta
|
beste
mehatxu batzuk. Nola funtzionatzen duen Greenborderrek Xehetasun gehiagorekin, hau Greenborder sistema eragile birtual halako bat sortzea da benetakoaren barruan, eta, beraz, ez dio uzten ezein ‘script’ edo programari maltzurra da fitxategi sentikorretara sartzea edo haiek irakurtzea, ez eta Baimendu gabeko instalazioak jartzea nabigatzailea.
|
|
2008
|
|
|
Karraskarien eta haien arkakatzen bidez hedatzen da, tenperatura igotzen lagun baitezakete. Hegaztien gripea da horrekin lotutako
|
beste
mehatxuetako bat; izan ere, euri erregimeneko irregulartasunek eta lehorteak eragina izan dezakete hegaztien migrazio mugimenduetan, eta, beraz, azken urteetan osasun agintariak alertan dituen gaixotasunaren hedapenean, pandemia handi baten mehatxupean.
|
|
2009
|
|
|
Neurri horien barruan, bidaiariei bereziki eragiten dieten ekintzak sartzen dira; izan ere, askotan, animalia exotikoren bat eskuratzeko tentazioa izanik, ez dute horren arriskua neurtzen, animalia espezie batzuek oso gaixotasun kutsakorrak izan baititzakete. Animalien osasunerako indarrean dagoen
|
beste
mehatxu bat haragia edo esnekiak EBtik kanpoko herrialdeetatik inportatzea da, eta animalien gaixotasunen bat “inportatzeko” arriskua dago. Horregatik, beharrezkoa da hori arautzen duten Europako Erkidegoko arauak betetzea.
|
|
|
Distira globala, klima aldaketarako
|
beste
mehatxu bat
|
|
|
Elementu horren erauzketa maila handiak, hezeguneen drainatzeak edo ibaien kanalizazioak espezie horien bizitza normala garatzea eragozten dute. Uraren arazoarekin batera, UICNko adituek
|
beste
mehatxu batzuk aipatzen dituzte. Sedimentazioa eragiten duen deforestazioak, espezie inbaditzaileak sartzeak, berotze globalak, arrantza baliabideen gehiegizko ustiapenak edo ibaiertzeko ekosistema naturalen zatiketak eragin dute egoera zail hori.
|
|
2010
|
|
|
Horrelako istripuak eragiten dituen hondamendi ekologikoari, hala nola 2002an Prestige hondoratu ondoren Galiziako kostaldean gertatutakoari, arrantza eta itsaski sektoreetako eta kaltetutako eremuetako itsasoko beste produktu batzuetako mehatxua gehitu behar zaio. Baina, marea beltzak bezalako istripu arriskuari aurre egiteaz gain, arraina
|
beste
mehatxu batzuen biktima da. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) hainbat ikerketa egin ditu arrainaren eta itsaskiaren kutsadura kimikoari buruz.
|
|
|
Inork imajinatzen al du Ordesako eta Monte Perdidoko Parke Nazionalean edo Monasterioko zelaigunean eta El Escorialeko Errege Gunean atxikiak urbanizatu behar direla? Bidearen osotasuna eta etorkizuneko
|
beste
mehatxu batzuk kaltetu dituzten hamar bat jarduketek baino gehiagok sentsibilizatuta, Santiago Camiño Lagunen Galega Elkarteak (AGACS) Santiago Bidea Arriskuan dagoen Munduko Ondarearen Zerrendan sartzeko eskatuko dio UNESCOri, ICOMOSen Nazioarteko Batzorde Betearazlearen bidez. Jose Antonio de la Riera presidentearen hitzetan, “ez du kalterik egin nahi, atentatu horiek guztiak saihesteko a... Eskaerarekin batera material grafikoa eta dokumentala aurkeztuko dira abenduaren 18an, larunbatean, Santiagon egingo den prentsaurrekoan.
|
|
2012
|
|
|
Igoera gailu mugikorrak erabiltzeak tabletak barne ekarri ditu sistema eragileak garatzaileen helburua softwarea maltzur, birusa eta
|
beste
mehatxu batzuk, iruzurretatik etekina ateratzeko ekonomikoa. Era berean, etorkizun hurbilean, edozein Internetera konektatzeko aukera duen gailua, adibidez, hozkailuak edo telebistak, Eragina ere izan dezake horrelako erasoengatik.
|
|
2013
|
|
|
Osasun arriskuak saihesteko neurri zehatzak ezartzea gero eta beharrezkoagoa da prebentzio eta kontrol sistema globala garatzeko. Hala ere, kontuan izan behar da «zoonosiaren osasun publikorako arriskuak eta osasunerako
|
beste
mehatxu batzuk ez direla erraza», Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera. Zoonosiaren gainean Zoonosiak zuzenean transmititu daitezkeen gaixotasunak dira, animalia batekin kontaktuan (amorrua, adibidez), elikagaien bidez (antraxa), elikagaien bidez (camppylocteriosia) edo, zeharka, eltxo edo akainen bidez. Zoonosia eragiten duten organismo nagusiak birusak, onddoak edo bakterioak dira.
|
|
2015
|
|
|
Egoera hori areagotu egin da, Boko Haram edo Estatu Islamiarra bezalako taldeetan, oraindik ere, «adingabeak giza armarri gisa erabiltzen ari dira, eta atentatu suizidak egiteko», eta, horrez gain, «hilketa eta depilazio publikoak egitera» behartzen ditu. «Nigerian, Yemen edo Sirian,
|
beste
mehatxu bat da haurrentzat eta gazteentzat», dio Ana Muñozek, Misiones Salesianasen bozeramaileak. Talde armatuek haurrak erreklutatzeko arrazoien artean, hauek nabarmentzen dira:
|
|
2017
|
|
|
Ez da ahaztu behar, halaber, esposizio ultramorea metatu egiten dela bizitzan zehar, eta kataraten garapen goiztiarrarekin lotuta dagoela. Begiaren
|
beste
mehatxu batzuk itsasoko gatza dira, eta narritadurak eragin ditzake; beraz, bainuan igeri egiteko betaurrekoak erabiltzea komeni da edo uraren azpian begiak ez irekitzea, eta hondartzako hondarra, begian sar daitekeena. Kasu horietan, malkoak artifizialagoak dira, molestiarik arinenak freskatu eta baretzeko.
|
|
|
Haragi eta koipeagatik oso preziatua, masiboki harrapatu zitzaion debekatu arte. Hala ere,
|
beste
mehatxu batzuei egin behar die aurre, hala nola poluzioari eta klima aldaketari. Irudia:
|
|
|
Haren egileek ondorioztatu zuten klima aldaketatik eratorritako tenperatura aldaketek, analisirik okerrenean, 2080 aldera Etiopian landatzeko azalera egokia %100era arte galtzea eragin dezaketela. Baina, klima aldaketa ez ezik,
|
beste
mehatxu batzuk ere jasaten ditu kafeak. Azken 15 urteetan kontsumoa% 43 handitu dela kalkulatzen da.
|
|
2019
|
|
|
Egunero, gailu mugikorretarako 200 mehatxu berri sortzen dira, eta gero eta telefono gutxiago geratzen dira erronka digital horietatik at; izan ere, konpontzen den eraso bakoitzeko,
|
beste
mehatxu batzuk sortzen dira, kalterako gaitasun bera edo handiagoa dutenak. Bateria azkarregi kontsumitzen bada, ohikoa baino gehiago berotzen bada, smartphone motelegia bada, teklatua pantailan agertzen ez bada (edo berandu bada) eta zure datuak erraz agortzen badira, hacker baten helburua izan daitekeela dirudi.
|
|
2021
|
|
|
Hala, pertsona horiek barneko lekualdatuak bihurtzen dira edo beste herrialde batzuetan segurtasuna bilatu behar izaten dute. Klima aldaketa areagotu egiten ari da lekualdatzea eragiten duten
|
beste
mehatxu batzuen eragina: pobrezia areagotu eta baliabideen gaineko presioa areagotzen du, eta horrek larriagotu edo gatazkak eta indarkeria sor ditzake.
|
|
2022
|
|
|
Aurre egin behar dieten
|
beste
mehatxu askorekin batera, neguko hilabete gogorrak Eurite gogorrak eta izozte puntuko tenperaturak direla eta, Majidak eta haren lau seme alabek olana zulatuko sabai baten azpian babestu behar izan dute, ekaitzen ondoren eguzki izpi urrien azpian lehortzen saiatzen ziren koltxoi hezeen gainean lotan. «Iaz erregaia eskuratu ahal izan genuen.
|
|
|
Cimex lectualarius Bigarren Mundu Gerraren ondoren izurrite hori desagertutzat jo zen.
|
Beste
mehatxu bat, ordea, bada: ohe tropikaleko zimitza (Cimex hemipterus) Espainian 2020an atzeman zen lehenbizikoz Bartzelonan. Jatorriz Asiakoa, azken urteotan Australia, Estatu Batuak eta Europa kolonizatzen ari da.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, negozio horrek espezie batzuei eragiten die bereziki.
|
Beste
mehatxu batzuekin batera (habitataren degradazioa, esaterako), desagertzeko arriskuan daude. Ondoren, CITES zer den eta zer animalia eta landare babesten dituen azalduko dugu.
|
|
|
Erregulazio harmonizatua izan genuke, guztiok ahalegin bera egin dezagun norabide berean”, eskatu dute Arrantzale Kofradien Federazio Nazionalak. Berreskuratzeko urratsak Gehiegizko arrantzaren eta legez kanpoko aleen trafikoaren hondamenaz gain,
|
beste
mehatxu batzuk ere badaude, hala nola, uraren kutsadura, urtegien eraikuntza eta, ondoren, angulen habitat naturalak suntsitzea edo klima aldaketak eragindako arazoak. Komunitate zientifikoak urteak daramatza espezie horren gainbehera kezkagarria azaltzen duten faktoreen berri ematen.
|